sincapgiller
Kemiricilertakımından, 267 türü bulunan hayvan ailesi. Avustralya, Madagaskar, Güney Amerika ve Arabistan yarımadası dışında dünyanın her yanında yaşayan sin¬capgiller (Bil. a. Scinuridae) ailesi üyelerinin ağaçlarda yaşayan türlerinin, dinlenirken yukarı kaldırarak dik tut¬tukları kuyrukları, uzun ve saçaklıdır. Toprak altında kazdıkları tünellerde yaşayan türleri daha kısa ve daha az saçaklı kuyrukludurlar. Topluluk halinde yaşayan hayvanlar olan sincapgiller ailesi üyelerinin örnek türü sincap (Sciurus vuigaris), yaklaşık 25 cm boyunda, kuy¬ruk uzunluğu 22 cm’yi bulan, çevik gövdeli, geniş alınlı, hafifçe fırlak gözlü, geniş kulaklı bir hayvandır. Bol tüylü kuyruğunu, sırtına doğru kıvrık tutar. Ağaçlara çok hızlı tırmanarak fındık, ceviz, çamfıstığı ve bazı ağaçların to¬humlarıyla beslenir. Ot, çalı, ağaç kütüğü parçalarıyla yapıp, yosunla döşediği yuvasında, kış için yiyecek bi¬riktirir. Dişisi, 40 gün süren gebelik dönemi sonunda 3-6 yavru doğurur ve yılda 2-3 kez doğum yapar.
sinlerdeki besin maddelerinin emilmesine olanak vere¬cek olan birçok enzim tepkisini başlatır (Bk. ENZİM). Onikiparmakbağırsağı mukozası, mide asidinden etki¬lenmeye yatkındır; böyle bir durumda, özellikle aşırı asit üretiminin nedeni stres, sigara kullanımı ya da kalı¬tım sonucu ortaya çıkan yatkınlıksa, onikiparmakbağır- sağı ülseri ortaya çıkabilir. Aspirin ve alkol de, onikipar- makbağırsağı ülserine yol açabilir. Bir onikiparmakba- ğırsağı ülseri belirti vermeyebilir ya da geğirme, hazım¬sızlık, hafif mide üstü bölgesi rahatsızlığı gibi küçük be-lirtilere yol açabilir. Bu belirtiler çoğunlukla geceleri or¬taya çıkar ve bir şeyler yenince ya da antasitler (mide asidi salgılanmasını azaltan ilaçlar) alınınca yatışır. On- ikiparmakbağırsağı ülserleri, bağırsak delinmesi, şokla sonuçlanan kanama gibi yaşamı tehdit edici ihtilaflara yol açabilirler. Geçmişte oldukça yaygın olan cerrahi tedaviye, mide asidi salgısını azaltan yeni etkili ilaçların bulunmasıyla günümüzde daha az başvurulmaktadır.
Crohn hastalığı, en çok incebağırsakları etkileyen, karın ağrısına, ishale, kilo yitimine ve bağırsak tıkanma-sına yol açan iltihaplı bir hastalıktır. Nedeni ve tedavisi bilinmemektedir: Antibiyotiklerle, sulfasalizinli, korti-zonlu ilaçlarla ya da cerrahi yoldan tedavi, uzun süreler içinde yinelemelerle sonuçlanabilir. İncebağırsak urla- rınaysa, sindirim sisteminin başka yerlerinde görülen urlardan daha ender raslanır. İncebağırsaklarda en çok görüldükleri yer kıvrımbağırsaktır.
İncebağırsakta, çeşitli enfeksiyon hastalıkları görüle¬bilir. Kolera bakterisi (Vibrio chlorae) bulaşmış içme su- yuyla yayılan, salgınlara yolaçabilen bir hastalık olan kolera, yaşamı tehdit eden, bağırsaklarda sıvı emilimini azaltarak ve sıvı salgısı çoğaltarak öldürücü su yitimine yol açan, çok şiddetli bir ishalle gelişir. Tedavisi, sıvı yiti¬mine karşı, sıvı ve elektrolitlerin yanı’sıra antibiyotikler verilmesine dayanır (Ayrıca Bk. BAĞIRSAK; KOLERA).
