Delvigne, Henri-Gustave (d. 1799, Hamburg, Almanya – ö. 18 Ekim 1876, Toulon, Fransa), yeni tüfek modelleri geliştiren ve silindir biçimli mermilerin kullanılmasına öncülük eden Fransız subay ve mucit. Genç yaşta Fransız ordusuna katılan Delvigne, kısa bir süre sonra kraliyet koruma birliğinde yüzbaşılığa yükseldi. 1826’da barut haznesi namlusundan daha dar olan ve kendi adıyla anılan tüfeği geliştirdi. Bu silahta, namlu ağzından ...

Delvaux, Paul (d. 23 Eylül 1897, Antheit, Liege, Belçika), gizemli bir zaman ve mekân içinde betimlediği durağan figürleriyle tanınan Belçikalı gerçeküstücü ressam. Brüksel Güzel Sanatlar Akademisi’nde mimarlık ve resim öğrenimi gördü. Ardından Mimarlık ve Dekoratif Sanatlar Ulusal Enstitüsü’nde ders verdi. Önceleri oldukça gerçekçi manzaralar yaparken 1920’lerde Dışavurumculuğa yöneldi. 1930’larda İspanyol Salvador Dalı, İtalyan Giorgio de Chirico, daha sonra da Belçikalı ...

Deluc, Jean-Andre (d. 8 Şubat 1727, Cenevre, İsviçre – ö. 7 Kasım 1817, Windsor, Berkshire, İngiltere), kuramsal çalışmalarıyla, 19. yüzyıl meteoroloji bilimine katkılarda bulunan İngiliz jeolog ve meteorolog. Uzun bir dönemden beri Cenevre’de yaşamakta olan Toscana’lı seçkin ve eğitimli bir aileden gelen Deluc, matematik ve doğa bilimleri öğrenimi gördü. Sonraları ticaretle uğraşmaya başladı ve politikaya atıldı. 1770’te İki Yüzler Konseyi’ne ...

deltoit kas, üç k ö ş e l i o m u z k a s i olarak da bilinir, omzu oluşturan ve kolun yana açılmasını sağlayan geniş, üçgen biçimindeki kas. Köprücük kemiğinin ön dış yüzünün üçte birindeki kıvrım ile kürek kemiği çıkıntısının alt kenarından başlar. Lifleri birleşerek kaim bir kiriş oluşturur ve kol kemiğinin dış yüzeyinin ortasındaki deltoit tümseğe ...

Deltatheridium, fosillerine Moğolistan’daki Üst Kretase (Tebeşir) Dönemi (Kretase Dönemi y. 136-65 milyon yıl önce) kay açlarında rastlanan soyu tükenmiş ilkel memeli cinsi. Küçük yapılı böcekçil hayvanlar olan bu cinsin üyeleri, bugünkü böcekçillerin erken gelişme evrelerinden birini temsil eder; bugün yaşayan eteneli memelilerinin de bu hayvanlardan türediği sanılmaktadır. Kafatası uzunluğu ancak 5 cm dolayında olan Deltatheridium üyelerinin diş yapıları hem gelişmiş, ...

Demayend Dağı, Farsça k o l l e -y î d e m a – v e n d , İran’da, Elbruz Dağlannda sönmüş volkanik doruk. Tahran’ın yaklaşık 68 km kuzeydoğusundadır. Yüksekliğine ilişkin Demavend Dağı, İran Marilyn Silverstone – Magnum tahminler 5.612 m ile 5.795 m arasında değişir. Çevresinde yer alan 900-2.400 m yükseklikteki dağ sıralarına egemen konumdadır. Karla kaplı ...

Demargne, Pierre (d. 8 Şubat 1903, Aix-en – Provence, Fransa), Ege uygarlıkları konusundaki araştırmalar ve Anadolu’da Lykia bölgesindeki kazılarıyla tanınan Fransız arkeolog. Yüksek Öğretmen Okulu (Ecole Normale Superieur) ve Atina Fransız Okulu’nda arkeoloji öğrenimi gören Demargne, 1933’te Grenoble, 1937’de Strasbourg, 1950-71 arasında da Sorbonne üniversitelerinde klasik Arkeoloji dersleri verdi. 1969’da Edebiyat Enstitüsü üyeliğine seçildi. Legion d’honneur nişanı aldı. Revue d’ ...

Demaratos (ü. İÖ 6. yy. sonu ve 5. yy. başı), I. Kleomenes’le birlikte Sparta kralı. Kleomenes’in Atina ve Aigina üzerindeki planlarının suya düşmesine yol açtı. Hükümdarlığının yasal olmadığı biçiminde asılsız bir suçlamayla I. Kleomenes tarafından tahttan indirilince Pers İmparatorluğu’na sığındı. Anadolu’nun kuzeybatısındaki bazı küçük kentler Demaratos’a bırakıldı. Bu bölgeler, Ksenophon’un zamanında da Demaratos’un soyundan gelenlerin egemenliğinde kaldı. Herodotos’un anlattığına göre, ...

demantoyit, sarımsı yeşil ya da zümrüt yeşili renkteki andradit. Bir grena türüdür. Ayrıca bak. andradit.

Demak Sultanlığı, Cava’nın doğu kesiminde kurulan ilk İslam devleti. 1500 dolaylarında Macapahit İmparatorluğu’nun çöküş döneminde ortaya çıktı. İlk sultan Raden Patah’ın Macapahit’i etkisiz kılmada öbür Müslüman önderlere yardımcı olduğu söylenir. Ardından gelen Adipati Unus, 1513’te Malakka’yı zaptetmek için bir filo gönderdiyse de Portekizliler tarafından geri püskürtüldü. Üçüncü sultan Trenggono, Cava’nm kuzey kıyılarını denetimi altına almayı başardı. 1527’de bir savaşçı ve ...

