ÇOBANALDATAN

ÇOBANALDATAN (Caprumulgus europeus);
Alm. Gemeine Nachtschwalbe, Fr.
Engoulevent d’Europe, İng. NightJar. Familyası:
Çobanaldatangiller (Caprimulgidae). Yaşadığı
yerler: Asya, Avrupa ve Afrika ormanlarında.
Özellikleri: Gece uçarken böcek avlar. Çeşitleri:
70 kadar türü bilinmektedir.
Gök-kuzgunumsular takımından, kısa-geniş
gagalı, çok açılan ağızlı, gece böcek avlayan bir
kuş. 26 cm boyunda, sivri kanatlı ve uzun kuyruklu
olup, baykuş gibi yumuşak tüylüdür. Uçarken kanat
sesi duyulmaz. Gündüz dinlenip, geceleri avlanır.
“Keçisağan” veya “Gece Kırlangıcı” da denir.
Uçarken iyice açılan gagaları ile böcekleri,
yapışkan ağızlarında biriktirerek avlanır. Ormanlık
bölgelerde yaşar. Gece kelebeğine düşkündür.
Ağız çevresinde beslenmeye yardımcı, sıralar hâlinde
dikleşebilen duyarlı kıllar vardır. Bu kıllar
yaz geceleri, dolaşan böcekleri yutmakta yardımcı
olurlar. Çok fazla böcek avladığından faydalı bir
kuştur. Ağaç kabuğu rengindeki beyaz lekeli tüyleriyle
çevreye çok rahat uyduğundan, dal veya
toprak üstünde dinlenirken fark edilmez. Ayakları
küçük ve zayıf olup, yürümede zorluk çeker.
Toprak üstündeki yuvasını kuru yapraklarla
döşer. Genellikle iki adet benekli yumurta yumurtlar.
Erkek ve dişi berâber kuluçkaya yatarlar.
Kışın Güney Afrika’ya göç eder. Ayrı bir alt âileden
olan Kuzey Amerika Çobanaldatanı da kışın
Güney Amerika’ya göç eder. Çobanaldatanlar geceleri
usanmadan öten kuşlardır. İnsanı yanına
yaklaştırdığı halde ele düşmediği için buna “çobanaldatan”
denmiştir. Karacaoğlan bunu bir şiirinde
şöyle ifâde etmektedir:
“Dünyâ bir çobanaldatan, çok uğraştım tutamadım”.