mantar ve uyuz hastalıkları

Mantar Hastalıkları:
1. Tinea pedis: Ayaklarda görülen mantar infeksiyonudur. 3 ana klinik görünümü vardır.

a. Interdigital tip: En sık görülen tiptir. Parmak aralarında çatlaklar, kızarıklıklar, kaşıntı bazen de akıntı ile karakterizedir. Bu tipin biraz daha dermise doğru ilerlemesi ile ülseratif tip oluşabilir. Ayrıca parmak aralarına mantar hastalığının üzerinde bakteriyel infeksiyon oluşması İnfekte Tinea pedis adı verilen oldukça ağır bir klinik tabloya neden olur.

b. Kronik hiperkeratotik veya kuru tip: Hafif eritemli (kızarık) bir zemin üzerinde özellikle ayağın dış yan yüzeyinde ve topuklarda ince beyaz çizgilenmelerle karakterizedir.

c. Veziküler tip: İçi sıvı dolu küçük kabarcıklar ile karakterizedir. Bazen bu lezyonlar ilerleyip daha büyük büllere neden olur, bu büllerin patlamasıyla da erozyonlar ortaya çıkar.

2. Tinea manum: Avuç içlerinin kronik mantar infeksiyonudur, genellikle tek elde (daha çok kullanılan elde) ve tinea pedis ile birlikte görülür. Bu durum Celal Muhtar hastalığı olarak ta bilinir. Dishidrotik tip olarak adlandırılan ve nadir görülen küçük papül ve veziküllerle karakterize bir tipi de vardır. Sıklıkla iyi sınırlı, hiperkeratotik, palmar çizgilerde daha belirgin beyaz pullanmalarla karakterize hiperkeratotik tip olarak görülür.

3. Tinea Cruris: Kasıkların subakut yada kronik mantar infeksiyonudur. Genellikle kasıkların her iki tarafında kenarları hafif kabarık olabilen, koyu kırmızı, kahverengi renkte üzeri kabuklu olabilen geniş ise ortadan iyileşme gösterebilen oldukça kaşıntılı bir klinik görünüm arz eder.

4. Tinea Corporis: Gövde, kol ve bacakların yüzeyel mantar infeksiyonudur. Tek yada çok sayıda, küçükten-büyüğe ortadan iyileşme gösterebilen, kenarları hafif kabarık, dışa doğru ilerleyen kırmızı-kahverengi üzeri pullanmış alanlarla karakterizedir.

5. Tinea Facialis: Yüzde görülen iyi sınırlı yama tarzı yada plak tarzı kızarık ve pullu bir lezyondur. Genellikle asimetriktir.

6. Tinea Capitis: Saçlı derinin çocuklarda görülen mantar infeksiyonudur.
a. Tinea capitis süperfisiyalis: Genellikle yuvarlak, üzeri beyaz pullarla kaplı, hiperkeratotik, saçların kırılması ve dökülmesine bağlı açık bir alanla karakterizedir.
b. Kerion: Üzerinde çok sayıda püstül olabilen, saç kaybı ile karakterize, büyük, oldukça ağrılı inflamatuar bir tümör varlığıyla karakterizedir. İyileşme skatris bırakarak olur. Saç kaybı olur.
c. Favus: Sarı, kalın, yapışık krutlar (Skutula) ile karakterize, uzun süreli, yaygın saç kaybına yol açan, saçlı deride atrofiye
yol açan tipidir.

7. Tinea Barbave: Bıyık ve sakal bölgesinin papül, püstül, nodüllerle karakterize mantar infeksiyonudur.

8. Onikomikoz (Tinea unguium): El ve ayak tırnaklarının genellikle kronik mantar infeksiyonudur.
a. Distal- lateral subungual onikomikoz:
b. Yüzeyel beyaz onikomikoz
c. Proximal subungual onikomikoz

Total distrofik onikomikoz tipleri mevcuttur. İnfeksiyonun yerleşim yerine ve oluşturduğu beyazlık, hiperkeratotik, şekil bozukluğuna yol açabilen özelliklerine göre isimlendirilir.

