ÉLUARD, Paul

ÉLUARD, Paul (1895-1952). Özgürlük, mutluluk ve aşk üzerine yazdığı şiirleriyle tanınan ünlü şair Paul Éluard çağdaş Fransız şiirinin en önemli adlarından biridir. Asıl adı Eugène Grindel olan Eluard’ın yapıtları birçok dile çevrilmiş, şiirlerinin çoğu bestelenmiştir. Paul Éluard Paris yakınlarında Saint-Denis’de doğdu. Babası muhasebeci, annesi terziydi. Geçim sıkıntısı içinde yaşıyorlardı. 12 yaşındayken geldiği Paris’te ortaöğrenime başladı. Öğreniminin sonlarında ciğerlerinden hastalandı. Tedavi için gittiği İsviçre’de iki yıl kaldı. Orada bir Rus kızı olan Gala ile tanıştı ve ona büyük bir aşkla bağlandı. İlk şiirlerinde Gala’ya olan aşkını ve yemyeşil ya da karla kaplı kırlarda geçirdiği çocukluk günlerinin mutluluğunu dile getirdi.1914’te sağlığı düzelince gene Paris’e geldi, ama o sırada I. Dünya Savaşı başlamış, Gala Rusya’ya dönmüş, Éluard daha öğrenimini tamamlamadan askere alınmıştı. Savaşın dehşeti ve yarattığı acılar Éluard’m yaşamında derin izler bıraktı, ilk şiir kitabı le Devoir et l’inquiétude (1917; “ Odev ve Kaygı” ) ve ardından yayımladığı Poèmes pour la paix’de (1918, “ Barış için Şiirler” ) yaşadığı savaşın kendinde yarattığı duyguları ve üzerinde bıraktığı izleri anlattı. Şiirleri ilgiyle karşılanan Éluard önce Dadacılık, daha sonra da Gerçeküstücülük A kım ı’mn öncü sanatçılarıyla tanıştı (bak. Gerçeküstücülük). André Breton,Philippe Soupault, Louis Aragon gibi şair ve yazarlarla yakın dostluklar kurdu. Bu arada Gala da Rusya’dan dönmüş ve hemen evlenmişlerdi. Ama 1924’te Gala ile ilişkilerinin bozulmasının da etken olduğu bir bunalımla sarsıldı. Kimseye haber vermeden dünya gezisine çıktı. En yakın arkadaşları bile onu öldü sanıyorlardı. 1930’da Ispanya’dan dönünce Garcia Lorca’nm şiirlerini Fransızca’ya çevirdi. Aynı yıl Gala’dan ayrıldı ve 1934’te Nusch ile evlendi. Gerçeküstücülük Akım ı’nın çeşitli sanat dallarında etkisini belli ettiği yıllarda Éluard’ ın ressam Max Ernst, Giorgio de Chirico ve Salvador Dali ile kurduğu dostluklar, onun bu akıma iyice bağlanmasına yol açtı. Bu dönemde yazdığı Capitale de la douleur (1926; “Acının Başkenti” ), la Vie immediate (1932; “ Dolaysız Yaşam” ), la Rose publique (1934; “ Halk Gülü” ), les Yeux fertiles (1936; “ Verim li Gözler” ) Gerçeküstücü şiirin en başarılı örneklerindendi. Sevgi konusuna ağırlık veren bu şiirlerde erkek ile kadın arasındaki aşktan, insanın tüm insanlara beslediği büyük sevgiden söz ediyordu. 1938’de Gerçeküstücüler’den kopan Éluard artık şiirlerini ve yaşamını tümüyle toplumsal sorunlara adamak istiyordu. Zulme karşı çıkan insanın özgürlüğünü ve mutluluğunu savunan şiirleri çok geniş bir okur kitlesine seslenecek yalınlıkta ve canlılıktaydı. II Dünya Savaşı başladığında Eluard, Fransa’nın Almanlar tarafından işgali üzerine işgalcilere karşı başlatılan direniş hareketine katıldı. Ülkesinin kurtuluşu için büyük bir özveriyle çalıştı. Yazdığı şiirler elden ele gizlice dolaşıyor, direnişçileri yüreklendiriyor ve coşturuyordu. Eluard savaştan sonra da insanın acılarını, özgürlük, aşk ve mutluluk arayışlarını yalın bir dille ve lirik bir anlatımla işlemeyi sürdürdü. Bu dönemdeki başlıca yapıtları Au rendez-vous allemand (1944; “ Alman Buluşması” ) ve le Phénix’àh (1951; “ Anka” ). Eluard son yıllarında çocuk şarkıları ve atasözleri üzerinde çalışıyordu. 1952’de Paris’te öldüğünde bu çok sevilen şairin ölümü Fransızlar’ı üzüntüye boğmuştu. Éluard’in şiir ve yazılarından seçmeler Türkçe’ye de çevrilmiş ve Seçme Şiirler
(1961), Ağızda Bir Sevi (1964), Şiirler (1976), Eluard’dan Şiirler (1980) adlarıyla yayımlanmıştır. Seçilmiş deneme ve yazılarını içeren bir çeviri de Ozan ve Gölgesi (1984) adıyla yayımlandı.