PARAGUAY

PARAGUAY
DEVLETİN ADI…………. Paraguay Cumhûriyeti
BAŞŞEHRİ……….. …………………….. …..Asuncion
N Ü F Û S U …………………………. .4.519.000
YÜZÖLÇÜMÜ..,:………………. …………..406.752 km2
RESMÎ DİLİ……… ……. ………………….İspanyolca
DÎNİ………………………………………………Hıristiyan
PARA BİRİMİ………………………………….Guarani
Güney Amerika kıtasının ortasında bulunan ve
kuzeybatıda Bolivya, kuzeydoğuda Brezilya, güneyde
ve batıda Arjantin ile komşu olan bir devlet.
Denize en yakın yeri 1600 km olan Paraguay,
19° 16’ ve 27° 35′ güney enlemleriyle 54° 16’ ve
62° 37’ batı boylamları arasında yer alır.
Târihi
Paraguay, 1515’te Diaz de Solis tarafından
keşfedildiğinde ülke nüfûsunu Guarani yerlileri
meydana getiriyordu. 1535’te İspanyollar ülkeyi sömürgeleştirdiler.
Paraguay, Peru genel vâliliğine
bağlandı. Ülkede altm veya gümüş olmadığından
İspanyollar Paraguay’a pek önem vermediler. Çok
içerde kalması sebebiyle, ülke geniş ölçüde muhtar bir yönetimle idâre edildi. On sekizinci yüzyıl
başlarında ParaguaylIlar bağımsızlık için mücadeleye
giriştiler. 1721’de başşehir Asuncion’da bir
grup halk ilk defâ ayaklandı. Hemen hemen bir asır
sonra Paraguay, 1811’de bağımsızlığını îlân etti.
Paraguay, 1865’te komşusu Brezilya ile anlaşmazlık
içinde olduğundan, bu devlete karşı
kanlı bir savaşa girdi. Arjantin ve Uruguay Brezilya’ya
yardım ederek üçlü bir ittifak kurdular.
1870’te savaş sona erdiğinde, binlerce ParaguaylI
(ülke nüfûsunun hemen hemen yarısı) ölmüştü.
Chaco’da petrolün bulunması Paraguay’ı Bolivya’ya
karşı yeni bir savaşa sürükledi. 1932’de
patlak veren Chaco Savaşı 1935’te son buldu. Sonuçta;
Bolivya, Paraguay’dan büyük ölçüde toprak
kazandı. Savaştan sonra Paraguay 20 yıllık bir siyâsî
istikrarsızlık dönemine girdi. Bu dönemde
hükümet çok defâ el değiştirdi. 1954’ten îtibâren
General Alfredo Stroessner ülke yönetimini ele
geçirdi. 1988 Şubatında General Andres Rodriguez
tarafından yapılan bir darbe ile devrildi. Mayıs
ayında yapılan seçimleri kazanan Rodriguez
Devlet başkanı oldu. 1 Mayıs 1993’te yapılan başkanlık
seçimlerini Juan Carlos Wasmosy kazandı.
Wasmosy aynı zamanda seçimle gelen ilk sivil
cumhurbaşkanıdır.
Fizikî Yapı
Paraguay Nehri ülkeyi birbirinden oldukça
farklı iki bölgeye ayırır: Kurak ve boş bir bölge
olan Batı Paraguay ve Doğu Paraguay.
Doğu Paraguay’da arâzi genellikle yeşil ve
verimlidir. Burada ulaşımı engelleyen büyük dağlar
yoktur. Arâzi çapraz hatlar meydana getiren nehir
ve akarsularla bölünmüştür. Başşehir Asuncion
çevresinden îtibâren, kırmızı topraklı tepeler doğuya
doğru Brezilya sınırını kuşatır. Bu tepeler
zengin ve iyi sulama imkânlarına sâhip olan kuzey
ve güneydeki ovalara doğru alçalırlar. Güneyde Parana
Nehri Arjantin ile Paraguay arasında sınır
meydana getirir.
Paraguay’ın yaklaşık üçte ikisi, Paraguay Nehrinin
batı tarafında Chaco bölgesinde yer alır. Nehrin
kenarında bataklık taşkın ovalarla başlayan bölge
Bolivya sınırına yaklaştıkça kuraklaşır ve en
batıda bir çöl hâline döner. Bu bölgede Pilcamayo
Nehri kuzeybatı-güneydoğu istikametinde Arjantin
sınırı boyunca akarak Paraguay Nehrine karışır,
iöv İklim
Paraguay’da senenin büyük bölümünde sıcak
ve nemli bir iklim hüküm sürer. Fakat hazirandan
îtibâren ağustosa kadar, sıcaklık arasıra geceleri
donduktu hâle gelir.
