NUREDDİN (Ebül Kasım Mahmud bin İmadeddin Zengi)

NUREDDİN (Ebül Kasım Mahmud bin İmadeddin Zengi)

NUREDDİN (Ebül Kasım Mahmud bin İmadeddin Zengi), Halep ve Şam atabeki (?-1118-Şam 1174). Babası İmadeddin Zen-gi’nin ölümünden sonra Nureddin Halep’e, kardeşi Seyfeddin Musul’a yerleşti. Babasının ölümünden yararlanarak Urfa’yı (E-dessa) ele geçiren Haçlıları yendi ve şehri geri aldı. Urfa’nın Nureddin’in eline geçmesi, İkinci Haçlı seferine sebep oldu. Nureddin Haçlı ordusunu Yagra’da bozguna uğrattı. Ertesi yıl Antakya prensinin topraklarını istilâ etti; Antakya çevresini yağmaladı; Şam’ı ele geçirdi (1154). Mısır’a gönderdiği Eyyubîlerden Şirkûh ve Sa-lâhaddin Mısır’ı Nureddin adına ele geçirdiler. Fatımî halifeliği kaldırılarak hutbeler eskiden olduğu gibi abbasî halifeleri adına okunmağa başladı. Bu sırada bizans imparatoru Manuel I Komnenos, Baudouin III ile Halep’i ele geçirmek için anlaştı; fakat Nureddin, elindeki hıristiyan esirleri serbest bırakarak hıristiyanların şehri kuşatmalarını önledi. Baudouin
III ile 4 aylık bir mütareke yapıldı. 1163’-te Trablus kontluğuna karşı yaptığı sefer sırasında hıristiyanlann anî bir saldırısına uğrayarak yenildi; kısa zamanda yeni bir ordu kurarak Harim’i ele geçirdi ve şehri kurtarmağa gelen hıristiyan ordusunu yendi. Malatya’yı ele geçirmek isteyen Selçuklu sultanı Kılıç Aıslan II’nin bu teşebbüsünün gerçekleşmesine engel oldu; da-nişmentli emîrieri, Mardin ve Harput ar-tuklu emîrieri ve ermeni Mleh ile Kılıç Arslan Il’ye karşı bir ittifak kurdu (1172). Kayseri yakınlarında Kılıç Arslan Il’nin ordusuyle karşılaştı; fakat iki ordu da savaşa girmeğe cesaret edemedi (1173). Bu sıralarda abbasî halifesi, Nureddin’e Musul, El-Cezire, Erbil, Hilât, Suriye, Mısır ve Konya hükümdarı olduğunu tasdik eden bir menşur gönderdi. (M)