Çocuklar İçin Kolay Eğlenceli Coğrafya Hikâyeleri
Çocuklar İçin Coğrafya Hikâyeleri, Faik Sabri, İbtidâi Mekteb Birinci Devre İkinci Sınıf, Dersâadet 1337 (1918), Orhaniye Matbaası, 48 s.
Coğrafya bilim dalı, günümüzün gelişmiş teknolojik imkânlarıyla kolay anlaşılır bir hale gelmiştir. Bu sayede, okullarda coğrafya dersleri daha detay bilgileri vermekte ve daha çok fotoğraf ve resimle konuyu anlaşılabilir bir hale getirmektedir. Ancak 90 yıl önce bu imkânlar yokken acaba insanlar coğrafya alanında neleri, nasıl öğreniyorlardı? Çocuklar İçin Coğrafya Hikâyeleri kitabında bu sorunun cevabım görebiliriz.
Kitap, coğrafya sahasında söz sahibi olan Faik Sabri Duran tarafından 1918 senesinde hazırlanmış. Her ne kadar adında “hikaye” kelimesi bulunsa da bol resimli olan bu kitap, Milli Eğitim Bakanlığı’nın düzenlediği yarışmada birinci seçilerek ders kitabı olarak okutulmuş. Çocuklara coğrafyayı sevdirmeyi, coğrafi terimleri onların dünyasına girerek anlatmayı amaçlayan yazar basit ve anlaşılır bir dil ve kısa cümleler kullanmış. Yazar, kimi zaman “sevgili çocuklar” diye hitap etmiş kitabında, kimi zaman da kısa hikâyelerle çocukları coğrafyaya ısındırmayı hedeflemiş. Bu hikâyelerde coğrafya bilmenin hayatımızı ne kadar kolaylaştırdığı ön plana çıkarılmış.
Kitapta; dünyamızın yuvarlaklığına, uzaklaşan bir geminin evvela teknesinin sonra da direklerinin gözden kaybolması misali verilmiş pusulanın nasıl ve nerelerde kullanıldığı anlatılmış; yönler ve yön bulma üzerinde durulmuş; gece – gündüz ile dört mevsimin nasıl meydana geldiğinden de bahsedilmiş. Coğrafya için çok önemli olan resim, plan ve harita ile bunların ölçümlerinde kullanılan ölçek anlatılmış.
Her bölümde anlatılan konu özetlenerek, çocukların gözüyle hikayeleştirerek ve ayrıca bol resimle süslenerek öğreneinin konuyu daha iyi kavramasına yardımcı olunmuştur. Her ne kadar kitap, günüm üzdeki kadar geniş bir bilgi ağmı kapsamasa da bir çocuğa coğrafyanın temel bilgilerini ve hayatta kullanacağı pratik faydaları sunmaktadır.
Kitabın en önemli hususiyeti ise tanum en pratiğe yönelik anlatımı ve tavsiyeleriyle coğrafya bilimini aktarması ve öğrencileri eğitirken öğretmenlere de tavsiyelerde bulunmasıdır. Kitapta, coğrafya bilm enin çok lazım ve faydalı olduğu şu hikâye ile pekiştirilmiş:
Bir ihtiyar kadın vardı. Bu kadının torunu Erzurum ‘da askerdi. Kadın, evladına bir hediye göndermek istiyordu. Lâkin bu memleketi tanımıyordu. İhsan, bu kadınin komşusu idi. Ona: “Valide hanım , torununuza yünlü şeyler, pamuklular gönderiniz. Önümüz kıştır. Erzurum ‘da soğuk çok şiddetli olur.” dedi. Çocuk bunları okulda coğrafya hocasından öğrenmişti. İhtiyar büyük valide, küçük çocuğun bu nasihatini tuttu. Bir pamuklu dikti, bir fanile ve bir boyun atkısı ördü. Bunları Erzurum ‘a gönderdi. Birkaç hafta sonra torunundan bir mektup aldı. Torunu: “Büyük anacığım! Gönderdiğiniz hediyelere teşekkür ederim, Pek makbule geçti. Bu sert soğuk havalarda kendim i, nezleden senin dikkatin ve şefkatin sayesinde kurtardım .” diye yazmıştı.
