wiki

Çağdaş ekonomi.

1980’lerin sonlarında ABD’nin GSMH’si, dünyanın en yüksek miktarı olarak, 5 trilyon doların üstünde olmuştur. 21 000 doların üstünde olan kişi başına gelir de dünyanın en yüksekleri arasındadır. Tarım, balıkçılık ve ormancılıkta, toplam etkin nüfusun % 3’ten azı çalışır ve GSMH’ye yaklaşık % 2 katkı­ da bulunurlar. Başlıca tarım ürünleri değer sıralamasına göre mısır, soya, buğday, saman, pamuk, tütün, süpürgedarısı ve patatestir. Çiftlik hayvanlarının çoğu Batı’da ve Ortabatı’da üretilir. Dünyanın bir numaralı soya ve mısır üreticisi olan ABD, başlıca et, buğday, tütün, domuz ve sığır üreticileri arasında da yeralır. Etkin nüfusun yaklaşık beşte biri imalat sanayisinde çalışır; çeşitli sanayi GSMH’ye aşağı yukarı aynı oranda katkıda bulunur. 1989 verileriyle imalat sanayisinin ürettiği değer 1 trilyon doların üstündedir. Değer sıralamasına göre başlıca sanayiler şunlardır: Ulaşım araçları, elektrikli ve elektronik makinalar; besin sanayisi ve bağ­ lı ürünler; elektrikli olmayan makinalar ve kimyasal maddeler; metalürji ürünleri; kâğıt, vb. ürünler; lastik ve plastik ürünler. ABD imalat sanayi sektörüne büyük şirketler egemendir: 1988’de 100 en büyük sanayi firması, imalat sanayisi mal varlıklarının yaklaşık % 75’ini elinde tutmaktaydı. ABD çeşitli türde makinaların üretiminde ve dışsatımında dünyada birincidir. Büro ve telekomünikasyon cihazları, otomobil gibi ulaşım araçları, sanayi hammaddeleri ve kimyasal maddeler bunların başında gelir. Ormanlar yaklaşık 2 960 000 km2’lik bir alanı kaplar; bunun yaklaşık üçte ikisi, kereste üretimi amacıyla işletilir ve yılda yaklaşık 1 milyar dolar değerinde gelir getirir. ABD’nin balıkçılık sanayisinden elde ettiği gelirse, 1988’de 3,5 milyar dolar olmuştur. Büyük Okyanus eyaletleri, özellikle Alaska ve Kaliforniya, balık avı de­ ğeri açısından önde gelirler. Louisiana da önde gelen üreticilerden biridir. Ülkenin başkenti Washington, D.C., Maryland ile Virginia eyaletleri arasında sınır çizen Potomac ırmağı boyunca 179 km2’lik alana yayılan bir federal yönetim bölümüdür. Fransız askerî mühendis Pierre Charles L ‘Enfant’m planlarına göre kurulan kent, 1800’de ulusal yönetimin merkezi olmuştur. Resimde Watergate tesisi (ön planda) ve Kennedy Merkezi’nin bir parçası (sağda) görülmektedir. 1987’de ABD, dünya birincisi olarak, 2,7 trilyon kWs elektrik üretmiştir. Bu toplamın % 57’si kömürden, daha az miktarı petrol, doğal gaz, nükleer enerji ve hidroelektrik santrallerinden elde edilmiştir. Madencilik GSMH’nin yalnızca yaklaşık % 2’sini oluşturmakla birlikte, 1987’de 123,8 milyar dolarlık üretimde bulunmuş, bunun yaklaşık % 80’i kömür, do­ ğal gaz ve petrol gibi yakıtlardan elde edilmiştir. Değerlerine göre başlıca mineraller şöyle sıralanır: Petrol, do­ ğal gaz, kömür, portland çimentosu, kum ve çakıl, bakır, altın, demir filizi, balçık, fosfat, kireç, tuz, soda, bor mineralleri, kükürt, uranyum, gümüş, duvarcı çimentosu, kurşun ve çinko. Öteki çok gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, ABD’de de, hizmetler kesiminde etkin nüfusun büyük bir bölü­ mü çalışır (yaklaşık % 70) ve GSMH’nin en büyük yüzdesini üretir (yine % 70 kadarını). 80.3 milyonu aşkın ki­ şi ulaşım ve kamu hizmetlerinde, toptan ve perakende ticaretinde, finans, sigorta ve emlak işlerinde, otel hizmetlerinde, iletişimde, sağlık bakımında ve hükümet dairelerinde çalışır (1988). Bunlar hep birlikte 3.25 trilyon dolar üretmişlerdir. Turizm de önemli bir sanayidir. 1988’de, 12,5 milyon yabancı turist ülkeyi ziyaret etmiştir. Yabancılar gibi, Amerikalılar için de, 50 ulusal park ve 79 ulusal anıt içeren Ulusal Parklar Servisi yerleri en gözde yerlerdir. Büyük kentler -New York, Los Angeles ve Miami baştade önemli turizm merkezleridir. 1975 gibi yakın bir dönemde ABD’nin dışsatımları dışalımlarından % 10 fazlaydı. Bu uluslararası ticaretin yaklaşık % 20’si Kanada’yla, % 17’si öbür Batı yarıküre ülkeleriyle, % 25’i Batı Avrupa ülkeleriyle yapılırdı. Japonya’yla ticaret toplamın % 10’undan daha az yer tutardı. Ancak, 1980’lerde, petrol dışalım fiyatlarının oldukça yükselmesi sonucu ticaret dengesi tersine döndü. Petrol ve petrol ürünlerinin dışsatım değerleri 1970’teki 1.3 milyar dolardan 1980’de 62 milyar dolara tırmandı. 1990’da ABD’nin ticaret açığı yaklaşık 122,7 milyar doları buldu. Petrolün yanı sıra, otomobil, elektrikli olmayan makinalar, elektrik malzemeleri, tüketim malları ve besin ABD (TARİH) 369 ürünleri başlıca dışsatım maddeleridir. Makinalar, ula­ şım malzemesi ve kimyasal maddeler başlıca sanayi dışsatım mallarını oluştururken, soya ve mısır başlıca tarım dışsatım ürünleridir. 1988 verileriyle ABD’nin toplam karayolları, 88 000 km’den çoğu otoyol olan 6,2 milyon km’dir. Demiryollarının toplam uzunluğu 278 245 km’dir. 1988’de toplam yolcu trafiğinin % 81’i özel otomobillerle, % 18’i havadan,ancak% 0,7’si trenle yapılmıştır. Ancak,yine aynı yıl malların % 37’si demiryollarıyla, % 25’i motorlu araçlarla taşınmıştır. New York, New Orleans, Houston ve Baton Rouge, ABD’nin başlıca deniz limanları­ dır. Pittsburgh ve St. Louis başta gelen iç limanlarıdır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir