MAURITIUS

MAURITIUS
DEVLETİN ADI Mauritius Cumhûriyeti
BAŞŞEHRİ Port-Louis
NÜFÛSU………………………………………1.081.000
YÜZÖLÇÜMÜ 2.045 knr
RESMÎ DİLİ…………………………………..İngilizce
DÎNİ ….. ….Hinduizm, Hıristiyanlık, İslâmiyet
PARA BİRİMİ………………………………………Rupi
Hint Okyanusundaki Mauritius Adası ve yakınındaki
üç küçük adalar grubu üzerinde yer alan
küçük bir devlet. Esas ada Madagaskar’ın 800 km
doğusundadır, nüfusun % 97’sini, ülke topraklarının
% 93’ünü ihtiva eder.
Târihi
Mauritius, başlangıçta üzerinde kimsenin yaşamadığı
bir ada idi. Adanın bütün halkı on altıncı
yüzyıldan sonra buraya göçenlerin soyundan gelmektedir.
Adanın Ortaçağ’da Arap ve Malezyalı
denizciler tarafından bilindiği tahmin edilmektedir.
Adaya ilk gelen Avrupalılaş on altıncı yüzyılda
Portekizliler olmuştur. HollandalIlar 1598 ve 1710
yılları arasında adayı sömürge hâline getirmeye çalıştılar.
Ada, 1715’te Fransa’nın eline geçti ve 1810’a
kadar Fransız sömürgesi olarak kaldı. 1810’da İngilizler
adayı ele geçirdi, 1814 Paris Antlaşmasıyla
ada resmen İngilizlere kaldı. 1833’te köleliğin kaldırılmasıyla,
İngiltere Hindistan’dan köle yerine
işçiler getirdi. 1837 ve 1907 yılları arasında adaya
yaklaşık olarak 450.000 Hindli yerleşti. İkinci Dünyâ
Savaşından sonra, Hinduları temsil eden İşçi
Partisi, tek başına veya koalisyonlar hâlinde iktidara
geldi. 1961 ’de İngiltere Mauritius’a bağımsızlık
vermeyi kabul etti. 1967’deki genel seçim sonunda
Hinduların ve Müslümanların partileri koalisyonhâlinde iktidara geldi ve 12 Mart 1968’de Mauritius’un
bağımsızlığı îlân edildi. 1991’e kadar İngiliz
Milletler Topluluğunun bir üyesi olarak kaldı. Eylül
1991 seçimleri sonunda ülkede Cumhûriyet îlân
edildi. 1992 Martında Mauritius’un İngiliz Milletler
Topluluğu içindeki statüsü değişti. Haziran
1992’de Cassam Uteem meclis tarafından Cumhurbaşkanı
seçildi.
Fi zikî Yapı
Oval şekilde görünüşü olan Mauritius Adası,
volkanik bir yapıya sahiptir. Güney kıyısı hâriç bütün
kıyıları sığ kayalıklar ve mercanlarla çevrilidir.
61 km uzunluk ve 46 km genişliğe sâhip olan
Mauritius, yakınındaki adacıklarla birlikte 1865
m’lik bir araziye sahiptir. Ova hâlindeki kuzey
bölgesini, yüksekliği 670 metreye ulaşan orta kesimdeki
yayla takip eder. Yayla üzerindeki birçok
dağ silsileleri ve tek tek tepeler 900 m’nin altında
bir yüksekliğe erişir.
Mauritius Adasının 560 km doğusundaki Rodrigues
ve bunun yanındaki adacıkların toplam 119
knvlik bir yüzölçümü vardır. İki alçak Agelega Adaları
Mauritius’un 930 km kuzeyinde bulunmakta
olup, toplam olarak 27 knvlik bir alana sâhiptir.
İklim
Adada yarı tropikal bir iklim hüküm sürer.
Sıcaklık ortalaması kıyıda 23°C, yaylada 19°C’dir.
Kasım ayından Nisan’a kadar, güneydoğu alizeleri
dağlara ve yaylaya bol yağmur getirir. Bâzı yamaçlar
yılda 5000 mm’lik yağış alırken, dağların
rüzgâr almayan taraflarındaki kıyı arazileri ancak
900 mm’lik bir yağış alır. Arasını esen kuvvetli kasırgalar
adada büyük ölçüde tahribat yapar.
Tabiî Kaynaklar
Bir zamanlar Mauritius Adasını kaplayan kesif
ormanların pek azı kalmıştır. Adanın % 40’ı çorak
arazilerden, fundalıklardan, çam ağaçlarından, öd ağaçlı ve akasyalı çayırlardan ibarettir. Ada
topraklarının % 50’si ekili olup, geri kalan % 10’u
insanların yerleşmesine ve yollara tahsis edilmiştir.
Agalega Adaları, hindistancevizi ağaçları ile kaplıdır.
