Genel

SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI

SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI

Sindirim sistemiyle ilgili rahatsızlıklar ve belirtiler hasta­ların en yaygın şikâyetleri arasında yer alır. Çoğunlukla tıbbi açıdan ciddi bir önem taşımazlarsa da, bazı du­rumlarda ciddi hastalıkların ilk belirtileri olabilirler. Sin­dirim sistemi hastalıkları (mide-bağırsak hastalıkları), sindirim sisteminin her noktasında ortaya çıkabilir­ler. Enfeksiyonlardan, bağışıklık hastalıklarından, kan­serden ya da incebağırsakların düzenli kas kasılmala­rındaki bozukluklardan kaynaklanırlar ve kabızlık ya da ishal gibi belirtileri de içerebilirler (Ayrıca Bk. İSHAL; KABIZLIK).

Yemek borusu. Yemek borusu insanda yaklaşık 20 cm uzunluğunda düz bir borudur; kas kasılmaları aracılı­ğıyla besinleri ağızdan mideye doğru iter. Diyafram dü­zeyindeki yemek borusu alt büzücü kası, midenin için­deki maddelerin geri gelmesini engelleyen yemek bo­rusu kas kasılmalarına neden olur. Mide ekşimeleri ya da mide yanmaları, bu kasın gevşemesi ya da zayıf ol­ması sonucunda, mide asidinin yemek borusuna geç­mesi durumunda ortaya çıkar. Ekşimeler ve yanmalar, midenin üst yanında, diyaframdaki deliğin genişleme­sinden kaynaklanan bir mide fıtığı durumunda da görü­lebilir. Ayrıca, mide asidinin yemek borusuna geçmesi ya da yemek borusu spazmı,göğüsağrısına yol açabilir, ve bazen bu ağrıyı kalp krizi (kalp enfarktüsü) sancısın­dan ayırt etmek güç olabilir. Yutma zorluğu (disfaji) ya da ağrılı yutma (odinofaji), yemek borusunun urlarla ya da mide asidinin yemek borusuna sık sık geri gelmesi­nin yolaçtığı nedbelerle daralmasından kaynalanabilir. Mide. Mide hem bir “depo”, hem de sindirim sürecini başlatan hidroklorik asidi salgılayan sindirim organıdır. Salgıladığı asidin kendisine zarar vermesini önleyen do­ğal bir engelle örtülüdür. Bu koruyucu engelin yıkılma­sı, iltihaba (mide iltihabı ya da gastrit) ya da ülserlere (yaralaşmalara) yol açabilir (Bk. GASTRİT). Mide hasta­lıklarının belirtileri karnın ortasının üst bölümünde san­cı, şişkinlik duygusu, bulantı ya da kusmadır. Ama, bun­lar aynı zamanda da, mide kanserinin belirtileridir: Mi­de kanseri, dünyada en çok ölüme yol açan hastalıklar­dan biridir. Erken farkedilmesi durumunda, tedavide (midenin kanserli bölümünün ameliyatla çıkarılması), genellikle çok başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Mide aynı zamanda, B12 vitaminin emilmesi için gerekli bir protein olan özetkeni (ya da entrensek faktör) üretir. Pernisiyöz kansızlıkta, mide mukozasının yozlaşması, özetkenin yitimine neden olur; bu da B,2 vitamini eksik­liğiyle sonuçlanır (Ayrıca Bk. MİDE), incebağırsak. Yaklaşık 3,6 m boyunda olan incebağır- sak (ya da incebağırsaklar) onikiparmakbağırsağı, baş- bağırsak (jejunum) ve kıvrımbağırsak (ileum) bölümle­rinden oluşur. Besin sindiriminin ve emiliminin gerçek­leştiği yer olan incebağırsaklar, boylu boyunca, “villüs” adı verilen mikroskopik büyüklükte, parmağa benze­yen uzantılarla örtülüdür; incebağırsaklardaki birçok kıvrımın ve incebağırsakların uzun olmasının yanı sıra, villüsler de, besinlerin emilme alanını genişletirler. “Kı­sa bağırsak sendromu” adı verilen, herhangi bir neden­le bağırsağın ameliyatla çıkarılması sonucu emici yüze­yin azalması ya da villüslerin kansere karşı ilaç tedavisi, ışınım tedavisi gibi işlemlerden zarar görmesi, emilme bozukluğuna yolaçabilir.

İncebağırsakların ilk 26,4 cm’sini onikiparmakbağır- sağı(duodenum) oluşturur. Pankreas sıvısı ile karaciğer tarafından salgılanan safra, incebağırsaklara girerek be-

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir