ÖPMEK geçi. f. (esk. türk. k.). Dudak-lanm üzerine koymak: Evvelâ babamın jonra annemin ellerini öptük. Onlar da bizi öptüler ve «Allah’ın daim bu günlere erdirmesini» dilediler (Orhan Kemal). öyle sevimli bir Tevftk deyişi vardt ki, her defasında babası, kızı sıkıyor, saçla-
nnL,i!S^y,ordu E- Adıvar). Seni bu cahilliğinle memurlukta tutan adama ne yüzle çatacaksın? İnsan olsan gidip elini öpersin (Sabahattin Ali). || Teşm. yol. Hafifçe dokunmak: Rüzgâr saçlarım öpüyordu.
— CEŞ, DEY. Öp babanın elini. Tekiz «Şimdi ne olacak?» anlamında beklenilmedik durumlar karşısında söylenir. II öp eşiği, çık dışarı, «elin boş kaldı, her şeyi kaybettin» anlamında kullanılır. II öperken ısırır, bir yandan güler ytiz gösterip bir yandan kötülük yapan ikiyüzlü kimseler için söylenir. || öpüp de başına koymak bir şeyi memnunlukla karşılamak: Neticede haydi bakalım hâkimin huzuruna hğer karşımızda tabanca, hançer yahut Zehir belirmezse, gene öpelim de başımıza koyahm (Vâ-NÛ). [| Alnından öpmek. BK. AUN. II Ayağının türabım Öpmek, bir kimseye saygı ve itaat gösterisinde bulunmak. || Büyüklerin ellerinden, küçüklerin gözlerinden öperim, hitap edilen bir kimsenin yakınlarına, o kimse aracılığtyle iletilmek istenen saygı ve sevgi sözü. II El etek (ayak) öpmek, yaltaklanmak, çok yalvarmak, || Yeri öpmek, yüzüstü düşmek.
♦ öptürmek eltrg, f. öpmek işini yaptır-m ak: Elini öptürmek.
♦ öpülmek edilg. f, öpmek eylemine konu olmak. (M)
■ ■ ı DEY’ e>rdek avlamak. Argo. [Şoför lamît lVn/fJI?Cı.,’1Ujta yoIdan müşteri top-ÎÎ5ÎÎ L edaU’ Paytak yürüyen. [|
nT/Ji g hll sok seven, iyi yüzen.
e : d,,stlarm sıkıntılarına uzaktan acır görünmek. |] Ilıca ördeği, rami* Si “?’ J1 KaZ yetine ö,dek tl-
mak, aldatılmak, alışverişte kandırılmak.
7jtt^ke^hS.sWar.n ya’aktan kalkmadan küçük abdest ettikleri, boyunlu kap.
Zool. ördekgillerden olan tıknaz gövdeli, kısa boyunlu, yassı gagalı, ayaklan perdeli, kısa bacaklı kuşlara ördek , örde1klerin türediği ördek cinsi yeşil boyunlu yaban ördeğidir (Anas bose-has). ördeklerin tüyleri cinsiyetine ve mevsime göre çok değişiktir. Dişiler esmer renkte olur ve üzerinde aynı renkte koyu benekler bulunur. Erkekler yazın dişilere benzer, fakat kışın ve ilkbaharda daha gözalıcı renge girer. Bu mevsimde yeşilbaşın erke-»!n.9e tüyler beyaz ve siyah benekli gri-bei goğus tatlı esmer, boyun beyaz halkalı, bas ve boyun çok parlak yansımalı yeşildir. Bu kuşların kanadının üstünde çeşitli renklerden oluşma, ayna denen bir alan bulunur; herzaman var olan bu aynalar türün özelliğidir. ördekte gaganın kenarlarında ve dil üzerinde testere dişine benzer tırtıklar vardır; bunlar kafes gibi iş görür ve ağza alınan yemlerin alıkonmasına yarar. Gaga su içindeyken Ördek solunum yapamaz. Bu yüzden ördek yemini suda ararken gagasını tamamen suya sokmaz. Karada nadiren ağaç üzerinde yuva yapar. Hemen hepsi göçmendir. Başlıca türleri: yeşilbaş (Aras platyrhynehos); kılkuyruk (A. acuta), A. streptera, A. angustirostris, A. guerguedu-la, A crecca v.b. «Kara ördekleri» denen bu ördeklerden başka bir de dalıcı ördekler vardır. Avrupa dışında daha başka Ördek türleri de bulunur. Tünek ördekleri denen karolin ördeği (Alx sponza), mandarın M ür galerlculata) ve Tropikal Amerika da yaşayan misk ördeği (Carrina mose hata) bunlar arasındadır. Bunlardan ilk ikisi süs kuşu, sonuncusu ise evcil ördek olarak yetiştirilir.
— Zootekn. Çeşitli evcil ördek ırklarının menşei yaban ördeğidir (anas bosehas); evcil ördekler eti için (rouetı ördeği, duc-j ayUsbury ördeği), yumurtası i-
S jeji u* ^UCU Ördeği, kaki-campbell ördeği), hem eti, hem yumurtası için (karma
ırktan gelen pekin ördeği) ve siis için (caroline ordegi) yetiştirilir, ördek dayanıklı bir hayvandır; genel olarak kolay yetiştirilir. ördek yetiştirmenin en naztk evresi ördek yavrusunun yetiştirilmesidir, ördek genellikle küçük aileler halinde yaşar; her erkek ördeğin gözdeleri vardır: altı dişi ördeğe aşağı yukarı bir erkek Ördek düşer. Cins ördek ırkları beşinci aya doğru yumurtlamağa başlar. Dişi ördek geceleyin veya sabah erken yumurtlar. Yumurtlama rekoru 365 gıin içinde 363 yumurta ile hint koşucu ördeği’odedİT. Bu durum istisnai olmakla beraber, çok yumurtlayıcı ırklarda (Hint koşucu ördeği, kaki-campbell ördeği) yıllık yumurta verimi 200’ün üstündedir. Bazı ülkelerde ördek yumurtası, san rengi ve katı yağ kıvamında oluşu sebebiyle daha çok pastacılıkta kullanılır; fakat ördek yetiştirmenin esas amacı çabuk gelişen ördek yavrularını üretmektir. Et üretimi için ıslah edilmiş ırklarda on hafta içinde 2 kg ağırlığında yavrular elde edilir. (LM) ördek (Beyaz), Oudry’nin tablosu (1753) -bu şaheser natürmort, çok ince ve baştan başa parlak gri renklerin kullanıldığı bir ahenk içinde yapılmıştır. (Londra, sir Ph Sassoon koleksiyonu). [L]