İlkbahar ve yaz aylarında (ekimden marta kadar)
Sıcaklıklar Asuncion’da 21° ilâ 32°C arasında
değişir. Sonbaharda ve kışın (nisandan eylüle
kadar) sıcaklık 10° ilâ 21°C arasındadır.Tabiî Kaynaklar
Batı Paraguay’ın kuzey ucunda ve güneyde
Parana Nehri boyunca Cengel (sık ağaçlıklı orman)
bulunur. Doğu Paraguay’da bitki örtüsü kaktüs,
bodur ve sert odunlu ağaçlar, tanen ağacı ve sedirdir.
Ülkedeki belli başlı vahşî hayvanlar jaguar,
tapir, geyik, yabâni domuzdur. Nehirlerde timsah
öldürücü piraya ve çok çeşitli balık bulunur.
Yılanlar, (boğa yılanı gibi) ekseriya 9 metreyi
aşar. Ülkenin yeraltı zenginlikleri demir, manganez
ve kireçtaşıdır.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Yaklaşık 4.519.000 kişilik Paraguay nüfûsunun
% 95’ini İspanyollarla yerlilerin karışmasından
meydana gelen melezler teşkil eder. Az sayıda
Avrupalı, japon ve Brezilyalı göçmenler ve zenci
azınlıklar vardır. Ülke nüfûsunun % 90’dan fazlası
Paraguay Nehrinin doğusunda, geri kalanı bu
nehrin batısında yaşar. Latin Amerika ülkeleri arasında
en düşük nüfus yoğunluklarından birine sâhip
olan Paraguay’da, kilometre kareye 10 kişi
düşer.
Nüfûsun % 40’ı şehirlerde yaşamakta olup,
tek büyük nüfus merkezi yarım milyonluk başşehir
Asuncion’dur. Ülkede doğum oranı binde 34,
ölüm oranı binde 7, nüfus artış oranı % 27’dir.
Paraguay halkının % 97’si Roma Katoliğidir.
Paraguay’da Guarani dili ve İspanyolca çeşit olarak
halk tarafından kullanılmaktadır. Halkın çoğunluğu
bu iki dili konuşmaktadır. İspanyolların
sömürgeleştirdiği Amerika ülkeleri arasında sadece
bu ülkede halkın çoğu iki dil kullanmaktadır.
Ülke nüfûsunun % 82’si okuma-yazma bilmesine
rağmen, üniversiteliler toplam nüfûsun %
l’den daha azını meydana getirirler. Böyle bir durum
yüksek okul bitirenlere yüksek kademelere
gelme imkânını sağlamaktadır.
Siyâsî Hayat
Paraguay, büyük ölçüde merkezî ve otoriter
bir siyâsi sisteme sâhiptir. Ülke iki meclisli parlamenter
bir sistemle idâre edilir. Senatörler veidârî bölgeye ayrılmış olup, Birleşmiş Milletlere
üyedir. Hükümet bütçesinin % 15’i savunmaya
ayrılmıştır. Toplam 17.000 kişilik bir ordusu
vardır.
Ekonomi
Paraguay ekonomisi, esas îtibâriyle tarıma
dayanır. Çalışan nüfûsun % 44’ü tarımla, % 34’ü sanâyi
ve ticâretle, % 2 2 ‘si çeşitli hizmetlerde uğraşır.
Tarıma elverişli topraklarda iyi bir sulama sayesinde
çok çeşitli bitkiler yetiştirirler. Belli başlı
yetiştirilen bitkiler: Mısır, buğday, soya fasulyesi,
yerfıstığı, tütün, turunçgil meyveleri, yerbamate
(Paraguay’a has bir çeşit çay), kahve, pirinç, pamuktur.
Hükümetin yabancı sermâyeyi teşvik etmesi ve
çeşitli baraj projeleriyle kullanılabilen enerjinin artırılması
gıdâ, tekstil, kâğıt, selüloz, kereste, çimento
ve şeker sanâyilerinin gelişmesini sağlasağlamıştır.
Makina, yakıt, yağlayıcı madde, âlet ve
araç ithalâtındaki sürekli artış ekonominin modernleşmesine
imkân vermektedir. Paraguay ençok
Brezilya, Arjantin, ABD ve Almanya ile ticâret yapar.
İhraç malları pamuk, soya fasulyesi, kahve, pirinç,
sebze, et, tütün, ağaç gövdesi, yerbamate ve
tanendir.
Paraguay ulaşım imkânlarını arttırma çabası
içindedir. Karayolları modernleştirilmektedir.
25.600 km’lik karayolunun ancak 2400 km’si asfaltlanmıştır.
Parano-Paraguay suyolu, ulaşım
yollarının en mükemmelidir. Asuncion’da açılan
milletlerarası havaalanı ve devlet havayolları
dünyânın diğer ülkeleriyle irtibâtı temin etmektedir.
İç havayolları, modernleştirilen karayolları
iç kesimde gelişmeyi yavaş yavaş hızlandırmaktadır.