Genel

SİMETRİ

SİMETRİ, zoolojide, hayvan vücudunun bir nokta, eksen ya da düzleme göre aldığı biçimi tanımlamada kullanılan terim. Hayvanlar vücutlarının belli bir planı olması ve olmamasına göre simetrik ve asimetrik olarak adlandırılırlar. Birçok birhücreli hayvanın (protozoon) vücudunda simetri yoktur. Bunlara asimetrik hayvanlar denir. Vücutlarında belli bir simetri bulunan hayvanlarsa üç gruba ayrılırlar: 1) Küresel simetrili hayvanlar; merkezi bir noktanın çevresinde küre biçimi gösteren organizmalardır. Bu tür simetri, güneş hayvancıkları ve ışınlılar gibi birhüc-relilerde görülür. 2) Işınsal (radyal) simetrili hayvanlar; vücut kısımları tekerlek çubukları gibi sıralanmış canlılardır. Bu tür hayvanlarda, ağız (oral) ve anüs (aboral) uçları arasında uzanan bir eksenden geçen çok sayıda simetri düzlemi bulunur. Işınsal simetri hidralar, medüzler, deniz şakayıkları, ktenoforlar gibi selenterelerde ve derisidikenlilerde görülür. 3) İkiyanlı (bilatéral) simetrili hayvanlar; bir yüzeyle sağ ve solda iki eşit parçaya ayrılırlar. Bu yüzey, hayvanın başından ayağına doğru vücudunun ortasından geçer. Bu tür simetrisi olan hayvanların vücutlarında sağ ve sol, ön (anterior) ve arka (posterior) taraflar, ayrıca sırt (dorsal) ve karın (ventral) bölgeleri bulunur. Bağırsak solucanları, şeritler, yumuşakçalar, eklembacaklılar, ve bütün omurgalılar ikiyanlı simetrilidir.

SİMETRİ, iki noktanın bir başka noktaya, doğruya ya da düzleme göre belli koşulların varlığı halindeki ■ve sırasıyla “noktaya göre simetri”, “eksene göre simetri” ve “düzleme göre simetri” adıyla anılan durumu. Kendisine göre simetri tanımlanmış olan nokta, doğru ve düzlem; sırasıyla, “simetri merkezi”, “simetri ekseni” ve “simetri düzlemi”, simetriye konu olan noktalar da “simetrik noktalar” adını alır. İki noktanın simetrik olması için, bu noktaların simetri merkezi, simetri ekseni ya da simetri düzleminden eşit uzaklıkta olması ve kendilerini birleştiren doğru parçasının, noktaya göre simetride simetri merkezinden geçmesi, eksene ve düzleme göre simetride de simetri eksenini ve simetri .düzlemini dik olarak kesmesi gerekir. Simetri kavramı, benzer biçimde, geometrik şekillere ve cisimlere de genişle-tilebilir. Örneğin bir kare, köşegelhle-rinin kesim noktasına göre (noktaya göre simetri), köşegenlerine ya da karşılıklı kenarlarının orta noktalarını birleştiren doğrulara göre (eksene göre simetri) simetriktir. Bir başka deyişle karenin 1 simetri merkezi ve 4 simetri ekseni vardır. Bir dikdörtgenler prizmasının da karşılıklı yüzlerini ortalayan üç simetri düzlemi olduğu kolayca gösterilebilir. Simetri günlük yaşamda çokça karşılaşılan ve en çok mimaride uygulama bulmuş bir kavramdır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir