rar, daha önce ancak yüksak ücret ve şöyle böyle güvenilirlikle yapılabilen özel uzmanlık alanına alt hesapları ucuza mal etmeleri olacaktır.
Daha şimdiden bazı computer’lerin makine yazılı metinleri, hattâ biraz zorlukla olsa bile insan elyazısını okuma yeteneği vardır, insan sesini seçebilir ve konuşulan kelime ile cümleleri anlayabilirler. Gene computer’lerin gücünden söz ederken onların televizyon ekranlarında resim çizmek, görüntü göstermek ve hattâ sentetik bir dil kullanarak konuşmak yetenekleri olduğunu belirtmemiz gerekir. Ayrıca Insanınkine parelel “duyu”ları ile şekilleri kavrayabilmektedirler. Bu yetenekleri henüz zayıf ise de devamlı olarak gelişmektedir. Bir kere Computer bir şekil veya modeli kavrama gücünü elde etti mi, onu bir kontrol sistemine bağlamak mümkündür. Kontrol sistemi ona hem şekli kavramasını, hem de “yararlı bir iş” yapmasını emredebilir. Meselâ tarayıcı bir TV kamerasına bağlı basit bir robot, çimen ile yol arasındaki sınırı kavrayabilir ve programlanmış bir çayır biçme makinesini kontrol edebilir.
Daha şimdiden seri olarak üretilecek bazı oyuncak-âletlerin kokusunu alır gibiyiz. Computer devriminin ilk ürünleri sözüm ona devrelerle dolu olacaktır, insan bu gibi piyasa ürünlerinin ardındaki amacı beyenmeyebillr ve bunların değersizliğinden yakınabilir fakat bu âletler gerçekten yararlı gereçlerin yolunu açacak ve üretici İlk geliştirme masraflarını amortize ettikten sonra, bunlar geniş ölçüde yapılıp satılabileceklerdir. Meselâ cep hesaplayıcısının herkesin oyuncağı olması, normal matematik hesapları yapan “çip”lerin satışını olağanüstü ölçüde arttırmıştır. Bunlard n milyarLrcası, tanesi ikl-üç sent (1 sent = 130 kuruş) mâliyetine üretilmektedir. Böyle yararlı gereçlerin ardından çok daha geniş alanlardaki sorunları çözebilecek ikinci bir âlet nesil geleceektir. Ben; 24 saati gösteren, kronometre ve uyarıcı çalar saatli devresi olan bir cep hesaplayıcısının ilk müşterilerindendim. Sadece hesaplama dışında başka bir şey de ya- Vîfe\\kX\ îi\e.Y\ sene önce e\\me geçirmiştim. Sadece bir yıl sonra, bunun hemen hemen ayının bir kol saatine sığıdırılmış olduğunu hayretle gördüm.
Biz şimdi belirttiğimiz düşük değerli ürünlerden bir sonraki gelişim safhasına geçelim: Bunlarda sadece sayısal tuşların yerini tam alfabetik tuşlar alacak ve Computer, rakkamlar yerine kelime ve cümleleri işlemden geçirebilecektir. Nitekim ben de başlangıçta kelimeden kelimeye çeviri yapabilmek üzere tasarlanmış böyle bir basit âletin yapımına katıldım. Bu âletin hayli
geniş hSfızasma bir İngilizce-Fransızca (ya Lâtin alfabesini kullanan başka bir dil) sö: depo edilmiştir ve çeviri yapmak isteyen kimse sadece harf tuşlarına basarak keline dizer. Bunun üzerine kelimenin yabancı dild karşılığı ekranda görünür. Buna benzer bir âl hâfızasına kelime ve cümleler yerleştirmek, s ra bunları bir elektronik yazıcıya ya da ba deyimle cep daktilosuna bağlıyarak kağıda d rnek mümkün olmuştur.
Daha şimdiden telefon numaralarını ve ğer sayısal bilgileri depo edebilen saatler piyasaya çıkarılmış bulunmaktadır. Daha sonra, sayılar gibi harf ve kelimeleri de gösterebilecek hâle geldikleri zaman; isim, adres, hatırlatıc notlar gibi bilgileri de depolayabileceklerdir. Ayrıca küçük tuş sorunu, ses algılayıcı gereçlerir bir kol saatine takılabilecek kadar küçülmesiyle çözümlenecekti*. Bu takdirde işlem tuşları çoğunlukla gereksiz olacak ve yapılacak hesaplar ile saatin hâfızasına depolanacak bilgiler sözle anlatılacaktır.
Peki, ölçümlerini anlatan âletlere ve ne ölçüde dolu olduklarını söyleyen bidonlara ne dersiniz? Konuşan altimetreler, uçuş hızı gösterge- geleri ve bunun gibi âletler uçak endüstrisinde fevkalâde işe yarayacaktır. Evde İse sizi konuşan banyo terazileri, “beni doldurun” diyen buz dolapları ve etin pişmekte olduğunu söyleyen tencereler karşılayacaktır. Minik bilgi işlem gereçleri otomobilde de yer almak üzeredir. Bunlardan biri önümüzde giden arabanın hızını hesaplayacak ve iki araba arasında güvenli bir mesafe bulunup bulunmadığım belirleyecektir. Bu, insanı herhalde daha dikkatle araba sürmeye teşvik edecektir, ancak sürücüyü yaptığı sözlü uyarı ve nasihatlerle bıkıp usandıran trafik ukalâsı gereçler belki de hiçbir zaman popü ler olmayacaktır.
Computer devriminin çarpıcı bir özelliği, öte- denberj yerleşmiş mesleklerin değerini gitgide azaltması olacaktır. Mesleklerin kuvvetli olduğu tak» TCıVsaa\ oze\ vcananNıYta ‘■yaXar, çünkü onlar özel bilgilerin toplanıp dağıtıldığı merkezler olarak iş görürler. Bu. konuda ister hastalıkların teşhis ve tedavi usulleri, ister muhasebecilerin geçim kaynağını teşkil eden karmakarışık vergi yükümlülük ve istisnaları, İsterse kanunların uygulama ve yürtülmeslnl meslekten olmayan kişi için o kadar zor ve anlaşılmaz gösteren
o kara kaplı kitap yığını olsun, durum hep aynıdır. Modem mesleklerin hammeddesi “bilgi”den başka bir şey değildir ve profesyonellerin uzmanlığı sadece bunları değerlendirebilecek usulleri bilmesinden İleri gelir.