EBU YUSUF (Yakub bin İbrahim el-Kûfî)

EBU YUSUF (Yakub bin İbrahim el-Kûfî),
Hanefî mezhebinin ilk fakihlerinden (Küfe
728’e doğr.-798). Gençliğinde Ebu Hanife’-
den ders aldı. Ayrıca başka bilginlerden de
hadis ve fıkıh öğrendi. Abbasî halifesi Mehdî
tarafından Bağdad kadılığına tayin edildi.
Ünü gittikçe artan Ebu Yusuf, Hâdî ve
Harun zamanında da Kâdilkuzât-üd-dünya
unvanını aldı. On altı yıl kadılık yaptıktan
sonra öldü. Zamanla kaybolan’mezarı sonradan
bulununca türbesi Osmanlı hükümdarı
Mehmed IV’ün emriyle yaptırıldı. Ebu
Yusuf, öğrencisi olduğu Ebu Hanife’nin
meslek ve mezhebini yaymak için
çalıştı. Mesleğinde hadise önem vermesine
rağmen daha çok reye bağlandı, nas ve
sünnetin bulunmadığı meselelerde Hanife’nin
içtihatlarına başvurur, ondan faydalanamadığı
zaman da kendi reyi ve kıyası ile
hareket ederdi. Şeriata göre yargı işlerini
yürütecek kadıların rütbe sıralanışını, giyimlerini,
protokoldaki yerlerini, gelir kaynaklarını
tespit eden Ebu Yusuf’un koyduğu
esaslar, Osmanlı devrinde de son günlere
kadar aynen uygulandı. Hanefî, fıkhında
yazılı ilk eser onundur. Kitaplarını
Ebu Ya’lâ-er-Razi topladı. Otuz altı bölümlük
El-Emâlî, kırk bölümlük El-Câmi,
El-Müsried, Edeb-ül-Kâdi aîâ Mezhebi Ebi
Hanife (Hanefi Mezhebine göre Kadılık Usulleri),
Kitab-ül-Harac (Vergi Kitabı) [basımı:
1886] adlı eserleri vardır