CİRİT’İN ÖZELLİKLERİ:
Ciritler ağaçtan ve metalden, yapılırlar.
Ağaçtan yapılan ciritlerin uç zam bir şekilde neticelendirmesine bağlıdır.
Atış başlarken sağ ayak ile kuvvetli
bir savruluş yapabilmeğe gayret etmelidir.
Bunu ise sol ayak yere basmadan
yapmalıdır. Kalçalar gövde ve
omuzlar süratle çevrilir, sağ kol hafifçe
bükük bir halde iken sağ el kulak hizasına
ve yakınma getirilir. Sol bacak
tamamen gergindir. Bu sırada vücut ileri
ve hafifçe sağa eğilir ve atış yapılır.
Bu pozisyonda vücud ağırlığını geride
tutmak ve ağırlığı sağ ayak üzerinde
toplamak önemlidir.
Hız koşusunun bütün fırlatma kudretini
atış üzerinde toplıyabilmek için
ayakları istenilen yerlere ve biçimde basabilmek
için gerekli duraklama anını
gerektiğinden fazla uzatmamak ve de
ciriti elde fazla bir süre tutmamayı hatırdan
çıkarmamalıdır.
Atışta, atışın yönü ve ciritin alacağı
ilk yükseklik istenilen bir düzeyde
olmalıdır. Atış anında atlet uzun ve
kuvvetli ve devamlı olarak cirite bir çekiş
hareketi tatbik etmeli ve ’ bu hareket
anında Nevton’un üçüncü kanunu
olan «Her hareket için aynı miktarda
fakat aksi yönde bir reaksiyon vardır»
kuralını hatırdan çıkarmamalıdır.
CİRİTİN MUHAFAZA VE BAKIMI:
Cirit çok nazik bir ağaçtan imal edilmiş
olduğundan soğuktan fazla etkilenir.
Cirit kullanılmadığı zamanlar ya
tavana aşılmalı ve yahutta döşemenin
üzerine yatırılmalıdır. Hiçbir vakit duvara
dayalı bırakılmamalıdır, çarpılır.
TÜRK CİRİT OYUNLARI:
Türk’ün ata sporlarından biri olan
cirit, bir metre uzunluğunda kurutulmuş
meşe ya da soyulmuş hurma dallarından
yapılmış ağır sopalarla oynanmaktadır.
Oynayana çeviklik ve sağlamlık
kazandıran ve de at üzerinde oynandığından
çabukluk ve yerinde hareket
etme yeteneği isteyen cirit oyunu genellikle
davul zurna eşliğinde oynanmaktadır.
Günümüzde Erzurum, Aşkale, Kars
ve Van yörelerimizde düğün, dernek, panayır
ve pazarlarda ekipler kurularak
oynanmaktadır. Yarışmalarda birbirlerinden
yüz metre uzaklıkta karşılıklı at
üzerinde dizilen iki takım oyuncuları,
teker teker atlarını ortaya sürüp elindeki
ciriti karşısındaki rakip oyunculara
atarlar. Amaç fırlatılan ciridin
atma ve kendisine isabet etmemesine
çalışmak, ciriti fırlattıktan sonra geriye
doğru dolu dizgin kaçmaktır.
Bir o takım bir öteki takımdan
dana çıkan ciritçiler, atılan ciritjgfîn
, ata isabetiyle oyun harici edijâtfer. Bu
böylece sürer gider. Kencjisîne atılan
ciritten oyuncu, vücut /hareketlerindeki
maharet, çeviklik ^becerileriyle hedef
olmaktan sakınır. ^Girit atan ise yeteneklerini
kullanıp^ttlği ve İsabet ettirdiği
ciritlerle ptfan toplamaya çalışır.
Parmaklarını başlama çizgisine değdirir, yürüyüş
şeklinde üç kısa adım atar. Bu yürüyüşe
sağ ayakla başlanır. Sağ kolu ile
atış yapacak atletin ilk adımını sağ ayakla
yapması, taşıma durumunda ciritin
dengesini bozmaması için gereklidir. Bû
üç kısa adımın devamında atletin gitgide
artan bir hızla daha uzun altı adım
daha atar. Sol, sağ, sol, sağ sol, sağ.
Bundan sonra sıçrayarak üç adet yüksek
adım atılır. Sağ ayaktan sol ayağa
geçileceği anda sağ ayakla ve kısa bir
adımla çapraz yapılır.
HIZ KOŞUSU:
Hız koşusu her atletin kendi deneyimlerine
göre elde ettiği en iyi sonuçlara
göre yapılır. Buna rağmen genellikle
atletler 15 -20 metre mesafede hız
alırlar. Bu mesafeyi cirid boyunun 7-8
katı ölçümünde tayin edenler de vardır.
Koşu esnasında ciritin ucu göğüse doğru
tutulur. Kolu geriye savururken duraklamamaya
özen göstermelidir. Koşu
sonucu kısa bir dönüş yapmakla durmak
mümkün olur.
CİRİT ATIŞI:
Cirit atmada başarılı olmak için
atletin kendi, kudretini cirite aktarmayı
becermesine, yaklaşma koşusunu gitgide
artan bir tempo ile ve de munta
Çekiç atma eski bir spordur- Milattan
önce 17’ci yüzyılda İrlanda ve Iskoçya’da
«Tailtean Games» namı ile anılan
çekiç atmaya benzeyen oyunlar oynanırdı.
Bu oyunlarda demirci çekicine
benzeyen bir alet ile bir sopaya bağlanmış
gülle kullanılıyordu. Buna rağmen
eski Olimpiyat oyunlarında çekiç
atma yapılmazdı. 1896 yılında Atina’da,
yapılan modern karşılaşmalarda da çekiç
atmaya yer verilmemiştir, tik kez
Olimpiyat programına 1900 yılında gireri
çekiç atmada İrlanda’da Amerikalı
olan John J, Flamagon çekici 61.04 metre
atarak ve 1904 ve 1908 yıllarında bu
dalda rekorlar yeniliyerek ünvanını korumuş,
fakat Amerika’ya göç ettiği zaman&
75 metrelik daire yerine 2.14 metre
çaplı Dir daireden atış yapmak mecburiyeti
karşısında kaıınca zorlanmış,
azmi elden bırakmıyarak üç sene sabırla
çalışarak daha dar çaplı dairede dönüşü
başararak dünya çekiç atma rekorunu
53.31 metreye çıkartmıştır.
1938 Stokholm Olimpiyatlarında Alman
Erwin Blask çekici 59.04 metre atarak
Olimpiyat şampiyonu olmuştur. Günümüz
sporcuları çekici 70 metrenin üstüne
düşürebilmektedirler.
ÇEKİÇ VE ÇEKİÇ ATMA
KURALLARI: ‘
Kurallar gereğince çekicin başlık kısmı
ya doğrudan doğruya som demir veya
pirinçten yapılmıştır. Başlığın veya
gülle kısmının şekli tam yuvarlaktır.
Gülle madeni bir halata bağlı olup en
altında tutacağı vardır. 1908 yılında
uluslararası kurallarına göre demirden
yapılı gülenin çapı 11 -12 cm. ve bilyaîı
yataklı idi. Buna en az 3 mm. kalınlığında
çelik tel bağlanırdı. Kulp kısmından
itibaren gülle başlığına kadar olan
bağlantı üzerinde hiçbir düğümü bulunmayan
ve 4.2 mm. çapında yay çeliğinden
imal edilmiş bir tel ya da 2.54 mm.
çapında 36 numara piyano teli vardır.
Tutacağın şekli üç köşedir. Sporcuların
resmi yarışlarda atacağı çekicin ağırlığının
en az 2.257 kg. olması, kulp, çelik
tel ve gülleden ibaret uzunluğunun
ise 1.22 metreyi geçmemesi gerekir. Her
üçünün ağırlığı 7.257 kg.dır. Çekiç o şekilde
yapılmıştır ki atılış sırasında fazla
esneyip uzamaz.
Kurallar gereğince çekiç £tma yani
çekiç savurma, demirden yapılı güllenin
2.134 metre çapındaki bir daireden
dönerek ve hız alınarak karşıya fırlatılması
hareketidir. Kulpa yapışan
sporcu, kendi ekseni çevresinde gittikçe
hızlanarak dönerken çekici de başının
üstünde çevirir. Gereken hızı sağlayıp
merkezkaç kuvvetin en üst noktasına
vardığına inandığı an çekici savurur.
Atış zemini betondan olup etrafı 3.35
metre yüksekliğinde yarım daire şeklinde
koruma örgülüdür. Atış kısmı ise
açık bırakılmıştır. Atış ancak daire içinden
yapılır. Atış mesafesi dairenin iç
kenarından güllenin düştüğü yere kadar
ölçülür.
ÇEKİÇ ATMA TEKNİK VE
TAKTİKLERİ:
Çekiç atma sporu çalışması yapacak
atletlerin diğer atma spor dallarında da
geçerli olacağı üzre, atlet fanile, kısa
kilot, diz bağlan spor ayakkabısı ve
botlan ile bir eşofman temin etmeleri
gereklidir.
Yalnız çekiç atmada çekicin üçgen
şeklindeki kulpu parmakları zedeliyeceği
gözönüne alınarak sağlam deri eldivenlere
de ihtiyaç vardır. Çekiç atıcılan
antremanlarda aşağıdaki idmanlara
yaparlar:
Halen Doğu Anadolu yörelerinde tertiplenen cirit oyunları büyük ilgi çekmektedir.
Bütün ciritler fırlatıldıktan sonra her
iki tarafın puanlan sayılır ve galip gelen
takım saptanır.
TARİHÇESİ:
X V I -X IX . yüzyılda Osmanlı imparatorluğu
sınırları içersinde çok önem
kazanmış olan bu spor 1826’da Sultan
n . Mahmut tarafından isabet alan pek
çok oyuncunun ölümüne neden olması
gerekçesiyle yasaklanmış ve fakat bu
yasak uzun sürmiyerek yeniden halk
arasında sürdürülmüştür, öyleki oyunda
ölenler için bile yas yerine kahramanlık
menkıbeleri yakılmıştır.
ÇEKİÇ ATMA
bu dönüşleri süratlendirerek atışa hazırlanmak
ve de vücudu kuvvetlendirmek*
süratli, çevik ve dengeli olma yeteneklerini
kazandırıcı idmanlar yapmayı
prensip edinmelidirler.
ÇEKİÇ ATMAYA HAZIRLANIŞ:
Bacaklar vücut dengesini sağlamak
amacıyla 60 cm. açıp durulur. Dizler
hafif bükük, adale gevşek, ağırlık bacaklara
denk olarak ayarlanır. Sağ elin
parmakları çekicin kulp kısmını kavrar,
sol el sağ el üzerine atılır, çekiç iki elle
tutuluyor demektir. Gülle kısmı sağ
gerinizde mümkün olduğu kadar açıÇekiç
atmada ayak ve ellerin pozisyonları
ğa yere konur. Bu an vücut sağa döndürülmeli,
öyleki sol omuz sağ ayağın
hizasına gelsin.
l ’nci dönüş, çekiç ileri doğru fırlatılmış
ve sol bacak birinci dönüşü tamamlıyor.
Çekiç savurmada Kari – Heinz Riehm
atışını yaparken İkinci dönüş çekiç vucüt önündedir
Üstten kavrama ile barfiks* asılma,
kollan her yönde geliştirecek hareketler.
yatarak bacakları baş hizasına kadar
kaldırma, vücudu öne eğerken ayak
parmaklannı tutma, topuklar üzerinde
duvar merdivenine yükselme, dizleri bükerek
çömelme ve ı yaylanma hareketleri.
Aynca omuz adalelerini gevşetmek
amacıyla çekiç yaylandırma, kültürfizik
hareketlerini tekrarlamayı, daire
içinde üç dönüşle daireyi katetme,
Çekiç atmaya başlama;
Sırt düz, dizler bükük, çekiç vücudun
tam karşısmdadır.
Atışın akışı
güne nazaran günümüz diskiyle kıyaslayacak
olursak diski 60 metre attığı
sonucu çıkmaktadır. Çağımızda ilk
olarak 1896 yılı Olimpiyat oyunlarında
yer alan disk atışı, yarım dönüş
ile Çeköslovak F. Junda Ve İsveçli
G. Söderström tarafından serbest stilde
yapılmıştır. O seneki Olimpiyatlarda
Amerikalı R.T. Garrt 29.17 metre atışıyla
dünya şampiyonu olmuştur. Diskte
aşama ancak 30 yılda 40 metreyi ve
1930 yılında 50 metreyi ve tekrar 30 yıl
sonra 60 metreyi bulmuştur. Amerikalı
atlet M. Wilkins 15 yıl sonra diski 70.86
metre fırlatmıştır. Günümüzde Olimpiyat
ve Dünya atletizm yarışmalarında
yeni yeni rekorlar kırılmaktadır.
Disk atıcılığında başarılı olmak, genellikle
kuvvet, sürat, çeviklik ve yeteneğe
bağlıdır.
Daire içinde duran atlet bir kaç kere
kolunu salladıktan sonra atılım ile
hızla döner, merkezkaç güçten de yararlanarak
diski fırlatır. Bu pozisyonu
ile atıcı bütün gücünü diske vermiş olur.
Diskin en üstün sürati atış anında temin
edilir. Atış yapan atletin hava tazyikinden
etkilenmemeye dikkat etmesi
ve ayaklarının dış daire sınırını geçmemesini
sağlaması büyük önem taşır.
Atışın akışı
güne nazaran günümüz diskiyle kıyaslayacak
olursak diski 60 metre attığı
sonucu çıkmaktadır. Çağımızda ilk
olarak 1896 yılı Olimpiyat oyunlarında
yer alan disk atışı, yarım dönüş
ile Çeköslovak F. Junda Ve İsveçli
G. Söderström tarafından serbest stilde
yapılmıştır. O seneki Olimpiyatlarda
Amerikalı R.T. Garrt 29.17 metre atışıyla
dünya şampiyonu olmuştur. Diskte
aşama ancak 30 yılda 40 metreyi ve
1930 yılında 50 metreyi ve tekrar 30 yıl
sonra 60 metreyi bulmuştur. Amerikalı
atlet M. Wilkins 15 yıl sonra diski 70.86
metre fırlatmıştır. Günümüzde Olimpiyat
ve Dünya atletizm yarışmalarında
yeni yeni rekorlar kırılmaktadır.
Disk atıcılığında başarılı olmak, genellikle
kuvvet, sürat, çeviklik ve yeteneğe
bağlıdır.
Daire içinde duran atlet bir kaç kere
kolunu salladıktan sonra atılım ile
hızla döner, merkezkaç güçten de yararlanarak
diski fırlatır. Bu pozisyonu
ile atıcı bütün gücünü diske vermiş olur.
Diskin en üstün sürati atış anında temin
edilir. Atış yapan atletin hava tazyikinden
etkilenmemeye dikkat etmesi
ve ayaklarının dış daire sınırını geçmemesini
sağlaması büyük önem taşır.
Üçüncü dönüş kollar düz, vucüt
dik ve dizler büküktür.
Elden bırakış
gideceği istikamete gelmiştir. Savuruşun
mümkün olduğu kadar kuvvetli ve keskin
olması lâzımdır. Bacaklar birbirine
çapraz durumda iken çekiç sol omuz
üzerinden elden çıkarılır, yani fırlatı-
„lır.
DİSK ATMA
Disk, spor sözlüğünde; Eski Çağ
Olimpiyat oyunlarında kulanılan yuvarlak,
yassı ve ağır bir kaydırak, disk
atıcılığı ise, atletizm sporunda disk adı
verilen bir ağırlığı fırlatma yarışıdır.
Günümüzde disk atıcılığı bir olimpiyat
yarışmasıdır ve hafif atletizm sınıfından
sayılır. Disk atıcılığı atletik olaylar arasında
en eski bir spor şekli olup Eski
Yunanlılar bu sporu vücudu geliştiren
en iyi bir idman olarak benimsemişlerdi.
Atina müzesindeki rekorları sergiliyen
bilgilerden v Temistocles Diaksidis
namındaki Yunanlı bir atletin diski o devirlerde
29 metre attığını ki bu da o
\
ÇEKİCİ HAVALANDIRMA:
Çekice, çekiş tatbik edilir. Burada
sol kol hafifçe bükülür, sol dirsek vücûda
yaklaştırılır. Çekiç yukarı kalkınca
eller sağ omuz hizasında bir noktaya
erişecektir. Bundan sonra eller baş
hizasını aşar ve çekicin tel kısmı hemen
hemen yere paralel duruma gelir. Çekici
yerden kaldırırken kolların düz hareket
etmesi sağlanmalıdır.
DÖNÜŞLER VE SAVURUŞ:
Dönüşü hızlandırmak maksadiyle çekişi
eller sağ kalça hizasına gelinceye
kadar artırmak gerekir. Bu yapılınca çekiç
yaylanmasının en alçak noktasındadır.
Bundan sonra vücut döndürülmeğe
başlanır. Bu dönüşle çekiçte yükselmeğe
başlar; Çekiç en yüksek noktaya erişince
vücut birdenbire sola döndürülür, çekiç
tik bir yapıya sahiplik kazanmak, vücut
geliştirmek için kültürfizik hareketleri
yapmak gerekir.
DİSKİ ‘TUTUŞ:
Disk, diskin ortası tam merkeze gelmek
ve kenarı son parmak boğumlarının
biraz yukarısına dayanmak suretiyle
tutulur. Baş parmak diğer parmaklara
nazaran açılarak denge, kontrol ve
destek vazifesi görür. İşaret parmağı diskin
istikametini tayin eden bir unsurdur.
Her disk atıcısının işaret parmağında
devamlı çalışmalar sonucu sağlam bir
nasır tabakası oluşur ve bu yarar sağlar.
YAYLANMA HAREKETİ:
1 — El ayası öne bakmak üzere sağ
el ileri atılarak sol dizin üzerine getirilir.
Bu anda sağ diz içeri doğru kıvrılır,
kalçadan itibaren hafifçe ileri eğilinir.
2 — Sağ kol geriye omuz hizasına
yukan fırlatılıp kaldırılır. Vücutta sağ
kol hareketini izliyerek sağa döner. Sol
topuk kaldırılır ve vücut ağırlığı sağ
ayak üzerine verilir. Disk geriye doğru
verilirken sol kol vücudun önünde serbestçe
sallanır.
3 — Disk vücudun önünde yaylanırken,
vücut ağırlığı sol ayak geriye verildiğinde
sağ ayak üzerine binmelidir.
DÖNÜŞ HAREKETİ:
Disk atıcılığında dönüş önemlidir.
Bunda gaye uzanmış kolun ucunda bulunan
diske bir santrüfüj kuvvet kazandırmaktır.
Dönüş yumuşak bir akış biçiminde
ve ayaklar birbirine yakın olarak
yapılır. Dönüş hareketinde sür’at
yürüme süratidir. Süratli dönüş anında
atlet kontrolü elden kaçırmamalıdır.
Çünkü santrüfüj kuvvet ile bacakların
itici kuvveti gövdenin bükülü hareketlerinin
sonucu diske uçuş sırasında yükselişi
temin etmektir. Dönüşe başlarken
sol bacak üzerine yaslanılır. Sol ayak
üzerinde dönerek sağ ayak üzerinde dönülür
ve sol ayak hattın soluna alınır.
Sol ayak atış durumunda yere’ bastıktan
sotıra kalçalar döndürülürken sağ
kol yukarı kaldırılır.
Çömelişte vücut gevşek bir durumda
olmamalıdır. Vücut istikametine doğru
hareket eder. Dönüşte sağ ayak sol
ayağın önünde savrulur. Bundan sonra
sol ayak sağa doğru fırlatılır ve dairenin
ön kısmına konulur. Dönüş ayakların
topukları üzerinde yapılır. Harekete yavaş
başlıyarak en son itiş, fırlatış için
gerekli hızı alabilmek için bütün kuralları
tatbik etmek gerekir.
Dönüşlerde kollar mümkün olduğu
kadar geniş bir kavis çizmelidirrI Disk kavrama
Yaylanma hareketi
Dönüş pozisyonu
DİSKİN ÖZELLİKLERİ VE ATIŞ
KURALLARI:
Disk, ağaçtan yapılmış, etrafına
madeni bir çember geçirilmiş ve yine
ortasında madeni bir tabla bulunan
mercimek biçiminde bir spor aracıdır.
Diskin ortasında bulunan madeni tabla
diskin ağırlığını denkleştirir. Diskin
şekli serodinamik olduğundan karşıdan
gelen rüzgârdan yararlanır ve havalandığında
mesafenin artmasını temin eder.
Hava kanalında yapılan tecrübelerde
mesafede saniyede 50 cm. artış tesbit
edilmiştir. Disk atılış vaziyeti dolayisiyle
havada uçuşunu yaparken kendisine
ait kısmı bir hava boşluğu yaratır ve
dolayisiyle aksi yönden gelen rüzgâr diske
aşağıdan yukan doğru kaldırıcı bir
etki yapar. Ancak arkadan esen rüzgâr
diskin üst yüzüne bir etki yaptığından
uçuş yolunu kısaltır. Halen geçerli olan
disk atıcılığı kurallarına göre diskler:
Erkeklerde, 2 kg. ağırlığında 22 cm.
çapında ve 44.5 mm. kalınlığında.
Bayanlarda, 1 kg. ağırlığında, 18
cm. çapında ve 37 mm. kalınlığında.
Genç erkeklerde, 1.75 kg. ağırlığında,
21 cm. çapında, 41 mm, kalınlığında.
Genç bayanlarda İse, 1.50 kg. ağırlığında,
20 cm. çapında ve 37 mm, kalınlıktadırlar.
Disk atış yeri, çapı 2.5 metre olan
ve 70 ile 80 mm. lik yükseklikte bir metal
çemberle sınırlandırılmış bir daireden
oluşur. Atıcının arkasında bulunan
yüksek bir koruma tel örgüsü vardır.
Bu atış dairesini korur ve onun önühde
de 6 metrelik bir atış sahası bulunur. Atış
sahasında atış dairesinin ortasından itibaren
45 derecelik bir açı vardır. Disk
ile temin edilen atış mesafesi, atış dairesinin
içinde bulunan kenardan itibaren
sayılır.
DİSK ATMA TEKNİK TE
TAKTİKLERİ:
Disk atıcılığı, zor, yorucu ve sabır
isteyen bir spor dalıdır. Başarıya ulaşabilmek
için dağlı dansları yaparak
bacakları çevikleştirmek, hoplamak, zıplamak,
yüksek atlamak suretiyle atle
İki dönüşle atışta
ayak vaziyetleri Dönüşler birbirine daha yakındır.
Sağ ayak daha ileri basılır. Dönüş
sol ayak üzerinden yapılır ve her
dönüşte atıcı esas vaziyete gelmektedir.
GÜLLE ATMA Olimpik gülle atış sahası
Atıştaki hareketlerin akışı
DİSK ATIŞI: Elden çıktığı vakit disk bir topaç
gibi havada süratle dönerek seyretme-
Atışa başlarken diskin sallanması
yavaş olmak ve dengeyi bozmadan mümkün
olduğu kadar geniş bir kavis çizerek
yapılmalıdır.
Ağırlık sağ bacaktan sol bacağa geçirilmesinde
ve vücudu diskten çekmek
koşulu ile her iki bacağında tepiş kuvvetinden
azami şekilde yararlanmak gerekir.
Kol azami süratle savrulduğu sırada
ağırlıkta sağ bacaktan sol bacağa
geçirilmiş olur.
Disk eli terkeder etmez kolu vücude
çaprazvari savurmalıdır. Bununla diske
iyi bir hız verilmiş olur.
Sol bacağı atış sonuçlanana kadar
yerinden oynatmamalıdır. Aksi halde
itiş kuvveti azalır. îtiş esnasında ayaklar
da yere basmalıdır.
ELDEN BIRAKIŞ:
Disk elden baş parmakla şehadet
parmağı arasından ya da şehadet parmağı
orta parmak ve dördüncü parmak
arasından ve topaç gibi döndürücü hareketiyle
şehadet parmağıyle bırakılır.
Disk atmanın başlıca sırrı, vücudu dairenin
içinde hız alıp dönerken, koldan
daha ileride bulundurabilmektedir.
Ağırlığın sağ ayaktan sola geçirilmesi.
Baş ve gözler yüksek tutularak kolun
omuz hizasına kaldırılması
Atıştan evvel bacaklar .ayrix, sağ
omuz düşük. Ağırlık sağ bacak
üzerindedir.
Atış yapılmıştır. Vücut dik, sağ kol
göğüs üzerinde şiddetle savruluyor.
DİSK ATIŞI: Elden çıktığı vakit disk bir topaç
gibi havada süratle dönerek seyretme-
Atışa başlarken diskin sallanması
yavaş olmak ve dengeyi bozmadan mümkün
olduğu kadar geniş bir kavis çizerek
yapılmalıdır.
Ağırlık sağ bacaktan sol bacağa geçirilmesinde
ve vücudu diskten çekmek
koşulu ile her iki bacağında tepiş kuvvetinden
azami şekilde yararlanmak gerekir.
Kol azami süratle savrulduğu sırada
ağırlıkta sağ bacaktan sol bacağa
geçirilmiş olur.
Disk eli terkeder etmez kolu vücude
çaprazvari savurmalıdır. Bununla diske
iyi bir hız verilmiş olur.
Sol bacağı atış sonuçlanana kadar
yerinden oynatmamalıdır. Aksi halde
itiş kuvveti azalır. îtiş esnasında ayaklar
da yere basmalıdır.
ELDEN BIRAKIŞ:
Disk elden baş parmakla şehadet
parmağı arasından ya da şehadet parmağı
orta parmak ve dördüncü parmak
arasından ve topaç gibi döndürücü hareketiyle
şehadet parmağıyle bırakılır.
Disk atmanın başlıca sırrı, vücudu dairenin
içinde hız alıp dönerken, koldan
daha ileride bulundurabilmektedir.
Ağırlığın sağ ayaktan sola geçirilmesi.
Baş ve gözler yüksek tutularak kolun
omuz hizasına kaldırılması
Atıştan evvel bacaklar .ayrik, sağ
omuz düşük. Ağırlık sağ bacak
üzerindedir.
Atış yapılmıştır. Vücut dik, sağ kol
göğüs üzerinde şiddetle savruluyor.
Jack Torrance 1934’de Dünya rekorunu
17.41 metreye yükseltmiştir. O yıllardan
günümüze dek gülle atıcıları rekorları
yenilemektedirler. (Bak. Atletizmde rekorlar)
GÜLLENİN ÖZELLİKLERİ:
Gülle, ya demirden ya da pirinçten
yapılmıştır. Pirinç güllelerin içersine
normal kiloyu elde etmek için kurşun
dökülür. Gülle şekil itibariyle yuvarlaktır.
Yarışmalarda bayanlar tarafından
4 kg. erkekler ve gençler için 6.25 kg. ve
5 kg. gülle kullanılır. Amerika Birleşik
Devletlerinde gençler antremanlarda
ağırlığı 5.448 kg. olarak hazır gülleleriyle
6.356 kg.lık gülleler kullanılmaktadır.
Kurallar gereği gülle yalnız bir el
ile ve omuz üzerinden savrulur. Gülle
atmak için 2.135 m. çapında bir daireden
yararlanılır. Bu daire sabit ve yere
çakılı olan atış direği ile sınırlandırılmıştır.
Direkten dışarıya çıkış yapılamaz.
Atlet dairedeki çıkış yerinde gülleyi
çeneye yakın bir yerde tutar ve atışı
ondan sonra yapar. Atma uzaklığı güllenin
düştüğü yerden direğin iç köşesine
kadar ölçülerek belirlenir.
GÜLLE ATMA TEKNİK VE
TAKTİKLERİ:
Gülle, atış hareketine başlayıncaya
kadar sol elde tutulur, sağ ele geçirildiği
zaman boyun üzerinde ve köprücük
kemiği çukuruna, sağ kulağın alt
hizasında boyun boşluğuna yerleştirilir.
Sol el güllenin bu mevkide durmasına
yardımcı olabilir. Gülleyi tutmada baş
parmak güllenin altına, serçe parmağı
güllenin iyice yan tarafına Taslamasına
dikkat edilir ki bu pozisyonda tırnağı
köprücük kemiğinin üzerine, serçe parmağı
ise çenenin sağ tarafında çene
kemiği ile temas halindedir. Baş parmak
ile serçe parmağın başlıca vazifesi
gülleyi elde iken herhangi bir yöne
sallanmasını engellemek ve dengenin
bozulmamasma yardım etmektir.
Gülle atmada şu sıra takip edilir:
1 — Topuklar daire çizgisinin iç kısmına
değecek şekilde daire gerisinde
durulur.
2 — Sağ ayak ve sağ dirsek ileri
verilir.
3 — Ayaklar arası açıklığın 45 – 60
cm. olmasına dikkat edilir.
4 — Sol ayak ileri giderken gövde
döndürülür ve sağ diz kırılır.
4 kg
Gülle ölçüleri
7,257 kg
11/0-13,0 cm
10 cm
11,4 çm
Atış direği
48
DÜNYASI Gülle Am&
Gülle atma, hafif bir atletizm spor
dalıdır. Bu sporda, metalden bir gülle
erkekler ve bayanlar tarafından mümkün
olduğu kadar uzağa atılır. Bu günkü
gülle atma, yüzlerce yıl evvel Fransa*
da, İngiltere’de, Iskoçya ve İrlanda’da
6,5 kg. ağırlığında kaldırım taşı şeklinde
bir ağırlığın atılması ile başlamıştır.
Eski Yunanlılar da Olimpiyatlarda
gülle yerine taş ve metal parçalan ile
atış yaparlardı. Peşinen şunu belirtmekte
yarar vardır: Bu spor dalında başarıya
ulaşmak için kuvvetli, çevik ve atletik
bir yapıya sahip olmak gerekir. Bu
spora hevesli gençler, gülle atma antremanlarında,
kurallara uygun beden
hareketleri çalışmaları yanısıra, süzültişe
geçmek ve büyük bir bilek eforu
ile iyi bir sonuç alma yeteneklerini şöyle
geliştirmelidirler:
Gülle atma
1 — Kolları yana açıp göğüs üzerinde
çaprazlama,
2 — Kalçalar üzerinde gövdeyi rahatlıkla
her iki yöne döndürme,
3 — Jimnastik merdivenlerine asılarak
bacakları ileri ve aşağı sallamak,
1960 Olimpiyatları Bayanlar
pentatlon şampiyonu ve 200 metre
rekortmeni Alman Jutta Heine
4 — 25 metrelik sürat koşulan yapmak,
hoplama, zıplama, yüksek atlama,
ile bir program dahilinde kültürfizik hareketleri
yapmak.
Eskiden gülle atma rekortmenleri gayet
iri cüsseli dev gibi adamlarmış, fakat
günümüzde bu bir kural olmaktan
çıkmıştır.
Gülle atma sporunun tarihçesine bir
göz atacak olursak: İlk zamanlar İngiltere’de
ağırlığı 16 paund (7,257 kg)
olan ve atış çapı 2.134 metre olan daireden
hız alınarak yapılan güle atışlan
diğer memleketlerce de benimsenince
önem kazanmıştır. 1887 yılında aslen
KanadalI olan George Gray 12.88 metrelik
bir atışla şampiyon olmuş, bilahare
1892’de bu rekorunu 13.23 metreye
çıkararak yenilemiştir. Bu atletin zaman
ayarlama ve adalelerini koordine etmekteki
yeteneğinin şaşırtıcı olduğu söylenmektedir.
1909 yılında Amerikalı atlet
Ralph Rose dünya rekorunu 16.56
metreye çıkarmış, yine Amerikalı atlet
47
Gülle Atma SPOR
1 — Vücudun ağırlığı sağ omuz arkasında
bulundurulur.
2 — Bacak yaylanırken süzülüş
için dengeli bir halde bulunulur.
3 — Sol bacak dizden hafifçe kıvrık
olmak üzere hafifçe yukarı kaldırılır.
r. • –
Son itişten bit görünüpa
4 — İstikamet hattı üzerinde basit
bir sıçrayışla dairenin orta kısmına gelinir.
5 — Sol bacak denge sağlamak için
sağ bacak gerisine fırlatılır. Dairenin
merkezine doğru sıçranır.
6 — Sol bacak atış durumuna yaklaşırken
vücut ağırlığı geriye verilir.
7 — Kalçalar çevrilerek göğüs ileriye
verilir.
8 — Kolla atış hareketini yaparken
onun havada seyrinde dönmesini temin
edici falso verilir, baş eğilmeden gülle
gözle takip edilir.
9 — Atış dairesinde hız almada hareket
kesik ve ahenkli olmalı, dengeli
bir akış sağlamalıdır. Vücut çok havaya
kaldırılmamak, dairenin bir kenarından
karşıya sıçrayışta dizler bükülürken
düz bir hat takip etmiş olmalıdır.
10 — Gülleyi yukarı iterken 45 derece
eğiklik yeterlidir. Gülle ikinci ve
üçüncü parmakların ucundan ancak
kol tamamiyle ileri doğru açılmış olduğu
zaman bırakılmalıdır.
KolombiyalI atler Beatiıe
gülleyi attıktan sonra duraklıyor
▼e güllenin gidişini ^akip ediyor.4
Hızalma
TOPLA SAVURMA
Saç kılları ile doldurulmuş deriden
yapılı topa çapraz ilmik bağlanmıştır.
Bu ilmik dolayısiyle top uzağa doğru
savrulunur. Top 65-70 santim kuşamında
ve 1.5 kg. ağırlığındadır. Gençlerde
ve bayanlarda ise 55-60 cm. kuşamında
ve 1 kg. ağırlığında olur. İlmik deridendir
atış için kullanılır. 28 cm. uzunluğunda
ve 2.5 cm. genişliğindedir.
Bu spor iki 5 veya 8 oyuncudan kurulan
iki ekip tarafından oynanır. Top
karşı taraf işaret sınırı üstünde yere
atılır. 100×15 metre boyunda olan oyun
sahası, son işaret çizgileri gol sahasıdır.
Atış çizgileri sahanın ortasında ve 20
metre uzakta bulunur. Sahanın dar kısımlarında
30 metre uzunluğunda serDÜNYASI
Gülle Atma
Gülleyi atışa hazırlık
Güllenin elde duruşu
5 — Kalçalar çevrilerek sağ ayak
gerilir. –
6 — Sağ kol gülleyi fırlatırken bütün
vücut ileri verilir.
7 —’ Ağırlık sağ ayak üzeriîıe getirilir,
sağ kol aşağı indirilirken sol bacak
geriye ve yukarıya kaldırılır.
Atlet Hortranft’ın dairenin ucundan
başlayan hoplama ve akış vaziyeti pozu
Gülle atmanın en mühim pozisyonu
olan süzülüş ile gülle atışına geçilmesi
arasındaki hareketler kesiksiz ve tempolu
bir şekilde yapılmalıdır. Bunları
şöyle sıralıyabiliriz:
49
a ü t t ü Ü I İ
Varan Atlama SPOR
S.S.C.B. Uzun atlama şampiyonlarından
Anita Ctykane
olan bu sporda: 1897 yılında İrlandalI
M. Newburn 7.30 metre atlıyarak dünya
rekoru kırmış, 1901 yılında Peter O. Conner
7.62 metre atlamış 1921 yılma kadar
bu rekorunun sahibi olmuştur. 1921 tarihinde
Harvard Üniversitesi öğrencisi
E. Courdin ilk kez havada makas hareketi
yaparak dünya rekorunu egale
etmiştir. Bundan sonra bütürç atla-
S’ **%
yıcılar asılma ve makas tekniğini kullanmaya
başlamışlar, sırasiyle:
1928 yılında S. Caot 7.93 metre,
1936 yılında Berlin Olimpiyatlarında
Jasse Owens 8.06 metre,
1937 yılında Alman Luz Long Cidu
asılma tekniği ile 7,90 metre,
1955 yılında A.B.D. John Rennet 7.98
metre,
1960 Roma olimpiyatlarında Robenson
8.11 metre atlayış yapmışlardır.
Türk atletlerinden Gürol Dinsel 1971
yılında yapılan yarışmalarda 7.43 metre
ile derece almıştır.
Dizler omuzlar altına bükülerek
yükseliş
Demokratik Aiman Angela Voigt 6.72
uzun atlıyarak Olimpiyatlarda altın
madalya almıştır.
Günümüzde uzun atlama takriben
45 metre olan hızalma mesafesinden koşularak,
yere oturtulmuş zeminle ayni
hizada bulunan markaj kirişini geçmeden
atlama hendeğinde yapılmaktadır.
Atlama markajının arkasında ayak
izini tesbit eden plastikten bir tabaka
bulunur. Bu şekilde atlamanın uygunluğu
kontrol’ edilir. Koşu mesafesi erkeklerde
32- 45, bayanlarda ise 30-35
metre arasındadır. Bu mesafeyi koşu
adımı olarak ifade edersek erkekler için
»2
DÜNYASI Uzun Atlama
best saha vardır. Maçlar 2×20 dakika
sürelidir. Oyunda 5 dakika ara verilir.
Beraberlik durumunda maç 2 x5 dakika
uzatılır.
USUL VE TEKNİĞİ: i
Oyuna topun atış çizgisinden savrulması
ile başlanır. Karşı taraftan biri
topu havada yakalarsa topu karşı
tarafa savurur. Atışlar dönerek hız alınarak
ya da dönmeden yapılır. Top baldırın
üst kısmında veya göğüste stop
edilir. Atış yeri aşılırsa karşı taraf ceza
atışı yapabilir.
İşaret sınırı üstünden ve serbest sahada
karşı taraf oyuncusu topu yere
düşmeden tutarsa, bu puvan sayılmaz.
Top karşı tarafa ait saha sınırını aştığı
taktirde puvan sayılır, sayı kaydedilir.
Bu spor halen çok ender olarak yapılmaktadır.
Top
İKİNCİ KISIM
ATLAMALAR
ÜZÜN ATLAMA
Tek adım atlama: bayanlar tarafından yapılmaktadır. As-
Günümüz Olimpiyat yarışmalarında lında 1874 yılında İrlanda’nın Lane kayer
alan hafif atletizm sınıfı bir spor sabasında yapılan atletizm yarışmad
an uzun atlama, 1896 yılından bu ya- lannda bir sporcunun yaklaşık 7 metna
erkekler, 1948 yılından itibaren de re atlayış yapması ü« önem kasanmış
Uzun Atlama SPOR
bükülü bacakları öne alırken, kolları yukardan
öne doğru çevirir kapanmaya
başlar. (5) Aynı anda bacakların gergin
vaziyeti ileri alınır. îyi bir konmanın
gerçekleşmesine çalışılır. (6) İnişe
gedmeden bacaklar gergin olarak ileri
ADIMLAMA TEKNİĞİ:
aşağı itilir. (7) Topukların atlama sahasının
kumuna dokunmasiyle konma
başlamış olur. Vücut ağırlık merkezinin
öne alınması için kalça ileri alınır. Topuk,
taban yuvarlanması ile konuş gerçekleşmiş
olur.
£ ,00 m’ ü
45,00m
H—- h
1.00 m 8,00m
Adımlağa tekniği
Bu teknikte atlayıcılar 1 – 2,5 adım
atarak havada koşunun devamını sağlarlar.
Bostan, Beer ve Long adlı sporcular
havada 3.5 adım atarak bu sayıyı
arttırmışlardır.
Sıçrama bacağının ayak ucu basma
tahtasından ayrılır ayrılmaz, savurma
bacağı dizden bükülü olarak havada ilk
adımı almak için ileri savrulur. Harekete
kollar geriden, yukardan, aşağıdan
birbirine zıt çevrilerek katılır. Bundan
sonra konma hareketine, geçilir. Gövdeyi
tamamen üst bacak üzerine düşürdükten
sonra yukardan, önden kalça
yanına gelmiş olan kollar öne uzatılır.
Topukların kuma dokunması ile bacaklar
dizlerden bükülür. Kalça ile gövde
ileri getirilir, vücut önce ayak topuğuna,
sonra topuk taban yuvarlanması
ile ileri aktarılır.
ÜÇ ADIM ATLAMA
DÜNYASI % Uznn Atlama
18-24 koşu adımı ve iki koşu işareti,
bayanlar için 17-20 koşu adımı olup en
az bir koşu kontrol işareti kullanılır.
ATLAMA TEKNİK VE TAKTİĞİ:
Atlayıcının ayak ucunu koşu
doğrultusunda yerleştirmesi
Uzun atlayış sporcuları antrenmanlarda,
süratli koşu, spirintler, ayak bileklerini
ve baldırları kuvvetlendirici idmanlar,
yüksek atlama ve bedenleri geliştirici
jimnastik hareketleri yaparlar.
Koşu elbisesi, eşofman, çivili atlama
ayakkabısı giyerler.
Koşuya, ayaklar bitişik temel duruşla,
adım atış vaziyetiyle ve hafif
koşu ritmiyle başlanır. Hız alma mesafesini
yavaş başlıyarak en son hi2m basma
tahtasına yakmlaşıldığı zaman koşulması,
basma tahtasına iyi bir şekilde
basılması önemlidir. Sıçrama kuvvetini
toplayarak ve vücudu ileri yukarı
doğru yükselterek, vücut ağırlık
merkezini sıçrama bacağının üzerine
aktararak sıçranması, basış ve atlayışa
tahtaya parmak uçlarıyla iterek baş5
lanması gerekir.
KOŞU ADIMI:
Atlayıcılarm havada uçuş stilleri iki
şekildedir:
Dizler kollar altına çekilip havada
uçuş yaparken bu pozisyonda kalınır,
fakat düşüş esnasında bacaklar ileri
fırlatılır. İkincisinde ise koşu adımlariyle
atlayış yapılır. Uçuş hareketinde
havada bacaklar makaslanır.
DÜŞÜŞ:
Ayaklar üzerine ileri doğru denge
temin edilerek düşme yapılır. Bacakları
uzatarak atlarken tam düşme anında
ileri uzatmak ya da dizler çenenin
altına iyice bükülüp ilk kazaftılan hızla
düşerken bacakları yukarda tutarak
düşüş şekilleri vardır.
ASILMA TEKNİĞİ:
Kol hareketleri ve yerden yükseliş anı
5 • T 8
Asılma tekniği
Atlayıcı, sıçrama bacağının ayak
ucu, basma tahtasını terketmeden evvel
savurma bacağını hafif bükülü ileri
aşağıya savurur. Ayak ucunun yerden
ayrılmasından sonra savurma bacağı
bükülü olarak gövdenin gerisine
alınır. Sıçrama bacağı gövdenin altında
gergin vaziyete gelince dizden bükülü
olarak savurma bacağının yanma getirilir.
(Şekil 1-3) . Atlayıcı en yüksek
noktaya eriştiğinde (4). Dizlerden
53
sek hızla koşmayı, yalnız sıçramayı düşünmelidir.
Tek adımın aksine üç adımda basıştan
önce fazla sürat sorun değildir, tik sıçrayıştan
ikinci adıma geçerken bu
hareket için harcanan zamanın birinci
sıçrayış ve de üçüncü adımına verilen
zamana eşit olması gerekir, ikinci
adımı atarken arka bacağın biraz geriden
tutulması, üçüncü adımda mükemmel
bir biçimde atlayışı sağlar.
Atlama hendeği ve kirişi
Yarışmaya başlamadan önce gerilme
yeri ile nişanların bulunduğu yeri
kontrol etmek, koşu adımı sahasının yumuşak,
nemli ve yaş olmasından yarışmacının
etkileneceğini düşünmek zorunludur.
Saha yumuşak ve rüzgâra karşı
hız alındığı ya da yorgun olunulduğu zamanlarda
nişanlan daha geriye almakda,
rüzgârı arkaya alarak koşulduğunda
nişanları biraz ileri almakta yarar vardır.
Koşuya tam anlamıyle ısındıktan
sonra başlanmalıdır. Yarışmalarda sıra
beklenirken vücudu, bacakları soğutpaamaya
ve üşütmemeye özen gösterilmelidir.
SPOR
Atletizmde bayanlar arası yapılan yarışmalarda
1980 uzun atlama Olimpiyat
Şampiyonuluğunu Rus atleti Tatyana
Kalpakova kazanmıştır.
Krefeldli Brigitte Holzapfel Olimpiyatla
gücü madalya almasına yetmemişti.
DÜNYASI Üç Adım Atlama
Üç sıçrayışta atlama: ,
Üç adım atlayıcılar tarafından uygulanan
sekmfe, adım alma ve atlamadan
oluşan hareketler ile ifadesini bulan
bu spor hafif atletizm sınıfına girer.
Olimpiyatlar yarışmalarında yer alan
bu atlayışta: Atlayan zemine ilk bir
ayağı ile sonradan diğer ayağı ile ve
son iki ayağı ile temas eder. Hız alması
aynen tek adım atlamada olduğu gibidir.
Atlama hendeğinden- kirişe kadar
olan mesafe en az 11 metredir. Uluslararası
yarışmalarda ise bu mesafe 13 metredir.
1896 Olimpiyatlarında 13.71 metrelik
bir derece ile başlıyan üç-adım atlama,
1932 Los Angles Olimpiyatlarına
kadar mesafe yönünden uzun aşamalar
göstermiştir. Bu yarışmalarda bir
Japon atlayıcı 15.72 metre atlıyarak
Olimpiyat şampiyonu olmuş. Yine bir
Japon bu rekoru 1936 yılında yapılan
Berlin Olimpiyatlarında 16.00 metre at-
TEKNİK VE TAKTİK:
Uyarak yenilemiştir, Bundan sonra sırasiyle
üç adım rekorları:
1952 Helsinki’de Brezilyalı atlet De
Silva 16.14 metre,
1953’de Rus atlayıcı Soher Baov
16.15 metre,
1955’de Pan Amerikan oyunlarımda
yine Brezilyalı atled De Siltfa 16.56 m,
1958 yılında Ruş O. Ryak Hovsi 16.59
metre,
1959 yılında Rus O. Pedoseev 16.70
metre,
1960 yılında Josef Schmidt 17.03
metre,
1968 Meksika Olimpiyatlarında Rus
atleti Saniev 17.39 metre,
1974 yılında yine Rus Sanliev 17.44
metre atlıyarak yenilemişlerdir.
Türk atletlerinden Aşkın Tuna
8.10.1967 tarihinde İstanbul’da yapılan
atletizm yarışmalarında üç adım atlamada
16.01 metre atlıyarak ^Türkiye dekorunu
kırmıştır.
Üç adım uzun atlama şekilleri ve atlama sahası ölçüleri
Üç adım atlamada arka arkaya l ’nci
adım hoplamak (hop) 2’nci . bir adım
(stop) son olarak (hop, stop ve jumb
(üçüncü adım Jum) ^olarak atlayış yapma
çalışmalarında, hız alma uzun atlamada
olduğu gibidir. ^
Günümüzde dünyada iki tip üç adım
atlama tekniği uygulanmaktadır. De
Silva tekniğini, süratle atlayan Ve sıçrama
kuvvetine sahip olanlar, Ortadoks
tekniğini ise daha az süratli olanlar benimsemektedirler.
YAKLAŞMA KOŞUSU:
Üç adım atlayıcı gövdesini daha dik
ve dizlerini daha yukarı kaldırarak koşar.
Üç adım atlayıcı sıçrama ayağım
düz olarak yerleştirir. (1) Atlayıcı son
8-10 adımını diğer adımlara oranla daha
seri olarak ve tam kontrollü en yük-
55
Üç Adım Atlama SPOR
SIÇRAMA VE SEKME
RESİMLERİNİN AÇIKLAMASI:
Atlayıcı, sıçrama tahtasına ayak
ucunu koşu istikametini gösterecek şekilde
ve sıçrama âyağını düz olarak yerleştirir
(R. 1) sıçrama çabuk ve koşu
doğrultusunda ileriye doğru yöneltilmiş
olması gerekir. Sekme 14 – 16 derecelik
bir sıçrama açısı içersinde alınır.
Vücut ağırlık markezi sıçrama ayağı üzerine
aktarılırken, savurma bacağı bükülü
olarak ileriye savrulur. Sıçrama
bacağının ayak ucu yeri terketmeden
önce sıçrama bacağı gerilir ve kollar yararlı
bir savurmanın gerçekleşmesi için
bu harekete katılırlar. (R. 2)
Sıçrama ayağının yeri terketmesiyle
üst savurma bacağı yere paralel duruma
gelir. (R. 3). Daha sonra savurma
bacağı gövde altına alınırken kalça gerisinde
bulunan bükülü sıçrama bacağı
yine bükülü olarak ileriye kalça hizasına
kadar savrulur (R. 4 – 5 – 6 ) . Bu
hareket kollar geriden, aşağıdan öne
doğru çift kolla veya önden aşağıdan
geriden ve yukarıdan birbirine zıt çevrilerek
yardımcı olurlar. Bunu takiben
iniş devresi başlar. Sıçrama bacağı konuşa
geçmeden önce gövde ilersinde gerginleştirilir
(R. 7). Sonra vücut ağırlık
merkezinin 1-1,5 ayak boyu ilerisinde
ayak topuğu yere değince sıçrama bacağı
dizden hafif bükülerek topuk, taban
yuvarlanması ile gerideki vücut ağırlık
merkezi sıçrama bacağı üzerine aktarılır
(R. 8-9) .
ADIM ALMA:
Sekme hareketi sonunda yapılan
konma ile adım alma devresi başlar.
Savurma bacağı dizden bükülü olarak
ileri kalça hizasına kadar savrulurken
kollar, çift kolla geriden, aşağıdan, önden
zıt çevrilerek gerek vücut ağırlık merkezinin,
yukarı alınmasına ve gerekse
dengeyi, hareketi düzenlemeye yardımcı
olurlar (R. 9-10) .
Sıçrama bacağı ayak ucunun yeri
terketmesi ile sıçrama tamamlanır. Bu
anda gövde ile savurma bacağı arasındaki
açı 90 derece, savurma bacağının
diz kapağındaki açısı da 90 derecedir.
Yani (üst gövde ile baş diktir.) (R. 11)
İnişe geçmeden savurma bacağı diz
kapağı açısı mümkün olduğunca daraltılmaya
başlatılır. Konmaya geçerken
daraltılan açı genişletilir ki bu atlayıcınm
atlama anında ayağını aktif olarak
kullanmasını sağlar (R. 12-13).
ATLAMA:
Aktif olarak konmaya geçirilen sıçrama
bacağı üzerine vücut ağırlık merkezi
alınırken savurma bacağı bükülü
olarak ileriye savrulur. Kollâr çift kolla
harekete yardımcı olurlar (R. 15 – 16).
Atlayıcı en yüksek noktaya ulaştığında
gövdeyi bükülü üst bacaklar üzerine
düşürür (R. 17 – 18). Bundan sonra
atlayıcı iniş hazırlıklarına başlar. Bükülü
alt bacaklar ileri alınırken gövdenin
kollarla beraber bacaklar üzerine
doğru bükülme hareketi devam eder.
Konmaya geçmeden önce gövde dikleşmeye
başlarken alt bacaklar ileri aşağı
itilerek konmaya geçilir (R. 18 – 19). Topukların
kuma dokunması ile bacaklar
dizlerden bükülür. Kalça ile gövde öne
alınarak vücut ağırlığı önce topuk, sonra
da taban yuvarlanması ile topuk ileriye
aktarılır;
YÜKSEK ATLAMA:
Olimpik birinciliklerine dahil olan
bu spor, hız alınarak çıta veya ip üzerinden
atlama ile yapılır.
Yüksek atlamada prensip, vücudun
çıtanın üstünden geçerken dik vaziyetten
düz vaziyete geçmesidir. Atlayıcılar
çıtanın üstünden aşarken vücudu yaymak
ve^a bükmek sayesinde başın, vücudun
diğer kısımlarının daha fazla yükselmemesini
temin etmeye çalışırlar. Çıkış
noktası ile yarım daire şeklinde olan
hız alma sahasının uzunluğu en az 18
metredir. (
Atlama tezgâhı (Ağartan veya madeni
çaprazlama ayaklara bağlı olup
3,66-4,02 metre mesafede olan) yere çakılmamâlıdır.
Atlama latası o şekilde
tutturulmalıdır ki atlayanın v temasında
yere düşebilsin. Lâtanm arkasında en
az 7 x3 metre boyunda süngerle doldurulmuş
düşme minderi vardır. Bu minder
evvelce 40 cm. yükseklikte iken, sonYüksek
Atlama SPOR
olarak yaptığı bir koşudan ve sıçramadan
sonra dizlerini göğse çekerek 1.83
metreyi aşması, kendisine modern spor
tarihinde yüksek atlayıcı ünvanını verdirmiştir.
Bundan 1,5 yıl sonra Lillie
Bridge’de yapılan üniversiteler arasında
yarışmalarda Brooks 1.88 metre yükseklikteki
çıtayı aşarak dünya rekoru sahibi
olmuştur. Ekim 1887 de Philadelphia”
da yapılan yarışmalarda ise William
Byrdpage ilk kez makas tekniğini kullanarak
1.91 metreyi aşmış ve bundan.
Yarım Sweeney sitili atlayış, sonra 70 yıl dünya rekorları A.B.D. atletlerinin
olmuştur. Yüksek atlamada reradan
(Floshovy Flop) tekniğine gere bu korlar yıllar boyu sürmüş, 1895 yılında
yükseklik bir kat daha arttırılmıştır. Mike Sweeny 1.93 metreyi, (Eastern Cut –
Bu spor 1800 yıllarında İrlanda ve off) tekniği ile, 1912’de Stanford Üni~
Iskoçya’da geliştirilmiştir. 1876’dâ~ Bra- versitesinden George Horine Western
senose Kollejinde M. J. Brooks çıtayı dik rolle tekniği ile 1.95. metreyi aşmış, Wes-
Sweeney biçimi yüksek atlama: Resimde iyi bir basışı görüyorsunuz,
gözler çıtada olduğu halde düz basılır ve vücut tam atlama
bacağının üstümle bulunur. Sağda atlayıcı Johny Murphy.
Sweeney stilinde yayılış ve serpilişle, sağda çıtayı arkası dönük aşma
tern rolle atlayıcılardan E. Beeson, tek- korlarını devamlı yenilemişlerdir. Olimniği
ile H. Osborne ve W. Maxtyv 1936 piyatlarda Conelius Johnson ile D. Al-
Berlin Olimpiyatlarına kadar dünya re- birtson dünya rekorunu ilk kez iki met-
/ ‘
60
DÜNYASI Yüksek Atlama
Yüksek atlama rekortmenlerinden Sıeila Eerwiirin değişik bir stilde yüksek atlayışı
Bayanlar dünya yüksek atlama Olimpiyat rekortmeni Natalia Litviyenko çıtây* aşarken
Yüksek Atlama SPOR
Ayağın çıta üzerinden geçirilişi, atlayış, düşüş.
YAKLAŞMA KOŞUSU:
Atlanacak yükseklik için hız alınması
yani koşulması gerekir. Fakat bu
koşunun süratli ya da yavaş olması atletin
kendi stiline ve deneyimlerine bağlamak
daha doğrudur. Yaklaşma koşusu
7-11 koşu adımı arasındadır. Kısa mesafede
en yüksek hıza erişebilen atlayıcılar
7 koşu adımı kullanmaktadırlar.
Çıtaya 30 – 40 derecelik bir açı ile
yavaştan hızlıya doğru giden bir koşu
temposu içersinde yaklaşılır. Atlayıcı
koşuya ayaklar bitişik ve vücut ağırlık
merkezini öne getirmek için ayak uçlarında
yükselerek başlar. îyi bir sıçrama
yapılabilmesi için tam kontrol altında
koşu ritmi benimsenerek bilhassa son
üç adımın daha hızlı olarak alınması
lâzımdır. Son üç adım ritmi diğer bütün
atlama dallarında olduğu gibi yüksek
atlamada da önemli bir faktördür. Şöyle
ki: Son ikinci adım son üçüncü adımdan
35 – 45 santim daha uzun ve diğer
adımlara oranla daha seri atılması gerekir.
AYAĞIN YERLEŞTİRİLMESİ VE
SIÇRAMA:
Çıtayı yüzüstü geçme hareketleri
Atlayıcı çıtaya çok yakın basarak
sıçramalıdır. Bu yakınlık çıtanın önünde
durarak ayak kuvvetle yukarı kaldırıldığında
çıtayı düşürmemek için 5-10
cm. geride olmalıdır.
Ayak ucunun vereceği yön sıçramada
çok büyük önem taşır. Bu nedenle
ayağın koşu yönünde yerleştirilmesi gerekir.
Sıçrama ayağı genellikle çıtanın
70 cm. önünde yerleştirilir. Son adımla
birlikte sıçrama bacağı hafif bükülü
ileri alınırken dizden gerilmeye başlar
ve sıçrama bacağının aksi kol geri alınır,
adım süresince de arkada tutulur
(Şekil 1).
Sıçrama ayağının topuk, taban yu-
62
DÜNYASI Yüksek Atlama
Şort Hook Sweeney stili, çıtanın
üstünde yayılış.
renin üstüne çıkaran atlayıcılar olmuşlardır.
1936 yılında Losangeles’de yapılan
Olimpiyatlarda O. Dumas, Linme tekniği
ile 2.12 metreyi aşarak Olimpiyat şampiyonu
olmuştur. Bu rekorunu 1963 yılında
Moskova’da yapılan yarışmalarda 2.28
metreyi aşarak yenilemiştir. 1976 Montreal’de
yapılan Olimpiyat yarışmalarında
erkeklerde D. Stones (A.B.D.) 2.32
metre, bayanlarda Ackermann (Demokratik
Almanya) çıtayı 1.96 metreden aşarak
Olimpiyat şampiyonu olmuşlardır.
(Bundan sonra yenilenen rekorlar kitabın
rekorlar bölümünde yer almıştır.
Memleketimizde yüksek atlama rekoru
2.11 metre ile Ekrem Özdamar’a aittir.
Yarım Sweney sitili atlayış.
Değişik bir stilde çıtayı aşma
TEKNİK VE TAKTİK:
Uzun atlamada uygulanan bütün
alıştırmalar yüksek atlama içinde geçerlidir.
Bu spor dalında başarılı olabilmek
için bacak adelelerinin tabii bir
yaylılık ve tempo kuvvetine haiz olması
bütün vücudun kuvvetli ve ahenk içinde
bulunması lazımdır. Boy faktörü bir
avantaj değildir.
Western — Yüksek atlama yöntemleri: Sıçrayışta iyi bir basış, sol kolun yukarı
fırlatılışı, sağ bacağın ileri savruluşu ve kalçanın yukarı çekilişi.
Yüksek Atlama SPOR
sweeney. 5 — Kaliforniya yahut Western
tarzı yüksek atlama yöntemleridir.
Örneklediğimiz şekil ve resimlerden
bu yöntemler hakkında Dir bilgi sahibi
olabilirsiniz. En çok uygulanan makaslama
yönteminin açıklaması:
MAKASLAMA BİÇİMİ ATLAMA:
1 — Hız alma 45 derece bir açıdan
olmak üzere 7-12 metre mesafeden başlar.
2 — Önce taban yere konur, sonra
parmaklar üzerinde kalkarak vücut
ayağın üzerinden geçirilirken ayağın
bütün kuvvetinden yararlanılır.
S — tç bacak ileri doğru çitarim üstüne
doğru dik olarak fırlar.
4 — Atlayış sırasında kollar hafifçe
ileri doğru savrulur, vücut dik vaziyette
kalmamak ve çıtanın üstünde yayılabilmek
için geriye doğru çekilir.
5 — Dış bacak yukarı doğru fırlatılır
ya da çıtanın üzerinden ileri doğru
çekilir.
6 — Düşüş iç bacak üzerinde yapılır.
Makaslama ve osbrne stili çıta geçme.
Munin’te gümüş, Montreal’de bronz madalya sahibi Bulgar
Yordanka Blagoera 1.91 metre üzerinden aşarken
64
SIRIKLA YÜKSEK ATLAMA:
DÜNYASI İi»«rM£ilİ Attan»
Sırıkla yüksek atlama, hafif atletizm
dalında yardımcı araç kullanılarak
yapılan bir spordur. Bu sporda kullanılan
sırık arzu edilen malzemeden uzun
ve kalın olabilir. Sırığın (İst kısmvyapişkan
düz ve iki kattan fazla bantlia sarılmıştır.
Olimpiyatlar ve Avrupa .birinciliklerinde
kullanılan sırıklar en az bir
yıl piyasada bulunmaları zorunluluğu
vardır. Bu sırıklar iyice kurutulmuş
bambu ağacından yapılmış olacağı gibi,
İngiliz atleti Keith Stock sırıkla
atlamada 5.01’} aşan stiliyle atlarken
çelik, fiberglas ve cam lifinden de yapılmaktadır.
Sırıkların yarışmalar haricinde
çatlamamasını sağlayabilmek için
yere düşürmemeye dikkat etmelidir. Sırıkla
yüksek atlamada atlet, hızalmadan
sonra sırık ile atlama latası üzerinden
atlar. Atlamayı iyi başarabilmek için hızalmaçla
sırık illerle elverdiğince üst
kısmından kavramalıdır. Atlayış, atletin
dizini yukarıya ve 5ne doğru, kollarını
ve gövdesini gerili olarak sırığa asılmış
şekliyle olur. Bir el ile çekim esnasında
dönme olurken gövde ellerin açısına
gelir, bu sırada gövde de yere değen
sırık dolayısiyle havaya fırlanılmış olunur.
Sırıkla yüksek atlamada aşağıdaki
kurallar uygulanır:
1 — Atlamaya katılanlann sıraları
kura ile tesbit edilir.
– 2 — Birincilik atlamalarında hız alma
mesafesi sınırsızdır, fakat 45 metreden
az olmamalıdır.
3 — Ağırlık ve el mesnedinin kullanılması
yasaktır.
4 — Atlama sahası düz olmalıdır.
5 ‘“ Atİayıcınm hız alma ve atlamada
markaj yapması hoş karşılanabilir,
ancak bu markaj atlama çukurunda
yapılamaz.
6 — Atlama mesnetlerinin en az 3.66
metre en çok 4.02 mette birbirinden
uzakta bulunmaları şarttır.
7 — Atlamadan evvel hakemlerin
latanın ilk yüksekliğini ve her değişikbeş
adımda da atlamanın
hızını kaybetmemesi
iyi bir
uygulamadır.
Son üçüncü adımda
sırık ucu aşağı
İndirilirken geride
bulunan sağ el kalça
yakınına alınır.
Son ikinci adımda
İse sağ el gövdenin
önünden baş yukarısına
doğru kaldırılır.
Bu anda sol el
sınğı yumuşak tutarak
sağ elin sırığı
sola döndürmesine
yardımcı olur. Sıçrama
ayağının sıçrama
noktasına yerleştirilmesiyle
sağ elin baş yukan alınmasında
tamamlanır.
Sırık ucunun saplama çukuruna saplanması
ile yukardaki kol baş yukarın
d a gergin, sağ el ile sıçrama topuğu
güz bir çizgi Üzerindedir. Diğer kol
gövde ilersinde bükülü vaziyet alır.
Sıçrama:
Sıçrama uzun atlamadaki sıçramaya
benzer. Sıçrama bacağının elverdiğince
İnalı alınması, kuvvetli ve aktif bir sıçv\\
?
Hız koşusuna başlamadan önce sırığı tutuş ve smkla koşma.
rama ile, sıçrama anında gövdenin dik
bir vaziyet alınması gerekir.
Koşu ile elde edilen hız sıçramada
elde edilen sıçrama kuvveti önce sağ
kol üzerine, buradan da dik açı meydâna
getirmiş ön kol üzerine aktarılır,
öndeki kol sınğı ileri – yukarı iterken,
arkadaki kol aşağı geriye doğru çekerek
sırığı bükmeye çalışır.
Yukarı çekiş:
Başanlı bir basış, sırıkla atlamada
çok önemlidir. Yerden yukan fırlayış
Çıtayı saplama ve yükseliş,
Atlayış haraketleri
piyat şampiyonu olmuşlardır.
Halen sırıkla yüksek atlâma rekoru
1981 yılında Fransa’nın Burgdy kentinde
yapılan uluslararası yarışmalarda 5.80
metreyi aşan Fransız atleti Therry Vigneron’dadır.
Bu dalda yeni ve şaşırtıcı
rekorlar kırılması beklenebilir.
TEKNİK VE TAKTİK
Sinim tutulusu:
Sırık tutuş şekli
Sınğın ne kadar yüksekten tutulacağı
atletin boyu ile çıtanın uzunluğuna
bağlıdır. Genellikle hızlı koşanlar sın
ğı daha yukandan, kuvveti ile çıtayı
aşanlar ise daha aşağıdan tutarlar. Sırık
omuz genişiğinde ellerin 75 -120 santim
birbirinden Uzak sekliyle tutulur. Sağ
baş ve işaret parmağı arasına alınarak
tutulan sırıkta, bas parmak dışa gelmiş
ve sol elin parmağı içe, diğer parmaklar
dışarıyı gösterir bir şekildedir.
Yaklaşma ya da hız alma koşara:
Hız alma koşusu uzun atlamada olr
duğu gibidir. Hızalma, 20-22 koşu adımı
olup yavaştan hızlıya doğru aynı
tempoda giden ve en yüksek hızı sıçrama
noktasında elde edilen ritimli bir
koşudur. Genellikle son adımlar diğer :
adımlara oranla/ daha seri olarak alınırlar.
Koşu esnasında sırık gevşek olarak
taşınır. Ve vücut elverdiğince cepheye
düz tutulur.
Sıçrama basışı, sınğı saplama:
Fiberglas sınkla yapılan atlama- ^
larda sınğın saplama çukuruna saplan- ‘,
ması büyük önem taşır. Basış noktasını
tam sıçrayış ayağına rastgetirmek için
– ölçmek gerekir.
Sırık ucunun yavaş yavaş kademe- ”
li olarak yere doğru indirilmesi, son üç –
ı———– 1,00 m — ——– 1
.• m
Sırıkla Yüksek Atlama SPOR
3. Sırık büküldüğü zaman
✓ sol taraftan tutulmalıdır. Zira
atlayıcı, kalkışta sağ tarafa
doğru gider.
4. El değiştirme hareketi
olmaz.
5: Sırığın konulması baş
işerinde olur.
6. Kalkış yönü kuvvetli
İleriye doğrudur. .
sağ kol ise ileriye doğru bir hareketi
önlemek için hafifçe bükülür.
8. Kalkış ayağından geçen
dik hat ve ağırlık merkezî
iki el arasında kalır.
9. Kalkıştan sonra atlayıcısım
vü cut ağırlık merkezi, sınğın
hakiki eksenini** gerisine
düşmez. Fakat, kısa bir sallanmadan
sonra kalça hareketi ile
birlikte sınğın hakiki eksenine
yakın bir mesafede kalır.
10. Sırık sola doğru büküldüğü
zaman atlayıcı sağa
doğru gider.
11. Sallanma pozisyonu sırık
bükülmeğe devam ettiği için
biraz geciktirilir.
12. Mancınık hareketi sıT
nğın düzelme hareketi ile başlar
ve bu süratle atlayıcının vücut
ağırlığı, sırığın alt ucuyla
dik bir çizgi üzerindedir.
.13. Çekiş, dönüş ve itiş
hareketleri sırığın düzelmesi ile
başlar.
14/ Çekişte sol kolda hafif bir bükülme
ile ayaklar yukarıya doğru uzatılır.
Sol kol hâlâ dik vaziyettedir.
15. Sağ kolun çok süratli bir çekişi
ile birlikte vücudun üst kısıtlı ve bacaklar
döner.
16. Sağ omuz ve boyun sırık hizasına
yakındır.
17. Geniş bir tutuştan dolayı sol el,
sağ elden evvel sınğı bırakır.
18. Sırıkta bükülmeden dolayı biriken
enerji, atlayıcıyı çıtanın üzerinden
geriye doğru fırlatır.
19. Sırık bırakıldığı zaman, titrem
Sırıkla yüksek atlama dünya birincilerinden
Jave Roberte (U.S.A.) çıtayı aşarken.
şimden sonra aşağıya düşer.
20. Kalkıştan çıtaya kştdar ağırlık
merkezinin yolu bir parabol şeklinde ileri
ve yukarıdır.
21. Atlayıcı, çıtanın üzerinden basit
bir yay çizerek geçer. Sıdığın vermiş
olduğu hızla sırtının üzerine düşer.
Koşu
ayakkabısı
DÜNYASI Sırıkla Yüksek Atlam*
bacakların sınğa yakın olarak fmatışı
ile aynı anda yapılmalıdır ’ ve de bacakların
yukarı savruluşu ile kollarm yukarı
çekişi de aynı anda olmalıdır. Ayaklar
ve vücut elverdiğince çıtanın üstenden
fırlatılmayı hazırlayıcı bir yukarı
çekiş hareketi uygulamalıdır.
Kavis – biikülme : .
Vücut çıtanın üzerinden aşarken bir
kavis yahut yan açık bir çakı vaziyetini
alır. Bunun iyi bir şekilde gerçekleştirilebilmesi
için: ayakların çıtanın bir
hayli üstünden fırlatmakla ve hafif bir
tekme hareketi yapmakla olur. Bu anda
yüzü çıtaya çevirerek sınğıelden bırakmadan
bacakların düşüşe geçtiği an den- –
gelemek gerekir. ,,
Sırıktan sıyrılma:
Sırıktan styrıima ve sınğı itme sırtfe
yere dik durumda iken yapılır.
Sırık gelinen tarafa atılır. Bu ellert
kaldırarak ve kollan omuz yukarısına çekerek
yapılır.
Dönüş:
Dönüş hareketinde bacaklar birbirinden
hafif açıktır, kalça ile dönü$
yapılır.
Çıtayı geçiş
Çıtayı geçiş ve konma İnişi:
■ H H H H H H H H H B Çıtayı yay vaziyetinde geçmek en
doğru harekettir. Atlayıcı çıtayı geçtik-.:
■ H H H H H H H H H M H ten sonra yüksek atlama minderi üzeri-.
ne iniş devresi başlar.
Düşüşün öncelikle ayaklar üzerine,
konmanın da uzun oturuş vaziyetinde
ve kalça üzerine yapılması uygundur.
■ ■ ^ ■ ■ ■ 1 1 CAM ELTAFLI SIRIKLA
YÜKSEK ATLAMA:
1. Başlangıç koşusu rçispeten daha
ve
2. Eller tutuşta daha açıktır. Nor-
Yukarı çekiliş ve açık çakı mal smktan 5-6 cm. lik daha yüksek
(kavis) vaziyetini alıs. bir ttttu* müm*ündür. .
Mesafe Koşaları SPOR
tan doğru depar yapılmasını sağlıyan
kişiye depar hakemi denir. Yarışmalarda
2 yanlış depar yapan atlet yarışma
dışı bırakılır. Depar önce yerlerinize,
sonra dikkat ve hemen ardından bir
tabanca sesiyle başlar.
Koşu tekniğinde çıkışta sporcu hünerini
ve reaksiyon kabiliyetini bir
noktaya toplaması şarttır. Koşucu yüksek
irade ile en kısa zamanda varış yerine
gelinceye kadar en yüksek sürati
temin etmek pozisyonuna girmelidir.
Kısa mesafe koşucuları saniyede yaklaşık
olarak 10 metre koşmalıdırlar.
TARİHÇE:
Kısa mesafe koşularının ananeleri
çok eskidir. Hatta olimpik tarihinde de.
Koşuların (Olympia 192 de 25 metre,
Melphi de 178 metre olarak yapıldığı söylenir.
Yeni çağda ilk koşular 1860 yılında
Ingilterede profesyoneller arasında
yapılırdı. Zaman ölçüleri 14.5.1962 târihinde
İsviçreli A. Nicole tarafından icat
edilen saniye saati ile yapılırdı. İlk zamanlarda
saniyenin nısfı, sonradan dörttebiri
beştebiri, ondabiri, yüzdebiri ölçülürdü.
Bugün ise saniyenin bindebirinin
ölçülmesi mümkün olmuştur. Amerikalı
öğrenci W. Curtis ilk ve amatör
olarak 1868 yılında pimli koşu ayakka-,
bısı kullanmıştı. Diğer Amerikalı Gh.
Sherill 1888 yılında ilk çıkışı yerden 2
el ve 2 ayak ile koşuya başlamıştı. 1888
yılında en büyük sürat Amerikaı F. Wes-
Yüz metre koşulan finişi
ting tarafından^ yapılmıştı. Bu sporcu
100 yardayı (91,44 metre) 9,8 saniyede
yapmıştı. Bundan evvel gerek Amerikanda
ve gerekse İnşÜtö^İte ayni mesafe
10 saniyede yapılmıştı. 1896 yılından beri
olimpik oyunları İngilizce konuşan
milletler haricinde mesafeler metrik sisteme
göre yapılmaktadır.
Yeni sistem ancak 1929 yılında Amerikalı
G. Simpson ile başlamıştır. Bu
Amerikalı ayarlı çıkış blokundan 100
yardayı 9,4 saniyede koşmuştur. Ancak
ayarlı blok kullandığından tfu dünya
rekoru sayılmadı. 1938 yılından beri bu
çıkış blokları resmen kabul edilmiştir.
Kısa mesafe koşusunda ilk çıkış
• M
DÜNYASI Kışa Mesafe Koşulan
KOŞULAR
KISA MESAFE KOŞULARI:
Kısa mesafe koşuları . erkeklerde
100, 200 ve 400 metre ve bayanlarda 100
ve. 200 metre üzerinden yapılır. Çocuk,
genç ve yaşlılarda mesafeler 50, 60 ve
75 metre olarak kabul edilmiştir. 1896
yılından beri bu spot gerek erkek ve gerekse
bayanlarda olimpik esas programına
dahil edilmiştir. Birincilikler 10M
yılından bu yana yalnız elektronik aletlerle
kontrol edilmektedir. Birincilik düzeltmelerinde
en az 2/1Ö0 saniyelik fark
olmalıdır. – –
100 metrelik koşu halen pist dönemecinin
düz kısmından başlar. 200 metrelik
koşu pist kavisinden, 400 metrelik
koşu ise 400 metrelik oval biçiminde
olan tam pistte yapılır.
Milletlerarası yarışlarında 8 ayrı
pist çizgisi bulunur. Koşucular mesafe
kaybına uğramamaları için çıkış yerinde
ona göre sıralanırlar. KoşucUlann
çıkış yerleri kura ile tesbıt edilir.
Eski zamanda pistler külden sonradan
suni maddelerden yapılpuştır. ?
Genel olarak sporcu çıkış tertibâfc
bloklarına çömelmiş dürümdan sonra%
koşuya başlar. Bir yarışın başlama ç*-;
kış anı depar adını alır. Yarışı başla* –
100 metru sürat koşusu
şampiyonlarından Daley Thompson
ipi göğüslerken
Dünyanın en eski hızlı koşuculanndan
Frank Wykoff kendine özgü bit.
stille koşarken
ürat Koşusu SPOR
Koşucunun el ve kollarını serbest gevşek hareket ettirmesi fula tarzıkoşu
Yorucu ve iyi olmayan bir koşu tarzı
100-200 METRE SÜRAT KOŞUSU:
Sürat koşuları kudret ve kuvvetini
bir hamlede harcamak mecburiyetindedir.
Sürat koşucularının bacakları zemini
döver gibi Hareket eder. Sürat koşucuları
kol ve dirseklerini ılımlı bir
şekilde bükük bulundurulmasına özen
gösterir. ^
1912 yılında 100 metre koşunun rekoru
olan 10.6 saniye, 1968 yılında 9.9
saniyeye düşmüştür. Günümüzde bu
rekorun yenilenmesi beklenmektedir.
200 metre (220 yarda) köşuları 1958 yılında
düz ve ilerki yıllarda 400 metre
yuvarlak olan pistte yapılıyordu. 1971
yılma kadar bu bakımdan rekorlar hakkında
kat’i bir rakam belirlenememiştir.
Düzeltmeler ancak elektronik saatlerin
keşfi ile yapılabilmiştir.
*■*- İM – 200 m. Sürat Koşusu SPOR
YARIŞA BAŞLAMA
ÇIKİŞ EMİRLERİ:
Yerlerinize kumandası ile yerlerine
gelinir. Hazırol kumandasında parmakların
ve baş parmağın üzerinde durularak
son kumanda beklenilir. Vücudun
ağırlığı başlıca ön bacak ve eller Üzerinde
toplanmıştır. Bu anda ileri geri sallanılmaz.
Rahat durmak tabanca kumandası
ile arka ayakla itişle ileriye fırlanılır.
Birinci adım:
Koşucu boyuna göre değişmek koşulu
ile birinci adımı uzun atmamalı,
bu adım i>oyu 75 cm.’i geçmemelidir.
Koşu adımı:
Birinci on metre içersinde kısa, seri
adımlar atarak sürat kazanır. Düz
ve doğru koşulur. Sürat koşucusu azami
fırlayış, sürat ve adım uzunluğu sağla-
Hazırol kumandasında çıkış pozisyonu
Koşucular verilen işaretle depara
kalkarlar
Dünyanın en seri çıkış tarzı (Drew)
çıkış, bu tarzda koşucu, her iki bacağı
ile ileri atılır
DÜNYASI Mfr-gM n». Sürat
Koşucularım ayak mafsallarını
geliştirme idmanlarıhdan zor bir
çalışma pozu
Engeller üzerinden atlayıcılar resimde
görüldüğü gibi kalçalarına esneklik
kazandırma karın adalesini
kuvvetlendirme hareketleri yapar.
– TEKNİK YE, TAK®B£:;:;: ;: ■
Sürat koşucusunun tatfyüc.edeceği:
1 Çıkış, 2 — Adım; . s— Bitiriş
kaideleri bu. koşulairo W»*eBni teşkil
ederi . ■’ ^
ÇIKIŞ Î ‘ .
Koşucunun elleri çıkış çizgisinin üstüne
konur. Vücudun ağırlığının mühim
‘bir kısmı atlete dinlenme ve denge temin
etmek üzere ellere bırakılır. Atlet
elleri üzerine ancak , vücudun ileri doğru
düşmemesini sağUyacak derecede ağırlık
vermelidir. .
Kollar: ‘
Kollar düz: fakat ne katı ne de fazla
sıkılmış olmamalıdır. ;
Baş:
Baş belkemiği ile paralel olmalı faa-t
la geriye doğru atılmış, biraz içeri doğru
çekilmiş olmalıdır. Gözler İleri doğru çıkış
çizgisinden 20-30 metre ileride bir
noktaya bakmalıdır.
‘Yan Mukavemet Koşulan 6k » *
2 o o , 3 o o ve 4 o o r a .K O $ U AVANSLARINI ĞÖ5TEHİRHAN
D A_______________c
ğince yere yakın koşmalı, vücudun koşu
sırasında inip kalkmasına ve dalgalanmasına
meydan verilmemelidir.
400 metrenin aynı süratle koşulması
mümkün olmasa bile, avanta] sağlamak
için ilk 100 metre ve finişte bütün
sürat kabiliyetini kullanmalı ve koşuyu
düz koşarak, baş ve çene içeriye doğru
çekik bir durumda sonuçlandırılmalıdır.
YARI MUKAVEMET KOŞULARI
800 METRE KOŞUSU:
Büyük bir efor ve sürat harcanılarak
yapılan 800 metre koşulan, Olimpiyat
oyunlanna dahil edilmiş hafif bir
atletizm sınıfı koşusudur.
TEKNİK VE TAKrtK:
800 metre koşucularının çömelerek
çıkış tarçını tercih etmeleri ve yarış başında
özellikle 50-60 metreyi son süratle
koşmalıdırlar. Birinci virajı almak ve
iyi bir bitiriş yapmakta süratin önemi
büyüktür.
Koşucunun adımı uzun ve rahat olmalı,
ayak tabam ve sürat yapacağı
sırada da ayak ucu ile koşmalıdır. Yine
koşucunun vücudunu gevşek bulundurması,
başını tabii tutması, ellerini gevşek
ve yumrukları sıkılmamış bir halde
bulundurması, kollarını dirsekten bükük
bir şekilde koşması önemlidir.
Koşucu ağzından ve burnundan nefes
alabilir. 800 metre koşusunda en
mühim faktör: koşucunun yanş taktiklerini
ve sürat derecesini bilmesidir. Yanşmalarda
önden koşan koşucuyu izle*
mesi, rüzgârdan yararlanması bakımın-
Koşudan bir görünüm
DÜNYASI 71 ” ik v n :
%
%k
k
l
i ‘%
i
If\
fI
ı
!i
!
İ
1
t
%
î %>
Koşuda birinci adımın atılışı,
vücut öne eğilir, sol kol ileri fırlatılır.
mak için daima ayağının ucu ile koşmalı,
ayaklarını fazla yukarı kaldırmamaya
özen göstermelidir.
Kısa boylu ve adelesi kuvvetli ve süratli
koşucular ayak ucu ile koşarken
ayaklarını fazla kaldırabilir, kalçalarını
fazla işletir. Kollarını vücudun aksi yönünde
daha fazla işletmekle, koşu sırasında
zıplatıcı hareketler yaparak başarılı
olurlar.
Yarış sonu, bitlriş:
Bitirişte ipi göğüslemek veya finiş
çizgisini geçmede atletler genellikle;
Craig usulü, elerini başlarının üstüne
kaldırarak, Drew usulü (Kolları ileri doğru
fırlatmak, şeride göğüs yerine omua
ile dokunmak ya da ipi göğüsle göğüslemek
şekliyle yaparlar.
Sürat koşucuları yarıştan önce şu
hazırlıkları yapmalıdır.
1 — Yarışmadan önce biraz ısmmalı,
adelelerini gevşetmen, beden hareketleri
yaparak, bel bükmek, ayaklan
yükseğe kaldırma, zıplama.
2 — Yarışmaya soğukkanlı olarak
katılmaya çalışırlar.
3 — Azim ve kararlı olmak.
400 METRE SÜRAT KOŞUSU:
Buna sprint yani fırlayış veya sürat
koşusu denilebilir. Amerikalılar bu koçuya
(400 metre en son sürat koşusu)
adını takmışlardır. 400 metre sürat koşucusunun
başarılı olması, süratli, dayanıklı,
kararlı ve antremanlı olmamsa
bağlıdır.
400 metre koşular (440 yarda – 402,34
metre) olarak 20. yüzyıl başlarından evvel
tertiplenmekteydi Amerika ve In- *
giltere spor kayıtlarından bü tarihlerde
bu koşulara ait rekorlara Taşlanmaktadır.
Amerikalı M. Lpng 1900 yılında
Gtıttenburg’da (New Jersey) düz bir pistte
400 metreyi 47 saniyede koşmuştur.
1912 olimpik oyunlarında 400 metre koşuların
ancak işaretli pistlerde yapılması
karan alınmıştır. 1939 yılında Harbig
adlı atlet dünya rekorunu 46 saniye ile
elde etmiştir. JamaikalI H. Mc. Renlel
1948 yılında Milwaukee de bu rekoru 45.9
saniye ile yenilemiştir. Davis adında
Amerikalı ve Kaufmann adında Alman
1960 yılında,Romada 44.9 ve Amerikalı.
L. Evans 1968 yılında Mexico City’de bu
koşuyu 43.8 saniyede tamamlamıştır.
TEKNİK VE TAKTtK:
400 metrede ilk çıkış önemlidir. Antremanlarda
buna çalışılmalıdir. Kollar
gevşek olmalı, yere basan ayak vücudun
tam altına gelmeli. Vücuttan ileri basıldığı
an dengenin bozulabileceğini unutmamalı.
Kollar ileri geri ve kolaylıkla
işlemeli. 400 metre koşucusu elverdi-
« İ Ş
Amerikalı .400 metre eskiRekortmeni
dünya şampiyonu Lou Jöne»
77
tfam Meşale Koşulan
David Jenkins hergün muntazam
antreman yapmaktadır. Antremanlarım
Avrupa 5000 metre şampiyonu Brendan
Foster ile yapmaktadır.
melidirler. fyi yaşamak, gıda rejimi
yapmak, soğuktan korunmak ve temiz
havada antremanlar yapmak koşucuyu
yarışlara hazırlayan en mühim faktörlerdir.
UZUN MESAFE KOŞULARI:
Bu koşular erkeklerde 5000 ve bayanlarda
3000 metreden, maraton koşularma
kadar başlar. Bu koşulardaki
karakteristik koşuların ayni tempoda
devamlı takat içinde kalmaktır. Olimpik
programlarına 5000,10000 metre ve
maraton koşulan dahil edilmiştir. Bayanlar
da 3000 metre ve maraton koşularında
derece almak için bu koşulara
dahil olurlar. İsviçre’de Biel koşulannda
saatlerce süren uzun mesafe koşusu olarak
100 kilometrelik mesafeniiı de derece
alınmasına dahil edilmiştir.
Gelişme:
Bu spor ikinci dünya savaşma kadar
bilhassa Finliler tarafından geliştirilmiştir.
Finli Nurmi birinci dünya savaşından
sonra oldukça büyük bir dizi
uluslararası birincilik almıştır, örneğin
5000 metreyi 1Ö24 yılında 14, 28 dakikada,
10000 metreyi ayni yılda 30,6 dakikada
koşmuştur. Bu rekor 10 yıl sürece
kırılmamıştır, Nurmi’den sonra bu rekorlar
L. Lehtinen, I. Salminen ve T. Maki
tarafından ikinci dünya savaşma kadar
kınlmıştır. (5000 metrede 14,08,8 dakika
ve 10000 metre 29,52,6 dakika)
îsveçli G. Hagg 1942 yılında Göteborg
şehrinde 5000 metreyi 13,58,2 da-
Uzun mesafe koşusu
Unutulmayan uzun mesafe
koşuculardan Nurmi’nin tabanını
hafif surette yere değdirerek koşu
stili vardı.
400 ve 800metre koşadan bir görünüm
Douglas Lowe’nln İyi ve ahenkli koşuda akışı
dan önerilebilir. Fakat 800 metre koşucuları
son virajda atağa kalkmalı ve öne
geçmelidir. Bunun içinde antremanlarda
sürat, dayanıklılık idmanlarını aksatmadan
yapması gerekir.
1500 METRE MESAFE KOŞUSU
1500 metre koşulan kuvvetli, dayanıklı
ye yerinde de süratlenmesini bilen
koguculann başarabileceği koşudur.
Maneviyatı düzgün* cesaretli’koşu
derecesini iyi bilen ve deneyimlerinde
başarıyı prensip edüıen atletler bu dalda
derece alabilirler.
TEKNİK VB TAKTIK:.
1500 metre koşusu yapacakların’
kendilerine özgü bir koşu sitili olmalıdır.
Vücudunun tam bir uyum İçinde
bulunması gerekir. Koşuda mesafe uzadıkça
ve mesafeye göre-ayakların tabanı
ile basarak koşmalı, kollan koşu
sırasında aşağıdan ve daha az keskin ve
sert tutmalıdır.
Nefes alma ritmi muntazam olmalı,
hem ağızdan hem de burundan nefes
almalıdır. Kalça, diz, topuk ve ayak uçlan
birlikte hareket etmelidir.
1500 metre koşuda bitiriş önemlidir.
Bunun için 100 – 300 metre kala süratlenmelldir.
Yarışlarda bilinen sürat temposu
ile koşmalı. Sürat değiştirmekten- çe~
kinmek, elverdiğince izlçdiği atleti yakından
takip etmek, onu geçerken de
onun kendisini toparlamasına olanak/
tanımamak şekliyle sonuçlandırmak gerekir.
3000 METRE MESAFE KOŞUSU: ‘•
Bu koşunun genel olarak 5000 ve-‘
10000 metre koşudan bir farkı yoktur. ‘
Koşuda kolaylık sağlamada stilin büyük
önemi vardır. Koşucuyu yorgun düşüren
tempo harici yersiz sürat yapmasıdır.
Yanşta başarılı olmak İçin yanş
süresince sürati ayarda tutmasını
bilmektir. ..
3000 metre koşuculân antreman yapmak
gerekçesiyle sonbahar kır koşu—
lanna katılmalı, yetenek, nefes, dayanıklılık
ve vücut uyumuna önem verBayrak
koşusu a ) “ çubuğun parmaklar arasında tutuluşu, b) hazırol
kumandasında vaziyet, c) ilk çıkış yapanın çubuk tutuşu
leri vardır. -Dıştan değişimi: Burada
koşucu çubuğu sol elinden arkadaşının
sağ eline verir. îç değiştirmesinde
koşucu sağ elinden arkadaşının sol eliöe.
Karma değişiminde ise gerektiğinde
hem sağ hem de sol elle çubuk deriştirilir.
Koşu çubuğu yere düştüğünde butlu
yalnız düşüren yerden kaldırabilir.
Koşucunun çubuğu diğer arkadaşına
Çubuğun değiştirilmeden bir evvelki
pozisyonu
verirken göstereceği yetenek ve incelik
önem taşır. Koşucuların sıra ve mevkilerini
tayin etmek bu yarışta mühim rol
oynar. Bayrağın sağ el ile alınıp ve arÇubuğun
avuç açık biçimde almışı
>Ş>
e
E
u
8
ı
00
aN
•9
S
o
JP9
Çubuk değiştirme
9 a b a k
c.
I X
^ r u b o K
V U r –
Çubuk şekli
likada dünya rekorun»
Çekoslavakyalı. Zatofcek
>0000 metrelik ‘
-CİT \V. ÎŞsv
f& V .!
Bir koşu yarılması finişinde atletlerin mücadelesi
BAYRAK KOŞUSU:
Eski çağlarda Yunanlılar şimdiki
bayrak koşusunu ellerinde bir meşale
olduğu faalde yaparlardı. Atletik yanşamalarda
ilk bayrak koşusu 1895 yılında
yapılmıştuv Kalabalık birhâlktopluiuğunun
izlemek olanağı bulduğu bu ko-
«u, bu yüzden ilgi görmekteydi
Günümüzde bu koşular, ibplu kokucular
tarafından yapılmaktadır. Ken-
4 i mesafesini bitirdikten sonra elinde
bulunan çubuğu yeniden koşacak olan
arkadaşına verir. Çubuk düz ağaçtan veya
metal borudan yapılmıştır. Uzunluğu
28 – 30 santim, kuşamı en az 12 santim
ve ağırlığı «n az 50 gramdır. Olimpiyat
programlarına 4×100 ve 4×400 metrelik
koşu erkekler ve bayanlar için dahili
edilmiştir. ©ünya ve Avrupa birinciliklerinde
şu koşular yapılır:
lerde 4×100, 4×200,4*â?», İ x lSâ0 ‘
re ve 4×1 mil. Bayanlarda’ 4×1
4 x 200, *X40C, 3 x « 0 ve 4×800
Bunlardan ayrı olarak erkekten!#
koşusu yapılır. (400, 30%İpe, 100
100, 200, 300, 400 ıfefei:
ya’da yalnız 3×1000 metrelik)
lir. . ‘■ • ‘ .
‘■ çubuk değişimi a o m p ^ b i r w «~ l
gede yapılır. Au
den 10 metredent>aşlşrvi;f0
sonra .biter.
bayrak koçasünda Bfttteflfc;*.;
: esas çubuk değişimi ‘j6S^jS^0n • evv#?’
10 metrelik ÖJtr ;^a^rcbr. Bu
koşucunun a to t kiilan^asını s a j^ ^
TEKNİK VE S’AKÖaŞ: –
Çubuk değişiminin balen şu şek
wM
3 — Çubuğu alan sağ elini vücudundan
geriye doğru avucunu havaya
a«>k bir vaziyette tutarak uzatmalı.
REKORLAR:
4×400 metre koşuda 4x 100 metre
koşudaki gibi sürat temin edilememiştir.
Ancak 1932 yılında olimpik birinciliklerinde
4 Amerikalı ortalama 47.05 saÜstelli
Koşular
niyede koşmuşlardı. Bunlardan biri 47
saniyeyi temin etmişti. 1966 yılında ortalama
44.9 saniye ve 1968 yılında yine
ortalama koşucu başına 44.025 saniye
temin edilmişti. Bayanlarda 4×400
metrelik bayrak koşusu 1976 yılından itibaren
Olimpiyat programlarına dahil
edilmiştir.
SPOB
ENGELLİ KOŞULAR
4oom.£NtfLLÎ KOŞUDA ENĞtLLtÜÎN VEtlIEf
«OO MtTftELİll KO&UVOU)
Engelli koşular hafif atletik sınıfından
sayılır. Koşular ağaç veya çelik
bonılu engellerin aşılması İle yapılır.
Engeller müsabakalarda değişik yükseklikte
ayarsız çelik borudan yapılır.
İdmanlardaki engellerde yerden yukarıya
dloğru 2 direk ve bunlar bir lata ile
birbirlerine bağlıdırlar. Latanın üst fasmında
ayarlanabilen bir çerçeve mevcuttur,
, Çelik boriılu engellerin kabul
edilmesil’e (1930 yılına doğru) evvelce
ağaçtan yapılı engeller kullanılırdı. Bunlara
düşmeye ağırlık konmazdı. Rekorlar
ancak engellerden tara .olacak sürtünmeden
geçişi İle kabul edilir. İki engele
sürtünmesinden sporcu diskalifiye
olurdu. Bugün tekmil. engellerin aşılması:
mümkündür.
Engeli koşu 18*ncu yüz yılın ortasında
İngiltere’de gelişmiştir, ilk olarak
120 yardada (109,78 metre) 1,06 metre
yükseklikte engel üzerinden kogulurdu.
19’ncu yüzyılın sonlarına doğru bilhassa
Fransada 400 metrelik koşu yapılırdı.
(1893 yılında birincilik müsabakaları)
Birtnef «tfla^JiavaşHidan sonra bayanlar
da litf •şğjıçra dahil ‘olunmuşlardı.
r tarafında pek rağbet
»un yorucu olduğu
f esnasında bir takım
DÜNYASI
‘ • • v-î A:X, îf ^ ” *f?
•V, B a ra k
|- Q u b u k ‘ « * * # >^ i r » ^ ‘^ l l a » ı
10,00 m* • 10,80 « .
. ~ : ; î
Çubuğun arkadaşı tarafından kavranması
kadaşma sol elle geçirilmesi devretme
kolaylığı sağlar.
Bayrak koşusunun ilk atleti diz üstüne
çıkışla koşuya başlar. İkinci koşucu
ayakta çikış tarzında koşuya devam
eder. Aynı takım koşucusu arkadaşı
beklenilen sahaya geldiği zaman beş
metre kala yavaş yavaş koşmaya başlar
ve bayrağı sağ elini’arkaya doğru, uzatarak,
arkadaşından gözünü ayırmaksızın
kavrar.
Çubuğu teslim eden koşucu:
1 — Çubuğu sol eline geçirmeli, düz
tutmalı ve kendisinden devralacak arkadaşı
için bayrağın bir ucundan ve
yukah kalkık el hâricinde tutmalı.
2 — Çubuğu teslim eden fcoşücu arkadaşının
sağına doğru koşmalı, alma*
sına kolaylık sağlamak amacı ile belden
doğru ileri eğilerek ve sol eliyle arkadaşının
biraz sağma doğru uzatarak teslim
etmeli.
3 — Kolunu arkadaşı 2 metre yaklaştığı’
zaman uzatmalı.
4 — Çubuğu arkadaşının aldığına
kanaat getirdikten sonra bırakmalı.
5 — Kanşıklılığa ve yanlış bayrak devredilmesine
meydan Vermemek için kararlaştırılan
bölünf ve hizada arkadaşına
devretmeli.
Çubuğu teslim alan koşucu:
1 — Çubuğu devralacağı arkada^
çının koşu temposuna ayak uydurmalı.
2 — Teslim alan koşucu sağ elini
omuzu hizasından biraz daha aşağıda
tutarak omzuniı 40 cm. kadar sağ ta ra f ta
tutmalı. Çubuk değiştirilmeden evvel
çizgiyi geçmemeye özen göstermeli.
■K<3f
JSgede bir okullar arası bayrak
koşusu takına toplu halde
t
engeller,
zorunluluğu yte^;’3S]ft
letlzmin birçok
malan kaçımlr&azdıt.
Bu koşutyrsuiekilâe yapılır:
. m K T O i p Bf r m w m 1 .
• ENGELLİ KOŞU; V;’.*
10 engel 1,06 metre yüksekliğinde
çıkış yerinden ilk engelf kadar mesafe
13.72 mştre, engeller arası 9,14 metre.
Vans yerine kadar son engelden. 14,02
metre. 1900 yılından beri olimpik yarışmalarında
uygulanmıştır.’
200 metre engelli koşu: ^
■ 10 engel 0,762 metre yüksekliğinde
çıkış yerinden ilk engele kadar mesafe
18,29 metre, her engel arası 18,29 metre.
Son engelden vanş yerine kadar olan
mesafe, 17,10 metre. Bu tür koşular
olimpik oyunlarında yapılmaz buna’rağmen
diğer birinciliklerde yer alır.
BAYANLARDA 80 METRE
ENGELLİ KOŞU:
8 engel 76,2 santim yükseklikte ilk
•ngele kadar mesafe 12 metre, son en-
Engelli koşuda başarılı bir atlayış
100 METRE ENGELLİ KOŞU:
10 engel 83,8 – 84 santim yüksekti- r
ğinde ilk çıkıştan birinci engele kadar
mesafe 13 metre, engeller arası 8,5 metre,
son engeden vanş yerine kadar oööt
mesafe 10,5 metre. Bu koşular 1909
hridan beri 80 metrelik koşular yerlö»
geçmiştir.
‘ .209 METRE ENGEBA KOŞU:
10 engel 76,2 santim yük
ilk çıkış ile ilk eıigel arası 16 metre,, engeller
arası 19 metre, son engelden v#–”
nş yerine kadar olan mesafe 13 metre.
, Bu koşu 1988 yıhnda ^ t s a a proge ,
ramına dahil edilmiştir, f fakat olimpik
MARATON KOŞULARI
Eski Yunanlılardan bu yana 40 kilometreden
fazla bir mesafeyi aşmak
koşuluyla yapılan bu koşu atletizm yazışmalarında,
Olimpiyat oyunlarında yer
almış bir koşudur.
Günümüzde ve Olimpiyat oyunlarında
bu koşular 42195 metre mesafelik yollarda
yapılmaktadır. Bu koşularda yan
mesafe bitiminde tekrar dönüşe geçilir*
Tek yöndeki koşular Boston Ve Chiswick
– Windsor yapılmaktaydı. Uluslararası
koşularda bu tür tek istikamet-
II koşular kabul edilmemiştir. (Arkadan
gelen rüzgâr, yoldaki iniş ve çıkışlardan
4olayı.)
Her 5 kilometrede koşucular İçin su
ve gıda istasyonları kurulmuştur. Klasik
maraton koşu yollan 1924 yılından
İteri Kaschan (Çekoslovakya), Boston
(Amerika) ve Beppu (Japonya) tarafından
düzenlenmiştir. Şimdiye kadar
Maraton Koşulan
yalnız A. Bikia adında (Etopya) bir sporcu
iki kez maraton koşusunu kazanmıştır.
(I960 ve 1964 yıllarında), 2 saat
12 dakika 11,2 saniyede. Bir maraton
koşucusu koşu esnasında 3000 kilo
kalori kadar bir enerji harcar, örneğin
bu miktar balta ile odun parçalayan bir
işçinin 10 saatlik çalışmasına eşittir.
Maraton koşularında yalnız bacaklar
ve kollar değil, vücudun hemen hemen
bütün kasları, genellikle karın kasları
hareket ettirilmektedir.
TARİHÇİSİ:
Maraton koşulan İlk olarak milattan
490 yıl evvel Maçathon adında biri
tarafından eski İranlIlarla AtinalIlar
arasındaki sayaşta Attika ile Atina aza-*
sındaki 40 kilometre mesafeyi koşarak
bitirmiş ve Atina’nın bir meydanında
«savaşı kazandık» diye bağırmış ve o
anda ölmüştü.
Bu Marathon adınm 19. yüz yılın
sonlarına doğru lisan tarihçisi olan M.