On altıncı yüzyıldan îtibâren, adanın ilk bitki
örtüsünün ve hayvanlarının yerini yeni sokulan türler
almıştır. Adanın değerli mâdeni yoktur.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Yüzölçümüne oranla dünyânın en kalabalık ülkelerden
biri olan Mauritius’ta km2ye 444 kişi düşer
ve aşırı nüfus artışı devlet için önemli bir mesele teşkil
eder. Mauritius Adasında yoğunluk daha da fazla
olup, km2ye düşen kişi sayısı 483’ü aşar. r
Adada beş esas nüfus grubu vardır: Nüfûsun
yaklaşık % 69’unu Hindistan’dan göç edenlerin neslinden
gelenler teşkil eder. Bunlar Hindular (Nüfûsun
% 53’ü) ve Miislümanlar (Nüfûsun % 16’sı) olmak
üzere iki gruba ayrılır. Afrikalı-Avrupalı, Afrikalı-
Asyalı karışımından meydana gelen melezler
% 27 civârındaki Çin asıllılar nüfûsun % 3’ünü ve
Fransız asıllılar nüfûsun ancak % 1 ‘ini temsil eder.
İngilizce ülkenin resmî dilidir. Fakat çok küçük
azınlığın ana dilidir. Fransızca, Fransız asıllılar ve
melezler tarafından konuşulur. Afrika dillerinden
bâzılarının sokulması ile basitleştirilmiş bir Fransızca
olan melezlerin dili, yaygın bir şekilde müşterek
anlaşma lisanı olarak kullanılır. Diğer önemli diller
Hindlilerin konuştuğu Hindce, Müslümanlarca konuşulan
Urdu dili, Çinlilerce konuşulan Çincedir.
Mauritius Adasında en yaygın din Hinduizmdir.
Bundan sonra Hıristiyanlık ve İslâmiyet gelir.
Nüfûsun yaklaşık % 44 u şehirlerde yaşar. Kuzeybatı
kıyısındaki Port-Louis 150.000’lik nüfûsu
ile ülkenin başşehri, en büyük şehir ve limanıdır.
Başlıca diğer şehir merkezleri yüksek arâzilerde
yer alır.
Ülkede çocukların ilkokul tahsili mecburidir.
% 61 olan okur-yazar oranı sürekli artmaktadır.
1967’de Mauritius Üniversitesi açılmıştır.Siyâsi Hayat
Mauritius, başbakan tarafından yönetilen tek
meclisli parlamenter bir hükümet şekline sâhiptir.
Meclis üyelerinin çoğu genel seçimle seçilir. Fakat
az bir kısmı, en azından ülkenin bütün büyük
gruplarını temsil edecek şekilde özel bir komite tarafından
seçilir. Kanunî sistemde model olarak
Fransa’yı almıştır.
Mauritius, dış münâsebetlerde bloksuzluk siyâseti
tâkip eder. Ülke kısmen ABD, BDT ve Çin
ile ilişki kurarken, Avrupa Ekonomik Topluluğu ile
sıkı bağları devam ettirmektedir. Mauritius bağımsızlığından
kısa bir süre sonra Birleşmiş Milletlere
üye olmuştur.
Ekonomi
Mauritius da değerlendirilebilir mâden yoktur
ve pek az işlenebilir toprak vardır. Topraklar fosfat
bakımından fakirdir. Bununla berâber, bol yağış
ve gübre kullanılan arâzi, şekerkamışı üretimine
imkân verir. Ada topraklarının yarısı ekilidir. Şeker üretimi oldukça yüksek olup, ülkenin temel sanâyi
ürününü teşkil eder. Üstelik, ülke kararlı fiyatlarla
Avrupa Ekonomik Topluluğunda (AET)
mukâveleyle garantili pazara sâhiptir. İşlenen toprakların
% 90’ında şekerkamışı yetiştirilir. Bu bitkinin
yetişmesine elverişli olmayan topraklarda,
çay ve tütün yetiştirilmektedir. Bahçe arâzileri ve
çiftlik hayvanları iç tüketim için yiyecek sağlar. Fakat
toprakların büyük kısmı ihraç bitkilerine tahsis
edildiğinden. Mauritius temel gıdâ maddesi
olan pirinci ithal etmek zorunda kalmaktadır.
Hükümet ekonomiyi güçlendirmek ve yeni iş
imkânları açmak için yabancıları sanâyi tesisleri
kurmaya teşvik etmektedir. Ülke yolları dar ve
virajlıdır. Fakat şehir merkezleri arasında otobüs
hizmeti vardır. Port-Louis de gemi tâmir atölyeleri
mevcuttur ve liman tesisleri geliştirilmektedir.
Havayolları Mauritius’u Avrupa’ya, Afrika’ya, Hindistan’a
ve Avustralya’ya bağlar.