savaş
Devletler ya da halklar arasında silahlı çatışma. Çok çeşitli biçimleri olan ve halkların, devletlerin coğrafi konumlarıyla, ordularının gücüyle ve teknik düzeyiyle ilgili olan savaş, Clausewitz’e göre, “siyasetin başka araçlarla sürdürülmesidir. XVII. ve XVIII. yy’larda asker sayısı çok az olan ordular tarafından sürdürülen ve halkın düşük oranda katıldığı kuşatma savaşı’nın yerini, Fransız Devrimi’yle birlikte halkların savaşı almış, halkların savaşı da yerini, iki büyük Dünya Savaşı’yla, XIX. yy. sonlarında Alman germenbirlikçileri tarafından tasarlanan topyekûn savaş’a bırakmıştır. Amacı rakibin yok edilmesi olan topyekûn savaş, maddi ve manevi direniş olanaklarını azaltmayı hedef alan ideolojik savaşla ve ekonomik savaşla birlikte yürütülür.
Teknik ilerledikçe, savaşlarda ölenlerin sayısı da gün geçtikçe artmıştır. Sözgelimi, Napolyon Savaşları döneminde (1798-1815), günde ortalama 233 asker ölürken, bu sayı Kırım Savaşı’nda (1854-1856) 1 075’e, Bi
rinci Dünya Savaşı’nda, 7 738’e çıkmış, Hiroşima’ya atom bombası atılmasıyla (6 Ağustos 1945), 80 000 kişi ölmüştür.
Nükleer savaş11 başlatan Hiroşima’ya atılan bombanın gücü 20 kilotonken (20 000 ton T.N.T’nin patlama gücünde), günümüzde, atom çekirdeğinin parçalanması yoluyla değil, ergime yoluyla, 20 megatonluk (20 milyon ton T.N.T. gücünde) bombalar yapılmıştır.
Atom teknolojisi, 1963’te atmosfer denemelerini yasaklayan antlaşmaya karşın duraklamamış, araştırmalar sonunda, tam anlamıyla temiz olan, yani radyoaktif çökeltisi bulunmayan ve yalnızca canlılara zarar veren nötron bombası geliştirilmiştir.
Günümüzde ayrıca, atom silahının yanı sıra, kimyasal silahların sayısı da artmış, 1914’teki göz yaşartıcı obüslerden, tahriş edici ya da yakıcı gazlardan, klor gazından ve ilk olarak 1917’de kullanıldığı İeper kentinden adını alan iperit gazından sonra, yenileri bulunmuştur.
Ayrıca, daha korkunç olan biyolojik silahlar (bakteri ve virüsler) bulunmuş, bir yandan da “klasik” diye nitelendirilen silahlar sürekli geliştirilmiştir. Özellikle Vietnam Savaşı sırasında Vietnam toprakları, ayrıntılı saldırı konusunda birçok tekniğin denenme alanı olmuştur: Napalm ile klasik bombaların etkisini birleştiren CBU bombaları; misketli ya da çelik ve plastik oklu parçalı bombalar; ağ biçiminde sekiz metrelik sekiz tane naylon ipten oluşan örümcek mayınlar; bir mendil ya da pansuman gibi görünen çakıllı mayınlar; delici bombalar; lazer ışınlarıyla yönetilen “pürüzsüz portakallar”, vb.