SPOR
‘ Katılanlarm sayısı bakımından Avrupa’nın en kalabalık, dünyanın
İse ikinci en büyük maratonu İngiltere’de Bolton ile Manchester
arasında yapılır. Bu maratona on bine yakın kişi katılır.
DÜNYASI Eagelll Koşamlamr*
‘
– • *r*/
-!;ŞJ
•; “0-
,’Y, -~:t„
!
‘ ,? —
Engelli koşudan bir görünüm
400 METRE ENGELLİ KOŞU:
400 metre engelli koşu bir atletip
atletik yeteneklerini sergileyeceği bir koşudur.
Yarışmalarda koşucular koşu
sürecinde ahenkli ve tempolu aynı adımlarla
koşmalı, 400 metre engelli koşuda
engel aşmada havada1 uçuşda kendine has
kolayına gelecek biçimde Ur stil uygulamalıdır.
ERKEKLER:
400 METRE ENGELLİ KOŞU:
10 engel her biri 0,914 metre yüksekliğinde
ilk engele kadar mesafe 45
metre, engeller arası mesate35 metre,
son engelden vanşnokt^sma kadar mesafe
40 metre. ‘
Bu koşu 1900 yılından beri olimplk
programına dahil edilmiştir. 1804 yılında
St. Louis’de engellerin yüksekliği 76,2
santim sonradan 91,14santim olarak yapılmıştır.
BAYANLAR 1
400 METRE ENGELLİ KOŞU:
10 engel 76,2 santim yüksekliğinde
ilk çıkış ile ilk engel arası 45 metre, engeller
arası mesafe 35 metre, son engelden
varış noktasına kadar oİan mesafe
40 metre.
Bu koşu 1973 yılından beri uluslararası
birinciliklerinde yapılmaktadır.
Rekorlar:
110 metre erkeklerde 13 saniye 1972
ve 1975 yılında,
400 metre erkeklerde 47,6 saniye 197ff
yılında.
Bayanlar: 80 metre 10,2 saniye 1968,
yılında,
100 metre 12,59 saniye 1973 yılında,
200 metre 25,8 saniye 1969 yılında, \
400 ıiıetre 56,5 saniye 1975,-yılında.
Koşu pistlerinin dayanıklı, her türlü,
hava koşularına karşı dirençli; kaymaz
bir malzemeden yapılması koşucuların
arzuladığı bir şeydir.
Dekatlon SPOE
yonluğunu kazanmıştır. İsmail Akçay
bundan başka 1967 yılında Amerika
(Las Vegas) Maratonunda ikincilik, ,1967
Akdeniz ve Balkan yarışmalarında ikincilik,
1968 Meksika Olimpiyatlarında ve
Uluslararası Tokyo Maratonunda dördüncülük,
1969 yılında Dünya Maraton
yarışmasında da ikincilik kazanmıştır.
KIR KOŞUSU: ,
tik ket Ingilizler, sonradan Amerikalılar
daha spnralan bütün dünyaya
yayılarak her miletçe yapılmaya başlanan
kır koşusu, genellikle sonbahar aylarında
tertiplenmektedir. Bu koşuya katılacakların
sıkı bir sağlık kontrolundan
geçirilmesi, özellikle k^lp ve ciğerlerinin
sağlam olmasına dikkat edilmesi gerekir.
TEKNİK VE TAKTİK:
Kır koşularında başarılı olabilmek
İçin aşağıdaki kurallara uyulması gerekmektedir.
örnekleyelim:
1 — Koşarken tenefüs ve kan dolaşımının
kolaylıkla yerine gelmesini teminen
vücut gevşek tutulmalı.
2 — Adımlar tabii ve sıkılmadan
atılmalı.
3 — Adalenin katılaşmamasına ve
kramp girmesine meydân verilmemeli.
4 — Koşarken kollan vücudu dengede
tutmak için aşağıdan sallanmalı.
5 — Çok uzun adım atmamailı.
6 — Engebeleri geçerken vakit ve
kuvvet kaybetmemeli.
7 — Ayaklan vücudun altının hizasına
basmasını ve topukların yere hafif
temasını sağlamalı.
8 — Vücut kalçadan öne doğru meyilli
olmalı.
9 — Sürat temposunu ayarlamalı.
10 — Yokuş yukarı koşarken kısa
adım atmalı vücut ağırlığını ayaklanh
Hserine bükük olarak aktarmalı. Yokuş
aşağı inerken de aksini yapmalı. Adımlan
uzun atmalıdır.
Her yaşta bu koşuya katılmak mümkünse
de, sağlıklı olmak, dayanıklı olmak
koşulunu da hatırdân çıkarmamak
gerekir. Büfeüh bunlara karşın, koşmak
herkesin yapabileceği ideal bir
spordur.
DEKATLON «ON YARIŞMA»:
1884 tarihinde ilk kez Amerika’da
uygulanan bir birinciliğin değişikliğe
uğramış şekli olan dekatlon, 1912 yılı
Stokholm Olimpiyat programına dahil
olunmuş ve bundan sonra da dünyada
önem kazanmıştır.
İlk uygulamasında bu- yanşma 100
yarda sürat koşusu, 120 yarda yüksek
engelli koşu, gülle atma, çekiç atma,
25,5 kilo ağırlık atma: yüksek atlama,
sırıkla yüksek atlama, hız alınarak bir
adım atlama, yarım mil yürüyüş yarışmalarını
kapsamaktaydı. Günümüzde
Dekatlon 100 metre sürat, 110 metre engelli
koşu, 400-500 metre düz koşular,
gülle, disk, cirit atma, hız alınarak yüksek
atlama, sırıkla atlama, hız alınarak
tek adım atlamadan oluşmaktadır.
Atletizm programında hiç bir yanşma
atleti kadar sıkı ve yorucu idman
yapmaya ve devamh ahtreman uygulamaya
zorunlu kılman bir spor kolu
yoktur.
Vücudu kuvvetlendirici idmanların
yanısıra, top ve raket sporları antremanlan
yapılmalıdır. Dekatlonda başarılı
olacak atletlerin bacak adalelerini
geliştirici idmanlara önem vermeleri,
yüksek atlama, ağır kaldırma ve
fırlatma idmanlarını da yapmaları kaçınılmazdır.
Antremanlarda bu idmanları
bir program çerçevesinde yapmak
gerekir. Örneğin, bir haftalık çalışmada:
Birinci gün: 20-30 metre çıkış koşusu,
7-8 defa gülle atma, yüksek atlama,
disk atma.
İkinci gün: Engelli koşu, cirit atma,
300-400 mesafe koşusu.
Üçüncü gün: Smkla yükse* atlama,
uzun atlama, 800-1500 * metre koşu
Dördüncü gün: Yüksek atlama, gülle
ve disk atma.
Beşinci gün: Dinlenme ve yürüme.
Altıncı gün: 100 metre sürat koşusu,
hız alınarak uzun atlama, hız alınarak
yüksek atlama, 400 metre düz koşu,
gülle atma idmanları yapılır.
Şampiyon koşucu atlet K. Keino
Breal tarafından. 1896 yılındaki ilk olimpik
oyunlarında tatbikedilmesini teklif
etmişti. Yunanlı S. Louis 40000 metrelik
ilk klasik koşuyu 2 saat 58 dakika ve
50 saniyede kazanmıştır. Mesafe bakımından
değişiklikler olmuş 1908 yılında
İngiliz kralları sarayın önündeki Windsor
parkından White City stadyomuna kadar
olan 26 mil ve 385 yarda (42195 metre)
koşulan tertiplenmiştir. 1924 yılından
sonra bu mesafe maraton koşulan için
kati olarak kabul edilmiştir. 1908 yılındaki
koşu îtalyan D. Pietri tarafından
kazanılmıştı. Bu koşueu’ varış noktasına
birkaç metre kailan noktada baygınlık
geçirmiş ve ancak iki polisin yardımı ile
varış noktasına götürülmüştü. Fakat
yardım dolayısiyle bu sporcu dikalifiye
edilmiştir. İkinci olarak yarışı bitiren
Amerikalı J. Hayes Olimpiyat birincisi
ilan edilmiştir. 1936 yılınca Koreli K.
Son (Japonya İçin) bu mesafeyi birinci
atleti
T M yfiş Spora SPOR
2 — 5000 metrelik 30 engelli atlı
kros kantri,
3 — 300 metre serbest yüzme yarışması,
4 — Eskrim (epe),
5 — Tabanca atışı.
Bu yarışmalardan anlaşılacağı üzre
yarışmacı koşarak, atlıyarak, yüzerek,
düşmanına vurarak, hedefine ulaşarak
görevini tamamlamış olur.
Modern pentatlon M.Ö. 708 yılında
18. Olimpiyat oyunlarında sadece erkek
sporcular arasında yapılmıştı. Yarışmalarda
atlama, koşu güreş, disk ve cirit
atma yer alıyordu. 1912 Stockholm
Olimpiyatlarından başlamak üzere modem
pentatlon Olimpiyatlarda programa
alınarak genellikle askerisporcuların
katılmasiyle yapılmaktadır.
★ ★ ★
SPORU
Cimnastik olarak yürüyüş. Olimpiyat
oyunlarında yer alan, hafif atletizim
dalında bir spordur. Günümüz yarışmalarında
yürüyüş, 1956 yılından bu yana
20 ve 50 kilometrelik mesafeli yollarda
yapılmaktadır.
Gerek pistte ve gerekse yollarda yapılan
yürüyüş sporunda kural: ayakların
seminle temasını kaybetmemesini, öne
doğru atılan ayak topuğunun diğer ayak
yerden kalkmadan yere temas etmesini
sağlamaktır. Ayak topuğu önce zemine
değer, sonra tabana ye oradan ayak ucuna
doğru atılması üe yapılır. Bu kurala
uymayan sporcular hakemler tarafından
diskalifiye edilirler.
Yürüyüş tekniği
Yürüyüş sporu ilk olarak 1867 yılında
İngiltere’de yapılmıştır. 1893 yılında
Viyana ile Berlin arasındaki mesafenin
yürünerek katedilmesi sonucu, 1900
yılında bu spor Almanlar tarafından
Önemsenerek benimsenmiştir. 1908 yılından
itibaren yürüyüş mesafesinin
100 kilometreyi geçmemesi karar altına
alınmışsa da olimpik yarışmalarında çok
değişikliklere uğramıştır. 1908 yılında
16090 metre olan yürüme mesafesi, 1912,
1920, 1924 yıllarında 10 kilometreye, 1932
ve 1936 yıllarında 50 kilometreye ayarlanmış,
1948 ve 1952 yıllarında ise pistte
10 kilometre yolda ise 50 kilometre olarak
kabulenilmiştir.
TEKNİK VE TAKTİK:
. Yürüyüş sporu yaparilann giysileri
bu spora uygun seçilmeli, antremanlarda
ve yarışmalarda özellikle gidilen ayakkabılar
zorlamaya dayanıklı norma uy-?
gun ve hafif olmalıdır. Bu özel olarak
imal edilmiş ayakkabıların bantları, mafsalları
koruyucu şekildedir, ökçesine
doğru kama şeklinde bir arttırması vardır.
Bundan amaç, ayağın topuktan ayak
ucuna kadar yerle temasını gerçekleştirebilmesindendir.
İkinci haftada da aynı İdmanlara
devam olunur. Atletin yânşmalardan
önce on gün kala dayanıklılık idmanlarım,
üç gün kala sürat koşusu ile çıkış
deparını, beş gün kala atlamaları terketmeli,
spirintlere, disk atma,- üzün mesafe
koşulanna devamla kendlâişl formda
tutmaya çalışmalıdır. Program uygulamalarında
atletin gıdasına öneta
vermesi, sağlığım koruması,ktio kaybetmemeğe,
yeterince dihienmeye . z&V
man ayırması gerektiği unutulmamalıdır.
Antremanlarda başarıya ulaşma çalışmalarında
dekatlon malzemelerinin
temini önem taşır, havaya göre giyinmelidir.
Dekatlonu kapsiyan spor dallarında
puan toplıyabilmek, derece alabilmek
için yetenekli, azimli, kararlı ve
dayanıklı olmak söz konusudur.
Dünyanın her tarafında büyük bir
ilgiyle izlenen dekatlondular birçok ülkede
daima yılın sporcusu seçilmişler ve
sinema dünyasında artist olarak filim-r
Bunlardan
Olimpiyattan altın madalyalı dekatlon- ;
cusu Amerikalı Gleen Morris -sinemadatansan
rolflyte, 1$I8 Löndra ve 1952-HeKv
slnki Olimpiyattan şampiyonu Bob Mathias
ile 1956 Melborun Olimpiyatlan gümüş
v.e I960 CMimpiyatlan dünya rekortmeni
Rafer Johnson sinema dünyasında
unutulmayanlar arasına katılmışlardır.
Bunların arasında Amerikalı
zenci atlet Rafer Johtıson’un dekatlon
yançmalannda aldığı 8.683 puanlık derecesi
spor tarihinde ve günümüzde unutulmayan
bir basan olarak yadedilmektedir.
örnekllyelim:
100 metre:. 10.6; 400 metre: 48,6;
1500 metre: 5.99; 110 metre engelli :1 4 ,5 ;
sınkla atlama: 3,97 m; uzun atlama:’
7,55 metre; yüksek atlama: 1,78 metre;>
disk atma: 51.97 metre; gülle atma:,
15,85 metre; cirit atma: 71.10 metre İdi
PENTATLON VE MODERN
PENTATLON:
Pentatlon,^ atletizmde beş dalda yanşmanın
biraraya gelmesidir, önceleri
yalnız erkekler arasında- yapılan 200
metre ve 15000 metre mesafe koşusu, cirit
ve disk atma ve de uztın atlama yarışları
sonradan sadece bayanlara mahsus
bir spora dönülmüştür.
Bayanlar arası pentatlon yanşmalan
200 metre, 100 metre, sürat, 80 metre
engelli koşular, gülle, atma,’ yüksek
atlama olarak yapılmaktadır.
Günümüzde Olimpiyat programına
dahil edilmiş olan bir de modem pentatlon
vardır* Yine her yıl ordular arası
pentatlon yanşmalan yapılagelmek*
tedir. Modem pentatlonlarda su yarışmalar
bulunur:
1 — 4000 metrelik kros kantri koşu*’
su, – ” ”
Modem pentatlon
şife.
– * .J. *1 V
0,5cm
Yürüyüş ayakkabısı
İnsanın yürürken hareket manivelası
ayağının bas parmağıdır. Yürüyüş
sporu yapanların bacak ve baldır kasları
çok gelişir. Bu sporu yapanların hızlı bir
yürüyüşte kalplerinin normale nazaran
dakikada 16 kere daha fazla atabileceğini
ve dakikada kan hacminin 18 litreye
. yükselebileceğini hatırlarından çıkarmamaları
şarttır.
Yürüyüş şekli
Sporcular, softanım, dolaşıın, öxt-V
dirtov is j^ g ı ^ beş duyu steten^er^itt
‘-^fyrtriıı^ (jzen göstermelidir.
olaylardansayılan
havasımnoksijentüketimi
vekalbin vuruş hacmi
yaçlkan do&şuör değişmeleri insanı bu
sporu a ş » derecede yapmaktan ve yor-:
gUnluk duyulduğuan bırakmaya zorunlu
kılar. Aksi halde yukardaki faktör*
lerin aşırılığı fayda yerine zarar getirir,
Aritremanların sabahın erken saatlerinde
yapılması yararlıdır. Ayaklara de-,
vamlı masaj yapmayı da İhmal etmeme- .
İldir.
★ * ★
SAĞLIKLI BİR YAŞAM İÇtN
YÜRÜME SPORU:
Yürümek, insanın beşikten çıkarılıpemeklemeye
terkedildiği çağdan başlayan
ve ta mezara kadar yaşam boya
uygulayabileceği eiı basit ve külfetsiz
bir spor şeklidir. Unutulmaması gereken
bir husus, aktif bir hayata alışmış
olan sıhhatli insanların bile emekli dlduklannda
bir köşeye çekildikleri, durgun
ve tembel bir yaşama
her ançeşitli hastalıklara ya
ve sinir krizleri ge
mazbğıdır. Bu gibilerin İlaçlarla ömilr- –
lerlni usatmak çabalan yerlne, temiz!
vada yürüyüş yaparak kendi kend
daha etklllbir tedavi yöntemi,
malan gerekir, örneğin günde bir saafr^
ve 4-5 kilometre mesafelik yol ytl
– yeterli sayılabilir. Yol yürüyerek
yapan bir kimse daha İyi ve derin
uyku uyur ve bütün hayat fonksiyonları
daha iyi çalışır.
Yürüyüş sporu yapânlann tSnceHIçiV
le nabzını saymasını öğrenmeleri gerekip
Basit bir yöntemle, sol elle sağ
ğlnizln atar damarını biılup, ‘ nabzım^
zm altı saniyede atışını saymak ve
nu onla çarparak bir- dakikadakalp ataşını
bulmak mümkün olur: Tansiyonunuzun
değişikliğe uğrayıp uğramadığı ’
bu yöntemle öğrenilmiş olunur. Kaldık*’
yürüyüş yapanlar yoruldukları an durup
OLİMPİYAT OYUNLARI VE ALTIN MADALYALI ATLETLER
ATLETİZM
BİRİNCİ BÖLÜM
KOŞULAR
ERKEKLER:
109 Metre Koşusu:
Yılıî
1968 U.S.A. Jim İtines
1972 S.S.C.B. Borsow
1976 Tirirüdat Crawford
1980 IngiltereWells
1984 …………….. .
1988 .I . …. ;. . . . . . . . . . . . . . .
Zm METRE:
1968 U.S.A. Tommie Smith
1972 S.S.C.B. Borsow
1976 Jamaika Quarrie
1980 İtalya Mennea
1984 ………….. …….
1988 ………….
400 METRE:
1968 U.S.A. Lee Evaps
1972 U.S.A. Matthews
1976 Küba Juantorena
1980 B.S.C.B. Markin
1984 ………… ……. .
1988 ………
800 METRE
1968 Avusturya Ralph Doubell
1972 Ü.S.A. Watle
1978 Küba Juan Torena
1980 İngiltere Ovett
1984 …… . . . . . . . ……. .
1988 …………………….
1500 METRE:
1968 Kenya Kipchoge Keine
1972 Pin Vasala
1976 Yeni Zelanda Walker
1980 İngiltere Coe
1984 …………. ……………
09”9
10”14
10”06
10”25
19**8
20”00
20”30
20” 19
43″8
44”66
44*26
44”60
1’44”3
1’45”9
1.43”50
1*45’’4
3’34″9
3’26*’4
3’39”27
3*38”4
5000 METRE:
1968 Tunus Muham. Gammudi 14’05”0
1972 Fin Viren 13*26”4
1976 Fin Viren 13’24’*76
1980 Etiopya Yifter 13’21”0
1984 …………………………….
1988 ……… …….. .
1000» METRE:
1968 Kenya NaftaU Temu 29’27”4
1972 Fin Viren 27*38**4
1976 Fin Viren 27*40”38
1980 Etiopya Yifter 27’42”7
1984 …………………… .
1988 …………………………
MARATON
1968 Habeşistan
Mamo Wolde 2s20’26”4
1972 Ü.S.A. Shorter 2sl2’|9”8
1976 D. Almanya Cerpinskl 2s09’55″0
1980 D. Almanya Cerpinskl 2311*03
1984 ……………………. ……………………… ……
1988 ……… …….. …………. ………………….. …….
11« METRE ENGELLİ:
1968 TJ.S.A. Wille Davenport 13”3
1972 U.S.A. Milbum 13**24
1976 Fransa Drut 13**30
1980 D. Almanya Mukhelt . 13”39
1984 ……………… ……………………………………..
1988 ……………… ………………………………. …….
400 M. ENGELLİ:
1968 İngiltere David, Hemery 48**1
1972 Uganda Akii Bua 47**82
1976 U.S.A. Moses 47”64
1980 D. Almanya Beck 48**70
1984 …………………………………………………..
v DÜNYASI ‘:;;
V.
i
“vsşv&r?-?’.: ■
SS’âlfeüv- • y
dinlenmeyi prensip edinmelidirier.Doğada
İnsanlar çabuk ve yava$,kOşullânh
elverdiği ve gerektiği biçimde yürümektedir.
Bu ardarda, kolkola, yanyana
venll adımlarla olduğu gibi, Meras&nl»-”
de, kollan muntazamsa,lıyarak, vücut
dik tutularak ve ayaklara
latmak, yere sert başmak şekliyle de olmaktadır.
Yaşam sağlığı içlnsppr yapanlar
hafif ye spor bir
11, eşofmanla yürümelldirler.
ÇOCUKLAR İÇİN
, YÜRÜME SPORU: .
Ana okulu çağı çocukların doğadaki
yaratıkların yürüyüşlerini taklit
ederek yürümeleri, onlann farkına varmaksızın
bedenlerini’ geliştirmelerini
sağlar. örnekliyeUm:
Kollar yukarı kaldırılıp, ayak uçlan
üzerinde yükselerek yürünürse DEV
ADAM yürüyüşü, sırt kamburlaştırılıp,
baş öne . bükülüp, elde baston varmış gibi,
yavaş yavaş yürünürse DEDE YÜ-
RÜT£Ü5Ü,Vöcüfc gergin, dizlerbükülmeden
â k yürünür ve kollar dirsekten
. bükülmeden sallanırsa ROBOT ADAM
yürüyüşü, Btzler bükülüp, bas omuzlar
arasına gömülürken, eller yere değdirilerek
yürünüsş CÜCE taklidi yürüyüşöf
yapılmış olur. Aynca, dizler yan bükü- ••
lüp. gövde hafifçe öneeğilip, kollar yanlara
sarkılarak yürünürse MAYMUN. ‘
Dizler bükülüp, ellerle ayak bileklerinden
tutulup, adım alınarak yürünürse^
AYI. Kollar öneuzatılıp, öne adım a tılırken
dizler karna çekilerek yürünürse <
LEYLEK. Dizler bükülüp, ellerle ayak
bileklerinden tutulup. Adım alınarak yürünürse
KARGA» Dizler bükülüp. Kollar
yana açılıp, sola sağa yalpa yapılarak ;
yürünürse KAZ-ÖRDEK. Dizler bükülüp;
eller yere konarak, ayaklardan hız alınıp
ve ileriye doğru sıçrayarak yürülürse
TAVŞAN taklidi yürüyüşü taklidi
yapılmış olur.
Görülüyor ki yürümek herkesin her
.türlü koşullar altında yapabileceği ide^
al bir spordur.
İlkokullar arasında .yapılan çeşitli yarışmalardan çuvalla koşu
yarışmasından bir görünüm
★ * *
M
İKİNCİ BÖLÜM ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ATLAMALAR ATMALAR
YÜKSEK ATLAMA:
1968 U.S.A. Dick Fosbruy
1972 S.S.C.B. Tarmak
1976 Polonya Wazola
1980 D. Almanya Vessing
1984 …………………………
1988 …………………………
SIRIKLA YÜKSEK ATLAMA:
2.24 m.
2.23 m.
2.25 m.
2.36 m.
1968 U.S.A. Bob Seagren
1972 D. Almanya Nordwig
1976 İPolonya Slusarski
1980 Polonya Kozakievlca
1984 ………………………….
1988 …………………………
UZUN ATLAMA:
1968 U.S.A. Bob Beamon
1972 U.S.A. William
1976 Ü.SA Robinson
1980 D. Almanya Dombrowski
1984 …….. ……….. …….
1988 ………………………….
ÜÇ ADIM UZUN ATLAMA:
1968 S.S.C.B. Viktor Saneyev
1972 S.S.C.B. Viktor Saneyev
1976 S.S.C.B Viktor Saneyev
1980 S.S.C.B. Udmae
BAYANLAR
YÜKSEK ATLAMA:
1968 Çekoslovakya
Miloslava Rezkova
1972 B. Almanya Meyfarth
1976 D. Almanya Ackermann
1980 İtalya Slmeeöni
1984 …………………………
1988 ………………………. .
UZUN ATLAMA:
1968 Romanya
Viorica Vîseololeanu
19tf2 B. Almanya RosendaW ;
İ976 D. Almanya Voight
1980 S.S.C.B. Kolpokova
1984 ……..
5.40 m.
5.50 m
5.50 m
5.75 m
8.90 m
8.24 m
8.35 m
8.54 m
MsttliKKIiKB
GÜLLE ATMA (7.5 kg. gülle):
1968 U.S.A. Ranady Matson 20.54 m.
21.18 m.
21.05 m.
21.35 m.
17.39 m.
17.35 m.
17.29 m.
17.35 m.
1.82 m.
1.92 m.
1.93 m.
1.97 m.
1972 Polonya Komar
1976 D. Almanya Beyer
1980 S.S.C.B. Kiselov
1984 ……… ………………..
1988 ………
DİSK ATMA:
1968 U.S.A. Alfred Oerter
1972 Çekoslovakya Danek
1976 U.S.A. Wilkins
1980 S.S.C.B. Parsaokek
1984 ………………………….
1988 ……………………… .
ÇEKİÇ ATMA:
1968 Macaristan \
Gyulia Zsrvotzky
1972 S.S.C.B. Bondartschuk
1976 S.S.C.B. Sedkry
1980 S.S.C.B. Sedkry
1984 …………. i…………… .
1988 ……… …………………
CİRİT ATMA:
1968 SJ3.C.B. YaniS Lusis
1972 B. Almanya Wolferman
1976 Macaristan Nemeth
1980 GlSiCJS: Kula
1984
1988 ………………………….
DEKATLON;
64.78 m.
64.40 m.
67.50 m.
66.64 m.
73.36 m.
75.50 m.
77.52 m.
81.80 m.
90.10 m.
90.48 m.
94.58 m.
91.20 m.
6.82 m.
6.78 m.
6.72 m.
7.06 m.
1968
1972
1976
1980
1984
S.S.C.B. Awik>w
U.S.A. Jeaner
İngiltere Îİıompson
8193 puan
8454 puan
8618 puan
8496 puan
DÜNYASI
‘ ‘ \ ‘ ■’ ‘ ‘> . …. .■ ‘ –
3090 M. ENGELLt
1968 Kenya Amo»Biwott 8’51”0
1972 Kenya Keino 8*23”#
1976 İsveç Garderud 8’08”02
1980 Polonya Malınovski 8W 7
1984 …….. ……… v……… ……………….
1988 ….. …………………. ; ……
4X100 M. BAYRAK:
1968 Ü.S.A. 38″»
1972 U.S.A. 38”19
1976 U.S.A. 38”33
1980 S.S.C.B. ; . 38”26
1984 …………………………
1988 ………… ……….. .
4×400 M. BAYRAK:
1968 U.S.A. 2’5Ç”1
1972 Kenya 2’59”8
1976 U.S.A. 2,58”65
1980 S.S.C.B. 3’0 l”l
1984 ……………….
1988 ………………………..
20 KİLOMETRE YÜRÜYÜŞ:
1968
1972
1976
1980
1984
1988
S.S.C.B.
Vladimir Oolubniçly
D. Almanya Frenktl
Meksika Bautista
İtalya Damilona
190 METRE BAYANLAR:
1968 U.S.A. Wyomls Tyus.
1972 D. Almanya. Stecher
1976 B. Almanya Richter
1980 S.S.CJB. ‘ Kontratjera
1984 ………………………….
1988
Alta Madalyah Atletler
2M METRE:
1968 Polonya İrine k . Szewinska 22″5
D. Almanya S**üıer 22″40
D. Almanya Bckert 22”37
D. Almanya Wokel 22”0J
1972
1976
1980
1984
1988
\
400 MBTRB
1968 Fransa Colette Besson
1972 D. Almanya Zehrt
1976 Polonya Szewinska
1980 D. Alman Koeh
1984 ……v…………………..
1988 ………….. …………………..
52″0
51”08
49”»
48” 88
1968
1972
1976
1980
1984
1988
METRE:
U.S.A. Madeline Manning 2’00”9
B. Almanya Falck T58”6
5.5.C.B. Kusan Kina 1’54”94
5.5.C.B. Olisarenko l ’63”ö
ls33’68”4
ls26*42″4
1b24’40″6
1s24’36″8
4X100 METRE:
1968 U.S.A.
B. Ferrel, M. Ballet, M. Natter.
W. Tyus 44”8
D. Almanya Bundesrep 42”81
D. Almanya. 42″5&-
D. Slmanya 41”60
1972
1976
1980
1984
1988
50 KİLOMETRE YÜRtfYÜf:
1968 D. Almanya Höhne 4s20,13”6
.1972 B. Almanya
Kannenberg
İ976
1980 D. Almanya Gauder
1984 …….. ………………….
1988 …;……………………..
3s56’ll”0
3s4d’24”0
İM METRE ENGELLİ:
1968 Avustralya (Mauren Caird
(80 m. engelli) . 10”3
1972 Doğu Almanya Khrhard 12”59
1976 D. Almanya Schaller 12”77
1980 SSCB Vera Komissova 12’*56
1984 …………….. ………..
1988 ………………………… ,
11”0
11”07
l l n08
11-08
Koşu ayakkabısı
Atletizmde Türkiye Rekorları SFOB
ATLETİZMDE TÜRKİYE REKORLARI
IKKKJKKl.Ktt (Men)
100 m e 10.71 Salih Mercan (51) Warşova 27.6.72
10.5 Aydın Onur (33) Kahire 24.6.60
Orhan Aydın (46) Bskişehir 22.5.69
Selim Erğün (57) Ankara 20.5.78
200 m © 21.73 Murat Akman (60) Sofia 15.6.80
400 m 21.3 Murat Akman (60) İzmir 24.8.80
47,6 Gûrkan Çevik (42) Madrit 11.8.63
e 48.09 Murat Akman (60) Sofia 14.6.80
800 m 1:47.2 Sermet Timurlenk (56) Prag 29.8.78
100 m 2:21.0 Sermet Timurlenk (56) Düseldorf 6.7.78
1500 m 3:40.2 Mehmet Tümkan (43) Atina 14.6.72
2000 m 5:16.6 Sermet Timurlenk (56) İzmir 18.11.78
3000 m 8:02.6 Mehmet Yurdadön (54) Finland 24.6.78
5000 m 13:48.8 Mehmet Yurdadön (54) Düseldorf 6.7.78
10000 m 28:49.9 Mehmet Yurdadön (54) Bükreş. 21.7.81
Maraton 2:11:30.0 Veli* Ballı (49) Lahore 15.11.76
110 m Eng/H 14.3 İlhan Ağırbaş (57) Bakû 23.6.79
e 14.67 İlhan Ağırbaş (57) Lüxsemburg 21.6.81
400 m Eng/H 51.8 Mehmet Solmaz (56) İzmir 31.5.81
e 52.25 Mehmet Solmaz (56) Sofia 7.6.81
3000v m Steeple 8:44*5 Yusuf Söğütlü (51) Celje 19.6.76
Vzan A tl/U 7 m 43 Gürol Dinsel (47) Atina 12.6.71
Üçadun Atl/TJ 16 m 01 Aşkın Tuna (40) İstanbul 8.10.67
fükşek Atl/HJ 2 m 20 Ekrem özdamar , (56) Selanik . 11.8.78
Sırıkla Atl/PV 4 m 97 Tayf un Ay gün (50) Ankara 18.6.78
Gülle Atma/SP 16 m 48 Turan Kahraman (57) Utah 18.4.79
Disk Atma/DT 51 m 44 Turan Kahraman (57) Lahore 9.4.78
Olrlt Atma/JT 71 m 66 Ali Aydın (51) İzmir 13.7.74
Çekiç Atma/HT 80 m 44 Uğur Sel (54) Sofia 4.5.80
Dekatlon 7075 P. Nurullâh Candan (48) Cezayir 29/30.8.75
■-f<t; 1N 1;’ .5. 8 – 6 m ‘ 47 — 12 m 48 – 2 m 01 – 50.4/14.8 – 33 m 64 – 3 m 50 – 51 ta M -4:19.2)
10 km Yörüy. ‘ 46:01.0 Burhan Vurgun (54) Ankara 3.9.80
20 km Yürüy. 1:36:54,0 İrfan özdemir (54) 1.5.80
Ş0 km Yürüy. 4:54:06.6 Haşan öz > (54) İzmir ‘ 1971
4×100 m Bayrak 41.3 Mllü Takım İstanbul 18.8.68
(Mehmet Çetlnel – Taner Demir – Ertuğrul Ogulbulan – Orhan Aydın)
4 x «W m Bayrak 3:16.5 MUU Takım İzmir 45.19.71
– (Melih Gâneygil . Ali Erte – Ali Ergenç – Fikret Üsttlnsojr)
DÜNYASI Altın Madalyalı Atletler
BAYANLAR GÜLLE ATMA (3.750 kg.):
DİSK ATMA: •
1968 Romanya Lla Manollu
1972 S.S.C.B. Melnik
1976 D. Almanya Schlaak
1980 D. Almanya Jahl
1984 ………………………. .
1988 ……………..
CİRİT ATMA:
1968 Macaristan
Angela Nemeth
1972 D. Almanya Fuch
1976 D. Almanya Fuchs
1980 Küba Colon
1984 …………………………..
1988 ………………………. .
58.28 m.
66.62 m.
69.00 m.
69.96 m.
1966
1972
1976
I960
1984
1988
D. Almanya
Margritta Gummel
S S C B. Techishowa
Bulgaristan Christowa
D. Almanya Sulupianek
19.61 m.
21.03 m.
21.16 m.
22.41 m.
.60.36 m.
63.38 m.
65.94 m.
68.40 m.
PENTATLON:
1968 Batı Almanya
îngrid Becker
1972 İngiltere Peters
1976 D. Almanya Siegi
1980 S.S.C.B. Thatcenko
1984
1988
1980 Moskova Olimpiyatlan
100 metre şampiyonu Rus bayan attetl
Lundmilla Kontratjeva
1980 Moskova Olimpiyatlan bayanlar
gülle atma şampiyona D. Alman atleti
llona Sullpianek
Atletizmde Türkiye Rekorları SPOR
YILDIZ ERKEKLER
(17 Taş veya Daha Küçükler)
Junior – B Men
100 10.9 Önder Toker (60) Ankara 30.4.77
200 m 22.5 Bülent Dumlupınar (49) California 20.3.66
Önder Toker (60) Ankara 1.5.77
400 m 50.1 Tayfun Saybaşlı (48) Ankara 65
Bülent Dumlupınar (49) Ankara 65
800 m 1:52.6 Sermet Timurlenk (56) İzmir 12.8.73
1500 m 3:57.1 İbrahim Doğan (61) Ankara 12.6.77
3000 m 8:23.9 Hanifi Atmaca (61) İzmir 23.7.78
110 m Eng/H (91.4) 14.9 Cem Dinç (52) Ankara 69
Uzun Atl/LJ 6 m 85 Şeref Candaş (63) İzmir 6.9.80
Üfcadım Atl/TJ 14 m 25 Şeref Candaş (63) Selanik 7.8.80
Yüksek Atl/HJ 1 m 98 Hakan Günartan (63) İzmir 6.10.79
Sırıkla Atl/PV 4 m 35 Taner Açıkada (58) İzmir 27.5.75
Gülle Atma/SP
(4 Kg) 17 m 97 Yılmaz Attila (51) İzmir 67
Disk Atma/DT
(1 Kg) 62 m 32 Sermet Kural (56) İzmir 29.12.73
Cirit Atma/JT {
(600 gr) 55 m 06 Gündüz Değirmenci (56) Manisa 73
(800 gr) 58 m 96 Haşan Corâ (45) Ankara 62
Çekiç Atma/HT
(5 Kg) 60 m 14 Murat Elçin (64) Ankara 5.7.81
Dekatlon 5314 P. Cem Dinç (52) İzmir 12-13.7.69
4×100 m Bay. 44;5 Karma Takım İzmir 72
(S. Doğan – P. Oğulbulan-F. Girgin – M. Başoğlu)
4 x 400 m Bay. 3:33.0 Karma Takım İzmir 72
1953 Atina Olimpiyatlarına katılan milli atletlerimizden ayakta soldan
2. Yusuf Akkaya, soldan 4. Haydar Erturan, diğer ülke atletleriyle
102
Yaş veya Baha Küçükler)
Junior . B Women
ir 100 m • 12.60 Eben özgeren (62) İzmir 29.7.78
1 12.4 Esen özgeren m– – (62) Ankara 2.7.77 &•: 200 m e 25.19 Esen özgeren (62) İzmir 22.7.78
m ■ ‘ 400 m e 56.45 Esen özgeren (62) Sofia 28.5.77
P. T 800 m 2:14.9 Esen özgeren (62) Selanik 11.8.78 1500 m 4:38.2 Nurten Kara (62) İzmir 15.7.78
lt:~ 80 m Eng/ H
(76 cm) 13.1 Denls Ataç (61) Ankara 25.5.76
” 100 m Eng/H
m7 . (84 cm) 15.9 Deniz Ataç (61) Ankara 3.7.77
Uzun Atl/LJ 5 m 61 Gâl Teksoy (64) İzmir 30.8.80
Yüksek Atl/HJ 1 m 60 Yurdagtil Işıkçı (63) İzmir 9.9.79
Gülle Atma/SP 9 m 69 Mefkûre Atalay (62) Ankara 20.6.78
Disk Atma/DT 30 ra 18 Sevinç Çetin (60) ‘ tamir 20.6.76
Bp Cirit Atma/JT 28 m 22 Sevda Cengiz (61) İstanbul 25.6.77
SALON TÜRKİYE REKORLARI
(Indoor Turkish Records)
YILDIZ Bayanlar (Junior R – Women) 16 Yaş veya Daha Küçükler:
50 m 6.6 Ssen özgeren (62) İzmir 11.2.78
400 m 61.2 Esen özgeren (62) İzmir 23.12.78
800 m 3:22.1 Gülten Keskin (64) İzmir 11.2.78
1500 m 4:634 Gülten Keskin – (64) İzmir 27.1.79
60 m Eng (84 cm) 8.2 Deniz Ataç (61) Ankara 8.1.77
Uyun Atlama 6 m 30 GQ1 Teksoy (64) Ankara 2.2.80i
Yüksek Atlama 1 m 56 Yurdagttl Işıkçı (63) İzmir 9.2,79
Gülle Atma 9 m 49 Sevinç Çetin <60) İzmir 28.11.76
GENÇ Bayanlar (Junior A – Women) 18 Yaş veya Daba Küçükler:
50 m 6.6 Esen özgeren (62) İzmir 11.2.78
400 m 59.8 Esen özgeren (62) İzmir – 10.2.79
800 m 2:22.1 Gülten Keşkin (64) İzmir 11.2.79
1500 m 4.51.6 Nurten Kara (62) İzmir 27.1.79
60 m Engelli 7.8 Deniz Ataç (61) Ankara 7.1.78
Semra Aksu (62) .İzmir 28.12.80
Uzun Atlama 5 m 41 Gül Teksoy (64) İzmir 7.2.81
Yüksek Atlama 1 m 60 Şule Turan (61) İzmir 9.2.79
Melek Çelikcan (63) İzmir 6.2.81
Gülle Atma 10 m 49 Sevinç Çetin (60) tamir 5.2.7i
104
B i t A N it A B
100 m
200 m
400 m
800 m
1900 m
1000 m
3000 m
100 m Eng/H
400 m Engl/H
Uzun Atl/LJ
Yüksek Atl/HJ
Gülle Atma/SP
Disk Atma/DT
Clrit Atma/JT
Pentatlon
e 12.13
11.8
24.6
e 25.19
e 56.45
2:08.8
4:22.8
2:49.6
9:22.7
e 14.75
14.6
e 64.01
5 m 78
1 m 72
12 m 28
39 m 20
42 m 96
3287 P.
Semr&Aksu
Alşv Daygrulu
AlevDuygülu
Esen özgeren
Neşe Çetin
S*$e Çetin
Neşe Çetin
Neşe Çetin
Setnra Aksu
Semra Aksu
Ayse özkol
Ayşe özkol
Aîitap Şahin
Ayçan (önel)
Aysel özal
Aynur Taşdemir
Ayşe özkol
(62) Sofia
(56) Bakû
(56) Bakû
(62) tefcir
(62) Sofia
(53) İzmir
(53) 9o«a
(53) Ankara
(53) Sdha
(62) fenür
(62) İzmir
(59) Sofla
(59) Ankara
(54) Ankara •
(33) Ankara
(58) Ankara
(40) Antalya
(59) ‘ İzmir
(15. – 6 7 m 50 – 1 m 50 – 5 m 30 – 2:25.7)
4×100 m Bay. 49.5
(Alev Tanyeli – Arzu
4 x400 m Bay. 4:00.2
(Semra Dicle – Selma
Karma Takım İzmir
öktülmüg – Çiğdem özbayer – Ayça Barışık)
Karma Takım İzmir
Çetin – Katrin Paker – Esen özgeren)
%V>
y
»
%
#i
s
*
%
*
*
¥t
GENÇ BATANLAR
(18 Yaş veya Daha Küçükler)
Junior – A Women
100 m e 12.60 Esen özgeren (62) İzmir
12.3 Semra Aksu (62) Ankara
200 m e 25.14 Esen özgeren (62) İzmir
25.1 Sibel Tercan (59) Ankara ^
400 m e 56.45 Esen özgeren (62) Sofia
800 m 2:14.9 Esen özgeren (62) Selanik
1500 m 4.31.6 Neşe Çetin (53) Zagreb
100 m Eng/H e 14.75 Semra Aksu (62) İzmir
400 m Eng/H 67.5 Remsiye Şentürk (62) Ankara
Uzun Atl/LJ 5 m 74 Gül Teksoy (64) İzmir
Yüksek Atl/HJ 1 m 65 Şule Turan (61) Ankara■
Gülle Atma/SP 10 m 76 Leman Tokmakoğlu (56) İzmir
Disk Atma/DT 37 m 26 Aysel özal (58) İstanbul
Cirit Atmâ/JT 34 m 24 Filiz Soydemir (56) Ankara
Pentatlon .3169 P. Semra Aksu (62) Ankara
(15.6 – 7 m 88 – 1 m 53 – 4 m 86 – 2:332.5)
4×100 m Bay. e 49.57 İzmir Karması İzmir
(Fatma Özkan – Esen özgeren – Selma Dicle – Semra Aksu)
6.6.81
23.6.79
25.6.79
22.7.78
28.5.77
12.7.74
27.5.7i
5.5.79
27.5.79
4.10.80
30.5 81
27.5.79′
ı.6 m
15.7/3
21.4.56
9.9.77
22.10.66
1X.11.78’
12.7.75
$0,7.78
29.7.78
12.7.8»
2 2 .7 #
3.7.77
28.5.77
11.8.78
4.9.7 i
4.10.80
11.5.80
11.7.81
1.7.79
9.6.73
9.8.75-
5.5.74
6.9.80
30.880
i 980 YILINDA YENİLENEN TÜRKİYE REKORLARI
YILDIZ BAYANLAR
Uzun Atlama 5 m 55* Gül Teksoy (64) Ankara 30/3
5 m 58* Gül Teksoy (64) Ankara 28/6
5 m 61* Gül Teksoy (64) İzmir 30/8
* Aynı Zamanda Genç Bayanlar Rekorudur.
GENÇ BAYANLAR
100 m 12.4 Semra Aksu (6$) Ankara 12/7
12.3 Semra Aksu (6 %) Ankara 12/7
100 m Engelli 15.3 Semra Aksu (6g) Ankara 10/5
e 15.11 Semra Aksu <m Selanik 6/8
e 15.08 Semra Aksu (62) Selanik 6/8
15.0 Semra Aksu (62) İzmir 43/8
e 14.75* Semra Aksu (62) İzmir 4/10
* Aynı Zamanda Büyükler Rekorudur.
400 m Engelli 67.5 Remziye Şenttirk (62) Ankara 11/5
Pentatlon 3169 P. Semra Aksu (62) Ankara 6/9
(15.6 – 7 m 8 8 -1 m 53 – 4 m 86-2:32.5)
BÜYÜK BAYANLAR
Uzun Atlama 5 m. 78 Ayşe özkol (59) Ankara 1/6
100 m Engelli e 14.83 Ayşe özkol (59) Sofla 15/6
YILDIZ ERKEKLER
Uzun Atlama 6 m 85 Şeref Candaş (63) İzmir 6/9
Üçadım Atlama 14 m 12 Şeref Candaş (63) İzmir 27/7
14 m 25 Şeref Candaş (63) Selanik 7/8
Çekiç Atma 53 m 90 Murat Elçin (64) Ankara 29/6
<5 kg) 54 m 68 Murat Elçin (64) Ankara 13/7
BÜYÜK ERKEKLER
200, m e 21.73 Murat Akman (60) Sofia 15/6
21.5 Murat Akman (60) İzmir 24/8
110 m Engelli e 14.74 İltıan Ağırbaş (57) İzmir 4/10
Çekiç Atma 60 m 44! Uğur Sel (54) Sofia 4/5
10 km Yür. 47:10.9 İrfan Özdemir (54) İzmir 28/5
20 km Yür. (Pist)
1:41:44.0 Burhan Vurgun (54) Sofia 15/6
Büyük Bayanlar (Women):
50 m 6.5 Alev. Duygulu (56) İzmir 25.1.76
400 m 59.4 Esen Özgeren (62) İzmir 7.2.81
800 ra 2:14.8 Ayçe Köklü (61) tgfnfrr . 25.1.81
1500 m 4:33.9 Neşe Çetin ,-J- (53> İzmir 27.1.7»
50 m Engelli 7.6 Ayşe özkol (59) Ankara 7.1.78
üşsün Atlama 5 m 62 Ayşe. özkol (59) İzmir 9.2.80
Yüksek Atlama 1 m 6« Hülya Oiıaran (53) İzmir . 23.5.75
.. Deniz Ataç (61) Ankara 12.1.80
Gülle Atma 11 m 22 Gülser Apaydın (54) İzmir ‘ n
YILDIZ Erkekler (Junior B – Men) 19 Yaş veya Daha Küçükler: ■ ,-.K
50 m 5.9 Mahir Başoğlu (55) İzmir 19.12 .n
400 m 53.8 Muzaffer Çolakoğlu (62) İzmir 14.12.79
800 m _ 2:01.4 Sermet Timurlenk (56) İzmir. 4.2.73
1500 m 4:12.5 Hanifi Atmaca (61) İzmir 11.2.78
50 m Eng (91,4 cm) 7-0 Ferruh Okay (64) İzmir 8.2.81
Uzun Atlama 6 m 70 Şeref Canda? (63) İzmir 2.11.80
Oçadım Atlama 14 m 23 Şeref Candaş (63) İzmir 14.12.80
Yüksek Atlama İ m 96 Deniz Kültürsoy (63) İzmir 9.2.80
Şinkla Atlama 4 m 06 Taner Açıkada (58) İzmir 16.2.74
Gülle Atma 17 m 28 Turan Kahraman (57) İstanbul 12.1.74
GENÇ Erkekler (Junior A – H a ) 1 » Yaş «ey» Daha Küçükler; ,
50 m 5.7 Güner Güngör (58) Ankara 25.1.78
400 m 52.4 İhsan Kuvvet (58) İzmir 5.2.77
800 m 1:57.7 Sermet Timurlenk (M) İzmit; 3.2.74
1500 m 4:04.8 Sefa Het (59) İzmir 11.2.78
300 m 8:37.8 Hanifi Atmaca (61) İzmir 28.1.79
50 m Engelli 6.8 îlhan Ağır bas (57) Ankara 8.2.76
Uzun Atlama 6 m 79 Şere f Candaş (63) İzmir 6.2.81
Oçadım Ati. 14 m 83 Ufuk Geldişen (60) İzmir 11,2.79
Yüksek Atlama 2 m 01’ Ekran özdamar (55) İzmir . 2A74
Bınkla Atlama 4 m 20 Vacip Yavan (60) tfmlf « 10.2,79
Gülle Atma 14 m 97 Tayfun Esmer (59) tmrir 11.2.78
BÜYOK Erkekler:
50 m 5.7 Güner Güngör (58) Ankara 25.1.76
Kemal Erbek (55) Ankara 7.2.7*
400 m – 50.8 Haşan Kayalı (55) Camridge 22.3.78
800 m 1:50.1 Sermet Timurlenk (56) Viyana 24.2.79
1500 m 3:50.6 Mehmet Tümkan (43) Viyana 14.3,70
3000 m 8:14.0 Mehmet Tümkan (43) S. Sebastian 12.3.77
50 m Engelli 6.8 İlhan Ağırbaş (57) Ankara 8.2 76
Uzun Atlama 7 m 07 Temel Erbek (53) İzmir 10.2.79
Oçadım Ati 15 m 48 Aşkın Tuna (40) Madrit 10.3.68
Yüksek Atlama 2 m 10 Ekrem özdamar (56) S. Sebastian 13.3 77:
Bınkla Atlama 4 m 60 Tayfun Aygün (50) İzmir 8.2.81
Gülle Atma 15 m 83 Turan Kahraman (57) Utah (ABD) 16.2.80
25.9 (1) Oya Dokuzcan
26.8 (1) Ayçan önel
26.0 (2) Semra Dicle
26.0 (S) Birsen Kılıç
26.1 (1) Serap Aslansoy
26.1 (4) Fatma Özkan
400 metre:
68.4 (1) Esen özgeren (İzm)
e 58.98 (2) Filiz Sarar (Ank)
e 99.18 (3) Semra Dicle (İzm)
60.9 (3) Gül Tiryaki (Ank)
61.5 (1) Neşe Çetin (Ank)
61.5 (2) Birsen Kılıç (Esk)
. 61.8 (2) Kurdele Cordanoğlu (Ank)
61.6 (2) Ülker Kütlu (Ank)
61.9 (3) Fatma Özkan (İzm)
62.0 (3) Tttlay öztaş (Ank)
62.0 (2) Ümit Yamantûrk (1st.)