Demades (d. İÖ 380 – ö. 319), Atinalı hatip ve politikacı. Sıradan bir aileden gelen Demades ateşli konuşmaları ve halkın nabzını elinde tutma yeteneğiyle Atina’nın siyasal yaşamında önemli bir konuma yükseldi. Demosthenes’in Makedonya kralı II. Philippos’a karşı AtinalIları harekete geçirme girişimine karşı çıktıysa da, Khaironia Çarpışmasında (İO 338) MakedonyalIlara karşı savaştı ve tutsak düştü. Serbest bırakıldığında, Makedonya ile Atina arasındaki ...

Clyde Irmağı, İskoçya’nın en ünlü ve önemli akarsuyu ve halici. Uzunluğu yaklaşık 170 km’dir. Ülkenin batı kıyısında Atlas Okyanusuna boşalır. Yukarı kesimi balık avlanan berrak bir deredir. Güney Yükseltilerindeki bozkırlardan doğar ve yaklaşıp 48 km boyunca, akarsu sekileriyle çevrili bir vadiden kuzeye doğru akarak Biggar yakınlarına ulaşır. Burada aniden doğrultu değiştirerek kuzeybatıya yönelir. 24 km boyunca en çok 30 m ...

Clyde (Clydesdale Baronu), Colin Campbell, s i r c o l i n Ca m p b e l l (1849-58) olarak da bilinir (d. 20 Ekim 1792, Glasgow – ö. 14 Ağustos 1863, Chatham, Kent, Ingiltere), 1857’deki Hint Ayaklanması sırasında Hindistan’daki İngiliz kuvvetlerinin başkomutanı olan İngiliz asker. Macliver adlı bir marangozun oğluydu. 1807’de o sırada başkomutan olan York dükü ...

Clwyd Irmağı, Galler’in kuzeydoğu kesiminin başlıca akarsuyu, 1974’te aynı adla oluşturulan il toprakları içinde akar. Ruthin kasabasının 11 km güneybatısında doğduktan sonra Clwyd Vadisi boyunca yaklaşık 370 m alçalarak 56 km kadar yol alır. St. Asaph’den geçerek Ryhl’de İrlanda Denizine dökülür. Buzul dolgu örtüsünün altındaki yumuşak kumtaşları, Gal platolarında derin bir tekne oluşturan vadinin tabanını meydana getirir.

Clwyd, Galler’in kuzeydoğu kesiminde il (county). 1974’te, eski Flint iliyle eski Denbigh ilinin büyük bölümünün birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Yüzölçümü 2.426 km2, yönetim merkezi Mold’dur. Alyn and Deeside, Colwyn, Delyn, Glyndwr, Rhuddlan ve Wrexham Maelor adlı altı yönetim bölgesinden oluşur. İl toprakları, İngiltere’nin orta kesimindeki ovalar ile Kuzey Galler’in dağlık yöresi arasında sınır oluşturur. Doğuda Dee Halici yakınlarında bulunan alçak alanlar ile ...

Clüver, Philipp, Latince p h i l i p p u s c l u v e – r i u s . Lehçe f i l i p c l u w e r (d. 1580, Danzig, Polonya – ö. 31 Aralık 1622, Leiden, Felemenk), Alman coğrafyacı. Avrupa’da coğrafya öğreniminin yeniden gelişmesini sağlamış ve tarihsel coğrafya dalını kurmuştur. Askerliği ...

Clutha Irmağı, Yeni Zelanda’da Güney Adasının en uzun akarsuyu. Denizden 340 km uzaklıktaki Güney Alpler’den doğar. Wanaka Gölünden çıkar ve Pomahaka, Lindis ve Manuherikia ırmaklarıyla beslenerek, dar bir vadiden güneydoğuya doğru akar. Akaçlama havzası 21.960 km2, yıllık ortalama debisi saniyede 650 mJ’tür. Büyük Okyanusa ulaşmadan 16 km önce ikiye ayrılıp Inch Clutha Adasının çevresini dolaşır ve okyanusa iki ağızdan birden ...

CIusius, Carolus (Latince), Fransızca Ch a r l e s d e L ’f iC L U S E ya da l e s c l u s e (d. 19 Şubat 1526, Arras, Fransa – ö. 4 Nisan 1609, Leiden, Felemenk), çağdaş botaniğin kurulmasına katkıda bulunan botanikçi. Yeni bahçe kültürleri geliştirerek, dünyanın çeşitli yerlerinden gelen lale, patates, kestane gibi ...

^lusiaceae, Theales takımından, 40 kadar tropik ağaç ya da çalı cinsini içeren familya. Bu familyadaki türlerin çoğu, meyvesi, İreçinesi ya da kerestesi açısından ekonomik değer taşır. Genellikle deri görünümünde olan yaprakların kalın orta damarından çok sayıda ince, yatay damarlar çıkar. Reçineli, yapışkan bir besisuyu olan bu bitkilerin çiçekleri genellikle, tekeşeylidir (erkek ve dişiorganlar ayrı çiçeklerde bulunur); bazen dişi çiçeklerde verimsiz ...

Clurman, Harold (d. 18 Eylül 1901, New York kenti – ö. 9 Eylül 1980, New York kenti), ABD’nin en etkili ve saygın tiyatro yönetmen ve eleştirmenlerinden biri. Once New York kentindeki Columbia Üniversitesi’nde okudu. Daha sonra Paris Üniversitesi’nde edebiyat öğrenimi yaparak 1923’te mezun oldu. Ertesi yıl New York kentindeki Greenwich Village Tiyatrosu’nda figüran olarak ilk kez sahneye çıktı. 1931’de, deneme ...