MAYALAR

MAYALAR; Meksika ve Orta Amerika bölgelerinde
yaşamış olan ve ileri bir medeniyet ortaya
çıkaran eski bir millet. İspanyollar Amerika’ya geldiklerinde
Maya halkı, Meksika’daki Chiapas ve
Tucatan bölgelerinde Guatemala, Honduras ve El
Salvador’un bir kısmında yaşıyorlardı. Kendilerine
has dilleri mevcuttu. Yazıyı, sıfırı da içine alan bir
sayı sistemini ve astronomiye dayanan takvimi kullanıyorlardı.
Dikkat çekici eserler inşâ etmişlerdi.
Maya halkının târihi M.Ö. 1000 yılına kadar
uzanır. Uygarlığın en parlak dönemi M.S. 250 ile
900 seneleri arasındadır. Bu dönemde Mayalar
nüfusları 5-20 bin arasında değişen 40’tan fazla
yerleşim merkezi kurmuşlardı. Tikal, Uaxactün,
Copân, Bonampak, Palenque ve Rio Bec bu şehirlerin en büyükleri idi. 900 senesinden sonra
Klasik Maya Medeniyeti, bilinmeyen bir sebepten
dolayı hızla çöktü. Boşalan şehirler ve tören merkezleri
ormanlarla kaplandı. Buna karşılık klasik
dönem sonrası dönemde (900-1519) Chichen Hza
ve Mayapân gibi Yucatan Yarımadasının dağlık
bölgelerindeki şehirler gelişmelerini sürdürdüler.
1546’da İspanyollar Yucatan Yarımadası ve Guatemala’yı
işgal ettiler. Maya medeniyetini tahrip
edip bölgede pekçok katliam yaptılar. Şehirleri
yağmalayarak, meşhur Maya eserleri zenginliklerini
Avrupa’ya taşıdılar. Ancak Guatemala’nın bir
kısmında, bir grup Maya halkı bağımsızlıklarını
150 yıl korudular.
Günümüzde Guatemala ve Yucatan’da yaşayan
halkın çoğunluğu Maya’dır (Guatemala halkının
yaklaşık % 65’i Maya’dır). Bunlar 15 Maya lisanından
birini konuşurlar. Yucatan’daki Merida şehrinin
halkı İspanyolca ve Maya lisanı veya. Yucatan
lisanı konuşur. Guatemala’nın uzak bölgelerinde
bâtıl inançlar başta olmak üzere pekçok eski
kültür devâm etmektedir.