Btttttn Zamanlarda:
e 56.45 (6)
İzmir
Ankara
31.5 M
28.8.59
56.6
57.9
58.1
58.4
58.7
58.7
58.7
58.8
58.8
(1)
(1)
(1)
(1)
(2)
(2)
(2)
(6)
(1)
860 metre:
2:14.6
2:15.7
2:15.8
2:16.2
2:18.5
2:21.6
2:24.4
2:27.1
2:27.2
2:27.4
(1)
(1)
(1)
(1)
(1)
(1)
(1)
(3)
(1)
(1)
Esen özgeren
Alev Duygulu
Semra Dicle
Bahriye Doğrulu
Gül Çıray – Akbaş
Çiğdem Başaran
Arzu Tüzüner
FİHz Sarar
Suude Koçgil
Ayçe Barışık
Neşe Çetin (Ank)
Ülker Kutlu
Tülay öztaş (Ank)
Nurten Kara (Ank)
Gülten Keskin (Ank)
Esen özgeren (İzm)
Ayşe Köklü (İzm)
Gül Tiryaki (Ank)
Ayhan Erişti (İzm)
Serpil Şahin (Den)
Bfltttn Zamanlarda:
2:08.8 (1) Neşe Çetin
2:10.1 (1) Gül Çiraç – Akbaş
2:11.6 (7) Ülker Kutlu
2:13.4 (13) Nergül Yılmaz
108
63 İzmir 31.5.81
65 İzmir 31.5.81
57 İzmir 29.4.72
65 İzmir 31.5.81
1980
62 İzmir 12/4
65 İzmir , 30/8
63 İzmir 30/8
60 İzmir 23/8
53 Ankara 26/4
65 Ankara 10/5
58 Ankara 21/6
50 Ankara 12/7
65 İzmir 12/4
62 Ankara 21/6
64 Ankara 12/7
62 Sofia 28.5.77
56 Ankara 12.5.79
63 İzmir 31.5.81
57 İzmir 11.7.73
39 Ankara 8.11.58
55 İzmir 11.7.73
54 Ankara 21.5.77
65 İzmir 30.5.81
53 İzmir 16.10.71
56 İzmir 9.9.75
53 Ankara 11/5
50 Ankara 22/6
62 İzmir 31/8
62 İzmir 2/10
64 Ankara 6/4
62 İzmir 28/5
,61 İzmir 10/2
60 İzmir 24/8
61 İzmir 28/5
63 . Denizli 5/4
53 İzmir 12.7.74
39 Atina 23.9.60
50 Cezayir 27.8.75
Sofia
**_\jfr. -~ji’i’*”* •>. Vgrg
DÜNYASI Şeref Listeleri
TÜRKİYE 1989 YELİ İLE ^ Bt)TÜN
BAYANLAR
100 metre:
12.3 (1) Semra Aksu (İzin) 62 Ankara
12.6 (1) Esen Özgeren (îzm) 62 İzmir
12.7 (1) Gül Teksoy (Ank) 64 Ankara
12.8 (3) Kurdele Cordanoğlu (Ank) 58 Ankara
12.8 (1) Fatma Özkan (îzmj) 65 tzndir
12.8 (3) Semra Dicle (İzm) 63 İzmir
12.9 (2) Ayşe özkol (Ank) 59 İzmir
12.9 (4) Filiz Sarar (Ank) 65 Ankara
13.1 (3) Günfer Çalış (1st) 63 Ankara
13.2 (4) Ayşen Gülçay (Uşk) 64 Ankara
1980
12/7
,27/5
12/4
10/5
27/5
30/8 ‘
12/4
10/5
12/7
12/7
Bütün Zamanlarda:
4
m
%
*
%
*
■i
*
%
11.8 (1) Alev Duygulu 56 Bakû 2.6,79
12.13 (5) Semra Aksu 62 Ankara 21.5.75
12,1 (2) Arzu Tüzüner 54 Sofia 6.6.81
12.4 (1) Sibel Tercan 59 Ankara 11.6.77
12.4 (1) Esen özgeren 62 Ankara 21.7.77
12.5 (1) Eser Ercan 57 İzmir 3.6.72
12.5 (3) Semra Dicle 63 Ankara 12.10.57
12.6 (1) Ayçan Önel 33 Ankara 26.5.71
12.6 (1) Suude Koçgil 53 îzfhir 22.5.81
12.6 (1) flgen Ülgenalp 60 İzmir 24.5.75
12.6 (1) Oya Dokuzcan 65 Eskişehir 23.5.81
200 metre: • ‘ ‘ 1980
25.3 (1) Esen özgeren (tzm) 62 Ankara 13/7
e N26.06 (2) Filiz Sarar (Ank) 65 İzmir 3/10
e 26.59 (3) Semra Dicle (İzm) 63 İzmir 31/8
26.5 (1) Birsen Kılıç (Esk) 65 Ankara 13/7
26.6 (2) Fatma Özkan (İzm) 65 Ankara 23/7
26.8 (1) Semra Aksu (İzm) 62 İzmir 28/5
26.9 (3) Şule Koler (Ank) 62 Ankara 13/7
27.0 (5) Günfer Çalış (1st) 62 Ankara 13/7
27.1 (2) Gül Teksoy (Ank) 64 Ankara 1 6/4
27.1 (1) Kurdele Cordanoğlu (Ank) 58 Ankara 22/6
Bütün Zamanlarda:
24.6 (1) Alev Duygulu 56 Bakû 25.6.79
e 25.19 (3) Esen özgeren 62 İzmir 22.7.78
25.1 (1) Sibel Tercan 59 Ankara 3.7.77
25.93 (6) Arzu TÜzüner 54 Sofia 29.5.77
€ 26.06 (2) Filiz Sarar 65 İzmir 3.10.80
i m
PENTATLON:
3169 F. (1) Semra Aksu (îzm)
(15.6. 7 m 88-1 m 53-4 m 86.-
2:32.5)
2572 P. (1) Sevim Gültekin (Ank)
(20.1-6 m 74-1 m 35-5 m 33 –
2.45.2)
2536 P. (2) Nesrin Kale (Ank)
(20.2 – 7 m 32 -1 m 56-4 m 29-
2:44.6)
Bütün Zamanlarda:
3287 P. (1) Ayşe özkol (Ank)
(15.6-7 m 50-1 m 50-5 m 30-
2:25.7)
3283 P. (1) Mine Erbek (Ank)
(15.7-8 m 32-1 m 4 5-5 m 38 –
2:27.3)
3169 P. (1) Semra Aksu (îzm)
(15.6. – 7 m 88 – 1 m 53 – 4 m 86 –
2:32.5)
3129 P. (6) Deniz Ataç (Ank)
(15.74 – 9 m 37 – 1 m 50 – S m 17 –
2:51.1)
100 m. Engelli :
e 14.75 (1) Semra Aksu (îzm)
e 14.83 (7) Ayşe Özkol (Ank)
17.0 (3) Nermin Arısoy (Ank)
17.8 (1) Kamuran Sönmez (tzm)
18.0 (4) Zühla Coşkun (Bur)
18.2 (2) Bahar Hepşen (İzm)
18.5 (2) Canime Korkun (İzm)
19.4 (3) Emine Eker (Adn)
19.8 (3) Aysun Çeçen (tzm)
Bütün Zamanlarda:
14.6 (1) Semra Aksu
e 14.75 (1) Semra Aksu
e 14.83 (1) Ayşe Özkol. –
15.3 (8) Eser Ercan
15.6 (1) Deniz Ataç
15.6 (p) Mine Erbek
15.7 (2) Sündüs Paker
16.3 (3) Müge İnci
16.5 (p) Sevil Çiftçi v
16.5 (p) Afitap Şahin
16.7 (3) Zühal Coşkun
16.8 (2) Çiğdem Başaran ‘
Şeref listeler! SPOB
62 Ankara 6/9
58 Ankara 6/9
M Ankara 6/9
59 İzmir 18.11.78
55 Ankara 15.6.77
62 Ankara 6.9.80
•1 Yambol 29.7.79
1980
62 İzmir 4/10
59 Sofia 15/6
64 Ankara 10/5
64 Konya 25/5
60 Ankara 10/5
63 İzmir 27/5
63 İzmir 23/8
58 Konya 25/5
62 İzmir 30.5.81
62 İzmir 4.10.80
59 Sofla 15.6.80
57 Bükreş 28.7.73
61 İzmir 15.7.78
55 Ankara 5.5.79
63 Ankara 5.5.79
56 İzmit 19.7.72
54 Ankara 9.5.76 *
60 23.5.81
55 13,5.78
?
%
%
*
%
%
#
r
.ijp –
ı
i
i
•Ik’
DÜNYASI Çeref Lte
2:14.8 (1) Ayçe köklü Sİ 25.1.81
2:14.9 (9) Esen özgeren 62 Selanik 11.8.78
2:15.1 (1) Zeliha İr a 53 . fanrtf ‘ 11.7.73
2:15.6 (1) Necla Berber 58 t«mh» 13.4.74
2:15.8 (1) Tülay öztaş 62 ‘ tamir 31.8.80
2:16.1 (11) Gülten Keskin 64 Yambol 29.7.79
2:16.2 (1) Nurten Kara M tgn»<r 31.8.80
1599 metre: 1980
4:25.0 (7) Neşe Çetin (Ank) 53 Bükreş 31/5
4:27.0 (1) Ülker Kutla (Ank) 50 İzmir 23/8
4:38.4 (3) Tülay öztaş (Azık) 62 İzmir 12/4
4:38.8 (2) Nurten Kara (Ank) 62 İzmir 30/8
4:58.0 (1) Hülya Kuvvetli (Siv) 63 Ankara 12/7
2 :14.8s (1) Ayşe Köklü 61 İzmir”‘ ■ 27/5
5:00.8 (2) Gülen Gülay (Ank) 65 Ankara 12/7
5:01.6 (4) Hülya Canavar (Esk) 63 Ankara 10/5
5:03.0 (3) Vesile Aydın (Bâr) 61 , Ankara 12/7
5:04.8 (4) Melek Alper (Uşk) 64 Ankara 12/7
Bütiin Zamanlarda:
4:22.8 (7) Neşe Çetin 53 Sofia 26.5.79
4:22.9 (1) Ülker Kutlu 50 tmlf 13.7.74
4:29.2 (7) Nergül Yılmaz 57 Sofia 23.5.76
4:35.4 (1) Gül Çiraç – Akbaş 39 İstanbul 29.6.58
4:38.2 (1) Nurten Kara 62 İzmir 15.7.78
4:38.4 (3) Tülay öztaş 62 İzmir 12.4.80
4:39.6 (1) Filiz Salman 64 trmlr 29.7.78
4.40.0 (1) Necla Berber 58 Uşak 12.6.75
4:40.4 (10) Gülten Keskin 64 Yambol 28.7.79
4:49.1 (1) Zellha tree 53 Ankara 7.10.78
3009 metre: ‘ 1980
9:25.0 (2) Neşe Çetin (Ank) 53 Bükreş 1/6
9:35.7 (1) Ülker Kutlu (Ank) 50 İzmir 1/6
11:01.8 (2). Nurten Kara (Ank) 62 İzmir 4/10
11:05.1 (2) Gülen Gülay (Ank) 65 İzmir 1/6
12:00.6 (2) Ayhan Erişti (İzm) 61 İzmir 24/8
Bütün Zamanlarda:
9:22.7 (4) Neşe Çetin 53 Softa 2 7 3 .»
9:35.7 (1) Ülker Kutlu 50 İzmir 1.6.80
11:01.8 (2) Nurten Kara 62 tgm<r 4.10.80
11:05.7 (2) Gülen Gülay 65 İzmir ‘ 1.6.80
11:27.5 (2) Sevim Kaya 61 fanlr 30.7.78
11:35.2 (1) Ayşe Köklü « i İzmir 4.6.78
Şeref Listeleri 8POB
fi m 14 (2) Mine Erbek (Ank) 55 İzmir 9/2
4 m 93 (1) Esen Blnlcier (tan) 62 tvmiv 14/6
4 m 86 (1) Filiz Akçlmen (İzm) 64 lamir 14/6
4 m 86 (1) Hiiftl öktem (İzm) 63 tüTnir 26/7
4 m 86 (P) Semra Aksu (İzm) 62 Ankara 6/9
4 m 84 (1) Nurdan Ocaklı (1st) 61 tgmfy 10/5
Bütttn Zamanlarda:
‘
fi m 78 (1) Ay*e özkol 59 Ankara 1.6.80
fi m 74 (1) Otu Teksoy 64 Irmlr 11.7.81
fi m 59 (1) Mine Erbek 55 Ankara 10.6.79
S m 51 (1) Sevim’ Gültekin 56 Ankara 18.4.81
fi m 80 (1) Deniz Ataç 61 Ankara 6.8.78
fi m 54 (1) Ayçan önel 33 Ankara 8.10.58
fi m 28 (1) İpek özmen 60 Ankara 14.2.76
fi m 27 (2) Alev Duygulu 56 İzmir 14.10.78
fi m 25 (1) Madde Sükan 25 Ankara 30.6.45
S m 23 (1) özden Yaşarttırk 58 İzmir 14.7.74
fi m 22 (3) Semra Aksu 62 İzmir 1.9.79
CÜLLE ATMA: 1980
11 m 02 (1) Çevriye Gören (Esk) 56 Ankara 10/5
10 m 16 (1) Sevinç Çetin (İzm) 60 İzmir 29/3
10 m 13 (2) Hiimiye Dalda! (İzm) 56 İzmir 29/3
ıo m ıo (1) Sema Savaş (İzm) 63 İzmir 14/6
9 m 71 (1) Zehra Çertel (İzm) 60 İzmir 22/4
9 m 52 (1) Perican Bayar (Ank) 56 Ankara 18/5
9 m 12 (1) Güler Berberoglu (1st) İstanbul 31/5
6 m 94 (2) Hatice Anter (Ank) 64 Ankara 5/4
8 m 63 (3) Elvan Sevsevil (İzm) 61 Konya 25/5
6 m 58 (1) Müzeyyen önay (Aide) — ■ Ankara 26/4
Btttfin Zamanlarda:
12 m 28 (1) Ayçan önel 33 Ankara 2L4;57
11 m 55 (1) Çevriye Gören 56 fanti» 13.5.77
11 m 51 ( ) Necla Aray 26 Ankara 1.5.48
11 m 43 (1) Güiser Apaydın 54 Ankara 2.8.70
10 m 82 (1) Leman Tokmakoglu 56 İzmir 9.8:75
10 m 57 (2) Aynur Taşdemir 40 ■ Ankara \ 15.8.71
10 m 49 ( ) Sevim Barulay 37 ‘ Ankara 55
10 m 23 (2) Emine Altıoklar 56 Ankara 22.6.74
10 m 22 (1) Mefkûre Atalay 62 Arikar* 30.6.79
DİSK ATMA: İ980
38 m 56 (1) Perican Bayar (Ank-Kıb) 56 Aîıkara 21/6
33 m 64 (2) Sevinç Çetin (İzm) 60 tamir 13/4
32 m 70 (1) Çevriye Gören (Esk) 56 – • Aıduüra 4/5
39 m 06 (1) Hiimiye Daldal (İzm) 56 ~ ^ ‘ 23/4
39 m 06 (1) Cennet Küçüky alçın 64 • Aaüba» U /t
DÜNYASI Şeref Listeleri
♦
f
j
î
r ‘
*
400 m. Engelli:
e 65.90 (1) Ayşe özkol (Ank)
Şahinde Güneş (1st)
Remziye Şenttirk
Esen özgeren
Zühal Coşkun (Bur)
Semra Aksu (İzm)
Emine Bker (Adn)
1980
e 66.80 (2)
67.5 (1)
70.0
71.3
72.3
84.4
(1)
(2)
(1)
(3)
Bütün Zamanlarda:
e 64.01 (6) Ayşe özkol
e 66.80 (2)
67.5
e 68.61
69.2
69.8
70.0
70.6
71.3
71.8
(l)
(1)
(1)
(3)
(1)
(1)
(2)
(2)
Şahidö Güneş
Remziye Şentürk
Katrin Paker
Semra Aksu
Neşe Gündoğan
Esen özgeren
Filiz Salman
Zühal Coşkun
Aysun Çeçen
YÜKSEK ATLAMA
1 m 66 (1) Deniz Ataç (Ank)
1 m 63 (1) Nesrin Kale (Ank)
1 m 60 (2) Şule Turan (Ank)
1 m 60 (1) Melek Çelikcan (Ank)
1 m 60 (2) Afitap Şahin (Ank)
1 m 53 (p) Semra Aksu (İzm)
1 m 50 (1) Yurdagül Işıkçı (Edir)
1 m 50 (5) Nermin Arısoy (Ank)
1 m 50 (3) Çiğdem Başaran (1st)
1 m 50 (2) Ece Kalmak (Ank)
Bütün Zamanlarda:
1 m 72 (1) Afitap Şahin
1 m 66 (1) Hülya Onaran
1 m 66 (1) Dgniz Ataç
1 m 65 (1) Şule Turan
1 m 63 (1) Nesrin Kale
1 m 63 (1)’ Yurdagül Işıkçı
1 m 61 (1) Sevil Çiftçi
1 m 60 (1) Canel Konvur
1 m 60 (3) Gülbin Kaner
1 m 60 (1) Melek Çelikcan
ÜZÜN ATLAMA:
5 m 78 (1) Ayşe özkol (Ank)
5 m 61 (1) Gül Teksoy (Ank)
5 m 45 (3) Sevim Gültekin (Ank)
:5 m 20 (1) Deniz Ataç (Ank)
59 İzmir 3/10
60 îzmit 3/10
62 : Ankara ■ , 11/8
62 Aydın 8/6
60 tartilr ■ 24/8
62 İzmir 13/4
61 İzmir , ‘ 24/8
59 Sofia * 27.5.79
60 İzmir 3.10.80
62 Ankara 11.5.80
58 İzmir 30.7.78
62 Ankara 1.7.79
61 Ankara 1.7.7»
62 Aydın 8.6.80
64 Ankara İ8.6.78
60 ‘İzm ir. 24.8.80
58 Ankara 18.6.78
1980
61 İzmir 23/8
58 Ankara 4/5
61 Ankara 4/5
63 Ankara 11/5
54 İzmir 23/8
62 Ankara 6/9
63 Edime – 4/4
64 Ankara 6/4
55 Ankara 18/5
62 Ankara 29/6
54 Ankara 15.7.79
53 Tahran 13.11.73
61 İzmir 23.8.80
61 Ankara 1.7.79
58 Ankara 4.5.80
63 İzmir 22.5.81
56 İzmir 14.7.72
39 Bursa 2.9.60
56 İzmir 12.7.74
63 Ankara 11.5.80
59 Ankara 1/6
64 İzmir 30/8
56 İzmir 30/8
61 Gime 4/9
İ li
H .l (1) İbrahim Bulut (îst)
11.1 (2); Mehmet Işıl (Mer)
11.2 (t); Turgay Saatçi (Ank)
11.2 <2) Suat Eryıldırım (İzm)
11.2 (3) Bülent Ataseven (1st)
11.2 (4) Ahmet Cansever (tzm)
Şetef Üsteleri
Bütün Zamanlarda:
e 10.71 (6) Salih Mercan
10.5 (1) Aydın Onur
10.5 (1) Orhan Aydın
10.5 (1) Selim Ergun
İ0.6 (1) Semih Türkdoğan
10.6 (1) Cezmi Or
10.6 (1) Muzaffer Selvi
10.6 (5) Taner Demir
10.6 (1) Ertttn Erdöl
10.6 (2) Ertuğrul Oğulbulan
10.6 (1) Güner Güngör
10.6 (2) Önder Toker
‘ 10.6 (1) Şükrü Çaprazlı
200 metre:
21.5 (1) Murat Akman (1st)
e 21.98 (3) Şükrü Çaprazlı
21.9 (1) Nazmi Balasar (Ank)
22.2 Ü> Yaman Tekant (İzm)
22.4 (1) Ali Kara (îst)
22.4 (3) İsmail Türkkan (îst)
22.6 (1) Bülent Ataseven (1st)
22.6 (2) Fahrettin Kar.duman (İzm)
22.8 (1) Necdet Uyma (Mer)
Bütün Zamanlarda:
21.5 (1) Murat Akman
21.6 (8) Taner Demir
21.8 (D Orhan Aydın
21.8 (4) Ahmet Temel
21.8 (1) Ertuğrul Oğulbula»
21.8 (1) Aydoğan Erdoğan
21.8 (1) Güner Güngör
21.8 (1) Şükrü Çaprazlı
21.9 (1) Selim Ergun
21.9 (IV Nazmi Balasar
İM metre:
47.8 (1) Murat Akman (îst)
e 48.40 (2) Mehmet Solmaz (ls|)
114
SFO»
54 Ankara 18/5
58 Ankara 18/5
61 Ankara 5/4
60 İzmir 27/5
59 İzmir 2/8
€0 İ7,m1r 2/8
51 Warşova 27.6.72
33 Kahire 24.6.60
46 Eskişehir 22.5.69
57 Ankara 20.5.78
12 İstanbul 30.8.35
21 İstanbul 28.8.42
33 İstanbul 9.8.52
48 Skoplije 12.7.69
46 Ankara 10.7.71
46 Ankara 10.7.71
58 Ankara 13.8.77
İ0 Bakû 23.6.79
59 İzmir 22.5.81
1980
60 İzmir 24/8
59 İzmir 31/8
56 İzmir 30/3
60 İzmir 3/8
59 İzmir 24/8
54 İzmir 1/6
58 İzmir 3/8
19 Mersin 6/4
63 Ankara 3/9
60 İzmir 24.8.80
48 Bükreş 27.7.69
46 Kahire 29.10.65
44 Sofia 2.6.68
46 Ankara 2.8.70
54 Ankara 15.5.76
58 Ankara 3.7.77
59 İzmir 31.5.81
57 Ankara 12.6.77
56 Ankara 3.9 M
1980
60 İzmir 23/8
M Sofla 3/S
iK M n u Şe*ef2&
28 m 60c (1) Batice Tunali (Bur) M 13/7
27 m 74 (2) Tarile Tuncer (Ank) M 22/6
27 m 08 (1) Güler BerMrafht (1st) — İstanbul – 1/6
Bütün Zamanlarda:
39 m 26 (1) Perican Bayar 56 Ankara 5.7.81
99 m 20 (7) Aysel özal M Ankara 9.9.77
38 m 84 (1) Ayçan önel 53 ■ Aîflnam 14.5.61
38 m 14 (5) Aynur Tagdemir 40 tümly 12.10.71
35 m H <|) 8evtaç Çetto 60 Ankara ^ 4.5.79
35 m j» <3) Sevim Buaılsy 37 B um 8.8.60
34 jn«e < ) Nalan Şovla* — Ankara 63
34 m 12 (9) ‘ Gülser A&oydın 54 tamir 12.10.71
33 m 02 <i) Emine Altıoklar 56 frgmlr 12.7.74
32 m 70 XI) Çevriye Göfen 56 Ankara 4.5.80
CÎRÎT ATMA: 1980
33 m 92 (1) Güler Koyuncu (İzm) 61 fgmtr 23/8
32 m 74 (1) Asuman Can (Ank) — Ankara ‘ 3/5
32 m 56 (2) Elvan Sevsevil (İzm) 61 – İzmir 6/9
32 m 22 (2) Hürrem Turanlı (Ank) 55 İzmir 23/8
31 m 12 (1) Binnur Alppolat (İzm) 58 Ankara __ . 10/5
39 m 36 (4) Kâmuran Sönmez (İzm) 58 „ İzmir 23/8
28 m 54 (3) Harika Brtürk (Ank) — Ankara 10/5
27 m 80 (2) Selma Kutlu (Ank) 67 Ankara 18/5
25 m 24 (5) Filiz Akçimen (İzm) «4 12/4
Btttttn Zamanlarda:
42 m 90 (1) Aynur Taşdemir 40 Antalya 22.10.66
39 m 06 (1) Hürrem TuranlI 55 tamir 29.5.76
37 m 90 (1) Filiz Soydemir 56 Ankara 14.7.79
37 m 44 (1) Ğülay Turhan 43 Mersin 7.1.62
35 m 48 (—) Nal&n Sovlak — İstanbul 60
34 m 76 (3) Binnur Appolat 56 İzmir 10.9.75
34 m 56 (—) Aynur Kıranyaa 44 İzmir 9.4.66
34 m 02 (—) Şerife Umut 48 Ankara ‘ 27.4.68
34 m 00 (1) Selma Kutlu 57 Ankara 4.9.76
33 m 92 (1) Güler Koyuncu 61 Ankara 23.8.80
İÜRKFTCT.IÜR
100 metoe: 1980
10.8 (1) Şükrü Çapraklı (1st) 59 İzmir 12/4
10.9 (1) Güner Güngör (Ank) 58 İzmir ) 2/8
10.9 (2) Fahrettin Karaduman (İzm) 59 İzmir * . 2.8
11.0 (2) Yaman Tfekant (tzm) 60 İzmir 12/4
11.0 (3) Aydogan Erdoğan (Ank) 54 İzmir 12/4
11.0 (3) İsmail Türkkan (1st) 54 İzmir – 2/8
11.1 (4) Nazmi Balaaar (Ank) M 12/4
f«N t Üsteleri trc»
1:54.5 (?) İbrahim Doğan (Ağrı) 61 Selanik 6/8
S: 55.1 (3) Ali Dakok (Ank) 59 23/8
3:57.2 (5) Recep Yıldırım (Ank) 60 tgmjf 23/8
4.00.6 (5) Hüseyin Yayla (1st) 60 İzmir 23/8
4L0U (1) Necdet Aya* (1st) İZ İstanbul 17/10
4:01.8 (2) Müeteba Apaydın (tzm) m Ankara 10/5
Bütün Samanlarda:
3:40.2 (2) Mehmet Tümkan 43 Atina 14.6.72
3:42.2 <2> Sermet Timurlenk 66 Selânlk 12.8.78
S:44.3 (5) Necdet Ayaz 58 Selanik 12.8.78
3:46.4 (1) Kemal Tüzüner 47 İzmir 3.6.74
3:46.6 (2) Muharrem Dalkılıç 38 Sofla 24.5.60
3:46.8 (2) Süleyman Çekiçel 52 İzmir 20.7.75
3:48.2 (10) Mehmet Yurdadön 54 Bükreş 4.6.78
8:48.9 (8) Ekrem Koçak 31 Sofla 24.5.60
3:49.6 (6) Cahit önel 27 Belgrat 16.6.55
3:51.0 (3) Muammer Yargülü 54 İzmir 3.6.73
5999 metre: m b
14:13.2 (1) Necdet Ayaz (îst) 58 İzmir 12/4
14:15.0 (2) Mehmet Terzi (Zon) 55 İzmir 30/8
14:16.8 (3) Bayram Şahin (Zon) 55 İzmir 30/8
14:22.4 (3K Sadık Salman (Trâb) 57 İzmir 12/4
14:29.2 (4) Sefa HBT (Ank) 58 İzmir 12/4
14:38.2 (5) Ergün Yurdadön (Ank) 59 İzmir 12/4
14:46.0 <2) Zeki Atlı (îst) 57 Ankara 10/5
14:46.8 (6) İbrahim Doğan (Ağrı) 61 İzmir 12/4
14:47.2 (7) İshak Kaya (Ank) 62 İzmir 12/4
14:55.2 (9) Ahmet Altun (Ank) 58 tzTTftir 12/4
Bütün Zamanlarda:
13:48.8 (5) Mehmet Yurdadön 54 Düseldorf 6.7.78
13:52.9 (3) Necdet Ayaz 58 Selanik 13.8.78
13:58.0 (8) Hikmet Şen 42 Oslo 4.7.72
14:02.2 (D Muharrem Dalkılıç 38 Helsinki 17.7.63
14:04.2 (2) Mehmet Terzi 55 İzmir 30.5.81
14:09.6 (3) Mehmet Tümkan 43 Sofia 29.5.77
14:09.8 (1) Turgut Çamur 49 . İzmir 10.5.73
14:11.2 (2) Sadık Salman 57 Cezayir 15.7.77
14:12.9 (5) Zeki Atlı 57 Belgrat 10.7.79
14:15.9(13) Yusuf Söğütlü 51 Turku 5.7.77
14:16.8 (3) Bayram Şahin 55 İzmir 30.8.80
19099 metre: 1980
29:39.3 (1) Mehmet Terzi (Zon) 55 İzmir 31/8
29:47.7 (5) Ahmet Altun (Ank) 58 Softa 13/6
19:57.8 (1) Sadık Salman fttab) 57 13/4
m
49.8 (2) İsmail Türkkan (tst) 84 tamir 23/8
49.9 (3) Bürent Ataseven (İst) 89 Ankara ‘ 10/8
DÜNYASI ÖV- ” ‘ ‘ ! “ «* M******
49.9 (2) All Kara (1st) 89 tamir 23/8
50.0 (3) Aydoğan Erdoğan (Ank) 84 Ankara 10/8
50.4 (4) Şefik Bayer (tst) «1 tamir • 23/8
e 50.53 (6) Muzaffer Çolakoğlu (İzm) 62 Bftlarrtk 6/8
B itâ ı Zamanlarda:
47.6 (1) Gürkan Çevik 42 Madrit 11.8.63
47.8 (1) Murat Akman 60 tamir 23.8.80!
e 48.35 (7) Mehmet Solmaz 86 Sofla
48.5 . (1) Fahir özgüden 33 Ankara 2.8.58
48.6 (1) Hüseyin Şarbay 88 % Anbu» 13.8.77
48.7 (2) Todori Yordanidla 38 Sofla 20.9.58
48.9 (1) Fikret Üstünsoy 44 Ankara 21.5.72
49.0 (3) Mehmet Geşas 44 Ankara 30.7.66
49.1 (1) Melih Güneydi 46 Ankara 10.7*71 „
49.1 (2) Aydoğan Erdoğan 84 Ankara 12.6.77
809 metre: 1980 .
1:47.5 (3)- Sermet Tlmurlenk (Ank) 56 Sofla 13/6
1:55.4 (2) Yılmaz Kaya (AnJO 87 İzmir 24/8
1:56.4 (1) Mücteba Apaydın, (İzm) 61 Ankara 22/0
1:56.7 (3) Nejat Ambarcı (tst) 89 İzmir 24/8
1:56.8 (4) Ali Dakok (Ank) 88 İzmir 24/8
1:57.8 (8) Servet Uzuncan (Kon) 89 tşmlr – 24/8
1:58.0 (6) Şefik Bayer (tst) 61 ’ tamir 24/8
1:58.4 (1) Mehmet Solmaz (tst) 66 İzmir 30/3
1:59.4 (1) All Kara (tst) 89 tamir 27/7
1:59.6 (9) Ahmet Sürücü (Ank 63 Selanik 7/8
Btttttm Zamanlarda:
1:47.2 (6) Sermet Tlmurlenk 86 Prag 29.8.78
1.48.3 (3) Mehmet Tümkan 43 Atina 15.6.72
1.50.0 (1) Ekrem Koçak 31 Barselona 25.7.55
1:51.2 (1) Muharrem Dalkılıç , 38 İstanbul 19.9.59
1:51.4 (2) Ali Erte 48 Olszyth 22.6:70
1:51.7 (9) Kemal Tüzüner 47 t«m|r 4.8.72
1:52.4 (1) Cahit önel 27 ‘Ankara 14.7.59
1:52.6 (2) Mehmet Solmaz 86 Ankara 1.7.79
« ) Fahir özgüden 33 Ankara 15.8.57
(İ) Sadettin Arpaç 83 Ankara 25.8.74
15W nefere: 196#
3:43.8 (5) Sermet Tlmurlerfk (Ank) 86 Atina 8/8
3:53.1 (10) Ergun Yurdadön (Ank) J58 Sofla 24/5
3:53.8 (1) Nejat. Ambarcı (tst) 89 İzmir 23/8
3:84.0 (2) Yılmaı Kaya (Ank) 87 tanır n 23/8
M Listeleri SPOR
ıs.ı (1) Emin Brgen (1st) §7 Konya 24/8
15.9 (2) Etem Topal (İzm) 58 İzmir 6/9
16.0 (3) Özkan Şantay (Ank> 55 İzmir 23/8
16.2 (1) Ömer Şakar (İzm) 56 İzmir 26/4
16.2 (İ) Ercan Koçdağ (İzm) 61 • Ankara ‘ ” 12/7
16.3 (3) Berkhan Uykur (Kon) 60 Ankara 10/5
16.3 (1) Bülent Saygan (Mer) 54 Mersin 6/9
16.4 (1) Salih Erden (1st) 56 Ankara 3/5
16.4 (1) Metin Levent (İzm) 59 timlr 2/8
Bftttn Zamanlarda:
14.3 (2) İlhan Ağır baş 57 Bakû 23.6.79
14.4 (3) Cem Dine 52 Bağdat 28.10.78
14.5 (5) Çetin Şahlner 33 Sofla 16.9.63
14.5 (1) Nurullah Candan 48 İzmir 20.7.78
14.7 (1) Faik önem 12 İstanbul 12 5 40
14.8 (1) Erdal Barkay 28 İstanbul’ 89.52
.14.8 (2) Murat Kaçar 46 İzmir 3 672
14.9 <3> Mustafa Batman 27 İstanbul 23.8.52
14.» (1) Ömer Giraygll İİ Eskişehir 4.10.69
14.» (4) Cihangir Yılanlı 54 İzmir 30.8.80
«M m. Engelli: 1980
• 84.72 (15) Mehmet Isıl (Mer) 58 Sofla 25/8
55.3 (1) Mehmet Solmaz (1st) 56 İzmir 30/3
S5.6 (1> Salih Erden (1st) 88 Ankara 4/8
İM (1) Ali Kara (1st) 59 İzmir 24/8
86.8 (1) Bülent Saygan (Mer) 84 Mersin 7/9
66.9 (3) Rıza Leblebici (İsa ) 87 İzmir 24/8
87.2 (1) Emim Brgen (1st) 57 İzmir 7/9
87.8 (3) Oğts Karamanlı (İzm) — Ankara 11/5
»7.4 (4) Erol Kaplan (1st) 58 Ankara 11/5
87.4 (1) Cihangir Yılanlı (1st) 54 İstanbul 17/8
87.4 (1) Nevzat Çınar (Ank) .58 İzmir 24/8
M t tn İM HB h rito :
81.8 (1) Mehmet Solmaz 56 İzmir 31.5.81
82.9 (2) Fahir özgüden 33 Sofia 20.9.58
82.9 (3) Cengiz Akıncı 44 Madrit 11.9.71
83.4 (2) Mehmet Geşas 44 Tunıjs 16.9.67
84.1 (1) Doğan Acrabay 27 İstanbul 4.8.51
64.1 (1) Kemal Horolu 26 Ankara 15.6.52
84.8 (5) Yılmaz Karabacak 53 İzmir 22.7.72
54.5 (3) Nurullah Candan 48 Avezzona 2.8.75
t 84.72 (15) Mehmet Işıl 58 Sofia 25.5.80
84.9 (2) Yüksel Koçak 39 Mersin 19.10.68
3*98 m. Steeple: 1980
9:82.2 (8) Sefa HET (Ank) 59 Sofla İ4/6
9:08.6 (1) Yusuf Söğütlü (1st) 61 İzmir *4/8
ItS
DÜNYASI M UstakfH
30.44.6 (1) Bayram Şahin (Zon) 96 tanly 24/8
31:23.0 (1) Zeki Atlı (Ank) 58 Ankara 3/9
31:39.8 (2)
|
İ
Iw.
— ‘Ankara 3/9
31:54.3 (3) Turgay Oğuz (Zon) 65 tü^ntr . 24/8
32:19.6 (1) Ahmet Ünal (1st) —’ • İstanbul 18/10
32:31.4 (3) Necmettin Sağlam (Ank) 47 Ankara 3/9
32:15.8 (4) Mehmet Bozkurt (Uçak) 61 tamir • ” • 13/4
mittin 7Awt^n1ft^%».
28:49.9 (2) Mehmet Yurdadön , 84. – Bükreş 21.7.81
29:11.6 (1) Sadık Salman «7 Cezayir 14.7.77
29:17.8 (7) Hikmet Şen 42 Stokholm 8.7.72
29:30.0 (12) Musa Kalemoğlu 60 Cotchl 12.5.76
29:32.0 (1) Necdet Ayaz 68 İzmir 1.9.79
29:37.4 (15) Şflkrü Saban 38 Belgrat 12.9.62
29:39,3 (1) Mehmet Terzi 66 İzmir 31.8.80
29:47.7 (5) Ahmet Altun 68 Sofla 13.6.80
29:47.7 (5) Ahmet Altun’ 38 Mersin 12.11.67
29:58.6 (1) Muharrem Dalkılıç 42 Turku 19.8.71
30:01.2 (5) İsmail Akçay
MARATON: 1980
2:23.38 (1) Mehmet Terzi (Zon) 56 . Samsun 19/5
2:23.51 (1) Veli Ballı (Ank) 49 Ankara 4/5
2:25.50 (2) Ahmet Alton (Ank) 98 Ankara 4/5
2:26:08 (3) Bayram Şahin (Zon) 55 Ankara 4/5
2:2134 (4) Ali Çelik (Ank) 64 Ankara 4/5
2:35.05 (4) Necmettin Sağlam (Ank) , 47 Samsun 19/5
2:35.38 (5) Haşan Saylan (Zon) 66 Samaufi 19/5
2:37.06 (6) Turgay Oğuz (Zon) 65 Ankara 4/5
2:37:06 (6) AbdOlkadir Morali (Den) Samsun 19/6
2:37.49 (7) Nizamettin Oran (Zon) 49 WflTTl«lin 19/8
Bütttn Zamanlarda:
2:11.30.0 (1) Veli Balh 49 Lahore 1B.11T6
2:13:43.6 (4) İsmail Akçay 42 Fukuoka ‘ 8.12.68
2:16:43.4 (5) Hüseyin Akta? 42 Atina 6.4 69
3:18:40.0 (1) Mehmet Yurdadön 54 Samsun 19.8.81
2:21:11.0 (8) Hamza Canavar 43 Atina 0.4.69
2:22:06.6 (2) IsmaU Karagöz 61 Seget 23.7.77
2:22:12.0 (2) Mehmet Terzi 55 .Paris 19.3.78
2:22:47.4 (32) Sadık Salman 67 Prag 3.9.78
2:24:57.0 (5) Necmettin Sağlam 47 Seget 21.7.79
2:24:58.9 (4) Haşan Saylan 65 Ankara 19.9.79
2:26:23.2 (—) Yılmaz Sakallı 43 Atina 0.4.09
118 m. Engelli: 1980
e 14.74 (2) İlhan Ağırbae (1st) 57 İzmir 4/10
14.9 (4) Cihangir Yılanlı (îst) 54 İzmir 10/8
Demiralay (1st)’
ittin Karaduman (la)
Erdoğan Akdağ (1st)
Şeref Candaş (İzm)
Doğan Aykaç (İzm)
Mustafa Kahraman (1st)
Kemal Üçel (1st)
Güner Güng&r (Ahk)
Mithat Tombak (1st)
Ahmet Tan (Mer)
Zamanlarda:
7 m 24
7 m 20
7 m 18
ÜÇ ADIM
İS m 70
14 m 93
24 m 79
14 m 42
14 m 40
14 m 32
14 m 25
14 m *5
13 m 91
13 m 76
Gürol Dinsel
Temel Erbek
Yalçın Onsa!
Salih Mercan
Avni Akgün
Suphi Ural
Ekrem özdamar
Aydın Onur
Aşkın Tuna
Turgay Renklikurt
ATLAMA:
(1) Temel Erbek (1st)
(1) Ufuk GeldJşea (1st)
(2) Haşan Kayah (1st)
(2) Tayfun Demiralay (1st)
(1) Doğan Aykaç (1st)
(2) Mesut Yann (Anki
(8) Şeref Candaş (İzm)
(3) Kemal Üçer (1st)
(1) Haşan Soykarafaküı
(1) Serdar Demirci (Kon)
Bütün Zamanlarda:
16 m 01 (2)
15 m 95 (1)
15 m 22 (1)
15 m 10 1)
15 m 07,5 (1)
16 m 02 (1)
14 m 84
14 m 81
14 m 80
14 m 78
(1)
(2)
<3)
(1)
Aşkın Tuna
Temel Erbek
Gürol Dinsel
Ufuk Geldişen
Ruhi Sanalp
Basan Kayalı
Yıldıray Pağda
kkrem özdamar
Ahmet Kayab
Gttner Firik
Rüzgâr Yardımı ile:
16 m 20 (1) Temel Krbek
14 m 78 (1) Tayfun Demiralay
m
59 tamir 3/10
59 tamir 26/4
58 tamir 23/8
63 İzmir 6/9
57 İzmir 12/4
50 Ankara 6/9
60 İzmir 23/8
58 İzmir 23/8
60 Ankara 11/5
62 Ankara 11/5
47 Atina 12.6.71
53 İzmir 12.7.74
34 Kahire 25.6.60
51 İzmir 5.8.72
32 İstanbul 26.4.52
25 Kahire 25.4.54
56 Turku 7.8.77
33 Kahire 14.lfr.56
40 Koepenhag 24.6.67
38 İstanbul 24.10.61
1980
53 İzmir 31/8
60 İzmir 7/9
55 İzmir 24/8
59 Ankara 1/6
57 Ankara 3/9
67 Ankara 3/9
63 Selanik 7/8
60 İzmir 24/8
— İzmir 3/8
62 İstanbul 20/7
40 İstanbul 18.10:67
53 İzmir 30.7.78
47 İzmir 29.5.76
60 İzmir 13.5.81
24 Ankara İ2.5.48
55 Ankara 1.7.79
39 Ankara 12.6.60
56 Ankara 7.8.77
52 Provldenoel 12.5.73
U İstanbul 23.9.45
53 tmlr 30.7.71
59 Ankara 284.77
9:10.0 (1) Necdet Ayaz (1st) 88 İstanbul ^
0:17.4 (2) Mehmet Genç Ank) Si İzmir
0:22.0 (3) Hanefi Atmaca (Ank)’ 81 İzmir
9:25.0 (4) Ali Çelik (Ank) 84 İzmir
0:34.5 (2) İshak Kaya (Ank) 62 Ankara 3 /ir
0:35.8 (5) Hüseyin Karapolat (Ank) 60 İzmir 13/4
9:36.0 (2) Mustafa Bgesel (1st) . 81 İstanbul 18/10
9:48.2 (4) Süleyman Sılacı (Bur) SS l?mlr 24/8
Bfitön •
8:44.8 (6) Yusuf Söğatıa 81 Celje 19.6.76
8:47.2 (5) Cahit Önel 27 Belgrat 14.9.62
8:49.1 (1) Necdet Ayaz SS Bağdat 27.10.78
8:49.1 (1) Sefa HKT / SS İzmir 31.5.81
8:82.4 (2) Mehmet Akgün S3 S3 İzmir 14.7.74
8:58.2 (4) 6 . Lütfü Gültekin 43 Kopenhang ’ 25.6.67
8:59.0 (2) Süleyman Çekiçel » İzmir 15.10.78
9:02.0 )2) Ömer Saltürk SS fnnjy 11.5.73
9:02.2 (3) Murat Ta#çıoğlu 46 İzmir 11.5.73
9:02.4 (3) Bahattln Kayan Sİ İstanbul 13.9.75
U Km. Yürttyd»: . ‘ , ‘
1:36.54 (1) İrfan ÖStdemir (İzm) 84 Ankara 11/8
1:40.00 (2) Burhan Vurgun (İzm) 84 Ankara 11/5
1:50.22 (3) Fahri Ozbayoğlu (Ank) 44 Ankara 11/5
1:54.56 (4) Abdurrahman Sorgulu — ‘ Ankara 11/5
1:58.13 (5) Mustafa Kayış (Siv) —•’ Ankara 11/8
DEKATLON:
S244 Puan (9) lrol *Uk« (Aide)
(11.62-8 m 2 8 – l i m 1 2 – İm 92-
83.19/16.88 – 31 m SS-S m 60 – 82 m
34-5:02.0) M Sofia 14-1S/6
4661 Puan (1) Bthem Topal (İzm)
(12.2-5 m 3 9-8 m 0 2-1 m 75-
66.0/ 17.3-24 m 7 6-2 m 40-36 m28-
8:04.7) IS İzmir 2-3/8
4653 Puan (2) Mustafa Kahraman (1st)
(12.3 – 6 m 77 – 8 m 82 -1 m 80 – 88.8/20.8
– 21 m 50 – 2 m 40 – 38 m 98 – 8:01.0) S» Ankara 6r7/6
4575 Puan (2) Ercan Haslofça (İzm
(12.3-6 m 11-7 m 21-1 m 81-
6S. 1/19.2 – 26 m 4 6 -2 a 40-29 m
78-5:03.0) I» İzmir 2-3/1
‘ ■ • \
Üsteleri SFO»
j’.ST (1) Bülent Targu
4 ni îö (2) Caner Açıkada
4 m 20 (3) Hüseyin Demir
m 20 (3) Kazım Kurtyılmaz
m 20 (1) Erol Hazer
İM 20 (1) Adil Gür
StitâUJE ATMA:
15 m 83 s (3) Turan Kahraman (1st)
15 m 42 (1) Tayfun Esmer (1st)
15 m 11 (1) Ekrem Altunbaş (Mer)
4 m 26 (1) Orhan Demircan (1st)
13 m 51 (2) Yavuz Erkmen (tzm)
m 24 (3) O. Nuri Karabıyık (tzm)
1$ m 19 (3) Adnan Hepgül (1st)
12 m 51 (2) Hamdl Akdoğan (Mer) ■
12 m 30 (2) Seyfl Timur (Ank)
11 m 98 (3) Gökalp Seyhan (Mer)
Büttta Zamanlarda:
ı 48 (—) Turan Kahraman
ı 12 (E) ‘ Tahsin Albayrak
ı 55 (1) Mehmet Hüseyinoğlu
ı 47 (1) Tayfun Esmer
ı 31 (1) Mustafa Maviengln
a 20 (1) 1. Ateş önüçar
a 11 (1) Ekrem Altunbag
a 10 (1) Erol Özen
ı 05 (1) İrfan Şahinle
ı 85 (1) M. Ali Aydede
DİSK ATMA:
80 m 17 (—)
46 m 96 (1)
Turan Kahraman (1st)
O. Nuri Karabıyık (1st)
42 m 78 (2) Tayfun Esmer (1st)
4? m 08 (1) Uğur Sel (1st)
40 m 10 (1) Muzaffer Tolun (Ank)
38 m 26 (1) Doğan Bulut (Mer)
38 m 02 (2) Yavuz Erkmen (İzm)
38 m 02 (2) Orhan Kuran (1st t
38 m -00 (2) Hamdi Akdoğan (Mer)
37 m 86 (1) Ekrem Altınbaş (Mer)
Bfttttn Zamanlarda:
51 m 44 (2) Turan Kahraman
49 m 02′ (3) O. Nuri Karabıyık
48 m 48 (1) Mehmet Hüseyinoğlu
48 m 34 (1) Nuri Turan
52 > İzmir 11.7.73
49 Londra 21.7,73
^ 54 Ankara 6.6.76
46 Ankara 18.6.78
60 Ankara 6.5.79
59 İstanbul 1.6.80
1980
57 Utah 16/2
59 Ankara . ^ 10/5
51 tgmfr 10/2
56 Ankara 2İ/6
60 İzmir 23/8
54 İzmir 6/9
58 İzmir 23/8
_ Mersin 6/9
— Ankara 21/6
63 Mersin i /»
57 Utah 18.4.79
40 İzmir 12.10.71
44 İstanbul 21.6.71
59 Ankara 5.8.79
38 İstanbul 18.7.64
12 Ankara 12.7.42
i l İzmir 10.2.80
42 Mersin 24.8.68
12 Londra 21.3.37
34 Konya 59
1980
57 Utah 12/4
54 İzmir 24/8
59 Ankara 11/5
54 Ankara 22/6
57 Ankara 3/9
Mersin 7/9
59 İzmir 7/9
— Ankara 3/9
— Mersin T/9
51 Ankara 6/4
57 Lahore * 15.4.78
54 Luxemburg 7.6.81
44 İstanbul 22.8.74
24 İstanbul 5.19.58
DÜNTASJl Şeref Üsteleri
YÜKSEK ATLAMA:
2 m 10 (9) Ekrem özdamar (Bur)
2 m 05 (1) Haşan Aydın (Ank)
2 m 01 (O) Erol Şişko (Ank)
2 m 00 (2) Sedat Oktay (1st)
2 m 00 (1) Osman Pehlivan (Mer)
1 m 96 (1) Deniz Kültürsoy (İzm)
1 m 95 (2) Ömer Şakar (tan)
1 m 95 (1) Hakan Gtlnartan (tan)
1 m 95 (1) Ogün Tamay (tzm)
1 m 95 (1) Süha Ba«er (1st)
Bütfln Zamanlarda:
2 m 20 (1) Ekrem özdamar
2 m 08 (2) Erol Şişko
2 m 05 (7) Nurullah Candan
2 m 05 (1) Osman Pehlivan
2 m 05 (1) Haşan Aydın
2 m 02 (2) Çetin Şahiner
2 m 01 (1) Sedat Oktay
2 m 00 (5) Murat Ayata
2 m 00 (1) . Mehmet Çelikcan
2 m 00 (3) Birkan Yüceyılmaz
2 m 00 (1) ö . Remzi Tülek
2 m 00 (2) Sinan Alağaç
2 m 00 (3) Ömer Çakar
2 m 00 (1) Süha Baser
SIRIKLA ATLAMA:
4 m 70 (1) Tayfun Aygtin (Ank)
4 m 60 (1) Attila özideş (1st)
4 m 60 (2) Taner Açıkada (Mer)
4 m 50 (1) Osman Cogktrat&rk (1st)
4 m 40 (6) Vacip Yavan (Mer)
4 m 30 (1) Cengiz Gökçay (Ank)
4 m 20 (1) Adil Gâr (1st)
4 m 10 (1) Yekta özütürk (1st)
4 m 00 (1) Erol Haset (1st)
4 m 00 (3) Gürsel Akay (1st)
Bütün Zamanlarda:
4 m 97 (1) Tayfun Aygün
4 in 70 (2) Cengiz Gökçay
4 m 70 (1) Taner Açıkada
4 m 60 (1) Attila özideg
4 m 50 (1) Ömer Giray
4 m 50 (1) Osman Coçkuntflrk
4. m 50 (2) Vacip Yavan
1980
Sofia 13/6
İstanbul 5/5
Ankara 10/5
İstanbul 5/5
Ankara 18/5
tamir 9/2
İzmir ‘ 12/4
İzmir 8/9\
İzmir 31/5
İstanbul 12/7
Selanik 11.8.78
Ankara 14.7.79
Madrit 11.9.71
Ankara 19.8.78
İstanbul 5.5.80
Sdfiâ Ş4.5.58
Ankara 15.5.78
İzmir 16.10.71
İzmir 11.7.73
Konya 12.5.78
Ankara 30:6.79
Ankara 30.6.79
Ankara 30.6.79
tnttlr , . .22.5.81
İzmir 24/8
tmlr 1/6
24/8
Ankara . 29/6
Sofla 4 /5
tamir 3/8
İstanbul m
İstanbul 6/5
tamr>1> 10/5
Ankara 1/9
– ı ..