Tedavisi
Mantar infeksiyonlarının tedavisi için burada sayılan özelliklerde şikayetleri olan kişilerin en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları uygun olur. Çünkü her geçen gün daha fazla dağılarak bulunduğu bölgeye daha fazla tahribat verecektir. Bu durum tedavinin daha geç sonuçlanmasına neden olabilecektir. Ayrıca mantar tedavisinde mantarın türüne göre yapılacak teşhis önemlidir.

Uyuz Hastalıkları
Uyuz, uyuzböcegi (Sarcoptes scabiei) adı verilen eklembacaklı türünün yol açtığı kaşıntılı, bulaşıcı hastalıklardan ve deri hastalıklarından biri. Dişi uyuzböceğinin deriye yerleşerek yumurtalarını bırakması asalağın üstderi içinde oyduğu, bir ucu beyazımsı nokta biçiminde, çok ince, kıvrımlı izlerden oluşan bozunların ortaya çıkmasına yol açar ve özellikle geceleri şiddetli kaşıntılara neden olur. Doğrudan temasla ya da hasta kişilerin çamaşırları aracılığıyla bulaşan hastalık, uyuzböceğini öldüren krem, vb. ilaçlarla kolayca tedavi edilmektedir.

Uyuz böceği (Sarkoptes skabiei), insan derisinde epidermisin stratum kbrneum tabakasında açtığı tüneller içinde yaşar ve yumurtlar.Yalnız dişi uyuz böcekleri uyuz hastalığına neden olurlar. Dişi uyuz böceği, “Sillon” denilen tünellerde özellikle geceleri sıcakta hareket eder. Bu hareketler şiddetli bir kaşıntıya neden olurlar. Uyuz yalan temasla insandan insana kolayca bulaşır. Uyuzlu insan derisinde epidermisin stratum kbrneum tabakasında açtığı tüneller içinde yaşar ve yumurtlar.Yalnız dişi uyuz böcekleri uyuz hastalığına neden olurlar. Dişi uyuz böceği, “Sillon” denilen tünellerde özellikle geceleri sıcakta hareket eder. Bu hareketler şiddetli bir kaşıntıya neden olurlar. Uyuz yalan temasla insandan insana kolayca bulaşır. Uyuzl kişilerle aynı yatağı paylaşmak, cinsel ilişki,uyuzlu kişinin elbiselerini giyinmek ve el sıkışma bulaşma için bir yoldur.Uyuz genellikle parmakların arasına, koltuk altına, ön kola, bileğe, bacaklara, kaba etlerin üzerine ve genital bölgeye yerleşir. Kadınlarda en sık areola ve meme başını, erkeklerde glans penisi tuttuğu görülür. Özellikle geceleri çoğalan kaşıntılar, deri kaşıntı izleri, kızarıklıklar, papül ve püstüller uyuz hastalığında görülen belirtilerdir.

Tedavisi
Uyuz hastalığı tedavi edilmedikçe kendiliğinden iyileşmez. Uyuz tedavisinde alkollü benzil benzoat, kükürtlü, katranlı ilaçlar kullanılır. Bunlardan “Wilkinson pomadı” çok etkili ve kullanımı kolaydır. Hasta bir banyo aldıktan sonra bu pomadı üç gün arka arkaya boynundan aşağı bütün vücuduna sürer. Bu üç gün boyunca hiç banyo almaz ve iç çamaşırlarını değiştirmez. Dördüncü gün bir banyo daha alarak tedaviyi tamamlamış olur. Bu arada bütün elbiselerinin de yatak takımlarının kaynatılması ve sıcak bir ütüyle ütülenmesi gerekir. Kaynatılamayacak gibi olan elbiseler ise havalandırmalı ve ütülenmelidir.

Not: Buradaki bilgiler, bilgilendirme amaçlı olup, hiçbir şekilde hekim muayenesi ve hekim konsültasyonunun yerine konulamaz. O nedenle doktorunuza başvurmadan hareket etmeyiniz.