Zırhlı savaş taşıtları
Zırhlı savaş araçları içinde en önemli olanı, tanklardır Bu aracın fikir olarak ortaya çıkışı, yüzlerce yıl öncesine dayanırsa da, zrrhlı levhalarla korunan, silah donanımlı ve insan taşıyabilecek bir savaş makinasımn yapımı, ancak patla malı motor ve tırtıl paletin bu vüz yılın başında geliştirilmesinden son ra mümkün olmuştur
Tankların gelişmesinde ilk adı mı İngiltere attı ancak Amirallik Dairesi tarafından I Dünya Savaşı başında yapılanlar kara gemileri olarak tasarlanmışlardı Sonradan Amerikalı Walter Christie, daha ge lişmiş bir süspansiyon sistemi ile. yeni Rus tanklarına da örnek olacak olan ağır bir tank (T-3) tasarladı. 1941’de Ftuslar da T-34’leri yaptılar (3). Yapıldıkları tarihte dünyanın en iyi tankları olan T-34 lerin kalite düzeyine. 1943 yılına kadar ulaşılamadı
Dünya Savaşları Arasında
1939 ve 1945 arasında tipik top kalibreleri 37’den 120 mm’ye, zırh kalınlığı da 30’dan 240 mm’ye çıktı Tank ağırlıkları ise 20 den 70 tona yükseldi Yapılan en ağır tank 128’
lik topu, 250 mm’lik zırhı ile 72 ton ağırlığında, 1944 yapısı, kısıtlı ro-talı Jagdtiger tankıydı. Bu tanklar çok pahalıya çıkıyor ve ağırlıkları, hareket yeteneğini kısıtlıyordu
Son yıllarda tank dizayncılığı hareket esnekliği amacına yöneldi ve tankların boyları ve ağırlıkları 11 Dünya Savaşı tanklarına oranla küçüldü ve hafifledi. Bu arada, topçuluk tekniğinde sağlanan gelişmeler, hareket halinde ateş etme ve hareketli hedefleri vurma olanak larını artırdı Karanlıkta ateşleme de kızıl ötesi ışınlı toplarla sağlandı.
1970 lerde normal bir tank 50 ton ağırlığa ulaştı Tanklarda yüksek hızda, tank zırhı delici mermiler ve diğer hedeflere güçlü patla yıcı gülleler atan 105 120 mm’lik uzun-namlulu anti tank bir top bu lunur Top, genellikle piyadelere karşı ateş için kullanılan makina lı tüfekle birlikte, her yöne döne bilen bir taret üzerine yerleştirilir. Vurucu gücü, hareketliliği, zırhı ve iyi bir telsiz iletişimi tanka çevik ve hızlı hareket olanağı sağlar ve düşman hatlarını yarmada gerekli olan ani çıkışlarda bulunma gücünü ve rir
Çoğu tanklarda dört kişilik bir ekip bulunur Komutan, tnp aleş-
leyici, cephaneci ve telsizci kulede; sürücü ise aşağıda önde, gövdededir. Motor kulenin arkasına takılıdır ve arkada birleşik vites kutusu ve dönüş ünitesi bulunur. Tank, her iki yanda beş yada altı tekerlekli paletler üzerinde yolalır ve engebeli arazi üzerinde hızlı yol alabilmesi için büyük yaylar ve darbe-emicileri bulunur. Modern tanklarda dik eğimli 120 mm kalınlıkta zırh vardır
1970’lerin en göze çarpan tankları Rusların T-62 olarak adlandırdıkları, 47 tonluk. 115 mm düz kalibreli büküm-dengeli mermi atan toplu tankları ile Almanların 105 mm toplu 43 tonluk, Leopar-1 adındaki hızlı tankıdır. Ağır zırhlı ve 120 mm yivli toplu İngiliz Chieftan hâlâ kullanılan en ağır tanklardan biridir. Amerikan yapısı 52 tonluk M-60 A 2’de hem 152 mm’lik top, hem de Shillelagh güdümlü mermilerini atabilen bir top bulunur.
Tanklar yalnız başlarına birşey yapamazlar; etkin olabilmeleri için piyade, ağır silahlar, istihkâmcılar ve destekleyici hava gücü de gereklidir. Fakat geçmiş savaş deneyleri, cesur bir şekilde kullanıldıklarında tankların sonuç alıcı bir etken olduklarım göstermiştir
ayrıca bak:
152 Modern ağır silahlar
148 Otomatik silahlar
226 Patlayıcı maddeler
ve havai fişekler
— Hava temizleyici
Kumanda koltuğu
Hafif Zırhlı Savaş Araç 1 arı
Bazı zırhlı savaş araçlarında, Daimler yapısı zırhlı arabada olduğu gibi (1), savaş tanklarındaki zırhlı gövde bulunmaz ve bunlar yalnızca mermi parçacıklarına ‘ve makineli tüfek mermilerine karşı korunurlar. Bu da hafif olmaları nın nedenidir ve hızlı hareket et melerini sağlar.