Ankara 18.6.78
Ankara 11.6.78
Ankara 17.6.79
tamir 1.6.80
İstanbul 29:8.71
Ankara 29.6.80
Ankara 26.4.81
56
59
54
57
51
63
56
63
«a
62
56
54
48
51
59
33
57
44
50
56
61
60
56
62
50
58
58
58
60
53
59
56
61
60
50
53
58
58
47
58
60
(3) Nurullah Candan
^8 HI 4 7-12 .to 4 8 -2 m 01 –
^ .4 /1 4 .8 -3 3 m 6 3 -3 to 50-51 m 34 –
4:19.2)
6367 Puan (5) Ömer Giraygil
(11.9 – 8 m 7 3 – 9 m 5 1 – l m 9 0 –
83.4/15.6 – 29 m 30 . 4 m 20 – 41 m 46 –
4.55.8)
«2*4 Puan (9) Erol Şişko
{1162 – 6 m 26 -11 m 1 2-1 m 92 –
53.19/16.88 – 31 m 6 6 -3 m 60 -52
34 – 5:02.0)
8213 Puan (1) Tahsin Albayrak
(11.5 6 m 08 . 13 m 92. – 1 m 65 –
53.8/16.6 – 41 m 64 – 3 m 40 – 47 m
10 – 5:13.4) 40
. 6092 Puan (4) Aydın Onur
(10.9 – 6 t o 6 5 – l l m 5 0 – l m 80 –
■ 53.6/18.8 – 32 m 66 – 3 m 80 – 40 m
25 – 4.47.0) 33
8038 Puan (1) Fahir özgüden
(11.0 – 6 m 12 – 1 0 m 10 – 1 m 75 –
50.5/16.3 – 28 m 93 – 2 m 70 – 35 m
44 – 4: 15.7) 34
5985 Puan (1> Cengiz Gökçay
(11,8-6 m 49-10 m 7 0 -1 m 8D-55.1/
17.88 – 33 m 70 – 4 m 00 – 37 m 00 – 4:51.5) 53
5930 Puan (2) Orhan Altan
(11.8-8 m 63 – 10 m 52 . 1 to 70 – 55.3/
17.0 – 29 m 71 – 3 m 70 – 46 m 94 –
4:54.0) 34
8905 Puan (1) Temel Krbek
(11.4 – 6 m 87 – 10 m 06 . 1 to 80 – 53.2/
18.2 – 30 m 84 – 2 m 60 – 40 m 60 –
4:50.8) 53
5875 Puan (2) Cem Dinç
(11.5 – 6 m 67 – 11 m 29 – 1 m 85 – 52.3/
15.8 – 25 m 90 . 2 m 90 . 38 m 84 –
5:07.0) 52
Ankara
Beyrut
Ankara
Ankara
Ankara
Ismlr
Atina
14-15.6.80)
8-9.6.88
17-18.10.59
3-4.11.58
14-15.7.79
3-4.11.58
17-18.11.78
30-31.5.70
DÜNYASI
46 m 72 (2) Ömer Çakır 44 Ankara
46 m 67 d ) Veyal Emre > 12 . İstanbul
46 m 26 (1) Çelil Uçarer 23 Ankara
46 m 24 (1) Servet Kural 96 İstanbul
44 m 90 (1) Nurullah İrak 44 Adana
44 m 70 (1) Cemil Kural 46 Zonguldak
CİRİT ATMA: – ‘ ‘ ■’ – ‘•
«0 m 30 (1) İbrahim Kabal (1st) 50 Ankara
98 m 26 (1) Ali Aydın (İ*t) 51 İstanbul
69 m 40 (1) Yusuf Kilisli (İler) 61 Mersin
§9 m 40 (2) Bayram Pehlivan (Mer) 59 Ankara
S3 m 70 (2) Yıltan Tozakı (1st) 59 Ankara
92 in 70 (1) Bekir Çetinkaya (Ant) 61 Antalya
92 m 34 (D) Erol Şişko (Ank) 54 Sofia
51 m 64 (1) Muammer Maden (İzm) 62 İzmir
51 m 58 (4> NUri Söğütçü (Ant) 62 İzmir
51 m 50 (2) Aİaattin Aşkın (Mer) 63 Mersin
BUtün Zamanlarda:
71 m 66 (1) Ali Aydın 51 İzmir
68 m 30 (1) Recep Kalender 50 İzmir
66 m 81 (6) Bayram Kaya 43 Brüksel
66 m 70 (1) İzzet Edebali 42 Zonguldak
65 m 41 (1) Halil Zıraman 27 İzmir
62 m 68 (3) İbrahim Kabal 50 İzmir
61 m 30 (1) Kazım Akpolat 44 Mersin
60 m 05 (1) Kemal Köksal 23 r İstanbul
59 m 88 (1) Bayram Ceylan 42 Ankara
99 m 54 (2) Mehmet Temel 50 t«m)T
ÇEKİÇ ATMA•:
60 m 44 (5) Uğur Sel (1st) 54 Sofia
59 m 29 ( ) Artun Talay (Mer) 59 İstanbul
48 m 70 (1) Oktay Akıncı (1st) 49 Ankara
46 m 28 (2) Yüksel Tezer (1st) 62 İstanbul
46 m 14 (4) Alton Uybat (îdt) 55 İstanbul;
45 m 90 (—) Savaş Ağaoğlu (Ank) 44 Ankara
43 m 86 (1) Ali Kutlay (İzm) 56 İzmir
43 m 46 (3) Murat Elçin (Ank) 64 Ankara
43 m 18 (6) Muharrem Or (1st) — İstanbul
42 m 10 (7) Kenan Yıldırım (Mer) — İstanbul
Bütün Zamanlarda:
60 m 44 (6) Uğur Sel 54 Sofla
58 m 88 (E) Nurullah İvak 44 Torino
56 m 49 (1) Artun Talay 55 Ankara
54 m 50 (2) Sava« AÇaotln 44 Ankara
DÜNYA REKORLARI (W«rld Records)
Erkekler – Men
m
m m
m m
800 m
1500 m
~ m
Steeple
m
10* 000 m
Maraton
9.95
19.72
43.88
1:41.72
3:31.36
7:32.1
8:05,4
13:08.4
27:22.4
2:08.34
Jim Hines
Pietro Mennea
Lee Evans
Sebastian Coe
Steve Ovet
Henry Rono
Henry Rono
Henry Rono
Henry Rono
Derek Clayton
(A.B.D.
(Ital
(A.B.D.
(tng
(îng
Kenya
Kenya
Kenya
Kenya
(Avustrl
Mexico
Mexico
Mexico
Ploranca
Koblenz
Oslo
Seattle
Berkeley
Viyana
Antwerp
14.10.68
17.9.79
18.10.68
15.6.81
27.8.80
27.6.78
13.5.78
8.4.78
11*6.78
30.5.69
110 Engl/H 13v00 Renaldo (Nehamlah (AB) Westwood 6.5.79
400 Eng/H 47.13 Edwins Moses (A.B.D.) Milano 3.7.80
Yüksek/HJ 2 m 36 Gerd Wessig (D. Aim) Moskova 1.8.80
Smk/PV 5 m 81 V. Polyakov (S. Bir) Tiflis 25.6.81
Uzun/LJ 8 m 90 Bob Beamon (A.B.D.) Mexico 18.10.68
Üçadım/TJ 17 m 89 Joao Oliveira (Brez) Mexico 15.10.75
Gülle/SP 22 m 15 Udo Beyer (D. Aim) Goteborg 6.7.78
Disk/DT 71 m 20 B. Plucknett (A.B.D.) Modesto – 16.5.81
Cirit/JT 96 m 72 Ferenc Paragi (Macar) Tata 23.4.80
Çekiç/HT 81 m 80 Yuriy Sedykh (S. Bir) Moskova 31.7.80
Dekatlon 8649 P. Güido Kratchmer (B. Al) Bemhausen 13-14.6.80
(10.58 – 7 m 80 – 15 m 46 – 2 m 00 – 48.04/13.92 – 45 m 50 – 4 m 60 – 66 m 50 –
4:24.2)
4×100 m 38.03 Amerika Bir. DevL Düsseldorf 3.9.77
4 x 400 m 2:56.16 Amerika Bir. Öevl. Mexico 20.10.68
OLİMPİYAT REKORLARI Olympie Records
Erkekler – Men
100 m 9.95 Jim Hines (A.B.D.) Mexico 1968
200 m 19.83 Tommee Smith (A.B.D.) Mexico 1968
‘ 400 m 43.86 Lee Avans (A.B.D.) Mexico 1968
800 m 1:43.5 A. Juantorena (Cuba) Montreal 1976
1500 m 3:34.9 KipKeino (Kenya) Mexico 1968
3000 Steple 8:08.0 Anders Garderud (İsveç) Montreal 1976
5000 m 13:20.3 Brendan Poster etng) Montreal 1976
10.000 m 27:38.4 Lasse Viren (Fin) Münih 1972
Maraton 2:09.55 W. Cierpinski (D. Aim) Montreal 1976
110 Eng/H 13.24 Rod Milbum (A.B.D.) Münih 1972
400 Eng/H 47.63 Edwin Moses (A.B.D.) Montreal 1976
Yüksek/HJ 2 m 36 Gerd Wessig (D. Aim) Moskova 1980
Sırık/PV 5 m 78 W. Kozakyfewick (Pol) Moskova 1980
Uzun/U 8 m 90 Bob Beamon (A.B.D.) Mexico 1968
Öçadım/TJ 17 m 39 ViktorSanayev (S. Bir) Mexico 1968
Gülle/SP 21 m 35 Vladimir Kiselyov (Sov) Moskova 1980
Disk/DT 68 m 28 Mac Wilkins (A.B.D.) Montreal 1976
Dekatlon 8617 P. Bruce Jenar (A.B.D.) Montreal 1976
(10.94 – 7 m 22 – 15 m 35 – 2 m 03 – 47.51/14.84 – 50 m 04 _ 4 m 80 – 68 m 52 –
4:21.61)
4×100 m 28.19 Amerika Bir. Devi Münih 1972
4×400 m 2:56.16 Amerika Bir. Devi Mexico İ İ68
126
DÜNYÂ. REfcOBLASI(World Records)
100 m
200 m
400 m
800 m
1500 m
3000 m
Maraton
100 Eng/H
400 Eng/H
Ytlksek/HJ
üzun/LJ
Gölle/SP
Disk/DT
Cirit/JT
Pentatlon
4×100 m. Bay
4 x 400 m . Bay.
10.88 Maılies Gohr (D. Aim)
21.71 Martta Koch (D. Aim)
48.60 Marita Koch (D. Aim)
1:53.43 M. Ollzarenko (S. Bir)
3:52.47 T. Kazankina (S. Bir)
8:72.2 L. Braglna (S. Bir)
2:35.42 Grete Walth (Norveç)
12.36 Grazyna Rabsztyn (Pol)
54.28 Karin Rossley (D. Aim)
2 m 01 Sara Simeoni (îtal)
7 m 09 Vllma Bardauskine (Sov)
22 ifi 45 îlona Slupinek (D. Aim)
71 m 80 Maria Vergova (Bul)
70 m 08 T. Biryulina (S. Bir)
5083 P. N. Tkachenko (S. Bir)
Dresden
K. Marı-St.
Potsdam
Moskova
Zürih
O. Park
New York
Varşova
Jena
Brescia
Prague
Potsdam
Sofia
Podolsk
Moskova
(13.29 . 16 m 8 4 -1 m 84/6 m 73 – 2:05.2)
41.60 Doğu Almanya
3:19.23 Doğu Almanya
Moskova
Montreal
1.7.77
10.6.79
29.7.79
27.7.8i
13.8.80
7.8.76
26.10.80
‘ 13.6.80
17.5.80
4.8.78
29.8.78
11.5.80
* i m
12.7.80
24.7.80
1.840
31.7.76
ism r î
OLİMPİYAT REKORLARI Olympic Records
Bayanlar – Vmuoj
1 100 m 11.01
% ■ 200 m 22.03
t . 400 m 48.88
1 800 m 1:53.43
t
i 1500 m 3:56,56
100 Eng/H 12.56
4 Yüksek/HJ 1 m 97
– 1 Uzun/LJ 7 m 06
■$ Gtille/SP 22.41
Disk/DT 69 m 96
. Cirit/JT 68 m 40
1 4×100 m 41.60
4×400 m 3:19.23
■ t. Pentatlon 5083 P.
Annegret Richter (B. Aim) . -Montreal
Barbel Wockel (D. Aim) Moskova
Marita Koch (D. Aim) Moskova
N. Ollzarenko (S. Bir) Moskova
T. Kazankina (S. Bir) Moskova
Vera Komisova (S. Bir) Moskova
Sara Simeoni (îtal) Moskova
Tatyana Kolpakova (Sov) Moskova
İlona Sluipanek (D. Aim) Moskova
Evelin Jahl (D. Aim) Moskova
Maria Colon (Cuba)’ Moskova
Doğu Almanya Moskova
Doğu Almanya Montreal
Nadezda Tkachenko (Sov) Moskova
1976
1980
1980
1980
1980
1880
1980
1980
1980
1980
1980
1980
1976
1980
(13.29 – 16 m 84 – 1 m 84/6 m 73 – 2:05.2)
94.56 JEUen Neumann (DA) 80
Marina Makeyeva (SB) 79
Tatyan Storosheva (SB) 80
Tatyana Zelentsova (SB) 78
Silvia Hollmann (BA) 78
Krystyna Kacperczyk (Pol) 80
Birigltte Kohn (DA) 78
Petra Pfaff (DA) 80
atlama/HJ:
; at 01 Sara Simeoni (Ita) 78
00 Rosi Akermann (DA) 77
ifej m 98 Andrea Matay (Mae) 79
I m 97 Debbie Brill (Kan) 80
1 m 97 Tamara Bykova (SB) 80
I m 96 Nina Serbina (SB) 80
1 m 95 Birigltte Holzapfel (BA) 78
1 m 95 Olrike Meyfarth (BA) 78
1 m 95 Kristine Nltesehe (DA) 79
1 m 95 Elena Goloborodko (SB) 80
1 m 95 Lousse Ritter (ABD) 80
I m 95 Valentina Polulko (SB) 80
1 m 95 Jutta Kirst (DA) 80
; 1 m 95 Urszula Klelan (Pol) 80
B&nm Atbuna/LI:
m 09 Vilma Bardauskiena (SB) 78
7 m 06 Tatyana Kolpakova (SB) 80
7 m 04 Birigltte Wujak (DA) 80
T m 01 Tatyana Skachko (SB) 80
7 m 00 Jddi Anderson (ABD) 80
6 m 99 Sigrun Siegl (DA) 76
6 m 95 Anna Wlodarczyk (Pol) 80
d m 92 Angela Voigt (DA) 76
6 m 85 Sigrid Heimann (DA) 80
« m 84 Heide Rossendahl (BA) 70
6 m 84 Lidiya Alfeyeva (SB) 80
71 m 80 Maria Vergova (Bui) 80
71 m 50 Evelln Jahd (DA) 80
70 m 50 Faina Myelnik (SB) 76 v
69 m 08 Carmen Romero (Küba) 76
68 m 92 Sabine Bngel (DA) 77
68 m 64 Margitta Pufe (DA) 79
67 m 96 A. Menis (Rom) 76
67 m 54 SVyetlana Petrova (SB) 78
67 m 52 Galina Murasheva (SB) 80
67 m 44 Gisela Beyer (DA) 80
Cirit Atma/JT:
Disk Atma/DT:
70 m 08
69 m 96
69 m 70
69 m 32
68 m 80
68 m 40
68 m 28
67 m 84
86 m 66
66 m 56
Pentatlon:
Tatyana Biryulina (SB) 8(
Ruth Fuchs (DA) 80
Tessa Sanderson (Ing) 80
Kate Schmidt (ABD) 77
Eva Raduly (Rom) 80
Marla Colon (Küba) 80
Saida Gunba (SB) 80
J. Putiniene (SB) 80
Ute Richter (DA) 80
Ute Hommola (DA) 80
5083 P. T. Tkachenko (SB) 80
4937 P. Olga Rukovishnlkova (SB) 80
4875 P. Olga Kuragina (SB) 80
4834 P. Y. Smirnova (SB) 79
4823 P. Eva Wilms (BA) 77
4768 P. Diano Konihowski (Kan) 78
4735 P. Natalya Alyeshina (SB) 80
4724 P. Christine Laser (DA) 80
4718 P. Ramona Neubert (DA) 80 ‘
4708 P. Jane Frederick (ABD) 79
GttOe atma/SP:
. 22 m 50s H. Flbingerova (Çek) 77
m 45 Ilona Sluplanek (DA) 80
31 m 89 Ivanka Khristova (Bui) 78
21 mN86 Marianne Adam (DA) 79
2 1m S8 Margitta Pufe (DA) 78
: Û1 m 46 N. Chizova (SB) 73
21 m 43 Eva Wilms (BA) 77
21 m 42 S. Krachevskaya (SB) 80
27 m 37 Nunu Abashidze (SB) 80
21 m 30 V. Veselinova (Bui) 80
DÜNYASI Dttnya geref LM «t
1*0 metre: .
10.88 Marlles
10.97 Evelyn
10.99 Marita
11.01 Annegret Richter (BA) 78
11.02 Romy Muller (DA) 80
11.03 Monica Btamann (DA) 77
11.04 Inge Helten (BA) 78
11.06 L. Kondratyeva (SBL80
11.07 Renata Stecher (DA) 72
11.08 Wyomla Tyus (ABD) 88
11.08 Brenda Morehead (ABD) 78.
11.08 Ingrit Aursweld (DA) 80
289 metre:
21.71 Marita Koch (DA) 79
21.83 Evelyn Ashford (ABD) 79
22.01 Barbel Wockel (DA) 80
22.19 Natalya Bochina (SB) 80
22.20 Merlen Ottey (Jam) 80
22.21 trena Szwinska (Pol) 74
22.31 Kathy Smallwood (tng) 80
22.35 Denis Boyd v(Avtrl) 80
22.36 Marlles Gohr (DA) 79
488 metre:
48.60 Marita Koch (DA) 79
49.28 Irena Szwinska (Pol) 78
49.46 Jarmila Kratoshvilova (Çek) I*
49.63 Maria Kulchunova (SB) 79
49.66 Christine Lathan (DA) 80
50.7 Irina Bagryahtseva (SB) 80
50.14 Ritta Salin (Fin) 74
50.15 Ellen Stereidt (DA) 78
50.17 Nina Zyuskova (SB) 80
50.26 Birigitte Rohde (DA) 78
880 metre:
1:53.5 N. Olizarenko (SB) 80
1:54.9 Tatyana Kaz&nklna (SB) 78
1:54 9 Olga Mineyeva (SB) 80
1.55.4 Nikollna Shtereva (Bui) 76
1.55.5 T. Providokhina (SB) 80
1:55.6 Elfi Zinn (DA) 78
1888 metre:
3:52.5 Tatyana Kazahkliia (SB) 88
3:56.7 LyubOv Smolka (SB) 80
3:56.8 N. Olizarenko (SB) 80
3:56.9 Zamira Zaitseva (SB) B0
3:57.4 Totka Petrova (BUI) 79
3:57.4 Y. Podkopayeva (SB) 80
3:57.8 C. Wartenberg (DA) 80
3:58.2 Natalia Marasescu (Rom) 79 ‘ • 4
3:58.5 lleana Silai (Rom), 79
‘3:59.0 Oleana Romanova (SB) 78
S888 metre:
8:27.12 Lyudmila Bragina (SB) 78
8:31.75 Greta Waltz (Nor) 79
8:33.16 Svyetlana Ulmasova (SB) 78
8:33.53 Natalia Marasescu (Rom) 78
8:33.6 Yelena Sipatova (SB) 80
8:33.9 Tatyana Sycheva (SB) 80
8:34.0 Faina Krasnova (SB) 80
8:36.6 Lyubov Smolka (SB) 80
8:37.8 T. Pozdnyakova (SB) 88
8:38.73 Mary Decker (ABD) 80
188 Eng/H:
12.38 Grayna Rabsztyn (Pol) 80
12.39 Vera Komisova (SB) 60
12.44 Lucyna Langer (Pol) 80
12.58 Johanna Klier (DA) 80
12.59 Annelie Erhardt (DA) 72
12.60 Kerstin Claus (DA) 80
12.63 Zofia Belczyk (Pol) 79
12.65 Danuta Perka (Pol) 79
12.67 Tatyana Anisomova (SB) 78
12.67 Bettina Gârtz (DA) 80
*88 Eng/H:
»4.28 Karin Rossley (DA) 80
84.55 Barbel Brochat (DA) 80
PKWOW
2:08.34 Derek Clayton (Avstrl) 69
jfcOfcOl Gerard Nijober (Hoi) 80
2:09.06 Shigeru Sou (Jap) 78
2:09.12 tan Thompson (tng) 74
2:09.27 Bill Rodgers (ABD) 79
2:09.28 Ron Hill (tng) 70
2:09.55 Waldemer Cierpinski (DA) T6
2:10.00 Marc Smet (Bel) 79
2:10.09 Jerom Drayton (Kan) 75
2:10.12 Toshihiko Seko (Jap) 79
. » Km. Yürüyüş:
•”Sf’î’1
‘.:I8.49 Daniel Bautista (Mek) 79
1:19:02 Ernesto Canto (Mek) 80)
1:19:11 Gennadiy Terekhov (SB) 89
1:19.35 Keima Salonen (Pin) 80
1:19.35 Domingo Colin (Mek) 80
1:19.46 Boris Yakoviyev (SB) 79
1:19.53 Yevgeniy Yevsyukov (SB) 80
1:20.05 Nikolay Vinnichengo (SB) 79
1:20.09 Viktor Semyonov (SB) 130
1:20:13 Anatoliy Solomin (SB) 79
110 Eng/H:
13.00 Renaldo Nehemiah (ABD) 79
13.21 Alejandro Casanas (Klib) 77
.13.22 Greg Foster (ABD) 78
İ3.24 Rod Milburn (ABD) 72
13.28 Guy Drut (Fra) 75
13.33 Willie Davenport (ABD) 68
13.33 Frank Siebeck (DA) 7fi
13.34 Dedy Cooper (ABD) 80
13.37 Thomsa Munkelt (DA) 77
-13.38 Erv Hall (ABD) 68
13.38 Jery Wilson (ABD) 75
2 m 36 Gerd Wessig (DA) 8İT ‘^
1 m 35 V. Yashchenko (SB) 78
2 m 35 Jacek Wszola (Pol) 80
2 m 35 D. Mogenburg (BA) 80
2 m 32 Dwight Stones (ABD) 76
2 m 32 Franklin Jacobs (ABD) 78,
2 m 32 Jeff Woodard (ABD) 80
2 m 31 Rolf Bellscmidt (DA) 77
2 m 31 Greg Joy (Can) 78
2 m 31 C. Thranhart (BA) 80
2 m 31 Jorg Freimuth (DA) 80
Sinkla/PV:
5 m 81 V. Polyakov (SB) 81
5 m 80 Thierry Vigneron (Fra) 81
5 m 78 W. Kozaklewicz (Pol) 80
5 m 77 Phil. Houvion (Fra) 80
. 5 m 71 Mike Tully (ABD) 78
6 m 70 Jean . M. Bellot (Fra)
5 m 70 Serge Ferreira (Fra) 80
5 m 70 K. Volkov (SB) 80
5 m 69 Larry Jessee (ABD) 80
S m 67 Earl Bell (ABD) 76
5 m 67 BUly Olson (ABD) 80
ffemt/LJ:
8 m 90 Bob Beamon (ABD) 68
8 m 62 Carl Lewis (ABD) 81
8 m 54 Lutz Dombrowski (DA) 80
8 m 52 Larry Myricks (ABD) 79
8 m 45 Nenad Stekic (Yug) 75
8 m 36 Joao Oliveira (Bra) 79
8 m 36 Frank Paschek (DA) 80
8 m 35 Ralph Boston (ABD) 65
8 m 35 1. Ter – Ovanesyan (SB) 6T
8 m 35 Josef Schwarz (BA) 70
8 m 35 Ar. Robinson (ABD) 76
_j i>/ b4
,,e Riddick (ABD) 75
ıv.vö Hasely Crawford (Tri) 76
10.07 Valeriy Borzöv (SB) ^12
10.07 Don Quarie (Jam) 76
10.07 Clancy Edwards (ABD) 78
10.07 Eddie Hart (ABD) 78 >
10.07 Steve Williams (ABD) İB
10.07 Mike Roberaon (ABD) TO
10.07 Stanley Fto£d (ABDV8Ö \
– ‘ ‘ ” :.T . ‘ v ‘ ’
200 metre:
19.72 Pietro Mennea ( îta ) 79
19.83 Tommie Smith (ABD) 88
19.86 Don Quarrie (Jam) 71
19.92 John Cirit» (ABD) 168
20.00 Valeriy Borzov (SB) 72
20.03 Clancy Edwajfds(ABD) 78
20.06 PeterNormsn (Avstrl) 68
20.06 Sllviq Leonard (Küba) 78
20.07 James Mallard (ABD) 79
20.08 La Monte King (ABD) 80
400 metre:
43.86 Lee Evans (ABDV68
43.97 Larry James (ABD) 68
44.24 Wayne Collett (ABD) 72
44.26 A. Juantorena (Küba) 76
44.34 Fred Newhous (ABD 72
44.39 John Smith (ABD) 71
44.41 Ron Preman (ABD) 68
44.45 Ron Ray (ABD) 75
44.54 Vince Matthews (ABD) 68
44.58 Curtis Mills (ABt)) 69
800 metre:
1:41.72 Sebastian Coe (Ing) 81
1:43.44 A. Juantorena (Küba) 77
.~*no Sudan] (Yug) 74
1500 metre:
8:05.4 Henry Rono (Ken) 78
8:08.02 Anders Ctarderud (İsveç) 76
8:09.11 B. Malinowski (Pol) 76 .
8:10.36 Frank Baundgartl (DA) 76
8:12.0 Kip Rono (Ken) 80 _
8:12.5 Filbert Bajri (Tanz) 80
8:12.5 M. Scartezzini (îta) 80
8:12.60 Tapio. Kantenen (Fin) 76
8:13.6 Eshhetu Tura (Etyop) 80
8:13.91 Ben Jipcho (Ken) 73
5000 metre:
13:08.4 HenryRono (Ken) 78 ,
13:12.2.9 S. Nyambui (Tanz) 79
13.13.0 Emiel Puttemans (Bel) 72
13:13.32 Markus RyffeJ (îsviç) 79
13:13:69 K.P. Hlldenbrand (BA) 76
13:13.82 Miruts Yifter (Etyop) 77
13:13.88 Karl Fleschen <BA) 77
134.14.4 Bin îftxâıo. (Ken) 74
13:14.54 Peler # eight. . {p f t
**8 48.39 Quentih “Wheeler (ABD) 79
48.44 Harry Sahultlng (Hoi) 78
***.48 James Walker (ABD) 79
^alph Mann (ABD) 72
DÜNYA ŞEREF LİSTESİ: Bütün Zamanlarda
100
9.95
(All . Time World List – Men)
. E R K E K L E R
,,-.,.,■■.1 …. ı■■.■m,….—
10.01
10.02
10.02
10.04
10.05
10.05
Jim Hines (ABÖ> 68
Silvio U pm fû İKüM) Ü
Pietro Mfcnnea (î^a) TO
Charles Grene (ABD) 68
James Sanford (ABD) 80
Lennox Miller Xf*m> r**
Bob Ha;
1:43.57
1:43.5
1:43.7
1:43.84
I :* * ‘
Mike Boit
ANTRENMAN
Dz. ö f r . Dr. Çetin Gttrses
Spor dallarının ayrı özellikleri organizmada
farklı sistemlerin gelişmesini
gerektirmektedir. Örneğin, maraton koça
n bir atletin başarısı genellikle 2 saati
asan bir sürede kasların tüketeceği
oksijenin eksiksiz sağlanmasına bağlıdır,
bu nedenle kalp dolaşım ve solunum
sistemleri, egzersiz fizyolojisi deyimiyle
oksijen ileti sistemi üst düzeyde geliştirilmelidir.
Sprinter bir atletin performansında
İse, bu yüksek oksijen tüketimi kapasitesi
(aerobik kapasite) yerine, anaerobik
kapasite, hız koordinasyonu ve çabuk
kuvvet gibi performans kapasitesinin
başka öğeleri rol oynar.
Çeşitli spor dallarında organizmaya
morfolojik ve fonksiyonel değişiklikler
kazandıran gelişim, metodlu yüklemeler,
başka bir deyimle antrenmanla oluşur.
Organizma belirli bir antrenman
yüküne bir süre sonra adapte olur ; daha
ileri bir gelişmenin sağlanması antrenman
yükünün de artmasıyla olur.
Bu ilkeye uyularak organizmaya’ giderek
artan aşın antrenman yüklemeleri
rekorları inanılmaz düzeylere ulaştırılmıştır.
Sporda üst düzeye ulaşma yansı
sonucu antrenmanın nitelik ve niceliğinde
oluşan bu aşın gelişmeler karşısında
organizmadaki değişiklikleri fizyolojik
sınırlar içinde, Kontrol altında
tutabilmek güncel bir tıp .sorunu haline
gelmiştir.
Çeşitli koşullar altında, performans
elemanlarını bilimsel yöntemlerle belirlemeye
çalışan egzersiz fizyolojisi dalında,
yıllardır süren geniş çaptaki araştırmalara
karşıû .antrenman metodlan
kesin biliüısel kurallara henüz bağlan?
mamıştır, şimdilik metodlann büyük bir
bölümü, deneme – yanılma yöntemlerine,
alışılagelen inançlara ve başarılı atletlerin
uyguladıklan örneklere dayanmaktadır.
Performans; aerobik, anaerobik
enerji üretimini kuvvet ve teknik gibi
noromüsküler fonksiyonları, motivasyon
ve taktik gibi psikolojik faktörlerin tümünü
İçerir. Yukanda belirtildiği gibi
bu öğeler, spor dallarının kendi özelliklerine
göre farklı değer taşırlar.
Bu faktörlerin yalnızca birini oluşturan
aerobik kapasitesinin, yaş, cins,
beslenme özelliklerinden başka, yükseklik,
ısı gibi çevre koşullan ve çeşitli yüklerle
ilişkilerinin saptanması geniş araştırmaları
gerektirmektedir. Bü örnek
performansın ve onun gelişmesini sağlıyacak
antrenmanların çojc yönlü, karmaşık
niteliklerini açıklamaya yeterlidir
sanınz.
Egzersiz fizyolojisi, antrenmanlarla
performans elemanlarından hangilerinin,
ne düzeyde geliştirilebileceğini, bu
karmaşık ortamın getirdiği zorluklar
içinde seçmeğe çalışmaktadır..
Bu yazımızda performansın teknik,
taktik ve motivasyon gibi öğelerim bir
tarafa bırakarak, vücut yapı ve fonksiyonlarında
farklı gelişimler sağlıyan
antrenman çeşitlerinden söz edeceğiz.
Ancak yukarıdaki öğelerin dte zaman
bakımından,-antrenman sürecinin büyük
bir kısmını aldığı gibi üstün bir
performans için büyük Önem taşıdığını
da hatırdan çıkarmamak* geSrekir.
KUVVET ANTRENMANI
Kuvvet antrenmanlarıyla kaslarda
hücre sayısını arttırmadan bir hipertrofi
oluşur, kıkırdaklar kalınlaşır, kemik
ve ligamentler kuvvetlenir. Giderek
arttmlan yükler, kaslarında belirli bir
sınıra kadar kuvvetlenmesini sağlar. Ancak,
tenis ve kürekte olduğu gibi, birbirini
izleyen belli bir yükle yapılan hareketler
kuvvet yanında lokal adale mukavemeti
de yer alır.
Bu tip yüklemelerde kaslarda kapiller
sayısı artar. ATP, kreatin fosfat, miyoglobin
ve glikojen İçeriği çoğalır, kaslardaki
gelişim aerobik antrenmandakine
uyar. –
Kuvvet antrenmanları, ağırlığın haÜçadım/
TJ:
Joa Oliveira (Bra) 75
Wlllye Banks (ABD) 81
Viktor Saheyev (SB) 72
Pedro Perez (Küba) 71
Jak Uudmae(SB) 80
Jorg Drehmel (DA) 72
G. Valyukevich (SB) 79
Nel. Prudencio (fira) 68 .
James Butts (ABD) 78
GiUseppe Ğentile (îta) 88
Gülle/SP:
22 m 86 Brian Oldfield (ABD) 75
22 m 15 Udo Beyer (DA) 78
22 m 02 George Woods (ABD) 74
22 m 00 A. Barishnikov (SB) 76
22 m 85 Terry Albrittfin (ABD) 76
21 m 82 A1 Feuerbach (ABD) 73
21 m 78 Randy atson (ABD) 67
21 m 69 Reijo Stahlberg (Fin) 79
21 m 68 Geoff Capes (tng) 80
21 m 67 Co. Anderson (ABD) €0
Disk/DT:
71 m 20 Ben Plueknett (ABD) 81
71 m 16 Wolfgang Schmidt (DA) 78
70 m 98 Mac Wilkins (ABD) 80
70/m .38 Jay Silvester (ABD) 71
69 m 50 Knut Hjeltnes (Nor) 79
69 m 46 A1 Oerter (ÂBD) 80
69 m 40 Art Swarter (ABD) 79
69 m 26 Ken Stadel (ABD) 79
69 ni 08 John Powell (ABD) 75
68 m 48 J. Van Reenen (ABD) 75
68 m 40 Ricky Bruch (İsveç) 72
DÜNYASI ‘
17 m 89
17 m 55
17 m 44
17 m 40
17 m 35
17 m 31
77 m 29
17 m 27
17 m 24
17 m 22
Dünya Şeref Listed
Cirit/JT:
96 m 72 Ferenc Paragi (Mac) 80
94 m 58 Miklos Nemeth (Mae) 76
94 m 22 Michael Wessing (BA) 73
93 m 90 Hanntt Siitonen (Ftni 73
93 in ’84 PenttlSlnersaari (Fin) 79 –
93 m 80 JaniS LusiS (SB) 72
93 m 54 Seppo Hovinen ( f in ) 78
93 itt 74 Antero Puranen (Fin) 79
92 in 72 HelmuthSchreiber (BA) 79
CeUc/HT:
81 m 80 Yuriy Syedikh(«B»;|0 s
81 m 66 Sergey Utvinöv (BÖV 80 ‘
80 m 80 KSri-Hans Riehw ® A) 80
80 m 48 Boris Zaichuk (SB) 80
80 m 46 Jüri Tamûı (SB) 80
«0 m 34 îgor NikuUn (SB) 80
79 m 80 Walter Schmidt (BA) 75
79 m 16 Manfred Huning (BA) 79
78 m 94 Det Gerstenberg (DA) 80
78 m 62 A. Spirtdonov (SB> 76
DEKATLON:
8649 Gudi Kratschmer (BA) 80
8622 Daley Thompson (tng (80)
8617 Bruce Jenner (ABD) 76
8480 Siegfried Stark (DA) 80
8456 Nikolay Avilov (SB) 72
8407 Jurgen Hingsen (BA) 80
8392 Fred Dixon XABD) 77 v
8384 A.GrebenyUk (SB) 77
8331 Yuriy Kutsyenko (SB) 80 .
8319 Bill Toomey (ABD) 69
Belirtilen aerobik antrenman metodlannm
bir günlük antrenman periodunda,
belirli oranlarda kullanılması
çalışmalara renk katar, ayrıca metod
eksiklikleri de giderilmiş olur.
Interval antrenmanlar çalışma mesafesi,
temposu, dinlenme süresi ve
tekrarsajnsı önceden saptanmış ardarda
güç üretme yöntemidir. 100 m bir mesafenin
İS saniye içinde, 200 m dinlenme
loğlarıyla, 15 kez koşulması bu tür
çalışmaya uyan basit bir örnektir.
Antrenman parametrelerinin değerlerini
değiştirme yoluyla organizmaya
giderek artan yüklemelerin yapılmasıyla,
fartlek ve maraton antrenman metodlannda
daha hızlı bir gelişim sağlandığı
saptanmıştır. Aerobik antrenmanlarda
genellikte interval metodlarda, yük
parametrelerinin değerlerini saptamakta
kalp dakika vurum sayısı bir kriter
olarak alınmaktadır.
örneğin, hızlı interval antrenmanda
yükleme sonunda mâkBimal kalp vurum
sayısı 180 ’ni aşmamah ve dinlenme
süresi nabız 120’ye düşünceye kadar
uzatılmalıdır. Nabız, 90 saniyeyi aşan
bir dinlenme süresince bu değere dü-
«emediği takdirde yükün ya değeri azaltılmah
veya antrenmana son verilmelidir.
‘
Interval antrenmanda aynı koşu pistinde
peş peşe yapılan yüklemeler tek-
‘ düze ve bezdirici olur. Ormanlarda, kronometrenin
soğuk kesinliğine uymadan,
doğal güzellikler İçinde, -spriritten
Jofa- kadar değişik tempolarda yapılan
fartlek veya hız oyunu antrenman ti-,
plnde bu tekdüzelik yoktur.
Sporcu tepeye hızla tırmanırken,
dik yamaçlardan inerken kronometre
yerine iradesinin baskısı altındadır. Ancak
bu bağımsız doğal renkle ortam büyük
bir disiplini gerektirir. Bu tip antrenman
kış sezonunda atletin mukavemet
antrenmanında çok önemli bir yer
tutar.
İstasyon çalışmasında her istasyon
için seçilen hareketler ayn ayn
kas gruplarım kapsar. Sporcu süresi saptanmış
Ur istasyondahareketlni bittirdikten
sonra diğer istasyona dinlenmeden
geçer. İstasyon çalışmasında genellikle
8 istasyon vardır. O bu tür çalışmada
yalnız aerobik kapasite ve lokal
mukavemet değil, istasyonlardaki hareketlerin
tekrar sayısını veya süresini,
yükü, hızı, dinlenme süresini, istasyon
sayısını değiştirmek yoluyla kuvvet, hıı,
hızda devamlılık özellikleri geliştirilebilir.
İstasyon çalışmasında kullanılan
yükleme parametreleri, sporcunun bedensel
uygunluk düzeyini ve gelişimini
sayısal değerlerde saptamak olasılığını
verir. İstasyon çaUşmaşmda hareketler
ve ilkeleri bir kere öğretildikten sonra
eğitici bir kadroya gerek kalmaz. Çalışmaya
bir anda çok kişi katılabilir. Tamamen
tükenildiği sanılan bir anda başka
kas gruplarım kapsayan bir istasyona
geçme sporcuya yeni bir güç ve motivasyon
sağlar.
ANAEROBİK ANTRENMANLAR
Küçük hat:
5 – 10 saniye süreli, mâkslmal yükle
yapılan çalışmalarda enerji, kaslardaki
yüksek enerjili fosfat bileşikleri
ve miyoglobine bağlı oksijenle sağlanır.
Bu tür çalışmalarda laktik asit oluşumu
etkin değildir. Ancak uzun sprintler,
tepe tırmanma koşullan gibi, 1 dak.
kadar süren, supramaksimal yüklerde,
büyük kas gruplarını kapsayan çalışmalarda,
aerobik kapasite yetersiz kalır
ve enerji anaerobik kaynaktan sağlanır.
Her yükleme arasında 4 – 6 dak. kadar
dinlenme süresi verilse burkandaki
laktik asit konsantrasyonu giderek yükselir
ve PH düşer. Bütün antrenmanın
yorgunluk ve stressine dayanabilmek
güçtür, üstün performans düzeyindeki
sporcuların, aneorobik çalışmalar sırasında
oluşan çok yüksek laktat düzeyine
dayanabildikleri saptanmıştır. Ancak
yedek alkoli değerlerinde bir değişiklik
saptanmamıştır.
Sonuç olarak» sporcularda performans
düzeyinin çeşitli antrenmanlarla
reket ettiren kasm boyuna kısaltması
biçiminde izotanik (dinamik) ya da ağırlığın
hareket ettirilmeden kasılı boyünda
bir değişme olmaksızın yapılan izometrik
(statik) yöntemlerle yatnUr.^
Metodlann birbirlerine üstünlüğünü
göstermek için yıllarca süregel*» tart*şmalar
sonucunda her iki metod da üyr
gulama biçimleri ve yararlanıra aletler
açısından çokgelişmiştir.
Dinamik çalışnaajar nçrama, koçu»
tırmanma gfbrhareketlerle yi|İtııa ^ » r –
cunun kendi ağırlığı ile; kasa,; merdi*
ven, fyalka, barfiks, paralel g ib ia ra ç
ve gereçler yardımıyla sporcununkendi
ağırlığı ile; sağlık topu, gülle, kurşun
yelekler gibi araç ve gereçlerle ya da
duvar makara lâsitlerl, barbel ve dambel
gibi ayarlanabilir alırlıklarla, interval
ve istasyon çalışmaları biçiminde
yapılmaktadır. Spor endüstrisinin gelişimi
uygulama çeşitlerini giderek arttırmaktadır.
Durum, statik çalışmalar için
de aynıdır.
Sporcunun ve spor dallarının özelliklerine
göre antrenörler, kuvvet çalışmasının
hangi metodlarda, hangi yüklerde
ve kaç kez yapılacağını saptamağa
çalışırlar. Ancak kas kuvveti çok karışık
bir fonksiyonlar sonucu belirir.
Standart ölçmelerde aynı deneklerde,
sürekli testlerle elde edilen kas kuvveti
bulgularının standart sapması yüzde
10 hattâ daha yüksek bir değerde
bulunur. Delorme’un «az tekrarlı ve yüksek
dirençli egzersizler kuvvet, çok tekrarlı
ve az dirençU egzersizler ise mukavemet
sağlar» ilkesi h&lâ geçerlidir. Maksimal
kuvvetin % 50, % 60, % 70, yüzde
80, yüzde 90 ve yüzde yüzüyle yapılan
çalışmalarda en fazla kuvvet artışı,
% 80’lik yüklemelerde elde edilmiştir.
Sprinterler ve atlayıcılar gibi performanslarında
hız faktörü önemli olan
sporcularda, düşük dirençte çok hızlı yapılan,
çabuk kuvvet (güç) çalışmalarına
gerek vardır. Bu nedenle her antrenör,
maksimal kuvvet,^ çabuk kuvvet, kuvvette
devamlılık gibi farklı niteliklerin organizmada
oluşmasını gerektiren kuvvet
a^i^nman m^todiarını^ kencü spor
daHaftnin göre seçmek V®
Son olarak feufvet antrenmanlarıyla
ilglü l ^ araştetflımrar» değinmek tottext|#
İCB|seead^b –
ve W pS itiBy iw iv küvetinde ‘ ‘ anlamlı
:Wör »ağlaadiâıbiMirüınektedii.
egaerslale artteılaa
kuv^etto^dene6^ a l ışm a a »ğ ıte s t le t ;m ^ ^
da p<ft®8yonlarda. kis^olduğıau» belSS^
“, lenöıâsi, * ^ r e n m « ^ ı i kövvet arbSnd*
önfflaaiİ’ ^ . : ;y»/^tttt^^|^i^;;kamtlttBttâ|*^
– ta ^ .Ş I İa d i bu fcutaşlar inezübirçok ar*e–‘:
tırmalara öncülük etmektedir.
AEROBİK ANTRENMAN
Hızlı interval, yavaş interval, fartlek,
maraton ve istasyon çalışmaları aerobik
antrenman metodlan olarak ta*
nımlanır. Yük derecesi ile kalbin dakika
vurum sayısı arasındaki doğrusal ilişki
ve başka bazı parametrelerden yararlanarak
aerobik antrenman metodlannı
sınıflandırma olanağı vardır.
Yüzme dalında bu tür bir tanımlamada
aşağıdaki ayırımlar yapılmıştır:
Hızlı interval antrenman: 15 kere
100 m, % 85 – 90 yük, 1 dak. dinlenme,
maksimal nabız vurumu: 175 – 180 dinlenmede
120-İ40. , , 1 ‘ ‘ V’%
Yavaş interval antrenman: 20 ker”
re 100 m,, % 80 – 85 yük, İS – 30 « 0 :
dinlenme, maksimal nabız: 179 – 180,
dinlenmede’ 150 -160.
Fartlek antrenman: 1 mil değişik
tempoda yüzme, maksimal nabız: 170
180, dinlenmede 130.
Maraton tipi antrenman: Ortalama
bir hızla devamlı yüzme, ortalama nabız:
140- 155.
Yük parametrelerinin değişmesi Ûe
organizmada değişik uyumlar oluşur,
örneğin, hızlı i nterval antrenmanla
sporcuda yalnız o 2 ileti sistemi değil, hız,
kuvvet ve anaerobik kapasite de’ gelişir.
Diğer taraftan maraton tipi antrenmanda
bu parametrelerin gelişme olasılığı
yoktur.
Dinlenmekle vücuttaki laktik asit azalmaya
başlar, iştah açılır.
Herşeyde olduğu gibi kaslarımızı çalıştırırken
aklımızı kullanmalıyız. Kal*
dıracağımız ağırlık, koşacağımız mesafe,^
atlıyacağmz yükseklik yaşa uygun
olarak programlanmaldır.
Belirli kasları, bacak ve karm kaslarını
geliştiren sporlar: Koşular, ayaklara
geçirilen patenlerle buz Üzerinde*
makaralı olanlarla asfalt Üzerinde yapılan
patinaj ve bisiklettir. Bütün kas*
lanmızı çalıştıran” sporlar ise, yürüyüş,
yüzme, kürek çekme, tenis oynama, basketbol,
eskrim ve İsveç cimnastiği sporlarıdır.
Beden eğitimi vücudun çeşitli kısımlarını
kuvvetlendirmek ve sağlığı korumak
için yapılan hareketlerdir. Bu hareketler,
kol, bilek, bel, omuz, kalça, göbek
ve bacak kaslarını kuvvetlendirmeye
yarar.
MASAJ:
Masa], çok eski devirlerden bu yana
birçok değişikliklere uğramasına rağ-
; men, tedavi edici ve rahatlatıcı özellikleri
nedeniyle dünyada tatbikat alanı
çok ve genellikle sporcuların başvur^
dukları bir vasıta olma günceliğini muhafaza
etmektedir.
> Dünyada yüzlerce masaj okulu bulunmasına
rağmen, yurdumuzda masajcılık
masörlerin özel yetenekleriyle sür—
Sürülmektedir.
Masörler; kas, eklem, sinir ve damar
sistemleri hakkında gerekli bilgiye
sahiptirler. El maniplasyonu olan ve
masörlerin uyguladıktan yöntemleri
resimlerde görüldüğü şekilde tatbik
eden herkes başarıya ulaşabilir. İnsansanlarm
iç güdüleriyle ağrıyan yerlerini
oğarak tedaviye kalkışmaları sistematik
olmasa bile masaja olan gereksinmesinden
İleri gelmektedir.
MASÖR – MASÖZ:
, / ’”V . :
Masörlük yapacak bayan ve erkeklerin
dayanıklı, yumuşak ve hareketli
ellere sahip olması lazımdır. Masörler
duruma ve gereken tekniğe göre
bir veya iki elle çalışır. Ellerinin kuru
ve temiz olması şarttır.
Masaj odasının sıcaklığı 20° C’den
aşağı olmamalı, 70 – 80 cm. yükseklikteki
masaj masası fazla yumuşak olmamalı,
vücut şekline göre ayarlanabilmelidir.
Masaj yapılırken kaydıncı madde
olarak az miktarda talk pudrası, yağlar
ve kremler kullanılır. Tam masaj
süresi 80-45, yârı masajlar 15-20 dakika,
spor masajları ise zaman kısalığı sebebiyle
8-10 dakikadır.
Bir kas grubunun sıvazlanması ortalama
olarak 3 saniye sürer. Yorulmuş
kasın masajla 3-5 dakika içersinde
bilhassa sporculara uygulanan masajla
-tekrar kendi gücüne kavuşması
kuvvetlenmesi mümkündür. Yine yanıklar
ve ameliyatlar sebebiyle husule
gelen yapışıklıkların, sikatrislerin bertaraf
edilmesi, dokuların tekrar eski
elastikiyetine kavuşturulması da olağandır.
KLASİK MASAJIN
MANUPLASYONLARI:
Masajda 5 ana manuplasyon vardır:
Öfloraj, friksiyon, petrisaj, tapotmen
ve vibrasyon.
1 — ÖFLORAJ (Sıvazlama):
Elle tutulabilen kaslarda el avucüyla
yapılır. Derinde bulunan kaslar,
kiriş ya da tendon gruplariyle ele tutulamıyan
kasların masajında, tenar
kısımla, baş parmağın dış kısmiyle, parmak
ve parmaklar bükülerek, parmak
oynaklarının sırt kısımlarıyle, parmak
uçlarının yumuşak kısımlariyle öfloraj
yapılır, örneğin: Sırtta iki yumruk yan
yana çalışırsa iki baş parmak birbirine
değer, el geriye dönerken avuç açılır ve
avuç içi deriye temas eder.’Öfloraj sokucu,
deri kan dolaşımı artar. Deri üzerindeki
olü hücreler oluşur. (Hamamlar*
da keselenmek sonucu oluşan durum
gibi).
