ölüme bağlı tasarruf

ölüme bağlı tasarruf, miras hukukunda,
bir kimsenin ölümünden sonra hukuki sonuç
ve hüküm doğurmak üzere yaptığı
hukuki işlem. Dar anlamda vasiyetname ya
da miras sözleşmesi için kullanılan terim,
geniş anlamda vasiyetnamede ya da miras
sözleşmesinde yer alan tekil işlemleri de
kapsar. Genelde terekeye ilişkin olmakla
birlikte cenazenin kaldırılması, çocuklarının
eğitimi gibi konularla ilgili emir ve direktifleri
de içerebilir. Kişi, yakın hısımlanna
tanınan saklı pay dışında, vasiyet serbestliğine
dayanarak mal varlığı üzerinde dilediğince
tasarrufta bulunabilir. Vasiyet serbestliği
kişiye bağlı haklardan olduğu için
bu konuda temsil ve vekâlet söz konusu
olamaz. Ölüme bağlı tasarruf, geciktirici ya
da bozucu bir koşula da bağlanabilir. Ama
yasaya, ahlak ve adaba aykırı, gerçekleşmesi
olanaksız, anlamsız koşullara bağlı miras
sözleşmesi yapılamaz. Kişi ölüme bağlı
tasarruf yoluyla vakıf kurma yoluna da
gidebilir. Vakıf genellikle vasiyetnameyle
kurulur ve vakfedenin mal varlığı kendi
koymuş olduğu kurallar gereğince bu amaç
için kullanılır. Vasiyetçinin son isteğinin
yerine getirilmesi için bir ya da birkaç kişiyi
görevlendirme de ancak ölüme bağlı bir
tasarrufla gerçekleştirilebilir. Ölüme bağlı
tasarruflar, tasarrufta bulunanın ehliyetsizliği,
yasaya, ahlak ve adaba ay kinlik, şekil
noksanlığı, hata, hile ya da tehdit nedenlerine
dayanılarak iptal edilebilir. İptal ancak
vasiyetçinin ölümünden sonra, mirasla ilgisi
bulunan mirasçılar tarafından talep ve dava
edilebilir. Bu dava için ölüme bağlı tasarrufun
ve iptal nedeninin öğrenildiği günden
başlayarak bir yıllık zamanaşımı öngörülmüştür.