Cezzar Ahmed Paşa (1773), Mehmed Ali
Paşa . ayaklanmasından sonra İbrahim Paşa
(1833) sık sık dürzî isyanlarını bastırmak
için çaba sarfettileı*. Emîr Beşir bazen
OsmanlIların, bazen İbrahim Paşanın
tarafını tutarak durumunu kuvvetlendirmekte
bir süre başarı sağladı. Abdülmecid’in
tahta çıkışı ve Londra anlaşmasının ilânından
sonra İzzet Mehmed Paşa Suriye’yi geri
alırken emîr Beşir’i azletti ve yerine Beşir
Kasım Melhem’i getirdi. Böylelikle Cebeli
Düruz’daki Mehmed Ali Paşa hâkimiyeti son
buldu. Bundan sonra OsmanlIlar sık sık Marunîler
ile Dürzîler arasında çıkan kanlı çatışmaları
önlemek için uğraştılar: Sayda il
merkezi Beyrut’a taşındı. Vergiler indirildi.
Bu tedbirlere rağmen ayaklanmaların, kargaşalıkların
önü bir türlü alınamadı. Bir
ara yerli emîrleı* yerine merkezden emîr tayini
yoluna gidildi ise de Suriye işlerine karışmağa
başlayan Avusturya ve Fransa gibi
aVrupa devletleri buna karşı koydular.
Tanınmış bir hariciye memuru olan Şekip
Efendi (184’6), merkez’e bağlı, meclis ve
kaymakamlıkları içine alan yeni bir yönetim
sistemi kurarak halkı ve yabancı ülkeleri
memnun etmeği başardı. 1861’de Cebel’in
yönetimi osmanlı tebaalı bir hıristiyan mutasarrıfa
bırakıldı: Toplulukların temsilcileri
de mutasarrıfın yanında görev aldılar.
Birinci Dünya savaşında Dürzîler bazı arap
kabileleri gibi Osmanlılar aleyhinde hareket
etmediler. Ancak 1918’de ingiliz-fransız
orduları Şam’ı zaptedince bu yeni düzene
derhal uydular. Fransız mandasını
seçtikleri halde 1925’te Fransızlara karşı yeniden
ayaklandılar. Bu ayaklanma general
Gamelin yönetimindeki kuvvetler tarafından
bastırıldı (1926). 1936’da Cebeli. Düruz
emîrliği kaldırılarak Suriye hükümetlerinden
bitine katıldı. Bir kısmı Lübnan
cumhuriyetine bağlandı. Bugün Suriye’de
165 bin, Lübnan’da 106 bin,İsrail’de 23 bin
olmak üzere 294 bin dürzî vardır,