RÖNESANS SANATI, -Rönesans döneminin sanatı. Güzel sanatlar ve edebiyat alanlarındaki Rönesan-sın kökenleri 13. yüzyıla dayanır. Bu yüzyılın önemli sanatçıları heykeltıraş Nicola Pisano ve ressam Gi-otto, Ortaçağ’ın insan biçimi anlayışını yansıtan düz ve iki boyutlu figürlere yeni bir derinlik kattılar. Giotto, Bizans geleneğinin alışılmış üslubundan uzaklaştı. Aynı zamanda, mekânı daha gerçekçi biçimlerde yansıtmaya çalıştı. İtalya’nın resim alanındaki öncülüğü, Massaccio’ nun yeni üslubuyla birlikte kesinleşti. Matematiksel perspektifi kullanmayı öğrenen Massaccio, resmi ulusal bir çabaya dönüştürdü. 15. yüzyıl sanatının merkezi, Medicile-
‘■-’V
Röntgen
rin yönetiminde bulu sa kentiydi. Burada sa rek artan bir toplumsal zandılar. Bu alanda Fİ: kip olan bir başka k dik’ti. Önde gelen Ven lardan biri olan Gio yağlıboya renkleri karı sundaki Hollanda tekni dı. Büyük ölçüde, yeni denenmesine rastlanan “Yüksek Rönesans” ola dirilir (1490-1520). Bu d5 çıları arasında Michela nardo da Vinci, Raffaell te, Giorgione ve Tizian Bu dönemi başlangıç yaklaşık 300 yıl boyunca, su sanatçıların yapıtları, natsal yetkinliğinin dor olarak değerlendirildi. R cesi ressamlar, “ilkel” ola rıldılar. Yüksek Rönesan de ortaya konulan yapıtı şak bir uyum gözlendi, ve perspektif konusunda sanatçılar, Michelangelo’ manlık özelliklerini taşıya den Giorgione’nin kır ya* tan yumuşak çizgilerine
on derece değişken ya-koydular. Daha sonra maniyerizm akımı, Yük-ıs’ın uyum ve oran fikri-rak, bilinçli olarak ölçe-sal ilişkileri bozdu. Rö-nun heykelciliğe yansı-zyılın başlarında oldu, tapıları süslemek ama-an ve pek azı çıplak gürleri, yerlerini tek bir edildiği ve tek başına, ;onan heykellere bırak-
llo, klasik antikiteden ez bronzdan çıplak in-yaptı. Ayrıca, atlı hey-yeniden canlandırdı.
, özellikle de olgunluk larında, anatomik ay-sşitli duyguların heykel ¡ıtılmasında ustalaştı. nun ölümünden son-anında da maniyerist ilmeye başlandı (Ben-i ve Giovanni Bolog-sanatçıları tarafından a’ya aktarılan Röne-nlayışı, Fransız ve Al-rını da büyük ölçüde k mimarinin yeniden üzyılda yine İtalya’da sonraki yüzyılda Avru-jlkesine yayıldı; Gotik eski etkinliğini yitirdi.
adyasyon dozu ölçü \). Kütleşil kg. olan hakan tüm elektronların İması koşuluyla, aynı da 2,58×10″4 cou-ektrik yükü oluşturana da gamma ışınları anımlanır. Kısaca 1 nın 1 kilogramında lomb’luk iyonlaşma en x ya da gamma lyasyon dozudur.
NLARI X IŞINLA-
Ihelm Conrad (1845 nüzde Remscheid/ Münih), Almanfizik-ı buluşuyla ünlüdür mini Zürih’te yaptı, asını vererek Zürih, trasbourg’da Alman : Kundt’un asistanı
: 26.338 km.2 .-6.488.000 (1987) : Kigali
: Fransızca ve Kinyarwanda : Hıristiyan, yerli dinleri : Ruanda Cumhuriyeti : Ruanda Frangı
oldu. 1875-1900 yılları arasında Hohenheim, Strasbourg, Giessen ve Würzburg’da, 1900-1920 arasında da Münih Üniversitesi’nde profesörlük yaptı. 1901’de ilk Nobel Fizik Ödülü’nü aldı. X ışınlarını, vakumda elektrik deşarjı deneyi sırasında rastlantı sonucu buldu. Deşarj tüpünün yakınındaki bir floresan ekranın, deşarj sırasında ışıldayışını fark eden Röntgen, araya bir mukavva parçası konulduğunda flüorışının (zayıflamakla birlikte) devam ettiğini gözlemledi. Bu olaya, katot ışınlarının, deşarj tüpü çeperine çarptığı sırada meydana gelen bilinmeyen ışınların yol açtığı sonucuna vararak bu ışınlara “X ışınları” adını verdi. Bu ışınlarla ilk filmini de çeken Röntgen, böylece tıp alanına da önemli bir katkıda bulundu.
RÖPORTAJ, bir konuyu ya da sorunu araştırıp soruşturarak okuru aydınlatmayı amaçlayan gazete yazısı. Röportajı hazırlayan, gördüklerinin, görüştüğü kişilerin resimlerini de çekerek anlattıklarını somut ka-nıtlara dayandırır. Gazetecilikle birlikte gelişmiş bir yazı türüdür.
RUAM, at, eşek ve katırlarda görülen, Pseudomonas mallei türü bak-
Wilhelm Conrad Röntgen
terilerin yol açtığı bulaşıcı hastalık; sakağı. Hastalık, enfeksiyonlu hayvanların kirlettiği su ve besin maddeleriyle temas yoluyla yayılır. Başlangıçta bezecikler oluşur ve bunlar akıntılı yaraya dönüşür. Ateş de yapan ruam, burun, ağız ve solunum kanallarında ya da deride yerleşir. Pnömoni, akciğer apsesi, artrit ve menenjite yol açabilir. Yaralar ve burun akıntısı evresinde tedavi edilmezse öldürücü olabilir. Hastalıklı hayvanlarla ilgilenen kimselerin ruama yakalanması seyrektir; ancak bulaşması halinde hızla seyreden enfeksiyon, ölüme yol açabilir. Sağlık kurallarına uyulması, temiz bakım ve antibiyotikler sayesinde eskiden yaygın olan ruamın önüne geçilmiştir.