♦
normal tiff insanda karşılaştırılmayacak
bir biçimde yükseldiği açıktır. Uluslararası
bir prestij yarışına dönüşensporda,
performansı yapay, sonucu beli
kıncalı ve çoğu kez gizli yöntenfletle arttırma
yollan da aranmaktadır.
Organizmanın fonksiyonel rk a riaa –
şıklığı gelişini sorunlarına yai^ılr
lann verilmesini zorl^tırdığı haldi»
antrenmanların bilince! yönleri yoğun
araştırmalarla glderejk ştfçliiifffi^tieŞr.
Artan antrenman yfUtteHnto r f r ^ t o e
j^arşı koyan sporcunun zihin, duygu ve
karakter yapısının gelişiminin özlemi
bilincine ulasan toplumlarda antrenmanların
çeşitli parametreleri gidecek
yoğun araştırmalara konu olmaktadır.
KONDİSYON
Kondisyon; hazır olmak, başarabilmek
ve kendine güven kazanmak demektir,
Bütün sporlarda ve sporcular
için şart olan kondisyon; spor branşlarında
arzu edilen çalışmalar sonunda
beceri kazanmak için, hazır olmak ve
yetenekli olmak için yapılan antremanlarla
kazanılır. Bu antremanlar özellikle
ruhsal ve organik en mükemmel verimi
sağlamak için pl&nh, sistematik ve
teknik faaliyetleri içerir. Ve de bu antremanlar
teknik çalışma, kondisyon geliştirme
ve zihinsel çalışmalan da kapsar.
Genç olsun, yaslı olsun herkeste
adele kuvveti idmanlarında zararlan
önlemek ve başarıya ulaşmak için belli
metod ve esaslar dikkate alınmalıdır, ö r neğin:
a) Vücudun genel kuvvetlendlrilmesinden
başlıyarâk diğer guruplanna
geçmek,
b> Hafif yükten, ağır yüke,
c) Az hareketten çok harekete,
d) Basitten zora geçmek lazımdır.
Organlar arası işbirliğini geliştirme,
organizma yapısında değişiklik
meydana getirmeyen bedeni faaliyetleri
teknik çalışmalarla, bir organın ya da
organlar gurubunun verim gücünü ve
yapısını değişime uğratan, belirli araamacı
güç ve verimi
ive sistematik çalış-
Yine g&~’:
resim ya da
yoluyl^ – f e t i r i l e n uyarmalarla:
\ « p ^ ^ ‘| la ^ J ^ ik ,i8 t e k . uyandırmak,
,.£ $ ^ ‘# r iİ ^ «& B İ g r ı sağULyıtt zihinsel
çaliŞDSal^ lkı»m yermekie de ba«a^
‘’i- Şdalü bilgi çaüfcmaianyla, yapıl»**
. cakislerin özeHİ*İ Te bu özellikler* erlşmak
İÇ|n neleı^ yBftoe getirilmesi V*
denMÜ olacak -öğretlUr. Bu iştekl-b**-
ha^alann düzettmç yollan ve •*-
aletall
GENEL JİMNASTİK
(Fiziki Kondisyon) :
A. Serbest jimnastik veya
Jimnastik yapılış tarzı:
1 — Yumuşak çalışmalar,
2 — Germe ve açma hareketleri ;
3 — Kuvvet hareketleri,
a) Ağır kuvvet hareketleri,
b) Çabuk kuvvet hareketleri. _
B. Yer idmanları veya akrobatik
hareketler (koşarak veya durarak),
C. Aletli jimnastik (salonda- v i ‘
açık havada),
D. Isınma ve koşular.
MASAJ
KA8LAR:
Vücudun aktif hareketlerini meydana
getiren doku, kaslar sinir sisteminden
aldıkları herhangi bir uyan ite
üzerine yapışıklan , kemiklerin ve İç
organların hareketlerini sağlarlar.
Kasların normal bir çalışmaya ihtiyacı,
vardır. Kaslan az gelişmiş narin
yaradılışlı çocuklar için hafif beden
hareketleri yapmak çok lüzumludur. Oldukça
uzun süren aşın ve sert yorucu
hareketlerden sonra laktik asltln çoğalması
sonucu çocuklar, vücutlarında kırıklık
duyar ve uyuma ihtiyacı hisseder,
başlan ağınr iştahlan kesilir Ve de ateşleri
bile yükselmeğe başlar. Bu durum?
dan kurtulmanın çaresi dinlenmektir.
‘ .
S~ Moggj :;‘,
2 — FRİKSİYON: – ! Kıymak, kamçılamak ve şamarla- ^
mak tapotnmentltt birer variasyonlan-
Friksiyon, parmaklar veya baş parmak
uçlarıyla dairevi tarzda, yapılan
kuvvetli bir sıvazlama olup, bununladerin
kas, kiriş ve kiriş gruplarına erişilebilinir.
friksiyon baş parmakla yapılırsa,
yanda duran parmaklar ona destek olurlar,
meğerki diğer parmaklarla friksiyon
yapılırsa baş parmak day^fcfc vazifesi
görür. Friksiyon hiçbir alman
ağn vermemeli ve deriyi tahriş edecek
kadar kuvvetli olmamalıdır»
3 — PETRİSAJ (Yoğurma):
Petrisaj tek elle, çift elle ve parmaklarla
yapılır. Ellerin bilekten serbest hareket
etmesine dikkat edilir. İki el petrisajmda,
eller kas üzerine birbirine
paralel olarak konduktan sonra, ikisi birden
kası kavrar, yukan kaldırarak gerer
ve sıkar., (Kadınların hamur yoğurması,
çamaşır yıkaması gibi.)
Kas kitlesinin elle tutulmayacak kadar
küçük olduğu yerlerde ve sırtta tek
ve iki elle petrisaj manuplaşyonları
baş, işaret ve orta parmaklarla yapılır.
Bu manuplasyonun asıl etkisi kısa olmakla
beraber, deri ve kasla deri arasındaki
dokulara da etki yapar, kas daha
iyi beslenir.
4 — TAPONTMENT
(Bir tempo İle vurma):
Tapontmelıt, hareket el bileğinden
çıkmak üzere yumruklar veya yan kapanmış
yumruklarla, yapılır. Ellerin
hastaya dik olarak tutulup, yalnız küçük
parmaklar temas ettirilerek, diğerlerinin
yelpaze gibi vuruş esnasında birbirine
çarpmasına KIYMAK, ellerin yanlarıyla
vurulup hareket dirsekten çıkar
ve parmaklar biraz bükülüp arkalarıyla
vurulursa, KAMÇILAMA, el ve
parmaklar hafifçe bükülüp, baş parmak
işaret parmağına bitiştirildikten sonra
vurulursa, ŞAMARLAMAK denir.
di?. Etki gayet kuvvetlldir. Vurmalar
kuwefcli bir dolaşım sağlar ve dolayısiyle
metabolizmayı yükseltir.
Sinirli, zayıf’ yaşlılara ve çocuklara; –
taponment çök hafif olarak tatbik edil- ‘!
meüdir. •’ * –
v
parmak uçlanma veya elin tam$- i
minin deriye temasından sonra dikey
yörçdis oluşturuianritmik hareketler ve
titreşimler vibrasyondur. El gayet ya*
vaş yürütülür ve hafif bir kaydırmayla ,
tekrar başlangıç noktasına döner. El
bileği Ve parmaklar bü süre içinde hareketsiz
kalır. Etkisi, tembih olmuş, uyarılmış
sinirlerin teskini ve indirek yolla
da kasların gevşetilmesiyle oluşur.
Vibrasyonların sürati (Frekansı) 15 saniye
civannda olmalıdır.
ÖRNEKLEDİĞİMİZ RESİM
‘TABLOLARINDAKİ MASAJLAR:
ELİN MASAJI:
Elin bütün kasları avuç içi tarafın- ■<
dadır. Sırt tarafında, kemikler arasın- :
da küçük kaslar vardır.
Masajda, el ayası, el sırtından baş» ;
lıyarak, bilek üzerinden alt kola kadar ~
olan kısım, hipotenor kaslar, tenar kaslar,
el bileği-sıvazlanır.
Elin dip oynaklarına, parmak-kemikleri
aralarına, parmakların iç kısımlanna
friksiyon yapılır.
KOLLARIN MASAJI:
Yalnız kollarm masajında hasta
sandalye veya tabureye oturtulmalıdır.
Masaj yapacak olan hastanın elini,
kendi baş parmağı hastanın elinin sırtına,
kendi parmaklan da onun avucunun
içine gelecek tarzda tutar. Serbest
kalan eliyle de hastanın alt ve üst
kol ekstansörlerine masa] yapılır. .
Başlangıç sıvazlamasına kolun yukarısından
başlanır. Üst ve alt kol ar- ;
kaya bir kaç kez sıvazlanır.
BACAKLARIN MASAJI:
Bacakların masajında bacakların ön
kısımlarının masajı için hasta sırt üstü
yatırılmalı ve dizlerinin altına bir yas- *
tık konulmalıdır. Topuklar masaj masasından
dışarı sarkabilir.
Bacakların arka kısımlarının masajında
hasta yüzükoyun yatmalıdır.
Kasların gevşetilmesi için ayak bileklerinin
altına bir yastık konur.
Başlangıçta önce uyluklar, sonra alt
bacak ve en sonunda tüm bacak aşağıdan
yukarıya sıvazlanır. Uylukların ön
yüzleri iki veya’tek elle sıvazlanır. Tüm
bacak bir sıra dahilinde uyluk, alt bacak
ve ayak sırasına göre avuç içiyle
sıvazlanır.
BALDIRLARIN MASAJI:
Alt bacağın ön kısmı avuç içiyle sıvazlanır.
Ekstansör kaslarına friksiyon
yapılır. Ekstansör kaslara iki elle tepotnment
yapılır.
SIRT MASAJI:
Sırt masajında hasta yüzükoyun yatırılır.
Ense kaslarının gavşemesi için
altına küçük bir yastık konur. Burnun
serbest bırakılmasına dikkat edilir. Kolalar
hastanın başi üzerinde Veya gevşek
olarak yanlarda durabilir.
a) âliler kabalar üzerine bir birine
paralel olarak konduktan sonra, bütün
sırt omuz Üzerinden köprücük kemiğine
kadar parmak ve avuç içleriyle
sıvazlanır. Tekrar geriye döner ve bu kez
koltuk altına, üçünöüsünde kaburgaların
altına kadar dışa doğru sıvazlanır. Bu
sıvazlama parmak sırtlariyle de yapılabilir.
b) Bel kemiği yanındaki kaslara
(paravertebral kaslar) gine aşağıdan
başlıyarak enseye kadar friksiyon yapılır.
c) Kalça kemiğinin arka üst kenarından
kaburgalar altına kadar olan
bölge avuç içiyle dairevi olarak sıvazlanır.
îkinci seferde kaburgalar üzerinden
omuzlara kadar çıkılır.
d) Kasların lif yönlerine dikkat
edilerek iki elle kabalara petrisaj yapılır.
Yukarı doğru devam edilerek, kalça
kemiğiyle ardorsi üzerinde tekrar kuvvetle
çalışılır.
e) Bütün sırt aykırı olarak sıvazlanır.
f ) Bel kemiği yanındaki kaslara
parmaklarla petrisaj yapılır.
g) Sırtın geniş kasma iki elle veya
parmaklarla petrisaj yapılır.
h) Koltuk bölgesinin arka kumuna
iki elle petrisaj yapılır.
i) Kalça kemiğinin arka üst kenariyle
sakrum, yani kuyruk sokumu kemiği
üzerine friksiyon yapılır.
k) Kaburgalar arasındaki kaslar
parmak uçlariyle sıvazlanır.
1) Kaburgalar arası kaslarına friksiyon
yapılır.
m) Trapez kasın boyun kısmı el sirkiyle
sıvazlanır, sonra iki ele petrisaj
yapılır* Şayet, gerekirse friksiyon yapılır.
n) Paravertebral kaslarla kabalara
tapontment yapılır. İlave olarak
kaburgaların üzerindeki kaslarla kürek
kemiği kasları kamçılanır ve şamarlanır.
o) Bel kemiği boyunca enseye kadar
vibrasyon yapılır.
p) Başlangıçta, yani a da olduğu
gibi son olarak bütün sırt tekrar sıvazlanır.
Bilhassa petrisaj da kasların lif
yönlerine dikkat edilmelidir.
OMUZ MASAJI:
Omuz başı kaşının masajı hasta
oturtularak yapılır. Kol 60 derece açılarak
ya uyluk üzerine yerleştirilir veya
serbest olarak aşağıya sarkabilir.
a) Omuz başı üst kolun üst orta
kısmından yukarı doğru avuçla sıvazlanırken,
diğer elde omuzu tesbit eder.
Sıvazlama omuzbaşmı hafifçe aşar.
b) Zayıf olan omuz başı kaslarının
petrisajı tek elle, kuvvetlice olanlar parAYAK
– BACAK MASAJ LA Rl
AYAKLARIN MASAJI:
Masaja ayak sırtından başlanır. Bir
el ayak sırtını sıvazlarken diğer el ona
destek olmak üzere ayak tabanında bulunur.
V
Ayak iki taraftan iki elle, ayak bileği
çıkıntılarına kadar sıvazlanır. Kirişlere
teker teker» baş veya işaret parmağıyla
friksiyon yapılır. Ayak tabanının
iç ve. dış kısmına parmaklarla
petrisaj yapılır. Ayak tabam parmak
oynaklarıyla sıvazlanır. Topuk baş parmaklarla
sıvazlanır. Topuca friksiyon
yapılır.
inaklarla yapılır. Kasın On parçasının
petrisaj ındamasör hastanın arkasında
bulunur. Orta kısminin petrisajı önden
veya arkadan yapılabilir.
e) Kas içinde sertlikler yegeloz)
varsa friksiyon yapılır.
BAYANLARIN VÜCUT MASAJI:
Göğüs masajı: Genel masajla birlikte
yapılıyorsa hasta sırt üstü yatarken,
özelse oturtularak yapılır.
a) tik olarak göğüs kemiğinin ortasından
başlanarak köprücük kemiğine
ve koltuk altına kadar avuç içiyle sıvazlanır.
b) İkinci olarak göğüs kemiğinin
alt kısmından dışa dpğru, koltuk altı
çizgisine kadar sıvazlanır. Oradan dönerek
köprücük kemiğinin altından
. birinci kaburganın göğüs kemiğine yapıştığı
yere kadar gelinir. Bu son sıvazlama
parmak uçlariyle yapılabilir.
c) Büyük göğüs kasına iki elle veya
parmaklarla göğüs kemiğinin, yanından
başlayıp koltuk altına kadar petrisaj
yapılır.
d) Aynı kas yine içten dışa, koltuk
altı çizgisine kadar sıvazlanır.
e) Kaburgalar dıştan içe, göğüs kemiğine
kadar sıvazlanır. Bu esnada parmaklar
hafifçe bükülerek ve kaburgalar
aralarım çekerek ilerler.
f) Göğüs kemiğine parmaklarla
friksiyon yapılır.
g) Bütün göğüs kafesi içerden dışarı
son olarak sıvazlanır.
KARIN MASAJI:
Masaj yapılacak sırt üstü yatar. Baş
kısmı hafifçe yükseltilir. Karın kaslarının
gevşeyebilmesi için , dizlerde biraz
bükülüp altına yastık konur. Hasta gayet
sakin solumalı ve konuşmamalıdır.
a) önce bütün karın duvarı avuç
içiyle saat yönünde, dairevi olarak sıvazlanır.
b) Göbek etrafına parmak ucuyla
öfloraj ve friksiyon yapılır.
c) Bütün kasları aykın olarak sıvazlanır.
d) Kaburgaların alt kenarlarına arkadan
öne, sternuma kadar fiksiyon
yapılır.
e) Kalçanın ön üst kenarına arkadan
öne friksiyon yapılır.
f ) Son olarak bütün karın örtüsü
avuç içiyle dairevi sıvazlanır.
SPOR MASAJI:
Sporculara, oftlann güçlerini arttırmak
ve daha süratle dinlenebilmelerini
sağlamak amacıyla yapılan masajlara
spor masajı denir. Masaj, yarışmalardan
önce, iki yarışma ârasmda ve
antremanlarda uygulanır. Spor masajında
da öfloraj, friksiyon, petrisaj, vibrasyon
ve tapotmen gerektiğinde kullanılır.
Buna rağmen spor masajının
kendine mahsus başka özellikleri vardır:
1 — Klâsik masajın aksine olmak
üzere, masaj yapılması gereken şahıs
burada, özel lokal bulgular olmadığı sürece
sağlam ve sıhhattedir.
2 — Spor masajında bağ dokusu,
perlost, refleks belgeleri veya sinir noktalarına
değil, sporcunun tüm adele
mantosuna masaj yapılır.
3 — özel bulgular olmadığı müddete
çe, sporcularda kısmi değil, daima tam
masaj yapılır.
4 — Zamanın azlığı nedeniyle bir
sporcunun’ tam masajının 5-10 dakika
içinde bitirilme zorunluğu vardır. Bunun
içinse çok süratli çalışılması gerekir.
Normal masajda anımsıyacaksuuz
aynlan süre 45-50 da&kadır.
5 — Klasik masajın kan ve lenf dolaşımını
arttırıcı, deri ve kaslarda hiperimi
tevlit edici etkilerine ilaveten, spor
masajından sporcunun gücünü arttırı
lası ve yorgunluğunu daha süratli gidermesi
de beklejımektedir.
Spor masajının güç arttırıcı etkisinden
ziyade, masajdan sonra sporcuların
kendilerinde hissettikleri zindelik
ve canlılığın yanısıjra psikolojik bir takım
faktörlerin de rol oynadığı bir gerçektir.
Spor masajının kendine özgü etkileSIRT-
OMUZ MASAJLARI
4. Dinlendirme masajı:
Yarışmalardan sonra yapılır. Çagş£
lışmak için yeterli zaman vardır. Daha
yavaş bir tempoyla, daha esaslı ilgileniiV>
lebilinir. Yorgunluğu alıcı, dinlendirici
Ve teskin edici etkileri vardır.
^ ^ Spor masajında da genel masajda
gibi bir sıra takip edilebilir,
a r t üstü yatarken önce bacak-
^Sİann Ön yüzleri (ekstansör kaslar) te*
* davi edilir. Bunları kollar takip eder.
Sonra sporcu bacaklarını dizden büker
. ve bu pozisyonda, da karın ve göğüs adaleleri
üzerinde çalışılır. Bacakların arka
kısımlarının masajında sporcu yüzükoyun
yatırılmalıdır. Yukarıdaki sıraya
bacaklar, kollar, sırt ve kabalarla
‘finse kaslarına gerekli manuplasyonlar
nlır.
Spor masajı günümüzde sporun her
fubesinde uygulanmaktadır. Son yıllarda
alman dünya spor rekorlarının kırılmasında
antrenör . hekim – masör
ekibinin sporcuya sağladığı yardım küçümsenemez.
Spor masajında öf loraj, friksiyon,
petrisaj, vibrasyon ve tapotmenle bunların
varisyon ve kombinasyonlan yerine
ve zamanına göre tatbik edilir. Bunların
kullanılışı tamamen masörün ellerinin
hissetme kabiliyetiyle tecrübelerine
bağlıdır. Yalnız tapotmenin kasları
tenbih edici etkisi göz önünde tutularak,
kasrölaşmammn öndelikle arzu
edildiği hallerde kullanılmaması daha
uygundur.
Spor masörünün, masaj teknik kaidelerine
tam manasıyle hakim olması,
«İlerinin altındaki dokunun niteliğini
hissederek ona göre masaj yapması çok
mühimdir. Ayrıca masörün, mükemmel
bir ikna kabiliyetine sahip olması da
şarttır. Zira, masör sporcunun kaslarını
tedavi ederken, onu ruhen de takviye
etmesini bilmelidir. Yine masör,
sporcunun hareket sistemiyle kaslarında
oluşabilecek her arızamn yalnız masajla
tedavi edilemiyeceğini gerektiğinde
vakit kaybetmeden bir hekime durumu
bildirmesi gerektiğini de unutmaması
gerekir.
Sporca Saflıjı
Yurdumuzda masör yetiştirilmesi
için ilgililerin bu konuya değinmesini
ve ehil ve yetenekli güvenilir masörlerin
çoğalmasına yardımcı olacakları kanısındayız.
Beden Terbiyesi Gn. Md.
Yayım klasik masaj ve spor
masajı adlı Dr. Necdet Tuna’nın
kitabıyla yabancı
massage kitaplarından özetlenmiştir.
SPOR TRAVMALARI VE
FİZİK TEDAVİLERİ
Prof. Dr. Fnat DİNİZ
Düşme, çarpma, vurma, sıkışma ve
burkulma gibi etkenlerle (travma) hareket
ve destek sisteminde, iç ve dış organlarda
çeşitli hasarlar ortaya çıkabilmektedir.
Travmatik hastalıklar, travmatik
etken, dokuları direkt veya endirekt
bir mekanizma Ue etkiler. Direkt
mekanizmada, travmatik etkenin dokuya
değdiği bölgede lezyon olur, (Bir adale
üzerlne’gelen darbe «onucu olan adale
ezilmesi). Endlrekt mekanizmada ise,
travmatik etken değdiği bölgenin uzağında
lezyon yapacak şekilde etki gösterir
(ayak üzerine düşen bir kimsenin
bel, kalça veya, dizinde ortaya çıkan
hasarlar). Endirekt travmatik lezyonlann
diğer bit şekli, vücudun çeşitli komşu
bölgelerindeki farklı atalet nedeniyle
olurXani Mr frenleme ile boynan ileri
geri g l tm ^ euateada boyun omurgasında
oluş&n Jezyonlar). Böyle lezyonlarda
hembisraişm, hem de gerici – çekici
zorlamaların etkisi vardır.
Sporcu, belirli spor dalında veya dalların
da geliştirdiği bedensel güç ye becerilerini
çeşitli müsabakalarla ortaya
koyan, aynı yönde gelişmiş karşıt kişi
veya gruplarla njücadele ve üstünlük
savaşı veren kimsedir. Bu bakımdan,
sporcu gerek bedensel yeteneklerini artırabilmek
için yaptığı. antrenmanlarda
ve gerekse müsabakalarda sıklıkla aşırı
zorlanma, darbe ve düşme şeklinde
travmalara uğramaktadır. Spor trav
«FOB
el ■
B ‘
‘.$44
Sporcu Sakatlıkları SPOR
kilmiş ve toplanmış bir hal alır. Ayak
bileğinin aşağıya doğru hareketleri olanaksızdır.
Tendon ve eklem kemikleri
civarında yer alan çeşitli yastıkçıklar
(bursa) spor travmaları sonucu zedelenebilir,
Bulunduğu yere göre ağn, şişlik,
hareket füçltiğli şeklinde şikâyetlere
yol açar. Topuk arkası ve altı (Achille
bursitis-calcaneal bürsitis) kalça
dış yanı (Trochanteric bursitis), dirsek
arkası COlecranon bursitis), diz Önü
(Prepatella bursitis), diz iç kısmı (Anserine
bursitis), en şık örselenen bursa
bölgeleridir.
3 — Eklem yaralanmaları:
Eklemler çeşitli: elemanlardan oluşmuştur.
Eklem kapsülü, eklem bağlan»
meniscus’lar, eklem kıkırdağı bu elemanların
başlıcalandır. Eklem hasarlarına
yol açan travmalar genellikle ekleme
direkt bir darbe (kontüzyon) veya
eklem burkulması veya kompresyonu
şeklinde endirekt bir etkenle oluşur. Bu
zorlanmalar sonucu eklem elemanları
çeşitli şekillerde ve derecelerde hasara
uğrar. 7
a) Eklem kapsülü:
Zedelenebilir, veya yırtılabilir., Bu
dürümda, genellikle eklem içi zan (sinovyal
zar) reaksiyon göstererek eklem
içi smsı artar, Eklemlerde şişlik, kızanklık,
hareket artması, ağn ve hareket
kısıtlılığı dikkati çeker (travmatik artrit).
Bazen, eklem içi kanama ile eklem
kanla dolar (hemartroz). Eklem kapsülünde
yırtılma büyükse ve tamir edilmezse
itiyadi eklem çıkıklarına yol açar
(itiyadi omuz çıkıklan gibi).
b) Eklem bağlan:
öfcellikle ayak bileği ve diz eklemlerinde
burkulma ve darbe sonucu bu
eklemlerin iç ve dış yan bağlan zedelenebilir
veya kopabilir. Dizde İç bağ zedelenmeleri,
ayak bileğinde dış bağ zedelenmeleri
daha fazladır. Hasara uğramış
bölgede şişlik, morluk, ağrı ve hareket
güçlüğü görülür. Bağlarda germe’ yapan
hareketlerde ağn artar. Eğer bağlarda
kopma varsa eklem stabilitesi bozulur.
Diz eklemi içinde yer alan ve dizin öne
ve arkaya kaymalarını önleyen çapraz
bağların zedelenme veya kopması diz
ekleminde şişme, ağrı, öne veya arkaya
stabilite bozuklukları yapar.
c) Meniscus’lar:
Başta diz olmak üzere bazı eklem*
lerde eklem yüzleri arasında’ meniscus
adlı oluşumlar vardır. Genellikle diz
eklemlerinde meniscus yaralanmalan
sık görülür. Bacağın içe veya dışa döndürülmesi
esnasında bir darbe veya zorlanmaya
uğraması ile ortaya çıkar, tç
veya dış meniscus zedelenebilir, yırtık
labilir veya kopabilir. Dizde şişlik, ağn»
boşalma, emniyetsizlik hissi gibi şikâyetlere
yol açar. Hareketlerde zorluk vardır.
Bazen kopaıı veya yırtılan meniscus parçasının
eklem yüzleri arasında sıkışması
ile dizde bükülme ve açılmaimkansız
hale gelir, (diz kilitlenmesi). İç meniscus
yaralanmalan daha sık görülür»
d) Eklem kıkırdağı:
Eklemi oluşturan kemik yüzlerini
kaplayan eklem kıkırdaklan travmalarla
kopup eklem içinde serbest bir cisim
şeklinde görülebilir (eklem faresi). Diz*
de kilitlenme, şişme ve ağn gibi şikâ~
yetilere yol açar.
Hemen ilave edilmesinde fayda vardır
ki, bir ekleme gelen travma sonucu
eklemde şişlik, ağn, hareket kısıtlılığı
ile karakteristik akut bir tablo oluşur.
Bu. tablonun altında bu eklem eleman-*
lanndan her biri veya birkaçı hasara
uğramış olabilir. Hatta eklem içi kemik
kmkları da işin içinde yer alabilir. Bu
bakımdan, röntgen kontrolleri ve değişik
laboratuvar muayeneleri gerekil
olabilir. Sağlıklı bir teşhis için akut
reaksiyonlar geçtikten sonra da eklemin
tekrar kontrol ve değerlendirilmesi yerinde
olur.
TEDAVİ:
Spor travmalarının genellikle spor
sahalannda oluştuğu gözönüne alınırsa
travmaya uğrayan sporcunun ük
gözlem ve müdahalesi de burada-” yapılacaktır.
Sporcunun uğradığı travma
malarına bağlı sakatlıkların ortaya çıkmasında
çeşitli etkenler rol oynar. Sporcuda
kondisyon, beceri, çabukluk, denge,
konsantrasyon Ve güç eksikliği gibi
nedenler sakatlık şansım ârttınaaktadır.
Keza adale, eklem bağ ve kapsülü
gibi dokularını uygun bir elastlkiyete ve
kanlanmaya ulaştırmadan, sporcu deyimi
ile adalesini ısıtmadan zorlu bir
harekete teşebbüs, bu dokuların. zedelenmelerini
kolaylaştırır. Sportif mücadelenin
uzun ve zorlu , sürmesi, ile ortaya
çıkan aşın yorgunluk ve güçsüzlük
de sakatlanma olasılığını etkiler. Spor
yapılan sahaların özellikleri de, spor
travmalarının oluşumunda djğer bir etkendir.
Uygun olmayan bozuk, sert,
kaygan zeminler ve soğuk hava şartlan
bunlar arasında sayılabilir.
Spor travmalarının azaltılni&sı yönünden,
h e r. spor dalına uygun uluslararası
kurallar ve tedbirler konulmuştur.
Spor müsabakaları ve faaliyetlerinin
bu kurallar içinde yürütülmesinde
sorumlu ve yetkili kimselerin tutumlan
da spor yaralanmalan yönünden
önem taşımaktadır.
Bir sporcuda, uğradığı travmanın
şekil ve şiddetine göre değişen doku
hasarları ve sakatlıkları ortaya çıkar.
Ağır bir travma sonucu” çeşitli kemik
bozuklukları, omurilik ve beyin hasarları,
içorgan yırtılma, ezilme ve kanamaları
gibi ciddi ve devamlı sakatlıklar,
felç ve hatta ölüm olaylan İle sonuçlanan
tablolar görülebilir. Bu tip ağır travmalar
bugünkü konumuz dışında kalmaktadır.
Fiziktedâvi açısından önemli
olan, genellikle adale, tendon^ eklem
ve bağlan, meniskus ve disk gibi dokularda
ortaya çıkan travmatik hasarlardır.
Bu dokularda oluşabilecek hasarları
şöyle sıralayabiliriz.
1 — Adale yaralanmaları:
Direkt bir darbe sonucu veya adalenin
aşın gerilme ve zorlanması ile ani
ağn ve bazen bir çatlama sesi ile ortaya
çıkar. Adale lifleri veya kılıflannda
yırtılma veya kopma, adale içi veya arası
kanamalan görülür. Hasara uğramış
Galatasaray’lı taçsız kral Metin
Oktay, Yorgo Tagâr’a adalesini
tedavi ettirirken. Bahri’de
kendisini dikkatle izliyor
bölgede sertlik ve şişlik, bazen deri altında
morluklar dikkati çeker. Tazyik
ve g em e ile şikâyetler artar. Adalenin
kasılma ve gerilmesini gerektirici hareketlerde
güçlük vardır. Bazen, adale dokusu
yırtılmış kılıflarından dışanya
pırtlıyarak adale fıtıklarını oluşturur.
Baldır adalesi lif kopînalan, tenisçibacağı
İsmi İle anılır. . …
2— Teiıdon ve bursa yaralanmalan:
Adaleleri kemiklere bağlayan kirişler
(tendon) direkt darbe veya indirekt
zorlanmalarla iltihabı değişiklikler, yırtılma
ve kopmalar gösterebilir. Bunların –
bir kısmı tekrarlanan zorlanmalar sonucu
tendonda yavaş yavaş oluşan değişikliklerle
ortaya çıkar. Beyzbol, tenis,
basketbol ve n voleybolcularda görülen
omuz (periarthrit), dlrseîc (tenisçi dirseği),
el bileği ve parmak şikâyetleri
(De Quervain hastalığı, trigger finger,
snapping thumb) genetikle bu bölgedeki
çeşitli tendonlann travmatik lezyonlan
ile alacalıdır.
Tendon yaralanmalarının bir kısmı
ise aşın bir zorlanma sonucu ani
bir ağrı ve kopma veya yırtılma sesi
ile ortaya çıkar. Basketbol, voleybol ve
tenisçilerde görülen Achille tendonu yırtılmalan
(topuk arkası tendonu) bu tip
yaralanmalara örnektir. Eğer tendon
tam kopmuşsa baldır adalesi yukarı $&•
t tem üzerine İse hafif sıvazlama manevraları
yapılabilir. Sıcak su içinde tazyikte
su altı masajları da bu safhada kullanılabilir.
Eskimiş ve iltihabi reaksiy
on göstermeyen vakalarda, diatermi
gibi derin sıcaklık veren fizik vasıtalar
tedavide yer alabilir. Ultrason uygulamaları,
özellikle omuz periarthritleri,
çeşitli tendon, bursa ve bağ zedelenmelerinde
olumlu etkiler gösterir. Bu devrede
alçak frekanslı akımların da kullanılma
olanakları devam eder. Eklem
sertleşmelerini ve adale zayıflamalarını
önlemek için ekleme hareket veren
egzersizlere başlanılır. Eklem hareketlerinde
aşırı zorlamalardan kaçınılmalı
ve iltihabi reaksiyonların gerilemesine
paralel olarak egzersizler yavaş yavaş
artırılmalıdır, önce dikkatli passif ve
yardımcı aktif egzersizlerle başlanılır,
zamanla yerçekimine ve bir ağırlığa karşı
yapılacak egzersizlere geçilir. Eğer
travma adale fıtıkları, tendon ve. bağlarda
kopmalara neden olmuşsa cerrahi
girişimlerde tamiri yönüne gidilir.
Meniskuslann dış kenar yırtıklan ame-
Uyatsız iyi olabilirse de, iç kenardaki meniskus
yırtık ve kopmalannda cerrahi
olarak meniskuslann çıkanlması gerekir.
Cerrahi girişimlerin gerekli olduğu
bu durumlarda da gerek ameliyat öncesi
ve gerekse ameliyat sonrası uygun
flziktedaviler, Özellikle eklem hareketlerini
ve adale gücünü artınçı egzersizler
önemli yer alır. ‘
★ ★ ★
SPOR KAZALARINDA
PLASTİK CERRAHİ
Op. Dr. Attila OYMAK
Sporun büyük fayda ve zevkinin yanında
kazalarının sıklığı da bir gerçektir.
Bu yazımızda daha çok plastik cer-
‘ rahl dalım ilgilendiren spor kazalanın
kısaca gözdeıi geçirelim:
Bir kaç yıl önce, otomobil yarışı ile
İlgilenenlerin hatırlayacağı gibi, AvusturyalI
meşhur sürücü Niki Lauda, geçirdiği
otomobil kazası sonucu, parça-
Spor Kazaları SPOR
Milli Takımda en çok kaptanlık
(35 kez) yapan Turgay Şeren
sakatlandığında da burnunu
ve yüzünü bandajlayarak bir
süre bu şekilde oynamıştı
lanan otomobili ile beraber yanmış, geçirdiği
bir seri plastik ameliyatlardan
sonra, normal görünümüne ve yarış
pistlerine dönebilmiştir.
Büyük yanık geçiren bir yarışçının
ilk iş olarak hayati tehlike arzedebilecek
su, tuz kaybı karşılanır, elektrolit
(kandaki sodyum, potasyum gibi mineraller)
dengesi ayarlanır; yaranın üstündeki
yanık dokular temizlenir, antibiyotik
tatbiki,- olabilecek tetanos ihtimalinin
önlenmesi ile alınacak tedbirlerdir.
Hastanın genel durumu normale
geldikten sonra 2 ve 3 ncü derececte yanık
yerleri vücudun sağlam yerlerinden
alınacak cilt grefi (ince yama) ile
kapatılır. Kaş ve derideki kısmi yanık
bölgeler, plastik ameliyatlarla normale
çevrilir.
148
DÜNYASI Sporen Sakatlıktan
-ı – .
1 — Akut devrede tedavi:
Travmadan sonraki İlk devredir. Bu
‘ devrede hasara uğramış eklem, tendon,
adale vjş. gibi dokularda ağn, şişlik, kışşankhk,
lokal sıcaklık artısı şeklinde
iltihabı reaköyötttsıan yanı sini
fc^tiftwn, Bfcİam hareketlerinde klSltll-
”|it. ilkdikiifcti j^^’c^ol^atardır. Btt
devrede l^ e- bölgeyi teabit e tm ek v ek e –
gaye Ue elastik kompreaslf bandajlar,
uygunatelvealçılargerekU olabilir. Ektemlerde
dislokasyon (çıkık, kayma) veya
eklem bu pozisyonlardan kürtanlmaya
kilitlenme varsa uygun manevralar-‘
hdır. mriemin teşbiti, hasarın büyüklüğüne,
cinsine, eklemdeki 4kut reaksiyonlann
şiddet ve süresine göre birkaç
günden haftalarca sürecek Jtadar uzatılabilir.
îlk 2 4-48 saatlik devrede hasta
bölgeye uygulamalarla mevcut
bir kanamanın ve Utihabi reaksiyonların
azaltılması’ sağlanmalıdır. Eklem içine
■ H H I H H ^ ^ ^ ^ B ‘1 kah toplanması varsa veya eklem aşın
şişmişse, ponksiyonlarla eklem içi sı-
Galatasaray’lı mtırt futbolcu Suat vısının boşaltılması gerekil olabilir. Akut
lifgmnt. bir tedavi sırasında devrede eklem hareketlerinden sakınmalıdır.
Ancak, adale zayıflamasını önlemek
için, mümkün-olduğu kadar erken
– olarak hareket vermeyen adale’ kasılsonucu
oluşan hasar âcil tedbirler ge- ma egzersizlerine (izometrik egzersiz)
rektirecek kadar ciddi olabileceği gibi, başlanmalıdır, tik 24-48 saatlik devremüsabakalara
devam , etmesine mani ol- sıcak uygulamalar sakıncalı olabimayacak
kadar hafif olabilir. Bu ba- lir- Ancak, bazı alçak frekanslı akımkımdan,
spor sahalannda sporcuda olu- lann kullanılması, akut reaksiyonlaşan
sakatlığın tam olarak değerlendiril- nn giderilmesinde olumlu, etkileri nedemesi
ve hemen o anda ilk tedbirlerin niyle faydalı olmaktadır. Akut devteahnması,
gerekirse daha sağlıklı bir nin giderilmesinde, çeşitli ağn ve iltiteşhis
ve tedavinin sağlanması için ala- bap giderici ilaçlar veya lokal enjeksikalı
tıp merkezlice taşınması icap eder, yonlar uygulanabilir.
Travmaya uğramış sporcununübbi mer- 2 _ Subakut ve kronik devre: .
kezlere naklinde, hasara uğramış dokularda
yeni hasarların oluşumunu ön- Hasara uğramış bölgedeki akut releyecek
önlemle.r alınmalıdır .’Bu bakım- aksiyonlarda kısmi veya tam bir geriledan,
eklemlerin belirli pozisyonlarda me vardır. Kanama ihtimali ortadan
tesbiti veya desteklenmesi, kanama var- kalkmıştır. Bu safhada yüzeysel sıcak
şa bunlan önleyecek bandaj, tamponla- vereıi vasıtalar uygun dozlarda kullama,
turnike gibi uygulamalar gerekli mlır (nemli sıcak uygulamalar, «Hotolabilir.
Koflumuzun esasım teşkil eden Pack» «infraruj lambaları»). Sıcak uyyumuşak
doku ve eklem yaralanmala- gulamalardan sonra ekleme yakuı adarında,
tedavi, iki devrede incelenebilir. leler üzerine yoğurucu manevralar, ekİKİNCİ
BÖLÜM
BİRİNCİ KISIM
ATICILIK
Atış silahlan 11 yapılan bir spor dalıdır
atıcılık. Bu sporda hareket yalnız
nişan alınarak yapılır. Atıflar tüfekle,
tabanca ile, ok ile atış için hazırlan-
Tabanea ile atış yarışmaları
mış yerlerden veya hendek içinden yapılır.
Ba sporda kullanılan silahlar İçin
ekseri memleketlerde değişik kurallar
uygulanır. Trap hendeğinin İç boyutları
yaklaşık olarak 20 metre boyunda ve
yüksekliği 2 metre olur. Trap hendeğinin
ön kenarına paralel ve 15 metre
ferisinde ve de her gurubun orta ma-
Unasuun hizasına 5 adet birer metrelik
istasyon yapılır. Her istasyonun başında
namlu dayamak için 15×15 cm. tahta,
halı veya lastik Mr dayanak ve yarışmacıların
birbirine tecavüzünü önlemek
İçin bir engel konur. Atıcılar için araçlarının
konulmasına ait raflar yapılmıştır.
Bu sporda silahlardan ayn, eldiven,
atış gözlüğü ve giyim elbisesi, eşofman
kullanılır. Pantolonların kumaşı,
2,5 mm’yi ve çift kalınlıkta 5 mm. a$~
mıyacak durumdadır. Pantolonlar vücut
üzerinde normal bel hizasından yukarl
olma?. Pantolonun kaymaması için
aşkı ve normal bel kemeri kullanılır.
Ayakkabılar, atletik tiptendir. Tabanın
üst kısmı yumuşak, esnek bükülebilir
malzemeden yapılmıştır. Astan dahil
4 mm, kalınlığı aşmaz. Ayakkabının
altındaki kalınlığın sayanın 4 mm. aşmaması,
ayakkabuun giyenin ayak ölçüsünde
olması, ayakkabının yüksekliğinin
boyunun r2/3 oranım aşmaması, topuk
kalınlığının 30 mm’yi geçmemesi istenir.
• .
Atış ceketlerinde ise; ceket kapanma
yerindeki ‘kenarların birbiri üstüne
Tüfekle ayakta atıs
DÜNYASI Spor Karalan
Günümüzde en popüler spor olan
futbol ile basketbol ye atletizm gibi spor
dallarından da plastik cerrahiye giren
kazalara rastlanmaktadır. X ekme,dirsek
darbeleri veya düşme sonucu, burun
kırıkları ve zigoma (elmacık kemiği)
göçmeleri bu arada ilk akla g r en lerdir.
Her iki durumda da yakılacak erken
müdahale sporcunun hepi kıs&zamanda,
hem de ba&it bir ameliyatla normale
dönmesini sağlar. .
Gecikmiş bir zigomatik kemik göçmesinin
(genellikle Üç haftadan sonra)
tekrar yerine getirilmesi imkânsızlaşabilir
ve çok daha önemli ameliyatlara
rağmen göçüğün tam düzeltilmesi mümkün
olmayabilir. Vücudup başka yerinden
alman kemik parçası ile göçük zigomayı
tamire çalıştığımız vakalar çoğunluktadır.
–
Yine çok sevilen bir’spor dalı, olan
boksta, burun ve çene kırıkları ile zigoma
göçmelerine sıkça rastlanmaktadır.
Burun kınğı, taze vakalarda hafif, bir
anestezi altında çok küçük fakat dikkatli
bir düzeltme 11e normalleştirilebilir.
Burada da gecikme, önemli ameliyatlara
neden olabileceği içte; derhal bir uzmana
başvurmak gereklidir. Boksta görülen
bir başka kınk da alt senekemiğine ait
olup bunun en iyi örneği birkaç yıl önce
meşhur boksör M. Âli Clay’ın bir müsabakasında
görülmüştür. Böyle bir tarik
karşısında alt ve üstçene, sağlam cHi
terden geçen özel btcer yay kanalı ile,
birbirine tesbit edüir vş kınk olan kİ*’
iniğin hareketsiz bırakılarak kaynaması,
Bağlanır.” “■
Yukardan beri saydığımbu kınk çeşitlerine,
at yanşlarmda, konkur hipiklerde
de rastlanabilir..
Ata sporumuz olan güreşte çok sık
görülen bir arıza doğrudan plastik cerrahi
uğraşma girer, bu da kulak kepçesinde
kanama sonucu görülen kulak
sayvanı deformasyonu (şekil bozukluğu)
dur. Kânamanın ilk olduğu anda biı
sporun şanından olsa gerek… bütün güreşçilerin
kulak kepçeleri kınk ve deformedir.
Gecikmiş vakalarda bile bu kulak
sayvanının düzeltilmesi mümkündür.
★ ★ ★
j r r – r r – , _____ ı». …
aE g .-iw r-r.rr;—— ————— . „ 4».
—– -m ? *m — . L . . ____
0.97 m
K’eozuog 70.00
n-JU
Uzun mesafe koşulan pist!
14#
Tabanca ve Tüfekle Atıcılık SPOR
17-20 yaşma kadar Jüniorlar, 21-45 yasma
kadar atıcı ‘sınıf, 45 -6 0 yaşma kadar
yaşlılar ve 61 yaşından yokariküer
için de senior sınıfları.
25 metreye tabanca 41e atış ve
dürbünle, tetkiki
Bayanlarda 21-45 yaşa kadar bayanlar
sınıfı, 46 yaşından yukarı olanlar
için yaşlı bayanlar sınıfı ihdas edilmiştir.
Uluslararası yarışmalar şunlardır:
Tüfekle, saçma ile 10 metreden, odada
destekli 15 metreden, küçük kalibreli tüfekle
50 metreden, levhalı tüfekli 100
metreden, serbest cins tüfekle 300 metreden
atış yapılır.
Tabanca ile: Saçmalı tabanca ile 10
metreden, seri ateşli olan ve normal tabanca
ile 25 metreden, serbest olarak
seçilen tabanca ile 50 metreden, basamaklı
atış ve skeç atışı kama saplı
atış 50 metreden yapılır.
TEKNİK VE TAKTİK:
Tüfek: N^mlu, mekanizma, kabza
gibi başlıca üç kısımdan meydana gelir.
Namlu, içinde merminin yol aldığı çelik
bir borudur. İçinde, mermiye dönüş
ve delme gücü kazandırmak için yivler,
setler vardır.
Tüfekle yatarak atış
Tabanca İle basamaklı atış
Mekanizma, mermilerin namluya
sürüldüğü yerdir. Tüfeğin emniyeti açılır,
tetiğe dokununca harekete geçen
bir iğne, mermi kovanının arkasındaki
kapsüle çarpar, kovandaki barut ateş
alır. Yandan barutun meydana getirdiği
basınçta mermiyi namlu içinden dışarı
fırlatır. Boşalan kovan kendiliğinden
dışarı düşer.
Kabza, tüfeğin atış sırasında omuza
dayanan yeridir.
Tüfekle ayakta, diz çökerek, yatarak
nişan ılınır. Göz, gez ve arpacığın nişan
alman noktasiyle aynı doğrultuda olması
gerekir Gez üzerinde bulunan ve nişangah
denilen bir araç, nişan alınan
yerin uzaklığına göre indirilip kaldırılarak
ayarlanır. Böylece, uzun menzilli
152
DÜNYASI Tabanca ve Tüfekle Atıcılık
5 cm’den fazla binmemesi, ceket Asesinde
her türlü suni destek sayılabllecekörneğin;
şerit bağ ya da takviye düzeni
konulmamış olması İstenir.
Atışlardan evvel, silâhı kavrama,
nefes alma ve bırakma gibi eğitimler
yaptırılır. Bu eğitimler evde, garajda ve
bahçelerde yapılabilir. ‘
Atıcılık, insanlârın doğtışü ilie ^başlamış,
yıllar ilerledikçe gelişmiştir. Spor
olarak atıcılığın 19. yüzyılda benimsendiği
bilinmektedir.
Bu atış sporu silahlan zamanla modernleşmesi
bakımından devamlı değişikliklere
yol açmıştır. Eskiden 300 metreve
daha uzaktaki hedefe atış y a p ık ken,
son 10 yıldan bu yana atışlar küçük
kalibreli tüfeklerle 50 metre uzaktaki
hedefe yapılmaktadır. Saçnia atan
tüfek hedefe 10 metre uzaklıktadır.. tik
dünya şampiyonasında 7 derece, 34’ncüde
18, 39ncuda 37 ve 41’ncide 39 derece
kabul edilmiştir.
Bu derece artışlarında bayanların
da iştirakları rol oynamıştır. Son 14’ncÜ
dünyâ birincilik derecesi bayanlar için
kabul edilmiştir. Günümüzde bayanların
da erkeklerle birlikte atış yarışmasına
katılmaları mümkün olmuştur.
Birincilik İçin yapılan atışlar çok
ağır kurallara dayanmaktadır. Bu kurallarla
kabul edilen, silah, mermi cinsleri,
-Vîj
‘■■’î
Olimpiyat yarışmalarında atış
hedef ölçüleri, maksimal atış süresi ve
atış yapanlann teçhizatı, atışların değerlendirilmesi
söz konusudur.
Birincilik şu. sınıflara ayrılmıştır: 16 ‘
yaşma kadar olanlar için gençler sınıfı,’
Elizabet Karabolli ‘tabanca ile
atış yarışmalarında 584 pu^n
toplamıştı.
Tüfekle çömelerek atış
İU
BAŞLAMA:
İlk atışı kimin
atarak belirlenir.
yapacağı yazı tura
ALAN:
Hedef alanı kildendir ve öyle hazırlanmıştır
ki nal düştüğünde sıçramaz.
Atıcı platformları karşı alanlardadır.
Atıcı alanlardaki atış azami 12 fit yüken
olmalıdır. Bayanlar ve 17 yaldan
küçük oyuncuların hedefe mesafesi
30 fittir.
TEKLERİN OTUNU:
Her bir oyuncu iki nala sahiptir.
>Nah atan oyuncu karşısındaki sopaya
tam olarak oturtmalıdır. Bu sopa tam
oturtulduğu zaman skor levhasına puan
yazılır ve nal geri atılır.
ATIŞ:
Atıcı atış platformu üzerinde durur.
Atıcı elindeki nah karşı atış platformunda
bulunan sopaya doğru atar. Bu sırada
diğer oyuncu asla konuşmaz ve izlemekle
yetinir. Nalın sopaya oturup oturmadığına
birlikte karar verirler.
SKOR DEVAMI:
Nal karşı sopa alanı içine düşmezse
diğer oyuncu oyuna devam eder. Oyun
böylece oynanır.
SONUÇLANMA:
Her’bir oyuncu sopaya.nah her oturtuş
İçin 3 puan alır. 50 puanı toplayan
oyunu kazanmış olur.
Yurdumuzda özellikle fuar re luna-
‘iimBhIi i Tf‘ î i i mı-.i n » , » r ıı , IIililip ……………………………………m im………………… ……………….. ……………….. L
DÜNYASI
atışlarda»
tüfeğin
namlusunu
yukarıya
kaldırılarak
yer çekiminin
mermiyi
hedeften
aşağıya
düşürmemesinin
önüne geçilir.
NOT:
Türkiye’de
atıcılık
(Baltrap)
yarışmaları
ilk kez
İstanbul
bölgesinde
yapılmıştır.
Türkiye’de
Atıcılık
Federasyonu
1940 yıllarında
kurulmuştur.
Resimler:
1 -5 saçma
tüfeği,
2, 3 , – 4 ,
50 mm,
tüfekler.
DÜNYASI Katfa Atıcılık
parklarda benzeri oyunlar içinatıcılıkla
ilgili poligonlar vardır. Çıta kasnaklarla,
karşı tarafa konulan çikolata vd. ne atı;
yapılır. Atış sonucu o hediyeye isabet
kaydedip, çikolata kasnağın içinde bırakılması
başarılırsa kazanılmış olur.
