Oxford Üniversitesi

Oxford Üniversitesi, İngiltere’de Oxford
kentindeki özerk yükseköğretim kurumu.
Oxford’da 12. yüzyıl sonlarında ilahiyat,
tıp, hukuk ve güzel sanatlar öğrenimi veren
bir üniversite kurulmuştu. Paris Üniversitesini
örnek alan kurumun, İngiliz öğrencilerin
1167’de bu üniversiteden uzaklaştırılması
üzerine oluşturulduğu sanılır. 1200 sıralarında
üniversitede çok çeşitli konularda
ders veriliyor, bu arada Aristoteles’in çalışmaları
okutuluyordu. 13. yüzyılda Dominiken
ve Fransisken keşişlerin gelmesiyle
ilahiyat öğrenimi önem kazandı. Kurumun
kendi binası olmadığından dersler salon
kiralayarak ya da kiliselerde yapılıyordu.
O dönemde Oxford halkı ile öğrenciler
arasında, zaman zaman ciddi boyutlara
varan bir anlaşmazlık vardı. Bu “ahalicüppeli”
sürtüşmesi 1354’te iki gün süren
kanlı bir çatışmaya yol açtı. Çatışmada çok
sayıda öğrencinin öldürülmesi üzerine kent
yönetimi 1825’e değin her yıl üniversiteye
tazminat ödedi. Ayrıca üniversitelileri ilgilendiren
sulh ve ceza davalarında rektör
yetkili kılındı; böylece üniversite, uzun süre
kent yönetiminde söz sahibi oldu.
Oxford’daki college”lar başlangıçta yoksul
araştırmacılar için bir çeşit yurt olarak
kurulmuş, daha üst düzeyde öğrenim görebilmek
için mali yardıma gereksinme duyan
öğrencilere ayrılmıştı. Bunlardan ilki olan University College, ilahiyat alanında yüksek
lisans öğrenimi gören iki öğrenciye
destek olmak için kurulmuştu. Ardından
John de Balliol, güzel sanatlar dalında
öğrenim görenler için küçük bir vakıf olarak
Balliol College’ı, Walter de Merton ise
daha büyük ve iddialı bir kurum olan
Merton College’ı kurdu.
Oxford Üniversitesi önceleri ilahiyat ve
güzel sanatlar eğitimiyle tanınmakla birlikte,
fen bilimlerine de ciddi bir yaklaşımı
vardı. Paris Üniversitesi’nden ayrıldıktan
sonra Roger Bacon bilimsel deneylerini
Oxford’da sürdürdü ve burada ders verdi.
Bacon’m yanı sıra 13. yüzyıl boyunca üniversitede
etkin olan Fransisken keşişleri
arasında Johannes Duns Scotus ve Ockham’lı
William sayılabilir. Reformcu John
Wycliffe de yaşamının büyük bölümünü
Oxford’da ders vererek geçirmiştir.
13. yüzyıldan başlayarak sarayın tanıdığı
ayrıcalıklarla güçlenen üniversitenin manastır
okulları Reformasyon döneminde kapatıldı.
15. yüzyılda ayrı bir ilahiyat okulu
açıldı. 1571’de Parlamento’nun tüzel kimlik tanıdığı üniversite 16. yüzyıl başında akademik
unvanlar vermeye başladı. 17. yüzyılın
son yıllarında bilimsel çalışmalar önem
kazandı. Oxford’a Rönesans düşüncesini
Desiderius Erasmus getirdi; William
Grocyn, John Colet, Sir Thomas More gibi
bilginler de kurumun saygınlığını artırdı.
20. yüzyılda ders programı modernleştirildi.
Fen bilimleri daha ciddi ve profesyonel
bir yaklaşımla ele alınmaya başladı. Ayrıca
modern diller, siyasal bilimler ve iktisat
başta olmak üzere yeni fakülteler açıldı.