BAROSKOP

BAROSKOP; Alm. Baroskop, Fr. Baroscope,
İng. Baroscope. Arşimed Kânununun gazlara tatbikine
imkan veren, gazların ve havanın da bir
kaldırma kuvvetine sâhip olduğunu gösteren bir çeşit
terazi. Arşimed Kânunu’na göre cisimlere çeşitli
tesirler etki eder. Bu kânunu gazlara tatbik etmek
için, havasi boşaltma tulumbasıyla alınmış bir fanus,
hassas bir terazi ve bu terazinin iki ucuna .
hacimleri çok farklı, havadaki ağırlıkları eşit iki cisim
konursa (balon ve bunun ağırlığına eşit bir
cisim), bir baroskop elde edilmiş olur.
Baroskop, havası boşaltılmamış bir boşaltma
tulumbasının fanusu altına konup, buradaki hava
boşaltıldığında, terazinin dengesi bozulur. Hacmi
daha büyük cismin konulduğu taraf aşağı iner.
Fanus içinde hava bulunmadığından kaldırma kuvveti
yoktur. Halbuki hava içindeki bir cisim üzerine
uygulanan kaldırma kuvveti, o cismin hacmine
eşit hacimdeki havanın ağırlığına eşittir. Buna
göre hacmi büyük olan cismin mâruz kaldığı kaldırma
kuvveti de daha büyük olacaktır. Eğer fanusun
içine, yoğunluğu havanın yoğunluğundan
daha fazla olan bir gaz gönderilirse durum tersine
olur. Yâni hacmi daha küçük olan cismin konulduğu
taraf aşağı iner. Bu deneyden,bir cismin havadaki
ağırlığının boşluktaki ağırliğından daha
küçük olduğu anlaşılır. Bir cismin hakiki ağırlığı,
ya havasız yerde tartılarak veya cismin havadaki
ağırlığına mâruz kaldığı kaldırma kuvveti eklenerek
bulunur. Baroskop deneyi ilk defâ Otto von
Geericke tarafından yapılmıştır.
G = Bir cismin gerçek ağırlığı
G = Bu cismin havadaki ağırlığı
K = Havanın kaldırma kuvveti
V = Bu cismin hacmi
dc = Cismin özağırlığı
dh = Havanın özağırlığı
ise;
G= G‘+ K, G‘= V. dc, K= V.dh
G= V. dc + V. dh = V (dc+ d„)
dh= 1, 293 grf/ İt = 0, 001293 grf/cm3
Bu şekilde cismin gerçek ağırlığı bulunabilir.