ŞARK ÇIBANI
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde sık görülmesi se
bebiyle bu ismi alan bir parazit hastalığıdır. Halk arasında Diyar
bakır Çıbanı, Antep Çıbanı, Halep Çıbanı ve Bağdat Çıbanı gibi
isimlerle de çağırılmaktadır.
Tıpta “heishmania tropica” adıyla bilinen bir parazitin marife
tiyle ortaya çıkmaktadır. Parazit, doğrudan bulaşabildiği gibi,
“tatarcık” sineği tarafından da insana taşınmaktadır.
Belirtileri
* Vücuda girdikten iki hafta sonra veya bir sene içinde, girdi
ği yerde birkaç milimetre çapında pembe bir leke olarak ortaya
çıkmaktadır.
* Bu leke zamanla sertleşerek kabarcık halini alır. Rengi de
koyulaşarak kararmaya başlar.
* Hastalık bu şekliyle bir yıl kadar devam ettikten sonra iz bı
rakarak kaybolabilir.
* Vücut direnci düşük kimselerde siyah kabarcık açılarak ya
ra halini alır.
* Yaranın kabuğu kaldırıldığında, altından “çivi belirtisi” dedi
ğimiz birtakım çıkıntılar ortaya çıkar. Hastalık, bu çıkıntılarla bir
kaç yıl devam ettikten sonra iz bırakarak kaybolabilir.
* Daha çok alın, burun, çene, ayak boyun ve kol gibi açık böl
gelerde görülen hastalık iyileşse bile “tipik bir iz” bırakır. Bu ize
bakarak bir kimsenin bir zamanlar şark çıbanına yakalandığı ra
hatlıkla söylenebilir.
N e Yapm alı?
* En önemli korunma tetbiri, tatarcık sinekleri ile mücadele
dir.
* Her şeye rağmen, ilk belirtisinden hastalığa yakalandığını
farkeden kimse derhal bir sağlık kuruluşuna baş vurmalıdır.
* Tedavide, yara içine emetin ve atebrin şırınga edilmesi iyi
neticeler vermektedir. Ayrıca antimon bileşikleri, amfoterisin B
ve neostibosan gibi ilâçların damar yahut kas yoluyla vücuda ve
rilmesi tedaviyi hızlandırmaktadır.
* Yara yerine yerleşen bakterilerle mücadele etmek için anti
biyotik ve sulfanomid kullanılır.
* Tedavi sırasında yara üzerindeki kabuklar temizlenmeli,
pansuman edildikten sonra temiz gazlı bezle kapatılmalıdır.