MURÂD HAN-II

MURÂD HAN-II; altıncı Osmanlı sultanı. Babası Çelebi Sultan Mehmed, annesi Dulkâdir âi- lesinden Emine Hâtûn olup, 1404’te Amasya’da doğdu. Çocukluğu Amasya, Bursa ve Edirne’de geçti. Küçüklüğünden îtibâren devrin büyük âlimlerinden okuyarak yetişti. 1415’te on iki yaşındayken idârî ve askerî bilgileri öğrenip, tecrübe sâ- hibi olması için, lalası Yörgüç Paşanın yanında Amasya Vâliliğine tâyin edildi.Şehzade Murâd, ilk vazife yeri Amasya’dayken, 1416’da âsi Börklüce Mustafa isyânmı bastırdı. 1421’de Anadolu Beylerbeyi Hamza Bey ile İsfendiyaroğullarmdan Samsun’u aldı. Babasının vefâtıyla 25 Haziran 1421’de Bursa’da tahta çıktı. Sultan ikinci Murâd Han 1422’de Osmanlı Devleti için büyük tehlike arz eden Bizans’ın entrikalarına son vermek ve hazret-i Muhammed sallallahü aleyhi ve sellem tarafından vaad edilen mânevî müjdelere kavuşmak için İstanbul’u kuşattı. Bunun üzerine Bizans İmparatoru, Anadolu Beyliklerini Os- manlı Devleti aleyhine kışkırttı. Sultan İkinci Murâd Hanın kardeşi Küçük Mustafa isyan ederek Karaman ve Germiyan beylik kuvvetleriyle Bursa’yı kuşatınca, İstanbul’da kâfi miktarda küvet bırakıp, Edirne’ye gitti. Edirne’den Bursa’ya geçti. Küçük Mustafa yakalanıp, cezâlandırıldı. Karaman, Eflak beyleri ve Venedikliler ile antlaşma yapıldı. Candarh İsfendiyar Bey itâat altına almdı. İstanbul kuşatmasını hızlandıran Murâd Han İmparatorun şehri Venedik hâkimiyetine teslim edebileceği ihtimâliyle 22 Şubat 1424’te BizanslIlarla antlaşma yaptı. Bu antlaşma ile Ege ve Karadeniz kıyılarım Osmanlılara terkeden Bizanslılar, yıllık otuz bin düka altm haraç vermeyi kabûl ettiler. Anadolu’da İzmir, Menteşe ve Teke beylikleri Osmanlı hâkimiyetine geçti. Germiyan Beyliği, Osmanlı Devletine katıldı. 1425’te Selânik’i ele geçiren Venedikliler Osmanlılara karşı Macarlar ile ittifâk kurdular. 1426’da Batı Anadolu’dan hareket eden Türk denizcileri, Venediklilere âit Eğriboz, Modon ve Koron’a sefer yaptılar. OsmanlI-Venedik Harbi 1425-1430 yıllan arasında de- vâm etti. Venediklilerin batı ve doğu devletleriyle ittifâk kurmasına rağmen, Sultan İkinci Murâd Han Şubat 1430’da Selânik’i fethetti. Venedik donanması Gelibolu’da Türk donanmasına taarruz ettiyse de müthiş bir bozguna uğradı. Temmuz 1430’da OsmanlI-Venedik Harbine son veren Lapseki Antlaşması imzâlandı. Selânik OsmanlIlarda kaldı. Venedikliler yıllık vergiye bağlandı.İtalyanların hâkimiyetindeki Yanya’da ahâli despot kavgalarından bıkmıştı. Yanyalılar Selâ- nik’te bulunan Osmanlı Sultanı İkinci Murâd Hana mürâcaat edip, Türk adâletine sığınarak hürriyet istediler. Rumeli Beylerbeyi Sinân Paşa, ahâlinin hürriyetine dâir Sultan Murâd Haçfin fermâ- nını getirince, şehrin anahtan OsmanlIlara teslim edildi. Böylece 1431’de Yanya ve çevresi de Os- manlı hâkimiyetine girmiş oldu. Balkanlarda ahâlinin Osmanlı adaletini, kendi ırk, din, dil ve kültüründen olan idâreye tercihi, başta Papalık olmak üzere Hıristiyan kral, despot ve prenslerini telaşâ düşürdü. Balkan milletlerinin Osmanlı idâresini tercih etmelerinin önüne geçmek için, içeride ahâliye zulüm, dışarda da diğer devletlerle ittifak kurdular. Türkü Türke düşürmek için, hâkimiyet mücâdelesindeki Anadolu beyliklerini Osmanlılar üzerine saldırtırken, Papanın da teşvikiyle büyük bir Haçlı ordusu kurmak için hazırlıklara başladılar. 