TÖROS sıradağlârr kuşağım# ALADAĞLAR bölümünde DOĞA anıtlarından biri i^r^ii^mèktâd^!’ fdaysèrfdeÉf güWêÿe, Yahyalı llçesinegidrtdiğihdeyolun büïada bittiği sanılır.
feu ilçedêfr yaklaşık’100 Km.’lik bif dağ yolundan daha güneye doğru devam ediletëk Olunursa? budoğa güzelliği ile karjıfaşrlır. (Bak: Orun haritası).
Aladağlann jeötöjikyapısı ticiana bölümden oluşur :
¿, Ij, ^u>.. *
a- İCARA ALADAĞLAR, Birinci zaman çö- kellerl/n
&w ÂK ALAÖ AĞLAR, 1 kriter zaman çökel Ieri.
Bu zamanlar m formasy ön farını kapsayan Aladağların denîz ‘seviyesinden yükseklikleri yaklaşık olarak 500 ile 3700 métré arasında değişmektedir. Buradaki silsilelerde Ver Ver sivrilen fnemli yüksek tepeler tfë zirveler vardır. Kışın yağışları, bahar ve yazın da kar ve-buzullarının Hfttateieri ile1 be$lénen yerüstü ve yeraltı suları £®şkün bff supotansiyëline sahip bülunıtaâkfadır. Buj <ôÿkun §û1ar; kayriàkfar, ÿeràfti dèreleri, yefö^tü dèrefefij çàÿlarr vè ırmakları şeklinde oluşurlar.
Bu suların bir bölümünde YAHYALI ilçesinin güneyinde KAPU2BA$I * köyü dolayında İNSE – NİN TEPE yarlarından Kaynak Şelale** şeklinde rfôîédlrVîekteârr. Çağlayanların çıktığı, kaynaklar
Ak Aladağlann ikinci zaman çortlü kireçtaş- larıdır. Hatta daha ayrıntılı pafeontolojık kanıtlara göre bunlar Jura-Kretase çekelleridir. Açık renkli, kristalize faşları kapsar.
Ensenin tepenin iki yönünde (doğu ve güney)
^0r ^^lâVan, )bır çağlayanlar dizisi
olı oturmaktadır. Yaklaşık 50-60jpltre yükseklikten dökülen sular, Kapuzljaşt deresine karışarak daha ileride Suarası çayı Ue Zamantı ırmağma ve daha da ileri Seyhan -nètôri ne karışarak Akdenize ulaşır.
Ayrı ayrı yerlerden çıkan çağlayanların genişlikleri yüksekliklerine göre azalır. Eğer yedi çağlayan birleşik olsaydı bugün Türkiye’nin hatta Dünyanın sayılı çağlayanı görüntüsüne sahip olurdu. Yine de su potansiyeli ve doğadaki konumu ile oldukça.ilginçtir.
Çağlayanyar topluluğunu gidip görebilmekte karşılaşılan em buyük sorun, tıfaşımdır. KAYSERI – YAHYALI arasında 106 Km.’lik asfalttan sonra YAHYALI – KAPUZBÂŞI köyü arası, ^ maalesef (orman işletme yolu) toprak-kaya yoldur. 8lı? yolda ancak araziye uygırn araçlarla gidilebilir, özellikle jeeple seyahat en uygun olanıdır. Bu yol yağışlı mevsîrnlerde kapanmakta ve antak tıla-
KAPÜZ-
başı – ÇAĞLAYAI^LAR acaspfse yaklaşık fŞÖfe.lfk yaya dağ yoludur.