★ ★ ★
KAYAKLA ATICILIK
15 Km KÜÇÜKLER
FERDİ BIATHLON:
15 km’llk pistte kayak üzerinde 150
metreden sırayla 3 atış yapılır.
KÜÇÜKLER FERDİ BİAipLON:
Yaklaşık2,8 km sonra uzanarak İlk
atış yapılır.75 km’den sonra da ayakta
atış yapılır. Hedef uşaklığı İ50 metredir!
Kayakta atıcılık
Karda atıcılık
Uzanarak atıcılıkta hedeflerin çaplan:
birinci halka çapı 12,5 cm, 2’ncl
halka çapı 25 cm’dir.
Durarak atıcılıkta hedeflerin çaplan
35 cm ile 45 cm’dir.
SKOR:
Yarışmanın toplam zamanına başlamadan
bitişe kadarki ceza puanlan
da dahil kaydedilir. îlk atışta ceza yoktur.
Diğer atışta çeza vardır.
20 Km. BÜYÜKLER
FERDİ BIATHLON:
20 km’lik pistte kayak Özerinde kayarak
sırayla 150 metreden 4 atış yapı •
Ur. ‘
KAYAKLA BAYRAK KOŞUSU
ATICILIĞI:
Büyükler için:
Kış Olimpiyatları re dünyâ şampiyonasına
dahil edilmiş bir yarış türüdür.
7,5 km’lik pistte kayak te r in d e 3 ya
da 4 kez (Olimpiyatlarda) şırayla atış
yapılır. :
Küçükler: :
21 yaşım geçmemişler bu yanşmaya
katılırlar. 7,5 km’lik pistte 3 kez sırayla
atış yapılır.
TAKIM: –
3 ya da 4 kimlik bayrak takımı kurulur.
Yan yana sıralanmış duran yarışmacılar
işaret verilince ; kayarak ya
OKÇULUK SPOBU:
Tarihi bir geleneği ve anıyı tazelemek
bakımından son yarım asm aşkın
bir süredir okçuluk spor olarak ve yarışmalar
tertiplenmek şekliyle de bütün
ülkelerde meraklılarca devam ettirilmektedir.
18. yüzyıl sonlarında Ingilizler okçuluğu
nişan tahtasına atma suretiyuygulamış,
ilk kez Avrupa daha
sonraları da Amerika ve Japonya’da hızla
gelişip yayılmıştır. Bu gün dünyada
50 ülkede bu spor yapılmaktadır. Okçuluk
spor cemiyetleri ve bunların bağlı
oldukları okçuluk federasyonu vardır.
Okçuluk malzemelerinin kalitesindeki
aşama, atışlarda yeni kuralların
uygulanması bu sporu programlaştırarak
uluslararası olimpiyatlara kadar getirmiştir.
Halen uluslararası yarışmalarda bileşik
yaylar kullanılmaktadır. Okla atışlar
yay aracılığı İle yapılmaktadır. Oklar
ağaçtan, suni maddeden veya Çeliktendir.
Ağırlıkları 20-28 gram arasındadır.
Boyları atıcıya göre değişmekte ve
65-72 santimdir. Okların ucu sivridir
ve arka kısımlarında 3 tüy vardır,
nca yay İçin yarığı vardır. Yayların
lannda yay gergisini asmak için tu
vardır. Yayın iç kısmının ortasında he
defi görme işareti bulunur. Bu spor her
türlü düz çayırda korumaya elverişli
olarak yapılır. Yuvarlak olan hedef levhası
kağıttandır, Bu levha hasıra tesbit
edilir. Çaplan 90-60 metre mesafe için
122 santim, daha kısa mesafe için 80
santim çapındadır. Bu levhaların üstünde
3 santim genişliğinde İd daire baskı
ile çizilmiştir. Bundan gayri hedef levhasının
5 sahasında 6 santim genişliğinDÜNYASI
’ Okçuluk
Yaylar: 1 – Ağaç, 2 – Çelik, 3 – Cam, 4 – Bileşik, 5 – Çözülebilir bileşik yay
Arkeolojik bulgular sonucu toprak- lere destanotaıuş.ö devirde Romalılara
an çıkarılan, ağaçtan yapılmış yay ve «Tahrım, bizleri Attila’nuı oklarından
kların 70.000 yıl öncesinde kullanıldı- koru» diye dua etmeye mecbur bırakt
ım kanıtlamaktadır» Eski Çin’de ök- mıştı.
/çuluğun M.Ö. 1766 – 1122; yıllarında baş- Perslörin kalkan kullandığı ve düşladığı,
Etilerde yaym savaştan öteye manim yaklaştırmamak İçin de ok yağtıbbi
bir amaçla da kullanıldığı, eski muruna tuttuğu, İngiltere tarihinde
Mısır’da yaym en seçkin bir silah ol- 2’nci yüz yılda Fransa ile îngllizler araduğu,
eski Yunanhlann bir bronz bile- smda yapılan savaşta okçulardan destek
zikle tutturulmuş iki ceylan boynuzun- gören İngiliz askerlerinin _ Fransız şödan
ok yaptıkları ve Romalı askerlerin valyelerini oklarla .bozguna uğrattığı da
Anibah zehirli okl^r atmak suretiyle tarihi kayıtlardan öğrenilmiştir. Ne zayenebildikleri
bilinmektedir. Milattan man ki barut ve top icat edildi, o zasonra-
400 yıllarına doğru Avrupa’yı is- man da okçuluk değerini kaybetti ve
tila eden Hun süvarilerinin okçuluğu dil- harpı silahı olmaktan gikartirji.
‘Okçuluk SPOR
kaybı demektir. Okçuluk sporu çalışmak
sonucunda başarıya ulaşılabilinen bir
spor dalıdır. Buna karşın popüler bir
spor olan okçulukla günümüzde her yaşta
araba içinde ayaklan tutmayan sar
katlar dahi uğraş vermekten zevk duymaktadırlar.
Amaç pahalı aletler kullanarak
rekorlar kırmak değil, spor yapmaktır.
Kaldı ki başka hiçbir spor dalında
sakatlarla sağlam kimselerin birbirleriyle
yarışma yapabildiği başka spor
dalı yoktur.
Okçuluk yarışmalarında giyilen üniformalar;’
içinde insanın görünüşü. ne
görkemlidir aynı fikirdesiniz değil mi
gençler?
■ ■ ★ ★ ★
Yarışmalarda yay gerdirilir ve oklar
hedefe atılır.
Erkeklerde birincilik yarışmalarında
4 atıcı arasından, 90, 70, 50 ve 30
metre mesafede her birinde 38 okla yapılır.
Olimpik oyunlannda dörtlü sporcular
ifcİ keK 288 okla iştirak ecterişr.
Bayanlar ise çift râvuntta olmak
70, 80, 50 ve .30 metre mesafede yarışırlar.
Ok atmak basit ve kolay bir iş sayılmamalıdır.
örneğin: -En kısa mesafe
atışım 25 metre alırsak, hedef göğüs hizasında
ve 80 santim çapındaki renkli
ve içice 10 daire ve merkezinin 6 santim
oluşu atışta birçok kurallara uyulmasını
zorunlu kılar.
Atışı yapabilmek için atıcının yere
basışı, vücut duruşu, sağ el ve başın arasındaki
ilişki, yayı tamamen dik tutma
Eorunluluğu, sol elle sağlanan köntr itiş,
sağ elle okun bırakılışı ve oka kılavuzluk
gibi atışa etki yapan faktörleri de
hesaplamak şarttır.
Oku bırakma sırasında sağ el biraz
gevşek davranırsa, ok 30-50 em. kadar
sola kayar, bu da atıcının 4 – 8 puvan
Olimpiyatlarda okçuluk yarışmasından
bir görünüm. Ok gergisinden çıktığı
halde okçu bayan kısa bir süre daha
aynı pozda duruyor.
Sadak, ok kutusu, harb oku ve yaylan
de 2 daire çizilmiştir. Bu sahalar levha
ortasından itibaren 10 ve 9’ncu dâire
altın sansı, 8 ve 7*ncl daire kırmızı, 6
ve 5’nci daire açık mavi, 4 ve 3’ncll daire
siyah ve 2 ve l ’nci daire beyaz rengindedir.
Ok hedef levhası
(16. yüzyıl)
Okla atısıa donatımı yay, ok, eldiven,
kol, parmak ve göğüs muhafazası,
atış levhasından ibarettir. Ayrı olarak
erkekler uzun pantalon, gömlek veya
pulover, bayanlar ise’. etek Te bluz
veya «İbişe giyerler. Yayı germe aleti,
giyim muhafazası, dürbün ve teleskop^
kullanılabilir. Kötü havalardan korunmak
için ek giyime izin verilir.
Atıcı ile hedef arası 90, 70, 00, 50, 36»
30 ve 20 metre olabilir.
TEBRİK TE TAKTİK:
Ok yaya oturtulur. Hedefe bakış
ayar edilir ve ok yaya doğru gerdirilir.
Ondan sonra atış gerçekleşir.
Atış birincilikleri su gruplar arasında
yapılır. Büyükler (erkek ye bayanlar)
18 yasından büyük olanlar, 16 ve 17
yağında olan junlorlar, 14 ve 15 yasındaki
gençler ve 14 yaşından küçük olan,
çocuklar.
Avcılık Sporu SPOR
ve ağzından buraya aktarıyoruz. Avcılara
rasgele!
Türkiye’yi Av hayvanlan bakımından
üç kısma ayırabiliriz:
Büyük av: Yivli silahlarla avlanılan
dağ keçisi, dağ koyunu, ve şamua
gibi hayvanlar.
Su ve su kenarı hayvanları: Çeşitli
kaz, ördek cinsleri ve buna kısmen bağlı
bağırtlak, toy ve mezgeldek.
Dağ avı: Keklik, çil, susik, çulluk
türü kuşlar ve tavşan, tilki, çakal gibi
yer hayvanlan.
Büyük av: Yivli silah avı, gerek imkân
gerek zaman bakımmdan henüz
pek popüler olmuş bir av değildir. Türkiye’de,
hemen hemen her 2000 metre
irtifam üstündeki dağda, ayı ve dağ keçisi
bulma şansı vardır.
Su ve su kenarı hayvanları: Büyük
bir kısmını göç kuşlan teşkil eder. İlkbahar
baş&rında Kuzey’e göç edip rahat
bir şekilde çoğalarak tekirar ülkemize,
ve daha güneye Mısır’a kadar giz
l e r . Bu kuşlar içinde avlanması en
zevkli ve o oranda güç olanı kaz avıdır,
ördek, mevsiminde aşağı yukarı , her
göl veya dere boyunda bulunur. Bağırtlak
ise yazın burada olup kışın güneye
inen bir av kuşudur. Konya, Akşeliir
gölünden itibaren Diyarbakır, Silvan’a
kadar her su kıyısında bulunur. Mez-
Av köpekleri, avcının en yakın
yardımcılarıdır.
geldek, toy’un ufağıdır. Batı bölgelerinde
yol kıyılarında görülmektedir.
En zevkli av, kaz avıdır. Kaz iç güdüsü
son derece kuvvetli, dikkatli bir
hayvandır. Avlanması bilgi ve beceri
istiyen bir iştir. Yurdumuzda Konya
ovası, Akşehir, Altın ova ve civarlan
kış aylarında kaz sürülerinin istilasına
uğrar.
Türkiye’de en çok bulunan cinsi kara
kaz (Anser Albitron) ve boz kazdır.
(Anser Ahser) kİ, bu da en* büyükleridir.
Nadiren görülen cinsler Sibirya kazı
(Bran Faruficollis).
Ala kaz (Branta Leucopis) Kanada
kazıdır.
Dağ avı: dediğimiz av çeşidi ülkemizde
en popüler olanıdır. Genç ihtiyar,
eline Konya / yapısı bir tüfek geçiren
mevsim tanımadan dağ avına çıkmaktadır.
Geçici kuşlar hariç, maalesef
Batı bölgelerimizde bitmek üzere olan
keklik, süitin türleri, kontrollü avlanılması
şârt olan hayvanlardır. Sülün, bu
yüzyılın başlarında İstanbul, Bursa,
Balıkesir ve tüm Batı Karadeniz sahillerinde
bol miktarda bulunan ye dışarıdan
gelen avcılara avlattmian bir kuş
idi. Şimdi bu kuşun da nesU yok olmak
üzeredir.
Türkiye’de av denince akla hemen
keklik gelir. Yurdumuzun hemen
her köşesinde bulunan bu güzel kuşun
âdına türküler yazılmasına rağmen,
düşmanı pek çoktur. Nitekim düz ovada
avlanması da tarihe karışmıştır.
Memleketimizin Doğu bölgelerinde çok
miktarda bulunurlar ve Batıda yaşayan
hemcinslerine göre daha değişik yaşarlar.
Kınalı keklik, göç ederek yaşar, yaz
aylannda yüksek yaylalara hatta Siirt,
Cizre havalisinden Erzurum dolaylarına
kadar yürüyerek giderler. Yumurta mevsiminde,
yaz biterken tekrar aynı yolu
kat ederek kışı geçirmek üzere Suriye
hududuna kadar gelirler. İlginçtir: dönüş
yolunda erkek ve dişiler ayrı gruplar
halinde yürürler, çıkış yolunda ise
kanşık ve daha küçük sürüler halinde
ilerlerler.
kulüplere bir dilekçe ile başvurulması
gerekmektedir.
Avcılar ve atıcılar; ihtisas kulübü
demeği tüzüğünü okuyup koşulları kabullenenler,
derneğe üye olabilirler, ö r –
rneğin İstanbul avcılar ve atıcılar kulübünün
tüzüğünden pasajlar örnekler-
DERNEĞE GİRME:
Madde : 5 — Derneğin amacını benimseyen
ve 18 yaşını bitirmiş ve medeni
haklara sahip kimseler derneğin
Jyesi olabilirler.
ASLİ VE FAHRİ ÜYELER:
Madde: 6 — Demeğin asli ve fahri
olmak üzere ,iki türlü üyesi vardır.
a) Bilfiil avcılık ve atıcılık sporu
İle iştigal edenler demeğin asli üyeliğine
kabul edilebilirler.
b) Avcılık ve atıcılık ile ilgisi olsun
veya olmasın, derneğin yükselmesi için
maddî ve manevî yardımda bulunanlar,
sonradan genel kurulun onayına sunulmak
üzere, yönetim kurulu tarafından
fahri üyeliğe alınırlar.
DERNEĞE GİRİŞ
FORMALİTELERİ:
• Madde: 7 — Derneğe girmek isteyenler,
bir giriş beyannamesi doldururlar.
Bu beyannamede, adayın adı ve soyadı,
doğum yeri ve tarihi, mesleği, iş
ve ev adresleri, varsa telefon numaralan,
yüklendikleri yıllık »aidat’ tiılktan
belirtilir ve fotoğrafı yapıştırılır.
Derneğe kayıtlı en az iki üye beyannamenin
altını” imzalamak sureti ile
adayı takdim eder.
Beyanname, aday defterine kaydedildikten
sonra, derneğin dahilinde münasip
bir yere on gün müddetle asılır.
Askı müddeti zarfında, üyeler tarafından,
yönetim kurulu başkanlığına
yazılı bir itiraz yapılmazsa, aday ilk
yönetim kurulu toplantısında üyeliğe
kabul edilebilir.
Şayet bir itiraz vaki ise yönetim kurulunca
incelenir, gerekirse itirazı
pan üyeden şifahen de izahat alınabilir
ve aday hakkında bir karar verilir.
GEÇİCİ ÜYELER:
Madde 8 — Memleketimize geçici
olarak gelen ve Türkiye’de oturma hakkına
sahip olan yurt dışındaki yabancı
uyruklu kişilerr iki üyenin teklifi üzerine
ve yönetim kurulu karan ile geçici
üyeliğe kabul edilebilirler.
İstanbul Avcılar Kulübünün Eskişehir
Mihaliççik keklik avı hatırası
Avcının sağlam karekterU, kavgacı
olmayan bir mikaca sahip kişi olmasına
özen gösterilir. Yaş kısıtlaması yok, ama
18 yaşından küçükler için velilerinin taahhüdü
gerekli. Senelik aidat bu kulüplerde
120 ile 240 liradır. Giriş aidatı
ise 500 ile 1000 lira arasinda değişmektedir.
İstanbul’da federe olan iki kulüp
var. Gayri federe olan kulüplerin sayısı
30’u buluyor. Eskiden kulüplerde eski
avcılar gençleri yetiştirirlerdi. Ondan
sonra gençler bu işe başlardı, örneğin
Almanya’da sınavdan geçilmesi gerekiyor.
Avcı kulüplerinde özellikle güneş
batınımdan sonra av yapılmaması, tuzak
kurulmaması gibi benzeri kurallar
DÜNYASI Avcılık Spora
Ava giden, avlara*.
Bu av için bilinen avlaklar, Tunceli^
Elazığ, Bingöl (Kığı), Van (Aladağ), Mut;
Nevşehir (Aksam Pınarı), Raman gibi
hâlâ verimli olan yerlerdir.
Unutulmaması gereken şey: Av kurallarına
uymak suretiyle av hayvanlarımızın
çoğalmalarını sağlamak, bu
şekilde de daha çok avlanmak olanağına
kavuşabileceğimizdir.
Yurdumuzda avlanan belli b$şlı kuşlar
ve hayvanlardan bazıları şunlardır:
Kek l ik ,ç il , bıldırcın, sülün, turaç,
toy – megzerdek, bağırtlak, güvercin,
çulluk, ördek, kaz, tavşan geyik.
. Av hayvanlarının amansız düşmanlan
ise, çakal; tilki, porsuk, gelincik, kokarca,
ağaç ve kaya sansan, yaban kedisi,
karga, saksağan ve yılanlardır.
NASIL AVCI OLUNUR:
Spor yapmak amacıyla avlanan, avlanmayı
seven veya bunu kendine iş
edinen kimselerin oluşturduğu topluluk
dalı avcılık. Avcı olabilmek için önce
İstanbul Avcılık Kulübü üyelerinin 1980 Keşan bıldırcın avı
166
Yivsiz Av Tüfekleri SPOR
günlüğünün her 4, 5 m/de yüzde 8’lik
bir azalma göstermesidir, öyleyse, 36 m.*
de saçmaların yüzde 70’ini 76 cm.’lik bir
daire içine vuran tam şok bir tüfek aynı
fişekle 40 m/de yüzde 62’sini, 45 m/de
İse yüzde 54’ünü bir daire içine vuracaktır.
Ayrıca, rüzgar, yağmur, kar gibi
hava şartlan dâ bu azalmayı hızlandırır.
Yalnız yüksekliğin artması lehte bir
unsurdur. Çünkü yer çekimi azalacaktır.
öldürücü saçma yoğunluğu minimum
yüzde 55 – yüzde 65 arası olarak
hesaplanmıştır. BSyiâbe tüfeğinin ve fişeğinin
36 m.’de ne yaptığını bilen bir
kimse kendi tüfeğinin menzilini kendi
tayin edebilir. Bir av hayvanını yaralamadan
öldürebilmek için o hayvana isabet
eden saçma sayısını ve enerjisini arttırmak
gereklidir. Bu da ancak daha fazla
saçma ve daha fâzla da aym hızla
olur. Aşağıdaki 16 ve 12 karşılaştınlması
için 16 kalibrenin 12*den daha uzun
«üremeyeceğini ve daha öldürücü olmayacağını
gösterir:
70 mm. 12 kalibre ağır dolu (35,5 –
36 gr. saçma) fişek, 443, m-saniye hız
verir.
70 mm. 16 kalibre ağır dolu (32
gr. saçma 413 m.-saniye hız verir. Pişekteki
saçma sayısmı arttırabümek ve
saçma deliciliğini zayıflatmamak İçin
bugün «Magnum» adını verdiğimiz f i şekler
vardır. Standart ve 76 mm magnum.
76 mm 12 kalibre magnum (42-46
gr. saçma) 438. m.-saniye hız verir.
Küçük magnum fişeklerde 39-40 gr.
saçma olmasına rağmen hız ağır dolu
70 mm. 12 kalibre ile aynıdır. Bu fişeklerde
hedefe vuran saçma yoğunluğu
normallerden yüzde 18-yüzde 20 daha
fazladır. Magnum fişeklerin her tüfekle
atılması sakıncalı olabilir, çünkü magnum
fişekler namludaki gaz basıncını
normalin 6000 fsi üstüne çıkartmaktadır.
YİVSİZ AV TÜFEKLERİNDE
KULLANILAN SAÇMA ÇEŞİTLERİ,
NUMARALARI VE KULLANILDIĞI
YERLER:
İlk saçmalar kurşun çubuktan kesmek
suretiyle yapılırdı. Daha sonralan
erimiş kurşun ve arseniğin yüksek bir
kulesinin deposundaki bir elekten aşağıdaki
suya döküldüğü takdirde arseniğin
bu kurşun eriyiklerini yuvarlaklaştırdığı
görüldü. Fakat bu saçmalann yumuşak
olmaları yeni çözüm yollan aranmasına
sebep oldu. İlk olarak kurşun
saçmanın üstü bakırla kaplanıp çok sert
bir saçma elde edildi ve nihayet günümüzün
kurşun ve antimon karışımından
saçmaları geldi.
Saçmalânn bilhassa ördek ve kaz
gibi suda yemlenen hayvanlar tarafından
sindirildiği ve bunun kurşun zehirlenmesi
dediğimiz hayvan popülasyoîılarını
çok azaltan (Bu oran Amerika’daki
ördek ve kaz popülasyonundâ yüzde 4
DÜNYASI
SilflglJİ
-â t
i * *
j –
öğretiliyor. Birçok kulüplerin lokallerinde
vurdukları hayvan ve, kuşların raasl^
lan sergileniyor!
Türkiye’nin hemen hemen birçok
bölgesinde avcı kulüpleri’ var, yabahcı
memleketlerden gelen avcılârla av partileri
düzenleniyor. 7′
Gencin, yaşlının, avcı belgesinisldıktan,
tüfeklerinin ruhsatım ^ k a k tıktan
sonra avcılık sporunu yapmaya
başlaması, şehirler.ilçeler köyler aşarak
av peşinde koşması ;ok zevkli bir.
uğraş olsa gerek.’ ,
Avcılara rasgele.
Yalnız av hayvanlanmn neslini tüketecek
Sollara başvurmadan, bileli tuzaklar
kurmadan, av küşlannın yumurtalarına
dokunmadan, onların yavrulannı
da ‘koruyarak ye d f kurallara uyarak,
avlanınız. Yolunuz açık kısmetiniz
bol olsun.
★ ★ ★
Avcılar kulübü üyeleri toplu olarak av
kurarlar.
partileri düzenlerler, gerekirse kamp
YİVSİZ AV TÜFEKLERİ
TESİR SAHASI
Avcı Murat Günşlray
Yurdumuzda avcılar arasında «Bu
tüfek iyi yakar.» 16 kalibre 12’den daha
uzun sürer» gibi bir takım İnançlar vardır.
Bunlar tamamen tesadüflerin neticesidir.
Hepimiz avcılık hayatımızda
bir veya iki -defa olmayacak yerlerden
av vurmüşuzdur. Ancak, bunlar ya kanadı
kınldığı için ya da baş ve boyun
nahiyesine tek bir saçma geldiği için
çantaya girmişlerdir. Aşağıda size menzili
etkileyen asıl unsurlan açıklamaya
çalışacağım. İlk önce hepimizin bildiği
gibi saçmalar bir düzlem üzerindeki
bir daire içinde değil de konik bir
şekilde hareket ederler. Dolayısıyla 36
m’de kağıda attığımız zaman görülen
sıklık yüzdesi hareketli bir cisim üzerinde
çok azalır, kaide konideki saçma yo-
187
lüğü. Jandarma Ğenel Komutanlığı, Tür- nun 3. ve 5. maddelerinin verdiği yetkiye
Seyahat Acentaları Birliğinden il- kiye müsteniden avlamlması menedilgili
temsilcilerinin katılması ile oluşan miş ve koruma altına alınmış olan av
Merkez Av Komisyonu illerden gelen hayvanları aşağıda belirtilmiştir.
Av Komisyon Kararı ile bu konuda ha- Algeyik (Yağmurca), geyik (Sığın),
arlanan raporu ve komisyona sunulan karaca (Ellik), ceylan, dağ keçisi, dağ
diğer belgeleri incelemiş ve 3167 sayılı koyunu, çengel boynuzlu dağ keçisi, ka-
Kanunla Genel Hükümler dahilinde rakulak, yaban, kedisi, ayı, su samuru,
1980 – 1981 Av Mevsimi için bütün yur- sincap erkek, dişi ve yavruları; kuşlardu
kapsayan aşağıdaki hususları kara- dan, sülün, turaç, yaban horozu, ürkekra
bağlamıştır. lik, kuğu, telli turna, turna, saz horozu,
toy, mezgeldek.
I — AYLANMA SÜRELERİ: Yukarıda sayılan memeli av hay-
Av hayvanlan3 gruba ayrılarak av- vanlan ve av kuşlan dışında kalan melanma
süreleri belirtilmiş, bölge gözetil- melilerden Fok (Foça veya ayıbalığı),
meksizin bütün yurdu kapsayan sürüler kirpi ve yarasa ile kuşlardan; Dalgıçlar,
olarak tesbit edilmiştir. pelikanlar, karabataklar, balıkçı türleri,
Buna göre; balaban, kaçışcı kuşu, çeltikçi, kelaynak,
1 — a) Av – hayvanlarının gruplan leylek, flamingo, kumru, guğuk, çobanitibariyle
avlanma süreleri; aldatan, sığırcık, ağaçkakanlar, kırlan-
1. Grup av hayvanlarından; Üveyik, gıç. sağanlar, yalı çapkınlan, ibibik, çebıldırcm,
çil, tahtalı, gökçegüvercin, ba- kirge kuşlan, saz bülbülleri, baştankarağrçtlak,
porsuk, kokarca, tilki ve sansar, 1ar, çalı bülbülleri, sinekkapanlar, çul-
16 Ağustos 1980 – 15 Şubat 1981 ha kuşu, keten kuşu ve diğer ötücü kuş-
2. Grup av hayvanlarından: keklik larla, nesilleri tehlikeli şekilde azalmakînım
kekliği ve tavşan; ta olan kartal, doğan, şahin, atmaca,
13 Eylül 1980 – 4 Ocak 1981 çaylâk, kerkenez, akbabalar gibi.gün-
3. Grup av hayvanlanndan: Ya- düz yırtıcı kuşlan ile puhu, baykuş, kuban
ördekleri, yaban kazlan, sakarmeke, kumav gibi gece yırtışı kuşlan.
su tavuklan, çulluklar ve yağmurcunlar; 3 — Bütün1 yıl avlanabilecek av hayl
i Ekim 1980 – 15 Mart 1981 vanlan aşağıda belirtilmiştir.
Tarihleri arasında olmak Üzere tes- Kurt, çakal, sırtlan, yaban domuzu,
bit edilmiştir. Bu üç grupta yer alan av kuyruk süren, karga, saksağan.
hayvanlanmn, tesbit edilen bu süreler « « n *w*ii â i iâim*-
dışında avlanmalan yasaktır. . a v l a n m a
1 – b ) Yukanda avlanma süreleri YÖNTEMLERİ:
gruplarına göre belirtilen av hayvanla- 4 — a) Kapan, kafes, olta, İlmek,
nndan büyük bir kısmı azalma göster- ağ, ökse, tuzak, zehir, alaca, çığırtkan,
diğinden, bazı türlerin günlük avlanma çalı mühre, teyp cihazı gibi her türlü
miktarlannm smırlandmlmasma gerek- elektronik cihazlarla, projektör, far,
sinim duyulmuş, bu gedenle avcı başına lüks lambası gibi her türlü yapay ışık
bir av günü için; kulanarak su başlannda ve metirislerde
Cil. kum kekliği, bağırtlak 5’er adet pusu kurarak hileli usullerle avlanmak,
Keklik, adatavşanı 3’er adet göl ve denizlerde motorlu tekne ile avÜveylk,
tahtalı, çulluk, yaban lağa vardıktan sonra saatte 3 milin üzeördekleri
ve yaban kazlan 10’ar adet rinde hızla giderken avlanmak,
Tavşan 2’şer adet b ) Geceleri, gün batışından gün
olarak smırlandmlmıstır. doğuşuna kadar olan süre içinde (do-
2 — Kara Avcılığı Kanununun 2. muz avı hariç) her türlü avlanmak, oto-
Maddesi III. Bendine göre avı yasaklan- mobil, traktör, motosiklet gibi motorlu
mış bulunan hayvanlarla, aynı Kanu- araçlar vasıtasiyle avlanmak.
DÜNYASI At Tüfeği – Saçma
olarak hesaplanmış olup, 50.000.000. olan
ördek ve kaz adedini senede. 2.000.000
azaltmaktadır.) hastalığa yol açması sonucu
Amerika’da demir ve çelik saçmalar
denenmeye başlanmıştır. Ancak bu
madenlerin kurşundan daha hafif oUhalan
tüfek menzilini kısalttığı ve yaralanmaya
elverişli olduğu için tam anlamiyla
piyasaya çıkmamıştır. Çelik ve demir
saçmalar namluya da çok zarar vermektedir.
Her avcının kendi inandığı bir saçma
numarası seçimi vardır amma genel
kaide av hayvanlarının yüzeyi genişledikçe
saçmanın büyümesidir. Böylece
hem hız hem de enerji artacaktır. Bununla
beraber bazı avcılar kaz avında
2 veya 3 numara yerine 6 numara kullanıp
kafaya nişan alırlar ki bu da 35
mm’nin altında oldukça geçerli bir yöntemdir.
Aşağıdaki hangi av hayvanlarına
hangi saçmanın atılması lâzım geldiğini
gösteren listedir.
Bıldırcın: 12-10
Çulluk: 10-8
Çil: 9-7
Keklik: 8-6
Tahtalı: 7-6
Üveyik: 9-7
ördek (Decoy avında) 6-7 ” v
ördek (Geçit avında) 4-5
Kaz (Decoy avında) 3-4
Kaz (Geçit avında) 1-2
Sülün: 6-5
Tilki, Çakal: 01-02
Yukandaki seçim benim şahsi seçimim
olup az ve büyük saçma yerine çok
ve küçük saçma prensibine bağlıdır.
Listede öngörülen saçma numaralan
avın yapıldığı mevsime, havaya ve meranın
coğrafi durumuna göre değişir.
YİVSİZ AV SİLAHLABI
KALİBRELERİ
Eskiden beri zor olan kalibre seçimi
bugün modern çağın balistik ve namlu
yapımında getirmiş olduğu teknik gelişmelerle
tam manasıyla bir bilmeceye
dönmüştür.
Eski sarma çelik namlular yerlerini
çok daha hafif, dayanıklı ve muntazam
namlulara bırakmışlardır. Bunun yanisıra
kapsül ve barutlar ise bugünkülerle
kıyaslanmayacak kadâr gülünçtürler.
Bundan sadece 30 sene evvel 87,5 mm.’
lik fişekte, 36 gr. saçma atan 10 kalibre
ve artık yasaklanan 8 kalibre tüfeklerin
yaptığını 70 mm. (Magnün) yataklı 12
ve 16 hatta 20 kalibreler bugün gerçekleştirmektedir,
‘Küçük magnum dediğimiz
fişeklerle normal (70 mm) yataklı
tüfeklerde bile 40 m nin üstünde gayet
öldürücü patenler elde edilebilmektedir.
Kalibre dediğimiz zaman bu kelimenin
manasının genellikle anlaşılamadığını
göz önüne alacak aşağıda kalibrenin
tarifini yapacağım.
Kalibreler, bir namlunun atabileceği
kurşun misketlerin bir libre (454 gr.)
ağırlığında gelen sayısına göre numaralanmıştır.
örneğin 12 kalibre bir tüfeğin
12 adet misketi 1 libre gelmelidir.
Ancak, bu numaralama şokun icadından
önce.okluğu için bugünkü misketler
biraz daha hafiftir. Yükardaki
liste modern kalibrelerin numaralama
sırasını ve silindir namlu ağızlanmn kesitini
göstermektedir. 1.10 kalibre, 2.12
kalibre, 3.20 kalibre 4.28 kalibre, 5.32 kalibre
(410), 6.36 kalibre (9 mm fîober).
★ ★ ★
2 Temmuz 1980 — Sayı: 17035
RESMİ GAZETE’den
SİRKÜLER
Orman Bakanlığından:
1980 – 1981
MERKEZ AV KOMİSYONU KARARI
Karar No; 44
Karar Tarihi: 22.5.1980
3167 sayılı Kara Avcılığı Kanununun
16. Maddesi uyarınca Orman Bakanı
adına Müsteşar Yardımcısı Osman
Çakır Başkanlığında Milli Parklar ve Avcılık,
Orman, Ziraat, Veteriner, İşleri Genel
Müdürlükleri ve Avcılık Derneklerinden
katılan üyelerle, Turizm ye Tanıtma
Bakanlığı, Emniyet Genel MüdürAv
Turizmi SPOR
lerine müsteniden Millî Parklar ve Avcılık
Genel Müdürlüğü kuruluşu olan yerlerde
Av ve Yaban Hayatı Müdürlüklerinden
yoksa Orman İşletme Müdürlüğü
veya Orman Bölge Şefliğinden alınacak
izinle mümkündür. İzin alanların orman
yangınları ve diğer ormancılık faaliyetleri
dolayısıyla orman idarelerince konulacak
kayıtlara riayet etmeleri zorunludur.
Y — AV TURİZMİ: %
9 — Yurdumuzda av turizmini geliştirmek
amacıyla halen yürürlükteki
mevzuatı daha işler ve uygulanabilir
hale getirinceye ve çeşitli türler için
örnek avlaklar düzenleyinceye kadar aşağıdaki
madde de belirtileli esâslara uygun
yapılacak yaban domuzu avı dışında
yabancı turist avcıların yurdumuzda
avlanmalarına ilişkin yasağın 1980 – 1981
Av Mevsiminde de devamı uygun görülmüştür.
10 — Avı bütün yıl serbest olan yaban
domuzunun yabancı turist avcüara
avlattırılması, «Av Turizmi izni» bulunan
Seyahat Acentalarmın müracaatları üzerine
aşağıdaki esaslar dahilinde Orman
Bakanlığınca verilecek Özel İzinle mümkündür.
İlgili makam ve mercilerce yabancı
avcılara yaban domuzu dışında av yapmalarını
sağlayacak av tezkeresi verilmesi
yasaktır.
Bunun için;
a) özel av izni için müracaat eden
Av Turizmi İzin Belgesi bulunn Seyahat
Acentaiarı av partilerinin yapılacağı
tarihleri, her av partisinin süresini ve
bu av partisine katılacak avcı sayısını
belirteceklerdir.
b) Özel Av İzni alan seyahat acentaları,
yabancı avcılara ait av tezkeresi
alma işlemlerini Av Turizmi Yönetmeliğinde
belirtilen esaslara göre yürüteceklerdir.
c) Seyahat Acentaiarı yabancı avcıları
sadece Orman Bakanlığının saptayacağı
ve özel Av İzin Belgelerine yazılı
avlaklarda avlatabileceklerdir.
d) Özel Av İzni almış olan seyahat
acentası, .belirtilen avlaklarda yaptıracağı
yaban domuzu avı için avlağın bulunduğu
Millî Parklar ve Avcılık Bölge
Başmüdürlüğü Av ve Yaban Hayatı Müdürlüğüne
Bakanlıkça verilen Özel av
izin belgesini göstermek ve denetim
amacı ile av partisine rafakat edecek
Orman Muhafaza Memuru, Av Bekçisi
veya Müdürlükçe görevlendirilecek memuru
almak zorundadırlar.
e) Seyahat Acentaiarı, av partisine
katılan her yabancı avcı için 26
dolar ve refakatçi memurca, kim tarafından
vurulursa vurulsun avlandığı
tesbit edilen yer yaban domuzu için
100 dolar karşılığı Türk lirası avlanma
bedelini, avlandıkları mahallin Av ve
Yaban Hayatı Müdürlüğü Mutemetliğine”
veya Saymanlığına yatırmak zorundadır.
Ancak beher yaban domuzu için
ödenecek Türk lirası tutarı karşılığında
Dövizi yetkili Türk Bankalarından
birinde Türk lirasına çevirdiklerini belgelemekle
mükelleftirler.
f) özel Av İzinleri belirli avlaklarda
yalnız yaban domuzu „ avı İ£in verildiğinden
kesinlikle başka av hayvanlarının
avlanmasına izin verilmeyecektir.
Yaban domuzu, dışında av yaptıran, yapılmasına
göz yuman ve gruptaki avcıları
ihbar etmeyen, ayrıca belirtilen avlaklar
dışında domuz avı yaptıran seyahat
acentalarmın özel av izinleri ve
Av Turizmi İzin Belgeleri iptal edilecek,
ayrıca haklarında kanuni kovuşturma
açılacaktır.
g) Seyahat Acentalannca yurdumuza
yaban domuzu avı için gelen yabancı
avcılar beraberlerinde sadece 100
adet tek kurşun ve şevrotin dolusu av
fişeği getirebileceklerdir. Ayrıca saçma
dolusu av fişeği getiremeyecek ve av esnasında
beraberlerinde bulundurmayacaklardır.
Yabancı avcılar 6136 sayılı kanun
gereğince geçiçi de olsa yivli av tüfeği
ve bunla arait mermileri getiremezler.
‘ >. i „ V <<’- t f * *■’:
’ •”- ,v- . V**- * ‘’
e) Yivli Av Tüfekleri har*& pimtâi
üzere, 797 ,sayüı Kanunla onaylam^
Uluslararası kuşları Koruma Antlaşmadı
uyarınca haznesi ikiden fafcla fişek iîaşft
otomatik ve yarı otomatik tüfeklerle âvr’
lanmak yasaktır, Otomatik ve yan otomatik
tüfekler ancak hazneleri Ud fişek
alacak şekle getirilerek avda kullanılabilir.
> ‘ •’ …
* d) Av hayvanlarının kuluçka ve
yavru zamanlarında yumurtasını top*
lamak, yavrularını yakalamak ve yuvalarını
bozmak yasaktır.
Av ve Yaban Hayatı görelileri, Jandarma,
Orman Muhafaza Memuru,” köy, ~
kır ve av bekçileri kendi görev sahalarında
bu çeşit avlanmaları takip etmek
ve gereken kovuşturmayı yapmakla
yükümlüdürler.
5 — Başlıca av kaynaklarından olan
su kuşlarının kuluçka topluluklarının
korunması için göl ve bataklıklar çevresindeki
köy muhtarlıklarına, yumurta
toplamak ve civciv yakalamanın yasak
olduğu hususu Kaymakamlıklarca
yazılı olarak tebliğ edilecek ve gerekli
koruma tedbirleri alınacaktır.
II — AVLANMANIN
YASAKLANDIĞI SAHALAR:
6 — a) Av hayvanlarımızın tabii
yaşama muhitlerinde korunarak üremelerini
temin maksadiyle Orman Bakanlığınca
tefrik ve tesis edilen, özel
bekçilerle koruma altına alman ve ka- .
rann ekinde belirtilen av koruma ve
üretme sahalarında,
b) Etrafı çitle çevrili av üretme
yerleri ve istasyonlarında,
c) Millî Parklar, Tabiat Parkları,
Tabiatı Koruma Sahaları ve mesire yerlerinde,
d) Orman Bakanlığı onayı ile muhafaza
ormanı olarak ayrılmış sahalarda,
a ) , Ağaçlandırma ve toprak muhafaza
sahalarında,
f) Merkez Av Komisyonunca yasaklanıp
bu kararın ekinde yer alan avlaklarda
ve yukanda sayılan bütün yerlorta
suafttlajrîna 3Q0 tâ. »©safe içinder
avlanmak.başıboş köpek salmak ve tüfekle
dolaşmak yasaklanmıştır.
B , . f , ;S ^ Ş 8^îAda belletilen
sahalarda yabaü domuzu, kurt, çakal
gibi hayvanların çoğalması ve zararlı
ölmalan halinde durum bir rapor tesbit
edilerek gerektiğinde M i l i Parklar ‘
ve- Avçıiık Geiıel Müdürlüğünün İzniyle
mahalli teşkilatın gözetimi ve denetimi
altında gerekli mücadele yapılır.
T — î l v e ü ç e Ay Kornişonlarınca”
alınan yasak kararları; ‘
a) Bütün ilçeye şamil olamaz.
b) Bir: ytldân fazla olamaz, gerektiği
hallerde ertesi yıl yeniden karâr
almak suretiyle uzatılabilir.
c) Sadece bir tür için yasaklanıp
diğer türler için av serbest olamaz, y a – .
sak sahada her türlü avlanmanın yasaklanması
esâstır.
d) Köy ihtiyar heyetleri ve yerel
avcılık kuruluşunun önerisi üzerine, ilçe
ve il av komisyonlarınca karara bağlanmış
olup Merkez Av Komisyonu Kararında
yer alan sahalar dışında muhtarlar,
köy ihtiyar heyetleri ye yerel avcılık
kuruluşları ve diğer kuruluşlar kendi
başlanna bölgelerindeki avlakları ava
yasaklıyamazlar. ;
e) |lçe Av Komisyonlarınca . alınmış
fakat il AV Komisyonlarınca onaylanmamış
k a ra r la r i le î l ve îlçe Av . Komisyonlarınca
yukarıdaki esaslara aykırı
olarak alman yasak kararlan hükümsüzdür.
f) İlçe ve İl Av Komisyofılantıcia
yukandaki esaslara uygun olarak alınmış
av yasak sâhalan ile önerilerek komisyonumuzca
resen ava yasaklanan sahalar
kararın ekindedir. Bu sahalarda
her türlü avlanma, tüfek ve köpekle dolaşmak
yasaklanmıştır.
IV— ORMANLARDA AVLANMA
İZNİ:
8 — 6831 sayılı Orman Kanununun
80. maddesi ile 3167 sayılı Kâra Avcılığı
Kanununun 8. maddesinin (c) fıkrasına
göre ormanlarda ^avlanma, av tezkere-
171
Avlanma Kuralları SPOR
b) Mıntıkaları dahilinde ağaçlandırma,
toprak muhafaza sahaları, muhafaza
ormanları, millî park, piknik
feri mesirelerde Merkez av komisyonca
Han edilen koruma sahalarında her türlü
yasakların uygulanmasından İl ve İlçe
av komisyon kararlarının almmasmdan
ve takibinden sorumludurlar.
c> Avlanmanın başlangıç ve bitiş
tarihlerini muhafaza memurları vasitasiyle
çevrelerindeki köylere duyururlar.
d) Av yasaklarının uygulanmasında
kolluk kuvvetleri ile işbirliği yaparlar.
16 — Orman Muhafaza Memurlan
av suçlarını takip eder. Tüfekle dolaşanların
tezkere kontrolünü yapar, usulsüz
avlanmalar ve tezkeresiz tüfek taşıyanlar
hakkında zabıt tanzim ederler.
VII — GENEL HÜKÜMLER:
17 — Bazı il ve ilçe avcılarının motorlu
vasıtalarla kafileler halinde ilçeler
avlaklarına bir av mevsimi içinde
sürekli av seferleri yaptıkları, birkaç
avlağa birden müdahale ile av kayhaklannı
kuruttukları şikayet konusu olmaktadır.
Komşu il ve ilçelerden gelen bu tip
avcı kafileleri aynı avlakta yerel avcılarla
karşılaşmakta ve silahlı çatışmaya
varabilen ihtilaflar hatta üzücü olaylar
meydana gelmektedir.
Bu nedenle otobüs ve minibüsle kâfile
oluşturan 10 kişiden fazla avcı gruplarının
aynı avlaklarda avlanmaları men
edilmiştir.
18 — Avı kanunen yasak olan av
hayvanlarının bulunduğu önemli avlaklarda
avlanmaları önlemek için konulan
yasaklar bu avlaklara civar kentler*
idare amirleri ve muhtarlarınca yere!
avcılara ve halka yerel yayın araçlarıyla
duyurulacaktır.
19 — Merkez Av Komisyon Karan
özeti Türkiye Radyo ve Televizyonunda,
tam metni ile Resmi Gazete’de Av Dergisinde,
Orman Bakanlığı Bülteninde
yayınlanacaktır.
20 — t i ve ilçe Komisyonları bu kararın
yayınlanmasını müteakip gerekirse
bir kere daha toplanarak kararın etkili
bir şekilde uygulanmasını ve ilgili
kuruluşlar arasında işbirliği temin edecek
önlemleri saptayacaklardır.
21 — Av mevsiminin açılmasıyla değişik
bölgeleri av seferleri yapan avcılardan
o yörenin köy muhtarları, avcılık
demekleri ve kooperatifleri tarafından
avlak, av kirası ve yardım adı altında
her çeşit paranın alınması suçtur. Gasp»
haraç alma, emniyeti suistimal etme,
görevini kötüye kullanma niteliği taşıyan
bu gibi suçlar Türk Ceza Kanununun
ilgili maddeleri gereğince kovuşturulacaktır.
22 — Otokontrol sisteminin geliştirilmesi
amacıyla, Av ve Yaban Hayatı *
Müdürlükleri kendi mıntıkalarındaki
her avcı derneğinin azami 3 üyesini aday
göstermesi halinde bu kişilere demeğin
kayıtlı ve faaliyette bulunduğu üçe sınırları
içinde geçerli olmak üzere Fahri
Av Görevlisi belgesi verebilir. Milli Parklar
ve Avcılık Genel Müdürlüğü Lgili Daire
Başkanlığınca verilecek Fahri Av
Görevlisi belgeleri bütün yutft için geçerlidir.
Bu kişiler ancak usulsüz ve zamansız
avlananları uyanr ve ilgili makamlara
bildirirler.
23 — Zamansız ve usulsüz avlanan
av hayvanları ile avlanan koruma altındaki
ay hayvanlarından zaptoîünanlar,
et olarak değerlendirilebileceklerin
mahkeme neticesine kadar muhafazası
mümkün değilse, en yakın Veteriner Hekim
veya Hükümet Belediye veya Sağlık
merkezi tabiblerinden birine veya Devlet
Hastanesinde muayene ettirilmek suretiyle
insan gıdası olarak istihlakinde
mahsur görülmeyenler derhal Av ve Yaban
Hayatı Müdürleri, Av Koruma Üretim
Şefleri, Orman İşletme Müdürleri
veya Bölge Şefleri marifetiyle açık artırma
suretiyle satılır. Satışa ; ait bir
zabıt varakası tanzim edilerek satış bedeli
tahkikat sonucuna kadar Orman
Sorumlu Saymanlığı veya Sayman Mutemetliği
emanet hesabına yatırdır.
DÜNYASI Yabancı Avcılar
h) Yaban domuzu avlarında a r a) Av tencerelerine ilişkin iş ve işrehberleri
varsa yerel avcı kulüplerife- lemler il ve ilçelerde polis, polisin buderasyonlarmdan
yoksa diğer yerel av- lunmadığı yerlerde Jandarma tarafıncı
kuruluşlarından, sürekçi ye çantacı- dan yürütülür. Tezkere alacaklardan
lar avlak civan köylerden seyahat aeen- mahallin avcılık demeğinden verilecek
talannca temin edilecektir. avcı olduğunu belirten bir belge aranır.
i) Seyahat Acentalan Nisan ayı Te&ere İsl*a?&rİ *v d e k l e r in in görevsonunda
getirdikleri turist avcı sayısı lendütecekleri kimseler tarafından takip
Ue buhlâra avlattiklan, yaban domuzu edilebilir ve bukişilereelden verilebilir.
miktarını topluca Orman Bakanlığına b) Türkiye’de İkamet eden yabanbildirmek
zorundadırlar. ^ C1 uyruklulara av tezkeresi ve özel avlanıl
— Yasa ve anlaşmalar gereği ay- ma izni verilirken 11. Madde gereğince
ncalık ve bağışıklığı bulunan, diploma- işlem yapılır,
tik pasaport sahibi görevliler dışında
kalan, yurdumuzda belli süreler için Yabancı avcıların (şarta bağlı
görevli olarak İkamet eden bütün yaban- olarak yaban domuzu avı hariç) avlancı
uyruklular 9. ve 10. maddelerde be- maları men edilmiş olduğu cihetle yurlirtilen
hükümlere tabidirler. Bu yaban- ‘ dumuzda ikamet eden bir avcı demeci
uyruklular bulunduktan yerdeki Mil- ^üıe misafir üye olan yabancı uyrukluli
Parklar ve Avcılık Genel Müdürlüğü larla- resmî donuklar ve görevlilerle yakuruluşundan,
yoksa Orman İşletme Mü- ^an domuzu avı için özel izin almış sedürlüğünden
izin almak suretiyle ve be- yahat acentalan vasıtasiyle gelenler dıllrtilen
avlaklarda madde 10/e ’de konu Şinda yabancılara av tezkeresi verilemez,
edilen avlanma bedelini de ödemek su- Tezkeresiz ve izinsiz avlanan yabancılar
retiyle sadece yaban domuzu avlayabi- hakkında gerekli kanuni işlemler yalirler.
Vûa.
Bu yabancılar ikamet ettikleri ma- , 14 — Av tttfeklşri Ue her yıl birçok
hallin Avcılık Federasyonu, Avcılar Bir- G a y e t le r işlenmektedir. Konu genel
liği veya Federe bir avcılık derneğine, asayişi u ^ nHjrr i^ t kadar, tüfeklerin
bunlardan biri yoksa mahallin avcılık bilglsiz ellerde zamansız ve mevsimsiz
derneklerinden birine misafir üye ol- avlanmalar için kullanılmasıyla av haymak
ve alacakları üyelik kartım ibraz yanlan nesillerini de tehdit etmekteetmek
suretiyle av tezkeresi alabilecek- dir< Bu bakımdan tüfek ile dolaşanlarlerdir.
dan polis teşkilatının bulunduğu ma-
Resmi yabancı konuklann avcı ku- hallerde polisçe, bunun haricinde buruluşlanna
misafir üye kaydolma zorun- cak> köy, mr Ve avlak gibi yerlerde de
luluğu yoktur ve 9. ve 10. ve bu madde jandarma, orman muhafaza memuru,
de belirtilen hükümler dışında tutul- köy ve j^ . bekçilerince av tezkeresi somuşlardır.
rulacaktır.