1435’te Karamanoğlu İbrâhim Bey yola getirildikten sonra İkinci Murâd Han Rumeli’ye geçti. Akıncı Beyi Ali Bey’e Macaristan’ı vurma emri verildi. 1437’de Ali Bey’in kırk beş gün süren Macaristan akmında, Demirkapı geçilerek Erdel’e girildi. Akıncılar Macar şehirlerinin askerî mevkilerini tahrip edip, yetmiş bin esir alarak, pekçok ganimetle döndüler. Osmanlılara karşı düşmanca tavır alan Sırp Kralı Brankoviç’ten, 1439’da ülkesinin başşehri Semendire’nin anahtan istendi. Branko- viç, Osmanlı teklifini kabul etmediği gibi aynca ordu hazırlattı. OsmanlIların taarruz harekâtını haber alan Brankoviç, Semendire’nin müdâfaasmı oğluna bırakıp, Macar Kralına sığındı. Üç ay kuşatmadan sonra Semendire kalesi 27 Ağustos 1439’da fethedildi. Almanya İmparatoru ve Macaristan Kralı İkinci Albert, Semendire’yi kurtarmak için sefere çıktı. Macaristan Seferi kumandanlarından İshak Bey ve Osman Çelebi kumandasındaki Osmanlı ordusuyla karşılaşan İkinci Albert, muhârebe başlamadan ordusuyla kaçmaya başladı. Macar ordusunun müthiş bir bozgun havasıyla kaçışı, İkinci Al- bert’i de korkuttu. Albert bu telaş içinde canını zor kurtardı. Bu seferden ürken Bosna Kralı Tvartko yıllık yirmi bin düka altm vergisini, yirmi beş bin düka altına çıkardı. 1441’de Belgrad Kuşatmasının neticesiz kalışı Avrupalılan ümitlendirip, yeni bir ittifaka heveslenmelerine sebep oldu. Macarların millî kahramanı Hunyadi Yanoş’un Bosna’ya girişi, Balkan hükümdârlarınm ve Anadolu beyliklerinin Osmanlılara karşı birleşmesine yol açtı. Bu sırada İkinci Murâd Hanın Karamanoğullan meselesiyle meşgul olmasından istifâde eden Haçlı ordusu, 1443’te Tuna’yı aşarak Sofya ve Niş’i aldı. 1444’te Yalvaç Muhârebesinde iki taraf da kesin bir üstünlük kuramadı. Haçlılar, geri çekildiler. Neticede 12Temmuz 1444’te Macarlarla on yıl süreli Segedin Sulh Antlaşması imzâlandı. Sultan İkinci Murâd Han, Segedin Antlaşmasından sonra; Hacı Bayram-ı Velî’nin İstanbul’u fethedeceğini işâret buyurduğu oğlu Mehmed (Fâtih) lehine; “Sağlığımda oğlumun pâdişâhlığmı göreyim.” diyerek saltanattan çekildi. Osmanlı tahtına on iki yaşındaki İkinci Mehmed Hanın geçirilmesi on yıllık Segedin Sulh Antlaşmasına rağmen, başta Papalık ve Macarlar olmak üzere Avrupa devletlerini ümitlendirdi. Osmanlılara karşı birleşerek hazırlıklarını süratle tamamladılar. Hunyadi Yanoş Segedin Antlaşmasını bozarak, yanında Papalık kuvvetleri de olduğu hâlde, büyük bir Haçlı ordusuyla hareket etti. On iki yaşındaki Sultan Mehmed Han, ömrünün yirmi sekiz yılını muhârebe meydanlarında geçiren babası İkinci Murâd Hanı yaşından ümid edilmeyecek ifâdelerin bulunduğu târihî dâvet mektubu ile tahta geçmeye çağırdı. İkinci Murâd Han, Manisa’dan Edirne’ye geldi. Murâd Hanın kumandayı ele almasından sonra, tecrübe, di- râyet ve askerlerin içten bağlılığının da yerdiği kuvvetle, Varna’da Haçlılara karşı İslâm-Türk târihinin en muhteşem zaferlerinden biri daha kazanıldı. (Bkz. Varna Meydan Muhârebesi) Tekrar tahta çıkan Murâd Han, ilk seferini Bizans İmparatorunun kardeşi, Mora despotu Kons- tantin’in tecâvüzkârâne faâliyeti üzerine yaptı. Despot Konstantin’den, Mora’da tecâvüzleri durdurması ve işgâl ettiği arâziden çekilmesi istendiyse de reddedildi. Elde edilen bilgiler neticesinde Turahan Bey kumandasında öncü akıncı kuvvetleri gönderildi. Sultan Murâd kumandasındaki asıl Osmanlı ordusu 1446’da Korent ve Balyabadra’yı zaptetti. 1447’de Arnavutluk isyânı bastırıldı.