ÖZELEŞTİRİ blş. i. Yeni. Bir militanın, bir siyasî partinin, bağlı oldukları ideoloji açısından kendi davranışlarını yargılaması. Eşanl. OTOKRİTİK. (L)
ÖZELGE 1. (özel’deıt özel-ge). reni. Ev, arsa gibi gayrimenkul mal. E,ani. MULK. (M)
ÖZELİK i. (öze’den öze-lik). Fels. Yeni. Herhangi bir hali gösterebilme yeteneği. Eşanl. HASSA. (M)
ÖZEL1S1MB1LİM blş. i. Leng. İnsan (ant-roponimi”) veya yer (loponimi*) adlarını inceleyen bilim. (Eşant. ONOMASTîK.) [L] ÖZELLİK t, (özerden özet-lik). Yeni. Bir şeyin, kendi cinsinden olan veya olmayan bir başka şeyden ayııt edilmesine imkân veren nitelik: Kişiliğinin özelliklerini tanımadan önce hiç bir şey düşünmüyor sanırdınız (Kemal T ahir). Üsküdarlıhğın özelliklerinden -yani hususiyetlerinden- biri de vapur arkadaşlığıdır (B. Felek). Divan şiirinin özellikleri. Eşanl, HUSUSİYET.
— Leng. Fonolojik (gerilim, genizsilik v.b.), sözdizimsel (cinslik, nicelik v.b.) veya semantik (yaş, cinsiyet v.b.) açıdan önem taşıyan belirgin boyut. 1] Belirgin bir boyutun terimlerinden binni karşılayan en kUçilk sözdizimi biriminin (morfem veya oluşturucu) fonoloji, sözdizimi veya semantik yönünden ortaya koyduğu ayrıcalık. (Meselâ, pasta kelimesinin sözdizimi [«isim», «cansız» v.b.], semantik [«mamul madde», «yiyecek»] ve fonolojik özellikleri vardır.) |t Ayırıcı özettik, fonolojide bir oluşturucuyu bütün öbür oluşturuculardan ayıran özellik. || Tekrarlı özellik, bir morfem veya oluşturucudaki varlığı daha önce genel bir kuralla ortaya konan özellik. Bk. FONOLOii.
— ANBIKL. Leng. Bazen belirgin bir boyu) u, bazen bu boyutun terimlerinden bilini beliılen özellik teriminin anlamında belirsizlik vardır. Meselâ «+ canlı» (boyut) ve «+ canlımın (teıim) her ikisi de özelliktir, özellik kavramı önce fonolojide (Jakobson, Martinet, Harris) kullanıldı; daha sonra bu kavramın kullanımı semantik ve sözdizimi (Chomsky’nin Aspect of the Theory of Syntax [1965] adlı eserinde) alanına da yayıldı. Oysa, bil kurucu unsur daha büyük kurucu unsurun bir bölümüdür ve öbür unsurlarla sentagma ilişkileri vardır; özellik (ikinci anlanuyle) dizideki unsurların hepsinde görillmeyen bir ayrıcalıktır; belli bir birimi niteleyen farklı özellikler bir bütün meydana getirir.”
— Psikol. Karakterin temel unsuru olarak
ele alınan karakter özelliği, doğrudan doğruya öznel deney yoluyie algılanabilir (mu. bir kimsenin sıkılgan, utangaç, heyecanlı v.b. olduğunu söylediğimiz zaman, bu kimsenin karakterinin temel Özelliğinden söz etmiş oluruz), öznel deneyde neMirfUk yokluğunu gidermek amacıyla, özelliği bazı deneysel dununlar içinde incelemek mümkündür. İşte bu incelemej, kişisel teştlerin amacını meydana getirir. Bir kimsenin karakterini meydana getiren şey de, bu basit unsurların kendilerine has kümelenmişidir. Meselâ Heymans ve Wierstna, üç esas özellik ayırt etmişlerdir. Bunlar, «heyecan-htık», «faallik» ve «yankılanma»dır. Bu Uç esas özelliğin bileşmesi, araştınclara, sekiz temel karakteri tasvir etme imkânını verir. (I*)