■ ? v Çağlayanlar dizisinin, Türkiye’deki d^ıerjçağ- layanlarla karşılaştırılması yapjJacakolursa; > a — TORTUM çağlayanı, yaklaşık 50 metre yüksekliğinde,
çağlayanı- yaklaşık 25 . metre yüksekliğinde, – \ n[1] ?
c — MAlsjAVCAT çağlayanı yaklaşık-Smetre yüksekliğindedir. ‘t
Genişlik bakımından değilse bile, yükseklik bakımından oldukça büyüktür ve heniiz bilinmeyen birçok yönleri ile de ilginçtir^. ■
Dünya’daki diğer tanınmış ve büyük çağlayanlarla karşılaştırılacak olunursa;
. a —VlKTORİA (OWEN) çağlayanı yaklaşık 100 metre yüksekliğinde (UGANDA), 1 . / b — NİAGAJRA çağlayanı yaklaşık 55 yüksekliğinde (U^S.A.)* – .a
c ~ İMATRA çağlayanı .yaklaşık 25 metre yüksekliğinde (JFİNLANDİYA)
T ur izm yönünden çok; ilgi. çekeceği sanılan burasın^ ançaMüzenli bir karayolu ile iç ve dış turizme katkısı olabilecektir. Halen Kayseri – Ad$n& asfaltı 334 Km/dir, Şu yol Kayseri – Adanır
erfikıbilir.
| Yahyah-Çatlayanlar güzergâhıçekimde yapıla* İde ölünürse, bugünkü güzergâhtan, 50-60 Km.’lik bir kısalma yanırtda -güneye inen önemli Pr yolda kazanılmış ola^tir.^^ ^ ^ Çağlayanların potani^e buraya kurutacak Hidro – elek^tsa^ralle*y le Önemli miktarda.elektrik enerji^pri^fey^ç^^ |abiJecektirDenilebilir ki, orta büyüklükte bir İarajdan elektrik üretimi, bu çağlayanlarda yapı- |
Bölgenin maden yatakları durumu ise şöyle özetlenebilir: Ballıca; Şimitsonit (ZnCOj çinko cevhe/i)* Kremit (FeCjyC^ krojm cevheri),’Hematit (F^Î^), ;Magnetit (Fe^Çj*), Şpekülarit (Fe^O,), limonit (F^O^. xHâ0) demir cevheri, Galenit (PbS, kurşun cevheH) we Unyifc Ikömür cevheri);bulun- rrçtf^ıjr^Y _
Çağlayanlar civarında bfîtki ve hayvan topluluklar» da oldukça ilginçti;. BuraiJa zengin ağaç teberini kapsayan orman ve dağlarm . yüksek kayalıklarında Türkiye’de nesli tükenmekte olan Dağbeçisi {Çapraz hircus) sifrülert yaşamaktadır.
Sonuç: bu zenginlikten, değerlendirerek yararlanmak en öhjrifkPgirişimlerden biribacaktır.
Turrim açısından çpk ilgi çekeceği sanılan burasının; antak düzenli bir karayoltİ ile iç ve dış turizme büyük’ katkısı olabilecektir. Bugün Kayseri-Adana karayolu asfaltı İ34 Km/dir. Bu yol, Kayseri -Yahyalı – Kapuzbaşı -Çağlayanlar- Adana güzergâhı şeklinde yapılacak olursa 50-60 Km/likde bir kısalma sağlanmış olacaktır. Ayrıca bu çağlayanlar topluluğundan, kapsadığı büyük su potansiyeli^ ile, kurulacak Hidro-elektrik santralleri sonucu önemİi ölçüde elektrik enerjisi üretimi sağlanabilecektir. Doğanın hediye ettiği
KAYNAKLAR: – r .«
RLUMENTHAL M. : ve Adana: vüayederi
dakıjiadeki Torsalar ra Jeolojisine Umumi; Bir .Bakış, Mî T. A. Yayını, Seri B, No. 6,1941 – – Aı^car^
BLtUmmmi- Myi Torşstoda Yüksek Aladağ , ^Silsilesinin Coğrafyası, Stratigrafisi ve Tektoniği Hakkında Yeni Etütler, M. T. A. yayını, Seri D, No. 6,,1952/Aınkaia.
ULAK OĞLU S.: Yahyalı.; Civanmn Jeolojm, İ^Ü» Fen Fak. (bakılmadı). 1969, İstanbul.