WİLLİAM I Fatih

(Falaise ? 1028’e doğr. – Rouen 1087), Normandiya dükü (1035 -1087) ve İngiltere kralı (1066-1087); dük Şeytan Robert ile falaiseli bir dericinin kızı olan genç bir Norman’ın, yani Arlette’ in yasadışı oğlu. Kutsal topraklar’a hareketinden önce (1034), dük Robert Wil- liam’ı vârisi olarak kabul ettirdi ve ölümünde (1035) yasadışı oğlu kendi yerine geçti. Bununla birlikte, baronlar, on iki yıl sürecek olan bir bunalımı başlatarak onun yetkesini kabul etmediler; vasisi Gilbert de Brionne çok kısa bir süre sonra katledildi; onun yerini Raoul de GacĞ aldı. Küçük dükü hor gören Richard I ve Richard ll’nin çocukları, saraya egemen olup iktidarı felce uğrattılar; bundan da, Breton- lar ve Fransızlar yararlandılar; hükümdarları Henri I, Vexin’i geri aldı. VVİlliam’ın hakları özellikle Renaud I de Bourgogne’un oğlu ve Normandiya dükü Richard ll’nin annesi tarafından torunu olan Gui de Brionne tarafından yönlendirilen pek çok baronun katıldığı ciddi bir ayaklanmanın patlak verdiği Norman- diya’da çiğnendi (1046). Dük, süzeren olan Henri l’in yardımını sağladı ve baş- kaldıranları 1047’de, Caen’ın güney-doğu’ sunda, Val-Ğs-Dunes’de ezdi. O tarihten sonra düzeni yeniden sağladı ve Caen’ı güçlü bir ülkenin yeni başkenti yaptı, iktidarını, vasallarının ordularına ve manastırlar kurup cömertçe donatarak Kilise’ye dayandırdı. 1053’e doğru, Flandre kontu Baudouin V’in kızı Mathilde’le evlenerek dışarıya karşı durumunu güçlendirdi. Bunun dışında, 1049’da Domfront’u işgal etmeden önce elinden Alençon’u geri aldığı güçlü Anjou kontu Geoffroi Martel’i safdışı etmek için Henri l’le olan ittifakını daha da sağlamlaştırdı. 1063’te, Maine’i süzeren- liği altına aldı. VVİlliam bundan sonra İngiltere’ye ilişkin konularla ilgilenme olanağı buldu. Daha 1051’de, yeğeni Günah çıkartan Edward, verasetini kendisine vaat etmiş ve bu haklar 1064’te anglosakson kont Harold tarafından kabul edilmişti. Ancak, Edvvard ölünce (ocak 1066), Harold tahtı ele geçirdi. O zaman VVİlliam, büyük bir ordu topladı; papa Alexander ll’nin onayını, imparatorun ve Flandre kontunun tarafsızlığını sağladı. Saint-Valery-sur-Somme’dan hareket etti (23 eylül 1066), 29 eylülde Pe- vensey’de (Sussex) karaya çıktı ve 14 ekimde, Hastings yakınlarında zaferi kazandı. Noel günü, VVestminster’da taç giydi. Güneyde hızlı, kuzeyde daha güç olan fetih, 1070’te tamamlandı. VVİlliam, Galya- lılar’ın ve iskoçyalılar’ın akınlarını geri püskürttü; 1072’de yenilgiye uğrayan iskoç- yalı Malcolm III kendisine boyun eğdi ve eniştesi prens Edgar Atheling’in isteklerinden vazgeçti. 1075’te anglosakson ve norman soylular arasında düzenlenen bir komplo başarısızlığa uğratıldı. VVİlliam I, İngiliz toplumu feodal düzene göre yeniden biçimlendirdi ve feodal düzenin batı hiyerarşisi güçlü bir monar
şiye dönüştü. Böylece, güçlü feodal prensliklerin oluşmasını önlemek için, arkadaşlarına verdiği fiefleri dağıttı; herkesin itaatini sağlayabilmek için, her kontluğa (shıre), kendisini temsil eden bir sheriff getirdi. Anglosakson geleneğinde, yeni devletle bağdaşan her şeye saygı duydu; yerel mahkemeler olduğu gibi kaldı. Yerel aristokrasiden çıkmış reformcu keşişlere kiliseyi yeniden düzenlettirdi: FĞcamp Trinibaşrahibi Maurille, Bec-Hellouin baş- keşişi Lanfranc gibi. 1085’te çok büyük “Domesday Book” araştırmasının yapılmasını emrettiğinde, yeni norman İngiltere çoktan güçlenmişti ve üst üste gelen iki dünya kaynaşmaya başlamıştı. İngiltere’nin fethi, VVİlliam’ın saygınlığını düklüğünde daha da yükseltti: “Piç” adı “Fatih”e dönüştü Bununla birlikte, Fransa kralı Philippe l’in desteklediği oğlu Robert Courteheuse’nin ve üvey kardeşi olan Bayeux piskoposu Odon’un isyan tehdidiyle, Normandiya’da çalkantı sürmekteydi. 1073 ve 1084’te Maine başkaldırdı ve buranın yeniden zapt edilmesi gerekti. Fransız kenti Mantes’a karşı düzenlenen bir misilleme akını sırasında VVİlliam attan düştü ve aldığı yaralar yüzünden yaşamını yitirdi.