VERGİ M AHKEM ESİ,

Aim. Steuergericht (n), Fr.
Cour des impots (f), İng. Court for taxes and duties,
Tax court. Vergi mükelleflen ile maliye arasında mâli
konularda çıkan uyuşmazlıktan halletmekle vazifeli
mahkeme. Vergi Mahkemeleri 2576 sayılı ve 6 Ocak
1982 tarihli “Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri
ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri
Hakkında Kanun” ile kurulmuştur. Bu mahkemelerin
çalışma ve muhakeme usulü 2577 sayılı ve 6 Ocak 1982
tarihli “ İdari Yargılama Usulü Kananu” ndadüzenlenmiştirVazifesi: Genel bütçe, İl Özel İdareleri, Belediye ve
Köylere ait vergi, resim ve harçlarla benzeri mâli
yükümlülükler ve bunlara ilişkin zam ve cezalar ile
tarife uyuşmazlıklanna bakarak, 6183 sayılı “Amme
Alacaklanmn Tahsili Usulü Hakkında Kanun”un
uygulamasından doğan uyuşmazlıkları halleder.
Aynca, diğer kanunlarla verilen meseleleri halleder
(Kuruluş Kanunu, md. 6).
Teşkili: Vergi Mahkemeleri, Kuruluş Kanununun 4.
maddesi gereğince, bir başkan ile yeteri kadar üyeden
kurulur. Başkan bulunmadığı zaman en kıdemli üyevekalet eder. Fakat, Kanunun 7. maddesine göre,
kazançları götürü usulde tesbit edilen mükelleflerin
sınıf ve derecelerinin tesbitine ilişkin işlemlere karşı açı­
lan davalar ile her türlü vergi, resim, harç ve benzeri
mâli yükümler ve bunların zam ve cezalan toplamı 75
bin lirayı geçmeyen miktarlara (tarhlara) karşı açılan
davalar vergi mahkemelerinde tek hâkim tarafından
çözüme bağlanır.
Yetkili Mahkeme: Vergi konusundaki uyuşmazlıkları
halledecek olan “yer” itibariyle yetkili mahkeme,
uyuşmazlığın cinsine göre değişiktir. Usûl Kanununun
37. maddesine göre, a) Uyuşmazlık konusu vergi, resim,
harç ve benzeri mâli yükümlülükleri tarh ve tahakkuk
ettiren, zam ve cezalan kesen, b) Amme Alacaklannın
Tahsili Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasında
ödeme emrini, düzenleyen, c) Diğer uyuşmazlıklarda
dava konusu işlemi yapan dairenin bulunduğu yerdeki
vergi mahkemesi yetkilidir.
Çalışma Usulü: Vergi mahkemelerinin nasıl çalışacaktan,
hangi usulü tatbik edecekleri, idari yargılama
usulü kanununda gösterilmiştir. Bu kanunun 3. maddesine
göre, vergi davalan, vergi mahkemelerine yazüan
bir dilekçe ile açılır. Dilekçede: a) Taraflann ve varsa
vekillerinin ad ve soyadlan veya ünvanlan ile adresleri,
b) Davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı deliller, c)
Davaya konu olan işlemin tebliğ tarihi, d) Uyuşmazlık
konusu olan miktar, e) Davanın ilgili bulunduğu verginin
veya vergi cezasının nev’i ve yılı, tebliğ edilen ihtarnamenin
tarihi ve numarası ile varsa mükellef hesap
numarası gösterilir. 4. maddeye göre, vergi mahkemesi
bulunmayan yerlerde dilekçeler, yetkili vergi mahkemesine
gönderilmek üzere, Asliye Hukuk Hâkimliğine veya
yabancı memleketlerde Türk Konsolosluklanna verilir.
Vergi mahkemelerinde dava açma süresi, özel
kanunlarda ayn süre gösterilmeyen hallerde 30 gündür.
Adresleri belli olmayanlara özel kanunlarda gösterilen
ilân yolu ile bildirim yapılan hallerde, özel kanunda
aksine bir hüküm bulunmadıkça süre, son ilân tarihini
takip eden günden itibaren 15 gün sonra işlemeye baş­
lar. (Usul Kanunu, Md. 7).
Vergi mahkemelerinde prensip olarak duruşma
yapılmaz, dosya üzerinde inceleme yapılır. Fakat uyuş­
mazlık konusu olan vergi, resim ve harçlar ile bunlann
zam ye cezalannın toplamı 200.000 lirayı aşması
halinde duruşmalı yapılır, duruşma yapılması taraflarca
istenebileceği gibi, mahkeme de duruşma yapılmasına
karar verebilir. (Usul Kanunu, Md. 17).
Karara İtiraz: Vergi mahkemelerinin kararlanna
karşı bir üst yargı merciine karşı itiraz edilebilir. Tek
hâkimli vergi mahkemelerinde karann tebliğinden itibaren
30 gün içinde mahkemenin bulunduğu yer yargı
çevresindeki Bölge İdare Mahkemesine itirazda bulunur.
Bölge İdare Mahkemesinin bu konuda vereceği
karar kesindir, başka yargı organlanna itiraz edilemez
(Md. 45). Tek hâkimli vergi mahkemelerinin dışında
kalan vergi mahkemelerinin vermiş olduğu kararlara
karşı 60 gün içinde Danıştay’da dava açılır (Md. 46).
Danıştay, Vergi Mahkemesinin vermiş olduğu bukaran bozarsa, alt mahkeme de eski kararında direnirse,
İtilaf, Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca,kesin karara bağlanır (Md. 49). Vergi mahkemesinin verdiği karara karşı bir üst
mahkemeye itiraz edilmiş olması veya temyiz yoluna
gidilmiş olması verilen karann uygulanmasını durdurmaz.
Fakat ilgili, kişi teminat gösterirse, itiraz sonucuna
kadar karann infazım durdurmasına mahkeme kararverebilir (Md. 52).