MUDANYA MÜTÂREKESİ

MUDANYA MÜTÂREKESİ; İstiklâl Savaşı sonunda, 11 Ekim 1922 târihinde TBMM Hükümeti ile itilâf Devletleri arasında Mudanya’da im- zâlanan ateşkes antlaşması. 30 Ağustos 1922’de zaferle neticelenen Büyük Taarruzdan ve Türk ordusunun İzmir’e girmesinden hemen sonra, Türk ordusunun Trakya’ya geçmesinden endişe eden İngiltere’nin kışkırtmasıyla itilâf Devletleri Çanakkale Boğazının Anadolu yakasına bir miktar asker çıkardılar. İngiltere Türklerin Trakya’ya geçmesi hâlinde yeni bir savaştan çekinmeyeceğini açıkladı. Fakat Fransa ve İtalya bu görüşe karşı tepki gösterdiler. Hattâ Fransız Başbakanı Henri Poincare Fransız birliğinin Çanakkale’den çekilmesi emrini verdi ve Türklerin Millî Kurtuluş hareketine saygı duyduklarım ve barışçı bir tutum tâ- kip edeceklerini duyurdu. İtalya da bu politikayı benimsedi. İzmir’de Mustafa Kemâl Paşa ile Fransız Generali Pelle ve Diplomat Franklin arasında bir öngörüşme yapıldı. Bu öngörüşmeden sonra detaylı görüşmelere geçilmesi kararlaştırıldı. Türkiye’den İsmet (İnönü) Paşa başkanlığındaki bir heyetin katıldığı ateşkes antlaşması görüşmeleri 3 Ekim 1922’de Mudanya’da başladı. İngiltere’den General Harrington, Fransa’dan General Charpy ve İtalya’dan General Mombelli’nin katıldığı görüşmeler neticesinde 11 Ekim 1922’de ateşkes antlaşması im- zâlandı. Yunanistan görüşmelere katılmadı. Fakat 14 Eylül 1922’de yayımladığı bir bildiriyle mütâreke şartlarını aynen kabul ettiğini açıkladı. Mudanya Mütârekesi 14-15 Ekim gecesinde yürürlüğe girdi. Böylece Türk-Yunan Savaşı da son buldu. Altı maddeden meydana gelen Mudanya Mütârekesinin şartları özetle şöyledir: Ateşkes 14-‘ 15 Ekim gecesi yürürlüğe girecektir. Yunan birlikleri Doğu Trakya’dan hemen çekilmeye başlayacak ve bölgeyi on beş gün içinde tamâmen boşaltacaklardır. Yunanlıların boşalttığı bölgeye emniyeti sağlamak için 8000 kişiyi geçmeyen bir Türk jandarma birliği gönderilecektir. Boşaltmanın tamamlanmasından sonra, otuz gün içinde idâ- re, îtilâf Devletleri aracılığıyla Türklere devredilecektir. Bu devir teslim sırasında çıkabilecek olaylara karşı itilâf Devletlerinin Doğu Trakya bölgesinde bulunduracağı yedi tabur, devir teslim işlemlerinin tamamlanmasından sonraki otuz gün içinde Trakya’dan çekilecektir. Barış antlaşması imzâlanmcaya kadar Türk kuvvetleri Kocaeli ve Çanakkale bölgelerinde tesbit edilmiş olan sınırları aşıp Trakya’ya geçemeyecektir. Zafer kazanılmış olmasına ve Mudanya Mütârekesi uygun şartlarda imzâlanmış olmasına rağmen, mütârekenin uzantısı olarak imzâlanan Lozan Barış Antlaşmasında istenen neticeye ulaşılamamıştır.