PERTEVNİYÂL VÂLİDE SULTAN

PERTEVNİYÂL VÂLİDE SULTAN; Sultan
İkinci Mahmûd Hanın hanımı. Sultan Abdülazîz
Hanın annesi. 1830’dan önce İkinci Mahmûd Hanla
evlendi. Oğlu Abdülazîz Hanın tahta geçmesi
(1861) üzerine “Vâlide Sultan” ünvânmı aldı. Oğlu
Abdülazîz Hanın Midhat Paşa ve yandaşları tarafından
şehit edilmesi (1876) üzerine inzivâya
çekildi. Küçük çocukları yetiştirmekle meşgul ololdu.
Birçok kimsesiz çocuğu yetiştirip evlendirdi.
Sultan İkinci Abdülhamîd Hanın hanımı Müşfika
Hanımı da bizzat yetiştirmişti.
Her gün akşam namazını müteâkip secdeye kapanır;
“Herşeyi affederim, oğlumun katillerini affetmem.”
diyerek gözyaşı dökerdi. 4 Şubat 1883 günü
vefât eden Pertevniyâl Vâlide Sultan, Aksaray’da
kendi adıyla anılan câminin türbesine defnedildi.
Pertevniyâl Vâlide Sultan, daha çok Aksaray’da
yaptırdığı kendi adıyla anılan câmisiyle tanınır. Eser
19. yüzyıl Türk mîmârisinde büyük ölçüde etkili
olan eklektik üslupta inşâ edilmiştir. Câmi; yanma
yapılan çeşme, muvakkithâne, kütüphâne, mektep,
türbe, müezzin odaları ile bir külliye hâlindedir.
1953’te yıkılan türbe 1969’da yeniden inşâ ettirildi.
Pertevniyâl Vâlide Sultan, külliyesinden başka bugün
Pertevniyâl Lisesi olarak bilinen Mahmûdiye
Mektebiyle çeşitli semtlerde birçok çeşme yaptırarak
hayır ve iyiliklerinin öldükten sonra da devamını
temin etmiştir. Hâtırât’ı İstanbul Üniversitesi Kütüphânesinde
mevcuttur.