Zırhlı keşif araçları düşmanı arar, açık olan yan cenahları denetler ve ani düşman saldırılarına karşı bir erken uyarı sistemi görevi görür. Bazıları paletli, bazıları ise tekerleklidir. Paletli olan zırhlı savaş araçları genellikle daha küçük yapılır ve araziye uygunluğu fazladır-, ancak daha gürültülüdür ve tekerlekli olanından daha fazla bakıma gereksinme gösterir.
Zırhlı personel taşıyıcıları, ör neğin Saracen (7), piyadeleri taşır Tekerlekli ve paletli olanları vardır ve piyadeyi korumak yada aynı tip düşman araçları ile çarpışabilmek için topu bulunur
Ağır silahlar arasında, Abbot (8) gibi, otomatik itmeli zırhlı toplar bulunur. İstihkâmcılar, tankla rın gövdesi üzerinde, katlanabilir köprü ayağı taşıyan zırhlı köprü atıcısı araçlara sahiptirler Zırhlı
kurtarma araçları tamir edilecek tanklara yetişir, yolları temizler yada sulardan geçerken tanklara yardım eder. Zırhlı buldozerler ise yeni siperler kazar ve savaş enkazının kaldırılmasında kullanılırlar,
Tankların Geleceği
Güdümlü tanksavar roketler havadan, yerden yada hafif araç lardan atılabilir ve havadan denetlenebilir. Fakat ateşleyici tarafından kontrolleri güçtür ve otomatik yönlendirme de pahalıdır. Zırhlı bir araca takılmadıkça etkin olmazlar ve tanklardan başka hedeflere kar şı kullanılmaları pahalıya gelir. Bu nedenle tanklarda tamamlayıcı silah olarak kullanılmalarına karşın, onların yerini alamazlar.
Modern silahların ortaya çıkması, tankların önemini azaltmamıştır. Savaşta çok önemli roller oynamalarına karşın, piyadeler nasıl her türlü silah karşısında zayıf kalırsa, tanklar da bazı silahlar ve özellik le mayınlar karşısında güçsüz kalırlar. Bununla birlikte tanklar büyük olasılıkla, orduların uzun yıllar vazgeçilmez silahları arasında yer almağa devam edecektir
Mark-IV tankı IrıgiIizler tarafından l Dünya Savasında kullanıldı Sekil olarak dar tren
vagonlarıyla taşınmak ve geniş siperler aşmak gib’ çelişen gereksinmelerin etkisini
üzerinde taşımaktadır MKIV tankları ilk kez Fransa’da 15 Eylül 1916’da denendi.
8) İngiliz Abbot, otomatik itmeli bir ağır toptur. Ağır topların savaşa ayak uydurabilmek ve karşı ateşten kaçınabilmek için hareket yeteneğinin yüksek olması gereklidir Zırh onu böyle bir ateşe ve yakına sokulmuş düşmana karşı korur. Bazı kendinden itmeli silahlar görünüş olarak tanklara benzerler, fakat tankların direk görüş alanını kullanabilmesi yanında, ileri hatlarda geniş alana yayılmış düşman hedeflerine ateş yağdırma rolünün gerektirdiği bazı değişikliklere sahiptirler Abbot’da da paletli zırhlı savaş araçları olan FV 432′ deki pomrlcr kullanılmıştır.
5) Mayın tarama aracı
II Dünya Savasında geliştirilen, burada Sherman tankı üzerinde takılı duran <Yengec» özel zırhlı savas araçlarından biriydi Tarayıcıda döner bir silindir üzerine sarılı zincirler tankın önünde toprağı döverek yolu üzerindeki mayınları patlatıyorlardı Buğun tanklar önlerine takılı saban yada silindirlerle veya roketlerle atılan patlatıcılarla yollarındaki mayınları temizlemektedirler.
OF 103 mm U3A1 top
Motor çerçevesi _
Radyatai—
Goi #m<
6) İsveç S tankı alışılmışın dışında olarak kulesi2dir. Bu daha alçak bir hedef ve daha az ağırlık, fakat yine de sağlam bir zırh sağlar. Top bütün tankın süspan siyonları üzerinde dön-
dürülmesiyle hedefe yöneltilir. Kadrosu üç kişidir, fakat gerektiğinde tek kişi bile kullanabilir. Cephanelik çarpmada ateş alma olasılığına karşı aradadır. Top kızağının arkasındaki, gedik.
namlu çıkıntısını azaltır. böylece dgr yer lerde yana hareket kolaylaşır Dönüş sırasında motorun çalışması gerekir ve araç hareket halindeyken ateşleme yapılamaz
Sofor kumanda
Cephane
7) Saracen palet yerine tekerlek kullanan, az bakımla uzun ve sessi2 yol alabilen zırhlı personel taşıyıcılardan biridir Böyle tekerlekli zırhlı savaş araçları ic güvenlik sorunlarında yararlıdır Saracen’in kulesinde bir duman boşaltma borusu ve bir makineli tüfek bulunur. Altı tekerleğin hepsi de motora bağlıdır fakat yol dışında iken verimi düşmektedir. Arazide paletli zırhlı savaş araç lan daha elverişlidir.
Suda
k ullamlan siper
Makmalı tüfek mermileri Taret bataryaları
Diferansiyel dışlı takımı Farlar
(bir çıfi kızılötesi)
Fren manivelası Direksiyon yağı