PİGMENT

PİGMENT; Aim. Pigment (n), Fr. Pigment (m),
İng. Pigment. Renklerinden dolayı çeşitli boyaların
üretiminde kullanılan ince toz hâlindeki anorganik
ve organik bileşikler. Pigmentler, boyaların
tersine sıvılarda çözünmezler. Ancak sıvılar içinde
süspansiyon şeklinde dağılırlar. Pigmentler bir
tuz, tuzlar karışımı, oksit ve metal olabilir.
Boyacılıkta pigment olarak kullanılan renkli
maddeler tabiî veya sentetik anorganik, organik bileşiklerden
veya her iki sınıfa bağlı bileşiklerin karışımlarından
ibâret olabilir. Bu pigmentlerin, suda
çözünmemek, yağlarda çözünmemek veya çok az
çözünmek, ışıktan ve atmosferik tesirlerden zarar
görmemek ve örtme özelliklerinin olması gerekir.
Organik pigmentler, suda ve yağlarda çözündüğünden
boyalarda kullanılabilmesi için organik
pigmentin bâzı metallerle, tanen veya tuzlarla karıştırılıp
lak hâline getirilmesi gerekir. Anorganik
pigmentler tabiî ve sun’î olmak üzere çok çeşitlidir:
1. Beyaz pigmentler: Üstübeç, esas îtibâriyle
bir kurşun hidrokarbonat olup, çok eski târihlerden
beri bilinir. Piyasadaki üstübeç üretim şartlarına
bağlı olarak çeşitli oranda PbC03 ile
2PbC03. Pb0.H20 ihtivâ eder.
Çinko üstübeci, bir çinko oksit (ZnO) olup
zehir olan üstübeç yerine kullanılır ve çinko beyazı
da denir. Zehirsizdir, fakat örtme gücü ve dış tesirlere
karşı dayanıklılığı üstübeç kadar değildir.
Çinko sülfür, ince beyaz bir toz olup formülü
4ZnS, H20 dur. Bu üstübeç yağla iyice karıştırılabilir.
Üstübece göre daha iyi örtme kâbiliyeti
vardır.
Litopon, çeşitli oranlarda çinko sülfür ve baryum
sülfat ihtivâ eden ince beyaz bir tozdur. Yağ
ile yüksek örtme gücü olan hamur verir.
Titan oksit, çok iyi bir pigment olup, örtme gücü
çinko okside nazaran üçbuçuk misli daha çoktur.
En çok kullanılan beyaz pigmenttir. % 50 kadar
Ti02 ihtivâ eden illmenit adındaki cevherden
elde edilir.
Kalsiyum karbonat (kireçtaşı), kalsiyum sülfat,
silis, talk ve kaolin de beyaz pigment olarak
kullanılır.
2. Kırmızı pigmentler: Sülüğen (minium),
en çok kullanılan pigmentlerden olup formülü
Pb3 0 4 ‘tür. Çok eski çağlardan beri bilinen ve örtme
gücü çok olan bilhassa demirin paslanmasını
önleyen bir boyadır.
Demir 3 Oksit; İngiliz kırmızısı veya kalkotar
adı verilen bu pigment, sert zararsız bir pigmenttir.
Cıva sülfür; çok güzel kırmızı bir pigment olup,
örtme gücüne sâhiptir. Fakat kolayca kahve renkli
olur, pahalı ve zehirlidir. Antimon sülfür (Sb2 S3),
Kadmiyum kırmızı (kadmiyum sülfür ile kadmiyum
selenür karışımı) birer kırmızı pigmenttirler.3. Sarı pigmentler: Krom sanları [PbCr04nPb
(OH)2], çinko sarıları (ZnCr04Zn0), baryum kromatlı
sarılar, kadmiyum sarıları, sarı killer
(Fe2 0 3H2 0’lu killer) antimon sarıları ve arsenik
sülfürlerdir.
4. Mavi pigmentler: Bu pigmentler arasında
ultramarin, Prusya mavisi, Thurnbull mavisi, bakırlı
ve kobaltlı pigmentler vardır.
5. Yeşil pigmentler: Krom yeşili (Cr2 0 3), Guignet
yeşili veya zümrüt yeşili (Cr2 0 3 2H2 0 ),
Schweinfurt yeşili (Cu (CH3COO)2. 3Cu0As2 0 3)
Scheele yeşili, Viyana yeşili ve malahit yeşili (Cu-
C03Cu (OH)2) tabiî yeşil pigmentlerdir.
6. Mor pigmentler: Kobalt moru, Numberg
moru ve ultramarin moru, mavi pigmentler sınıfındandır.
7. Siyah pigmentler: Bitkisel, hayvansal ve
mâdensel siyah pigmentler vardır.
Bâzı metaller, çeşitli usûllerle toz hâline getirilerek
pigment olarak kullanılır. Düşük sıcaklıkta
ışıldamalar veren pigmentler vardır. Uranyum tuzları,
kalsiyum florür, kalsiyum tungustat gibi bâzı
pigmentler floresan verir. Toprak alkali ve çinko
sülfürlerle çinko s