sıvı ve sıvı hal
Bulunduğu kabın biçimini alan, akan ve akma eğilimi olan cisimlere “sıvı” adı verilir. Maddenin üç halineden biri, sıvı haldir. Sıvılar yer değiştirme yeteneği yüksek maddelerdir. En küçük bir direnç göstermeden biçim değiştirir, içinde bulundukları kabın biçimini alırlar. Her sıvının, basınç değişikliğine pek bağlı olmayan bir hacmi vardır ve buharlaşmaya ya da katılaşmaya elverişlidir. Sıvıların katilardan daha çok sıkıştırılabildikleri ve çok az da olsa esneklikleri bulunduğu genellikle bilinmez. Sıkışabilme niteliği, sıvının sıcaklığına göre değişir ve uçuculuğuna bağlıdır. Sözgelimi eter, suya oranla üç kat daha uçucu bir sıvıdır; dolayısıyla daha çok sıkışabilir. Moleküllerin birbirine sürtünmesinden doğan ağda- lılık, sıvının akışına karşı koyar ve yağlama yağlarında bu özellik büyük önem taşır; ayrıca, denge halindeki bir sıvının yüzeyi belirli bir gerilim altındadır; kılcallık etkisi de bu gerilimle açıklanır. Sıvı hal, çoğunlukla katı hal ve gaz hali arasında geçiş hali olarak düşünülürse de, kendine özgü nitelikleri vardır.
Gazlarla ilgili bilgiler, molekülleri arasında çok güçlü etkileşim bulunan sıvılar için geçerli değildir. Dolayısıyla, sıvıları incelemede, gazlara benzer bir yaklaşıma girilemez. Bu nedenle sıvıları, özel katilar olarak göz önüne alma yoluna gidilmiştir. Gerçekten, sıvıların yoğunluğu, katılarınki gibi çok yüksektir(bu iki yoğunluk birbirine çok yakındır). Billur yapılı birkatıda, moleküllerdü- zenli biçimde sıralanırlar ve geometrik biçimlerin, sözgelimi bir küpün, köşelerinde yeralırlar; katı, bu küplerin yığılmasıyla oluşur. Bu açıdan bakıldığında, sıvılar bir katı biçiminde ele alınabilirler; çünkü sıvılarda da moleküller, katilarda olduğu gibi, birbirine aynı uzaklıktadır; ama düzenli ve bakışımlı sıralanma görülmez.
Sıvı halin ağdalılık gibi özelliklerini, yani sıvı içinde moleküllerin diziliş biçimini daha iyi açıklamak için, yapısını inceleme yoluna gidilmiştir. X ışınlarıyla yapılan deneyler, moleküllerin birbirine dokunduğunu, biçimli bir molekül çevresinde belirli sayıda molekülün düzenli biçimde yeraldığım ve bu sayının molekülden moleküle değiştiğini göstermiştir; dolayısıyla, sıvı halin, maddenin bütünüyle düzensiz bir hali olmadığı anlaşılmıştır.
Moleküllerarası uzaklık bir ya da iki molekül çapı kadar olursa, düzenli yapıda bir sıvı elde edilir. Bu uzaklık birçok molekül çapına ulaştığında düzenin kalmaması, billursu katiya karşıt görülmesine yolaçan niteliktir. Dolayısıyla sıvı halin, moleküllerarası uzaklık küçük olursa “düzenli”, büyük olursa “düzensiz” olduğu söylenebilir. Bu durum, moleküllerin birbiri üstünde ve birbirinin yerini alarak kaymasını engellemez.
