YAYLA,

Alm. Hochebene (f). Platedu (n), Fr. P/ateau
(m). İng. (Hlgh) plateau. Yüksek yerlerdeki derin
akarsu vadileriyle yarılmış düzlükler halinde bircoğrafik
yeryüzü şekli. Yükseklikleri beşyüz metreden birkaç
bin metreye kadar çıkabilir. Meselâ memleketimizdeki Erzurum-Kars yaylasının yüksekliği ikibin metre civarında
(1800 m.) olmasına rağmen Orta Asya’da bulunan
Pamir Yaylasının yüksekilği dörtbin metre
civarındadır.
Yaylayı parçalayarak bir ağ gibi saran akarsu vadileri
arasında kalan düz veya az eğimli yayla parçaları,
vadilerin derinleşerek ve yayılarak genişlemesiyle daralır
ve yayla dağlık-tepelik bir şekil alır.
Yaylaların meydana gelişleri değişik şekillerde olur.
Bazı yaylalar, volkanlardan püsküren lavların meydana
getirdiği tabakaların akarsular tarafından yarılmasıyla
ortaya çıkaT. Bu tip yaylalara Kuzey Amerika’da rastlanır.
Diğer bir şekil ise aşınma neticesinde deniz seviyesine
kadar alçalan düzlüklerin jeolojik hareketlerle
tekrar yükselerek akarsular tarafından yarılmasıdır.
Bazıları ise dağlar arasında meydana gelmiş olan geniş
yatay düzlüklerin yine akarsu vadilerince yarılarak parçalanmasıyla
ortaya çıkar.
Coğrafik bir yüzey şekli olması yanında yayla memleketimizde
değişik mânâlarda da kullanılır. Meselâ
yazın hayvan otlatmak için çıkıjan dağlık ve ormanlık
bölgelerdeki yüksek, düz, otluk yerlere yayla dendiği
gibi dinlenme, tatil yapma gayesiyle çıkılan yüksek yerlere,
hatta şehir gibi yerleşim yerlerindeki yüksek kısımlarda
bulunan mahallelere bile yayla adı verilir. Şehir ve
köylere göre daha serin ve yağışlı olan bu tip yaylalar
hayvancılığın gelişmesine büyük faydada bulunarak bu
gibi yerlerde yaşayan ahaliye ekonomik destek sağlar.
Memleketimizde sayılamayacak kadarçok olan bu yaylaların
dinlenme, turizm gayesiyle kullanılan ve mahalle
niteliğinde olanları turizm tatil köyleri haline gelmekte
hatta geçici yerleşim yeri olmaktan çıkıp daimî ikâmetgâh
yerleri olmaktadır.