_ Trafik ve bölge trafik ekiplerince
KARARIN YÜRÜTÜLMESİ bilhassa av mevsimlerinde yapılacak de-
VE AVCILIĞIN UYGULANMASINA’ netlmler slraSında av tezkereleri de kontİLtŞKtN
MADDELER: rol edilecektir.
12 — Merkez Av Komisyon Kararlannm
uygulanmasında, Av Komisyonu
Başkanlığı, Kanunen uhdelerinde bulunan
Valiler ve Kaymakamlar sorumludur.
13 — Emniyet ve Jandarma Teşkilatı
İle ilgili hükümler:
15 — Av ve Yaban Hayatı Müdürleri,
Orman işletme Müdürleri ve Bölge
Şefleri: .
a) Ormanlarda avlanma izni talep
edenlerden av tezkeresi olanlara 8.
maddedeki kayıtlar dikkate alınarak izin
verirler.
8a Altı Avcılığı SPOR
AMATÖR BALIK AVCILIĞI:
Nehir, göl veya deniz sahil sularında
balık avlıyan avcılar; zokalara, yem
takar, balık tutmak için gerekli teçhizatı
hazırladıktan sonra, zokalarla teçhiz
edilmiş olta ve çaparileri suya indirir,
avladığı balıkları su üstüne çıkarır.
Amatör balıkçılık sabır istiyen, ve fakat
moral düzeltmek ve temiz hava almak
için yapılan eğlenceli ve yararlı bir
spordur.
Deniz, göl, ırmak gibi büyük ve
küçük sularda herkesin yapması gere-
Balık avlama yarışı
larlar. Tanınan süre içersinde tuttukları
balıklar, bir heyet huzurunda t tartılır.
Kim en fazla balık tutmuşsa balık adedine
göre puvan verilir.
SU ALTI AVCILIĞI:
Yakın tarihte ortaya çıkan, bu spor
günümüzde bir hayli yaygınlaşmıştır. Bu
altı avcıları, olanaklara göre farklı derinliklerde
avlanmaktadırlar. Su altı
avı: Balığı yerinde vurup kıyıya getirmekten
ibarettir. Bu spora deniz altını
araştırmak, film ve fotoğraf çekmek gibi
zevkler de eklenebilir. %
Gözlük veya maske, şnorkel, palet,
tüfek, balık askısı – tecrit edici ve ısıtıcı
elbise – bıçak, belli başlı avadanlıklarıdır.
Gözlük denizin altını iyi görmeye,
şnorkel su üstünde yüzerken yüzü sürekli
olarak su içinde tutabilmeyi sağlar.
Su altı avcıları serbest dalışta 10 m.
civarında dolaşırlar. Bu alanda rekorlar
40 metreyi geçer. Su altında kalma süresi
2 dakikadır.
Gerçek su altı avcısı 10 -12 metre
derine inip avını yuvasında avlar. Genellkle
bu* derinliklerde karagöz, levrek,
mnren, orfoz balıklan avlanır.
Kamışlı >olta takımı
Kamışlı olta takımında misina
makarası ve düğüm
Et ve gıdadeğeri olmayanpost,deri,
boynuz gibi diğer akşamımda aynı muameleye
tabi tutulur.
Emanet hesabına yatırılan paralar
mahkeme ilam gereğince işlem görür.
24 — 797 sayılı Kanun, Avrupa
Konseyi Yaban Yaşamım ve Doğal Yasama
Ortamlarının Korunması Sözleşmesi
ye Merkez Av Komisyonunca koruma
altına alman bütüiı hayvanların tahnitlerinin
bunların deri,’post, boynuz
v.s. akşamının ticari maksatla bulundurulması,
alımı, satımı, ithali ve ihracı
yasaktır. Bu hükümlere riayet etmiyenler
hakkında 3167 sayılı kanunun 26. “ve
diğer ilgili maddeleri uygulanır.
25 — Kara Avcılığı kanununa ve
Merkez Av Komisyonu Kararına aykın
hareket edenler hakkında Türk Ceza
Kanununun ilgili maddeleri ile asgari
para cezasını 500 TL. sına çıkaran ve
diğer para cezalarım 30 misli artıran
2248 sayılı Kanunun 23. maddeleri uygulanacaktır.
, .
26 — Av hayvanlarının (yaban domuzu
hariç) canlı, cansız ve et olarak
satışı her mevsim yasaklanmıştır. Satış
sırasında zaptolunan canlı ve cansız
âv hayvanlarının etleri 23. madde hükümlerine
tabi tutulur.
özel üretme yerlerinde üretilen Japon
bıldırcını, güvercin , ve diğer av
hayvanlan mahalli mülki amirliğinde
bilgisi altında markalanmak suretiyle
canlı olarak satılabilir.
27 — İşbu kararın bastırılarak ilgili
Bakanlıklara, Jandarma Genel Komutanlığı,
Emniyet Genel Müdürlüğü ve
Orman1 Bakanlığı teşkilâtına, şantiyelerde
çalışan personeline duyurulmak
üzere Karayoları, Devlet Su İşleri, Toprak
– Su ve YSE Genel Müdürlüklerine,
Elektrik İşleri EtÜd İdaresine, İl İlçe,
Bucak ve köylere, Ziraat Odalanna yabancı
ülkelerdeki Turizrrç, Bürolarına, yabancı
avcıların Türkiye’de avlanüıalarinı
organize, eden TÜRSAB’a, seyahat
acentalanna, Türkiye’deki yabancı elçilik,
Konsolosluk ve misyonlara ’Türk
Avcılık Kulüp ve Derneklerine duyurulması
oy birliği ile kararlaştırılmıştır.
DÜNYASI
– (Madde 6 — a ) : . ‘ . ■> .
• Adafta önaoan işietöieşl Çatalan
BÖİgeÖBöğüıtien ve BOKltitİö (serileri
île Pos Orman İşletmesinin Topallı se-.
………………… ” ve Oret&a sahası,
gam itü Dağı
’ yafan keçisi körtöûa ve üretme sahası.
A d â ^ Oreâah Bölge Öastoidüriü-
|Û, YahyalI İşletinesi Aladağ Yaban Keçisi
ve Ürkeklik koruma ve üretme sahası,
> ‘
— Adana .^Osmaniye Orman işletmesi
Merkez Bölgesi dahilinde,. Kuzeyi;
Karaçay deresi, Güneyi; Karakaya tepesi
ile Karakaş tepesihi -birleştiren sırt»
Batısı; Karaçay deresinden güneye doğru
Mecfdinköy, Gököküzyayla yerini takiben
Karakaya tepeye birleşen sırt. Doğusu;
Hanis çayından Karacalar, Hüsneyeri
tepesinden Küçükhayva tepesine
birleşen art.
– ★ ★ ★
İKİNCİ KJSXM
SUDA AVCILIK SPORU ’
BALIK AVLAMA YARIŞMASI:
Bası Ülkelerde uluslararası balık av*
lama yarışmaları tertiplenmektedir. B en – .
zeri balık takımlarıyla yarışmacılar,
kendilerine gösterilen bölgede balık avÂvcilıkta,
Rasgele diyelim
teklemek gerekir. Güftümüzde
çocukiâf BÜ 8f*Mru e&kf
Balıkçı Takımları
i *
Düz biikûm:
Onbeş katlı düz büküm bir olta yapmak
için önce beşer katlı bükümler olarak
üç ip yaptıktan sonra bu üç ipi,
önce hangi tarafa bükülmüşlerse yine
o tarafa büküp bir tane ip haline getirilir,
işte buna düz büküm denir. Bu
çeşit oltalar çok hassastır. Sürtme oltası
için, derin sularda mercan ve başka
balıklar avlamak için kullanılır. Balıkların
yeme dokunduğu ancak bu olta
ile hissedilir.
Komana büküm:
tik büküm düz bükme şekliyle: yapılır,
ipler birleştirilir, fakat 4 üz bükümüıi
aksine olarak ters taraftan bükülür.
Bu çeşit olta, çapari, seğirtme ve
çarpmaya benzer aletler için kullanılır.
Hang! balıklar için nasıl oltalar
kullanılmalı?
îzmarit, çîhekop, istavrit ve bunlara
benzer ufak balıklar için yapılan
oltalar 3 kat kıldan yapılır.
^ Lüfer avı için oltalar 5-7 kat olur.
İzmarit balığının yemli çaparisi için
olan oltalar 9 kat olmalıdır.
Uskumru balığının çaparisi ile lüfer,
mercan, karagöz ve kırlangıç balıklan
için yapılan olta 9-İ? kat kıldan olmalıdır.
Uskümru ve kolyoz balıklan çaparisi
için yapılan oltalar 15-21 kat kıldan
yapılır.
Levrek oltası ile torik balıklan yeniciliği
için yapılan oltalar 25-30 kat olur.
(Ay ışığı olan gecşlerde zokaya yem
takılıp levrek, torik ve palamut avına
levrek yemciliği, torik yemçiliği, palamut
yemciliği denir.)
Böyle olmakla beraber bazı beygir
kılları çok kuvvetli olduğundan, oltalarda
da aranılan şey sağlamlık olduğu cihetle
bu gibi oltalarda kılların sayısından
ziyade kuvvetine dikkat etmelidir.
HATIRLATMA:
Oltalar kurutulmadan mantar veya
kelebek üstüne s&nlmamalı. Çünkü dayanıklılığını
kaybeder, yavaş yavaş çü178
rümeye başlar. Vaş yaş sanlah ‘oltalarda
hayır kalma£
İzmarit balığı avında kullanılan olta
ile yünlü zoka’nın oltaâı İngiliz siciminden
yapılır.
Son yıllarda Japonya’dan getiril-*
mekte olan ve Japon misinası adı verilen
maddenin kil kadar incesinden baş-,
layarak 24 numaraya kadar kalınlığı olduğu
gibi 40 metre ye daha uzun parçaları
vardır. Balikçilar bir kısım oltalarını
Japon misinasından yaparlar.) *
Z. BEDEN ”
Olta takımlarında oltanın aşağı
ucunda bulunan ve çoğu misinadan yapılan
kısma beden denir. Bedeller, yarım
kulaçtan 4-5 kulaca kadar olabilir.
(Misina, kıl gibi bir maddedir, kıldan
saydam ve pek sağlamdır. Ne kadar
incesi olursa olsun bi? teli on iki kıl
kuvvetindedir. Eskiden, koza yapmak
için askıya çıkmak ü^ere bulunan yetişmiş
ipek böceklerinin en büyük saydamlan
alınıp gayet sert ve berrak sirke içine
konur ye yirmi dört saat bırakılır.
Sonra böcekler, sirkeden çıkanlır, beyaz
renkli macunumsu bir madde ile dolu
olan keseler böceklerden ayrılır. Her
kesenin iki ucundan tutulup yavaş yavaş
çekildiği zaman, kıl gibi uzayacak
olan macunumsu madde hava ile temas
edince sertleşir, 33-41 santim uzunluğunda
yuvarlak ve düzgün bir kıl
olur. Misina her renkte boyanabilir.
Misina çeşitli kalınlıkta olmasından
dolayı levrek ve torik gibi büyük
balıklatın oltasına kalın misina takılır.
Kaim bulunamazsa iki, üç kat takmak
gerektir.
3. KÖSTEK
Olta, takımlarında bedenin oltaya
bajgU tatUmduğu yerden on beş santimptre
aif^ı bir misina parçası bağjamr,
b ^% köstek denir. Bu kösteğin ucuna.
tatelfe çıplak iğneye öksüz iğne denir.
‘
ile paraketelerde çok kös:
vî
DÜNYASI
– :ş
ken bu spor sonucu (rasgele) diyelim»
günlük g^da gereksinmesini dahi karşılayabilecek
kadar balık avlamış olunur.
Bu spot içifcı gerekil avcılık takımları
kolaylıkla ve ucuz olarak temin
edilmektedir. ‘
Bunlar komple hazır olarak satıldıklan
gibi, ayrı ayrı, avadanlıkları alınıp
takımı kendiniz det hazırlıyabillrsiniz.
Amatör halkçılık için,üç dört ölte
ile bir iki parekete, bir kepçe ve de birkaç
zoka ve iğne yeteflidir.
Yurdumuz sulan, balık türü bakımından
çok zenglp ülkelerden biridir.
Yüzlerce çeşit balığın avlanması, mevsime
göre, balıklann özelliklerine göre
çeşitli şekilde yapılmaktadır. Yapıtımızda
açık deniz balıkçılığı, zıpkanla avcılık,
vb. gibi de balık cinsleriıie ve kullanılan
, diğer teçhizatlarına alt bilgilere
yer veremiyoruz.
OWTA TAKIMI
• îr •,r,■ -t-v;: –
‘ Balıkçı oıta :
veyazoka.
ı ^ a b a | l ı .^ | K # ü | u >;
. . . . . . . ki, b * i
r / r . ;
3 ;
, – – v v
Zökave4ğî^İert 1
‘ fe^ sü f de oltaya
baSlâmak lçin veya başkâ gertltli zamandabazı
İ& r İfŞ®
dan çeşitli düğümler yapılmaktadır. Bunların
en çokkullanılanlan şunlardır:
d
1 – Kelebek, tahtadan veya
mantardan yapılmıştır. Üzerine olta
. takımı güzelce kurutulduktan sonra
sarılmalıdır. Aksi taktirde az ömürlü
olur. 2 – Olta ipi, 3 – Misinadan
yapılmış beden, 4 – Köstek, 5 – Kurşun,
zoka hafif geldiği taktirde takılır,
6 – öksüz, iğne.
Balık avcılığını meslek olarak seçmişlerin
değil de balık avcılığım spor
olarak yapan amatörlere yönelik tanıtıcı
ve öğretici bilgiler verebiliyoruz: ö r neğin:
OLTA TAKIMI:
1. Olta,
g – . . – &
1. ve 2. Tek düğüm, 3. ve 4. Makas
döğÜmU, 7. ve 8. İlmek, t
düğüm, 5. Sarma düğüm, 8. İngi liz/
1. Oltas
Oltalar, çok defa beygir kıûndan,
başı da İngiliz sicimindenyapılır. (Şimdilerde
naylon İpliklerden hazır olanlan
da kullanılmaktadır.) Kıldan yapılma
oltalann uzunluğu 12 kulaçtan seksen
kulaca kadar olur. , Kalınlığı üç kat
kıldan otuz kata kadaf ölur. – ,
Ağ ve halatlann uzunluğu çok kere
fcülaç ile gösterilir. Deniz kulacı 1^2
metre sayılır. ■y
, Kıl olta bükümü:
\ Kıldan yapılan oltanm b^kttmtt
türlüdür. Düz büküm, komana bükün
,dûfc • . ‘■ • : 1 •
v.~
F. 12
i .k – ,
Zokalar SPOE
t Her balık aynı zokaya gelmez, ve
bir çeşit balık da mevsimine göre başka
başka zoka İster. Onun için çeşitli
İstavrit kıraçası, uskumruvonozu, hamsi
balığı şeklinde yapılmışlan vardır.v
Hafif zoka derin sularda dibe gitmez»
ağır zoka kullanmak gerektir.
Zokalar üç kısma ayrılır: Yünlü zokalar,
seğirtme zokalar, yemli zokalar.
1. Yünlü zokalar :
Kurşundan, yapılma ufak bir balık
olup iğnesi kuyruğundadır, Yem olmak
üzere de kurşunun üzerine ikisi
horoz biri tekir tüyü olmak üzere üç
tüy takılır. 9-10 santim uzunluğunda
50-75 gram ağırlığmdadır. Balığın peşine
düştüğü yeme göre uygun zoka kullanmak
gerektiği için kıraça. zokasy
hamsi zokası, aterine zokası olarak bü
balıkları andırır şşkilde zokalar kullanılır.
Bu zokalarla palamut, torik, lüfer
tutulur. Bunlar hem karadan hem
sandal içinde avlanır. Karadan kullanıldığı
zaman zokanın bir metre yukarısından
tutup hızla çevrilerek olabildiği kadar
uzağa ustalıkla atılır. Zokanın üç
dört kulaç suya İndiği anlaşılır anlaşılmaz
çabucak çekilip yeniden atılır. Bununla
adlanmak yolu böyledir.
2. Seğirtme zokalar:
Zokaların en büyüğü seğirtme zokalardır.
Bunlarda balık şeklinde ve
başlarında birer iğne vardır. Bu iğnelere,
hiç yem takılmaz. Yâlnız kullanılacağı
zaman günde on onbeş defa mazgala ile
düzeltilip cıva ile parlatmak gerektir.
‘ Parlak zoka su içinde küçük balığa çok
benzediğinden ne kadar parlak olursa
ö kadar çok balık tutmak mümkündür.
Zokalı olta ile balık tutanların cebinde
kemikten yahut yuvarlak camdan
bir mazgala (mıskala) bulunması gerekir.
Balık dişleriyle yahut başka şeylerle
pürüzlenmiş olan kurşunu mazgala ile
düzelttikten sonra bjr çuha parçası üzerine
azıcık cıva döküp kurşun sıkı sıkıya
ovalandığı zaman zoka tıpkı gümüş
Bazı oltaların seğirtme zokalarından
bir metre yahut bir kulaç yukarısına bir
öksüz iğne bağlanır. Bu öksüz iğneye de
yapma yem olarak tekir tüyü bağlanır.
L Lüfer seğirtmesi:
On santim boyunda ve 100 gram
ağırlığında olan bu seğirtme ile sığ sularda
lüfer tutulur.
Lüfer seğirtmesi
2. 12 santimetre boyunda 120-200
grama kadar, ağırlıkta olan bir lüfer
seğirtmesi daha vardır, derin sularda
kulanılır. Lüfer balığı çok kurnazdır,
ağzına giren zokayı kulak deliğinden çıkarıp
keskin dişleriyle misinayı kesip
kurtarmak âdetidir. Onun için lüfer
zokasının deliğinden 10-15 santimetre
uzunluğunda bir tel takılır. Bu tel, zokanın
tamamıyle yutulmasına engel
olur. .
Bu seğirtme ile ufak palamut da tutulur.
3. Palamut seğirtmesi: 16 santimetre
uzunluğunda, 250 gram ağırlığında
palamut tutmak için kullanılır.
4. Torik seğirtmesi: 16 santimetre
uzunluğunda, 250-300 gram ağırlığmdadır.
Bununla torik tutulduğu gibi derin
sularda palamut 4ahi tutulur.
5. Torik seğirtmesinin iki boyu daha
vardır: Bir 18 santimetre boyunda
ve 350 gram ağırlığında, öteki de 20
santim boyunda ve 400-500 gram ağırlığjndadır.
îklsl de torik avında kutlanılır.
3. Yentf zokalar:
r altı çeşittir: Sarmısak
boydur: En küçük boyu 15 –
dır, buna paşalı zoka denir.
avı içindir, fakat kışm
balığı da tutulur.
, üçüncü boyu 50, dör
Köstekler çok defa’ 15-20 santimetre
uzunluğunda olurlar.
Levrek, mercan, kırlangıç, iskorpit,
barbunya, kaya, lamina ye benzeri -İslıklar
için kullanılıp dip oltasınm ı&iH
na bir zoka ve bedenîne bağli bulunan
kösteğe bir öksüz iğne bağlanarak barbunya
için kurt, mercan ve sinarit için
karides^ öteki balıklar içln Öç akyein takıldıktan
sonra kullanılır ye &v yapılır*.’
(Balık iğneler&ıe yem olacak takılan
istavrit, uskumru, kolyoz4ve benz&rf
balıkların etlerine akyem denir.)
… fl ■ ‘• ‘
3. İĞNELER VE ZOKALAR:
d Q k& *Q 3. , » « 3 0 * ^ .
” ‘ ■ . . -U’ . i -. .
1. Düz iğne, 2. Eğri .iğne, 3. Çalalı iğne,
4. Kertikli iğne, 5.B6nli iğne, 6. DeliklT
iğne, 7. Çatal İğne, 8; Uzun iğne,
Fırdöndü – yahut fırıldak. (İğneye
takılan yem sağ olursa dönüp oHayr
bükeceğinden, beden ile oltanın arasına
bir fırdöndü takmak gereklidir.)
İğneler:
Balık iğnesi çelik telden yapılmış,
ucu yuvarlak damaklı ve balık avında,
kullanılır bir çengeldir. »
Oltacılıkta avlanacak balığın kuvveti
ve* iriliğiyle uygun İğne kullanılması
gerekli bulunduğundan en küçük
dikiş iğneleri kadar ufaklarından ba#lA-?
yıp 30-35 santimetre uzunlukta ol&bla-.
n vardır. ,
Balık iğnelerinin bir kısmı kalaylı,
bir kısmı da kalaysızdır. Kalaysız iğne,
daha sağlam ise de, bir yere takılırsa’
çabuk kırıldığından dibi taşlık sularda
kullanılamaz. Bununla beraber pare- .
ketelerde hep kalaysız çelik iğne kullanılır,
çünkü parakete iğnelerinde takıl- 1
m a k tehlikesi yoktur.
, İğnelerin bir takımı çıplaktırlar ve
birtakımı da b a l* biçiminde yapılmış
kurşunlara bağlı olarak kullanılırlar*
Balık biçimindeki Jcurşunlu iğnieye zoka
denir. ■
‘ îşter çıplak iğneler ister zokalar olsu
» beyg^rkuyruğu fle misinadan yahut
j Biçimden yapılma oltalara bağlanırlar,
dizerlerine yapma veya sahici yemler ta-
. kıldıktan sonra kullanılır. Yemsiz kullahıidıklan
da olur. ,
■ ■’ Zokalar:
Zbkalar, balık biçiminde u cu İğneli
birrku|şuh olduğıindan zoka takılan oltalara
aynça kurşun takılmaz,
(Boğafciçtade olsun Marmara sularında
olsun levrek, lüfer, palamut, to*
rik avlamak için çeşit çeşit ,oltalar k u l» ‘
lanılır. ” ,
Akıntı sulara bırakılan zoka oltaya
tutacak kadar ağır olmazsa, akıntının
şiddetine , göre, 150*890 gram arasında
bir iskandil, bedenin oltaya bağlı olduğu
yere t ^ ı lm ,
8
. 1. Yemli sarmısak zokası (torik avı
. . içindir. İğnesi 5 santimetçedeo’ ?
santimetreye kadar uzunlukta ve ağırlığı
15-25 gram arasındadır.) 2. Yemli
sarmısak zokası (lüfer için ) ,3 . Yünlü
aterian (JğheSiz lO sântimetre
uzunluğunda,) 4. Yünlü hanisi (İğnesi*
‘ 9,5 santimetre uzunluğunda,) ’ 5. Yemli,
sarmısak zokası (lüfer avında kullanılır
15-25 gram kadar oluc.) 6. Yünlü kıraça
(Üstten görünüş), 7. Yünlü kıraç»
yandan görüntü. Yalnız kurşunu 11
samtitnetoeuzunltıîuBttod».
II?
ik > ÂA
OHa Çeşitleri
Sularda sandalda balık avlamak
yarışması yapılır. Bu .çok zevkli ve
dinlendirici bir spordur
ne sarma tel ile hurma ip arasına bir tane
daha koç fırıldağı konulur.
2. Kılıç oltası: Olta ile kılıç avcılığı
öteki balıkların avına göre yenidir. Or-
, kinos oltalarına arasıra takılan kılıç
için sonraları o oltada ufak tefek değişiklikler
yapılarak kılıç oltası yapıl-
, mıştır. ‘
*■ . Kılıç balığı, denizde avım diri ola-
■- rak ve doğrudan doğruya? kapamaz, burnunun
ucundaki uzanan kılıcı buöu yapmasına
engel olur. Avı görür görmez, ilkin
kıhcı ile çarparak onu parçalar, son-
> ra sırt üstü dönerek avım yutar. Bunun
. içindir kİ olta ile kılıç avlayacak olanlar
aynı boy ve sağlamlıkta iki olta kullanmak
zorundadırlar. Her iki oltada büyük
boy birer özel iğne vârdır. İğne üç kulaç
uzunluğunda bir çelik tele, çelik tel
de doksan kulaç Uzunluğunda ve parmak
kalınlığında bir sicime bağlıdır. Çelik
tel ile sicimin arasına bir fırdöndü
konulmuştur.
3. Uzun iğneli olta: Buna Benekli iğneli
olta da denir. Bu olta ile yalnız gece
avlanır.
Uzun olta, otuz kat kıldan yapılmış,
80 kulaç uzunlufunda bir oltanın ucuna
üç kat misinadan beş kulaç uzunluğunda
beden takılır. Misinanın üç kulaç
yukarısına iskandil takmak üzere kıldan
bir halka (kasa) yapılıp ortaya bağlanır.
Oltaya bağlı iğneler olsun, yedek iğneler
olsun ayrıca üçer kat misinadan yapılmış
kösteklere kuvvetli ipekle bağlı bulunmak
gerektir.
4. İzmarit oltan. Bana ti oltan da
denir. Çocuklar ve tetekgıtaja yeni başlamış
meraklılar kıyıdan izmarit ve
buna benzer küçük balaklar avlamak için
kullanırlar. Dört kat tattan yapılma 15-
20 kulaç boyunda ü r oltadır. Misinadan
bir metre boyante bedeni vardır,
ucuna dalO-İSgra&a a&rlığınâa bir iskandil
bağlanır. Bedene iki veyahut
üç tane kösteğe ince iğneler bağlandıktan
sonra bu iğnelere yem olarak midye
içi, yahut karides takılır.
5. Çatal köstek olta: 90 gram, ağırlığında,
dört köşe ve kâğıt inceliğinde
bir kurşunun araşma kıldan bir köstek
konularak üçgen gibi katlanırsa kösteğin
uçlan İki alt köşeden çıkar, bunlara
yarımşar metrelik birer beden; bağlanır
ve uçlarına da birer iğne’ takılır.
Üçgenin üst köşesine yanm metre misina
ile bir olta bağlandıktan sonra tekir,
kaya ve benzerleri balıkların tutulmasında
kullanılır.
* 6. Kamiş oltası, Üç dört metre uzunluğunda
ve sağlam bir kamışın ucuna
kıldan yapılma kısa bir olta ve bunun
İki ucuna iki metre misine bağlanır. Ml-
A*-*’ ç a t a l köstek olta
‘SSia
DÜNYASI ‘ « i
ik i, b#k|an beş altı
‘tâ& âî kad?£kabanp yükseldikleri. zaman
öu z^s^A va sm eA yemler takılıp >
* * m £
tiB k râ ’iaSİBİr.; • |
; ?ban’;’a8»b“ İ
dadtlz bîrzokad». Bu da usfcumto(
ito r f^ a t fete zçkaya kart-;
, ._ ……. j»fip
*& & bana ‘ lüf«*.l
‘ «Hftfeiy: : “ ‘ • ” ‘ ” – ‘ *
fcDöbaç^ka: Samusakzokasına
‘ :’&ijığink* ‘ eti
..^UUllftu
içürufak
fv
OLTA T A S 3 8 M * » : . / .’ ■ ■:.’
Olt takımları Ü) sımfa aynlit: ~ u
Çıplak iğneli olta takımları,
Zokalı olta takımları.
Bir İğnenin bağlanma şekli
Balıkçılık, günümüzde her yaşta
kişilerin başvurduğu bir spoı
haline gelmiştir.
düncü boyu da 60 gram ağırlığmdadır.
Bunların hepsiyle lüfer avlanır. Beşinci
boyu 75, altıncı boyu i?e 100 gramdır,
bunlarla torik tutulur:
2. Uskumru pişkovası denilen . yemli
. zokalar düz bir zokadır, üç boyu vardır.
5, 7,5 ve 10 santimetre boyunda 30 – 35
gram ağırlığmdadır. Bunlarla yalnız
uskumru tutulur. Balıklar bol olduğu zaman
yem bile takılmaz.
3. Akdeniz zokası, şekil bakımından
uskumru pişkovasına benzer 3,5, 4
santimetre uzunluğunda 25-30 gram ağırlığında
iki boyu olup lüfer ve hani balığı
avında kullanılır.
4. Ovala zokası denilen düz bir zokadır.
Birisi 15, öteki 25 gram ağırlığında
Çıplak iğneli,olta takımları:
Yemli sınıfından ! birtakım oltalar Ş
vardjr ki iğneleri çıplaktır. Bunlara, ya.
sahici yahut yapma yemler takıldıktan
sonra kullanılın . ,
1. Orkinos oltası: Çıplağ iğneli oltanın
bâşlıcası orkinos oltasıdır. Orki- »;
nos avlamak büyük bir ustabk ve kuvvete
bağlıdır. ‘
. Olta iğnesi: İğnenin boyu, damakucundan
deliğine kadaft 20 santimetredir.
Çapı,16 milimetreden çok olmaz, suyu
alınmış çelikten yapılır. İğnenin delikli
ucuna iki kulaç uzun tel. bağlanır/
■ (Çelik tel yazıh t4»-16, kışın 18-20 metre
olacaktır.) Çelik telin .teki ucuna ‘. bir
buçuk veya iki kulaç üç doğrulu sarma
tel, bunun da öteki ucunda 120 . kulaç
uzunluğunda ve baş parmak kalınlığında
hrmâ ipi bağlanır. Sarma tel ile çe- ‘
lik tel arasına bir tane koç f ırildağı.yi-
IŞf
– sj t%
Parekete SPOR
; lerin çoğunluğuna göre uzun yahut kısa değilse hafif iskandille avlanmak lazımoiur.
‘ dır.
, Çapari İğnelerine sahici yem takıl- –
nıaz. İğnenin pala’sına balıkçıl kuşu ya- Çapari nasıl kullanılır.
y hut tekir tüyü kırmızı ipekle bağlanır. Çapari ile kıyıdan balık avlanması.
‘ Tekir tüyü, tekir ördeğinin göğsünden Bu aletle kayık veya sandalda avlanılır,
ı koparılıp yapma yem olarak iğnelere Av için iki kişi olmak gerekir. Birisi kübağlanılan
tüylerdir. tek başında bulunur, kayığı idare eder.
Tüyün ucu, İğnenin damağını İyice öteki kayığız} kıç tarafında çapariyi
Örtmelidir. İzmarit avında kullanılan ça- denize blrakır. Kurşun dibi bulduktan
‘ pari iğnelerine midye içi, akyem, kari- sonra, çapari aşağı yukan hareket etdes’takılır.
tirilerek el ağırlaştığı ve olta bırakılınca
Tüylerin iğneye kırmızı ipekle b a t – aşagl inmediği hissolunursa, balık tutul-
, “ lanması, avlanmak İstenilen balığın, muş olacağından, hemen yukarı çekip
bu tüyü balık yavrusu ve kımuzı ipeğin balıklan almalı ve çapariyi yeniden dedüğümünü
de yavrunun «özleri sana- nize bırakmalı.
rak kapması içindir. İzmarit çaparisini hareket ettirmek
■ Çapari İğnelerinin her vakit beyaz lAzım değildir. Denize indirilip elde tut-
▼e kalaylı olması lâzımdır. makla balıklar avlanır. i
7 Yalnız izmarit çaparisinin iğneleri Çapari ile gündüz veya ayışığı olan
frqinygig olur. gecelerde’ balık tutulur. Karanlık gecelerde
kıl oltanın denize girdiği zampn
Beş çeşit çapari olur: yaptığı yakamozdan balıklar ürker ve
1. Uzun köstekll 10-12 iğnelidir. Us- oltaya yaklaşmazlar.
. kumru balıklan seyrek iken kullanılır.
% 2. 20 iğnelidir. Uskumru balıklan or- PARAKETE:
; to derecede çok olduğu zaman kullanı- parakete, bedeni sicimden yapılmış,
birçok köstek ve iğneleri bulunan sagit
3. 40 İğnelidir. Uskumru balıklannın ^ çeşit oltadır,
çok olduğu ve corum ettiği zamanlarda
kullanılır. I KAREKE7E
Bu çeşit çaparilerin iğnelerine balık- |
Çil kuşunun tüyünden takılıp başka da i – – ~ ■….■ –
yem konulmak. ® 1 ‘ J 1 > > ‘ ‘ J v ; ‘C D r
4.12-15 iğneli istavrit çaparisi’dlr.
Bunun bedeni misinadan, köstekleri de Paraketenin bedeni sicimdendir, ayak
tek kat kıldan yapılır. İğnelere tekir, taşı, köstekler. (Kaya kalığı
tüyü bağlanır. 1 ; paraketesinin köstekleri kıldan,
5< İzmarit çaparisi, bedeni misina- barbunya paraketesinin kösteklerinin
dan’dır. 4-5 parmak boyunda bulunan yarısı kıldan ve iğne tarafına olan
” köstekleri beş kat kıldan yapılır. İğne- öteki yansı misinadandır). Ve
lerl 24-30 arasında olur. Burilara mid- – şamandıradan ibarettir,
yeden yem takılır. Bu aletle yalnız iz- <
. marit balığı tutulur.
Çapari kösteklerinin birbirine do- İğneleri 100-1500 taneye kadar olur,
kunacak ve karışacak kadar uzun ol- Bedenin beher ucuna 4 köstek takıldımamasına
dikkat etmek lazımdır. ğından boyu iğnelerin çokluğuna göre
Çaparinin alt ucuna 150-250 grama olmalıdır/
kadar bir kurşun takılır buna İskandil Köstekler, örme kıldandır, bir budenilir.
İğneleş çok ve suyun akıntısı çuk kari* paunluğunda olup uçlarına
kuvvetli İse ağır iskandil, akıntı kuvvetli 6 no. Mrfer îğne bağlanır.
sinanın ucun» damaksız bir. iğne takıldıktan
sonra üzerine kıhnıia ipekle tekir
tüyü bağlanır.
Misina ile oltanın uzunluğu kamısın
boyunda veya bira» fazla olacaktır.
Damaksız Igttöli bu olta ite Boğaziçi’nde
zargana, istavrit, çinskop avlanıp.
Kamısın misina » e oltası itâyâk bÛlıklanri
kuvvetine dayanansa». On W»
için bu aletle denizde büyük halik tu^
tulmaz. Sadece lapina, kikte, s a o g ö *
ve spari haliklan çok avlanılır:
Göl, nehir gibi tatlı sularda batık
avı için kullanılan karaıs oltasının İğnesi
damaklıdır, buna yapma Veya sahici
yemler takılarak her türljll ufak balıklar
avlanır.
Kamış oltasının denizde ■. kullanılan
bir başka çeşidi daha vardır. Bunun oltası
bütün misinadandır. Yatısı kıl, yansı
misinadan yapılatılan da vardır.
Ucuna çapari iğnesi takılır, iğneye de
yum olârak çağanozun’ayaklan ile kabuğu
aynlara kvüeudu takılır.
Kikla, sarıgöz ve lapina avlamak için
olta suya bırakılıp kamışın ucu büyük
bir taşın altına sıkıştırılarak beklenir.
Mercan avı oltaları:
İstanbul ve yakınlarındaki sularda
mercan avlamak için beş çeşit olta kullanılır.
1. İnce olta (sabah avcılığı İçin)
asıl oltası dokuz kat kıldan olur ve 20-
35 kulaç uzunluğunda yapılır. Bedeni
iki üç kulaç ince misinadan olur. Bu
misinaya bir iskandil. İle iki çıplak iğne
takılır. İğneleri birbirinden birer metre
üzak olacaktır.
2. Kaim c!ta (sabah için) asıl oltanın
kalınlığı 12 kıl ve boyu 25-40 kulaç
olur. Bedeni orta kalınlıkta ?-!î metre
uzunlukta : adi misinadah yapılır. Bu
bedene, inçe oltada olduğu gibi, bir iskandil
ile iki çıplak iğne takılır.
3. İnce olta (hem sabah, hem akşam
için) Asıl oltası, on beş kıl kalınlığında
ve 30-50 kulaç boyundadır.
Bedeni kalın misinadan, Uç ku laç;
botunda olur. Bu misinanın ucuna 20
gram ağırlığında bir soka takılır.
4İ Kalın olta (hem sabah, hem aksun
için) ince oltadan farkı, asıl olta-:
nın 18 kıl kalınlığında olmasıdır, öteki
taraflan ince oltanın altıdır.
5. Gece oltası, asıl oltası 24 kat kıldapdır,
boyu* 30-80 kulaç olur, feokası,
İn # zokası ^eklinde. fakat ‘«Şurlıftk
SBgramolmasıgerektir. ■,
Bu beş çeçit bite takınanın asıl ol-
-«Mi *«>-
n«lur. Fırdöndüden blr b^çuk kulaç yukanda
kıldan* bir halka yapılır. Bu halkamn
Wr iekandl^ ta^a«ak ,kadar sağlam
olmadı geı^ktlr ■ – ’
Bu olta yaıolırtom, *oka takılacak
uçtan 20 kulaç yukartyabeya? kıldan
bir işaret koymak lazımdır. Su İşaret
sayesinde suyun dşrtnliğl kolaylıkla bilinir.
ÇAPARİ: ■ ■ \
QAPARI
1. Kelebek yerine kullanılan mantar
olup üstüne çapari oltası sanlır.
2. Çaparinin oltası. 3. Çaparinin bedeni
(Olta ve beden kıldan yapılır. Yalınç
İzmarit çaparisinin bedeni misina ve
köstekleri kıldandır.)
Birçok İğneleri bulunan ve e l ile çekilip
bırakmak suretiyle kullanılan olta
takuhına çapari denir. •
Çaparl> üç kısma ayrılır:
İ. Olta.
2. Bedeıi, ‘
3. Köstekler. /
Olta: ;Uzunluğu 15-40 kolaca, kadar
olur ise de çoğu 25 kulacı geçme&
Kalınlığı, üç kıldan on sekiz kıla kadar
olur.
Bedeni, misinadan olup boyu köstekYapma
Yemler worn
Her çeşit balığın sevdiği başka başka
yemler vardır. Onun için her balık
aynı yemle avlanmaz. Yemler balıkların
istek ve iştahlarına göre seçilmelidir,
böyle olmazsa balıkçılık yapılmaz.
Çok eski zamanlardan beri tecrübe
edile edile, iğneli aletlerle avlanabilen
balıkların av zamanıyla, her balığın
hoşlandığı ve istekli olduğu yemleri çeşitleri
belirtilmiştir.
Balık yemlerinin çeşidi pek çoktur.
Bu yemler bizde üç suretle kullanılır:
Yemleme,,avlanması istenen balıkların
bir yere toplanması için, deniz,
göl ve ırmakların uygun yerlerine bu
yemler dökülür.
Olta yemi, bu yemler olta, parakete
ve buna benzer aletlerin iğnelerine takılır.
Sepet yemi, balık avınd* kullanılan
sepetlerin içine konan yemlerdir.
YEMLEME:
Av yerine balıkların toplanması için
suya dökülen yemlere yemleme denir.
Denizde yalnız mercan balıklarının toplanması
için yemleme kullanılır.
Gündüz, yahut ayışığı olan gecelerde
denizin kayalık yerlerine ezilmiş midye
döküldükten sonra olta ile mercan,
avlanır.
Oltanın zoka ve iğnesine büyük mercan
için gümüş balığı, küçük mercan için
karides takılır. Karidesli olta ile supye
de tutjulur.
Tatlı sularda kullanılan en iyi yemlemelerden
birisi et kurdudur. Ama yine
balıkların cinsine göre yemler de değişik
olur, örneğin haşlanmış yahut su*
da ısıtılmış bakla, buğday ve dan ile sazan,
tatlı su kayası ve ak balıklar tmtulur.
Bu yemlemeler göllerin ire ırmakların
uygun yerlerine dökülür, balıklar
orada toplanır. Bu yüzden bereketli bol
balıkçılık edilir.
YAPMA Y1MLE&:
Şimdi hazır ve çok çeşidi olan bu
tüyden yemler için eskidşn beri balıkçıl
kuşunun Hint tavuğunun, erkek * tekir
ördeğinin, horozun tüyleri ile adi ipek
kullanılır. ”
Kuş tüyü, en işe yarayanı balıkçının
kuşunun tüyüdür. Bu tüyden bulunİ
İ l iİ I I
Balık avlamanın çeşitli usulleri vardır, örneğin ba&en (Ueli kepçe de işe yarayabilir
S * w m m m
DÜNYASI
Barbunya paraketesinin kösteklerinin
yansı kıldan, yatası d a ^ s in a d a n y a –
pılır, kıl kısmı bedene, misina kısmı İğneye
bağlıdır.)
Barbunya paraketesinin İğnesi ufak
ve yemi haitlf. olkcağmdan ‘ kösteklerin
ortasına birer hafif yaprak kurşun s**
nlır.
Parakete yemleri Parekete İğneleri- ^
ne yem olarak barbunya ve tekir İçin
kurt, kaya balığı İçin ak yem, küçÖk
mercanlar için karldestakıhr.
İğnelere takılacak karideslerin burnunun
ucundaki; sivri kemikleri’ takılmazdan
önce kırmak lazımdır.
Sinarit, mercan ye köpek balıklarının
avında kullanılan paraketelerin bedeni
olsun köstekleri olsun-sicimden yapılır.
Bunlara büyük İğneler bağlanır.
Paraket bedeninin her yüz İğnesinin
arasına ISO gramlık birer , taş ’ ve
başlanna da 5-6 kiloluk İki ayak taşı
bağlanır.
Pareketeyl denizden çekmekte kullanılmak
için bedenin bir ucuna suyun
derinliğine göre sağlam bir sicim ye sicimin
ucuna da filoz takmak gereklidir.
(Filoz, oltalara ve ağlarpı ü s t : yakalarına
takılan mantar yahut hafif
ağaç parçalandır. • *
Paraketeler, denize bırakıldıklaruıdan
çok . defa üç’ saat’ sonra toplstnıp
kaldırılır/’ ■ – ^ –
Yalnız kalkan ve pisi balıklan İçin
kullanılan paraketeler denizde 8-10 saat
hatta bir gün bırakâır. : ,
Denize bırakılmış, olan paraketeler
karaya yakıh olan Ucunda» başlanarak
toplanır.
Barbunyş paraketesine gelihce bunlar
sabah erken suya bırakılır, İki. saat
sonra mutlaka çekmek gerekip. ‘
Bu paraketemle tutulan balıklar:
Barbunya, kaya İzniarlt î&örtfılt,.;
mercan, sinarit, hani, gelincik, kalkan,
pisi, dil, kırlangıç ve köpek balıklan.
Rasgele başka balıkların da tutulduğu
olur. , ‘ ”
Paraketeler nlşan-mayıs ayında. ’25
metreye kadar derin sularda, bu aydan
sonra ise 10-15 metre suyu olan deniz-
‘ letto taktık yerlerine ,^ t o la r â k avlanır,
• t i ‘M e r s f t i ‘ l^ akan
Sateçya nehriyle Kızüırmakve Yeşllırtaafc’ta
Merslh-balığı tutmak için kar-
. millt «jteiilen, bijrcejit parakete kuşanılır,
yirmi, beşi
B&İm; tfejftğgl TM* l^aatt^a ibaret, qlup,3
bam yirmi; b€%r s^ t t^ ta re .Sra He. ya-;
‘ rim&r kulaç b o ^ d a kiirfekler bağlanır,
Bul kösteklerin ucuna birer büyük
tğfce takıhR K^teklerto ‘ dtt durması için
iğöeterih dlrsetoMûden ‘ y^ruaşaje kulaç.
k ı m a p l a b t l y i l k l ü ğ ü n d e birer
v
Irmaklarda enine bırakılan . mersin
paraketesinin iğnelerine hiç yem: takılmaz.
Mersin bahğı karnduklaı-ın arı
dan geçerken/
ğma takılır ve balik tutuİUr. .
BALIK. YEMLERİ?
Balıklar oburdur. Rastlaöıklari kür
çük balıklan, kabuklu hayVancıklân,
kurtlan, bâzı bitki maddelerini’ hemen
yutarlar ve bunlarla yaşarlar.
s§
Balık avlama
sürede tutulan balıklar tartıhfcEn
ağır balık yakalayan, birinci
x İlan edlttr,’
-XT’
Kalıklar SPOR
•i-, I
ip*
«
çingene balığı, çipura, çitari balığı çuha
tekiri, çutra balığı, dere pisisi, dil balığı,
fener balığı, fulya balığı,, gelincik balığı,
gümüş balığı, hamsi, hani balığı, horozbina,
iskamoz balığı, istavrit, iskorpit,
izmarit, istrangilos, kalkan balığı, karagöz
balığı, kayış balığı, kefal, kılıç balığı,
kıraça, kırlangıç balığı, kızil kanat,
kikla balığı, kofana, kolyoz kum balığı
kupes balığı, lapina, levrek, lipari, lüfer,
magri balığı, mazak balığı, malanurya
balığı, mercan balığı, mersin .balığı mezit
balığı, minakop, orkinos (ton) balığı,
öksüz balığı» ördek balığı, palamut, per- .
vane balığı, pisi balığı, sardalya balığı,
sarıgöz, sazan balığı, sinarit balığı, taş
balığı, tekir balığı, ton balığı, to^ik, trakunya,
uskumru, varsam, zargana balığı,
sularımızda rasîanan bâzı su hayvanları
ve böcekler:
, Ahtapot, arganot, böcek (langust),
çağanoz, çalpara, çingene pavuryası, falyanes,
İstakoz, istridye, karides, midye,
pavurya, tarak vs/dir.
Levent Alev’in Amatpr Balıkçılık ile yabancı dillerdeki Suda Avcılık sporlan
Tatlı sularda balık aim
kitabından özetlenmiştir.
Batı ülkelerinde yapılan atlı ve kopekli sürek avı.
VS
dCnyasi – \
, , . ■■ ■ ■ . ‘ ■ ‘ *
maaşa hindinin kanat «İti ve kıvnk tüylerinden
uskumzu çaparisine takıüp bununla
hem uskumru» hem kolyoz avla-‘
nar.
?v;t
fKftfl» tilyWrfatfr- fig
riyle tam
tavztt ve 1
{pek; ~v»w» in»*!
ipek, :U r -0Bs*naı –
su yüzünden «ftrtnetoatoB»
ligi ipek teli yem diyerek
açünasş tfw%. ^MPli
gynıyn^ sıra ..tie dolaşır
ve balık tutulur.
İĞNE Ü M U K t :
., îğne yemleri iki kısımdır: Sahici
(tabii) yemler, yapma yemler.
Tabii yemler: Bunların çeşitleri,
hangi aletlere takılacağı, bu yemlferle denizde
hangi balıklar tutulabileceği kısaca
şöyledir: . ,
Kurt: Bu kurt, deniz kıyılarında
bulunan/ bataklık ve çamurların istede
yaşar, kırk ayağa benaer Mr haytanda.
Bunlar, olta, parekete ve fafUıfleflutek
İğnelerine tafethr, -üfit tOrltt taUc
ve barbunya, tekir, kefal avlanır.
Barbunya balığı çapari ttehiç tatOlmaz.
Midye İçi. Parakete, tam » i l çapa-‘
Tisi, çatal köstek ^
takılır. Kaya baüğı ve izmarittotulur.
Zargana eti: Sİ o&tfeı İle İfflŞitt’■**•
kasına ve İzmarit çaparisine takılır. Lüfer,
çinakop, istavrit avlanır.
Uskumru eti: Uskumru, istavrit, Kolyoz
ve benzerleri balıklara balıkçılar
arasında ak balık ve etltKş de ak yem
denilir. Bütün oltalara, paraketeye, çapariye
takılır ve türlü balık tutulur.
Gümüş balığı. Olta • 116 avlanmada
levrek balığının en başta yemidir, öksüz
İğneli bir olta iğnesine takılarak mercan
balığı da tutulur.
Supye eti: Oltanın hem öksüzüne,’
hem de zokasınla takılarak yalnız büyük
mercan avlanır.
* * * * *
■ « r :* e l
i
■ İzmarit: Lüfer zokasına, parakete iğnelerine
kdnıilur, lüfer bah£ıy% köpek
balıklan avlanır. .
– î&tavrit: Lüfer zokan ileparakete-
Jere, izmarit çajsitfaine, tüysüz çapariye,
M- oltasına Akılır. Lttfer, kırlangıç, levrek,
köpek balığı, iskorpit ve daha başka
dip balıklan tutulur.
Çîlnaköp: Paraketeyi, izmarit ça«
p a r en e , isi oltasına takılır, izmarit, is-
, ta’M; ve bazı da maaakbaljğı tutulur. !
gamsa:
rakSsfe, ile çatal köstek iğnelerine takılır.
•. ^
Yumuşak^ çağanoz. Kabuklarım yeni
değiştirmiş vücudu yumuşak bulünan çağanoz
özel oltasına takılıp levrek avlanır.
î ” ■ \ ’ •
Kabuklarını yeni değiştirmiş, vücudu
yumuşak olan İstakoz, böcâk ve çatanozlara
balıkçılar loğusa derler.)
Gelincik balığı; Bu özel oltan olan
levrek yemidir.
G a r ö rT o r ik ve palamut ciğeri. Bu
4to özel oltasına takılıp levrek an od a
•ot-.-j»m__ .« – j_____ J Jvt- mL’ ■ •
Katran yavrusu m i p i
tw. Ökaftz İğneli
lu&tkuiangıç, köpek
İzlClan ıtVlamr.
s : ‘ Lttfer v n ‘ i
JÇartdes: Oltanın çıplak iğnesinetâ>
Wap kayık içinden levrek, la&W & ‘t fe
Işğı,öksüz ^ .^m Ş o İ İ I ‘^ ;ı$6
• meroanve
v
AMATÖR
– BÎLGÎ DAĞARrîf;iNI>.\N NOTLAR
Sularımızda buluntuı balıklar:
Akamber, akbalık, akya, alabalık,
altınbaş kefal, ateş baiığı, ay halığı, ayı
^balığı. barbunya, barlam,’ berö^bş^bğı,
bıyıfclıbalık, buîa baliğe ca o g te .ça ça ,
çamuka bahğı, çapak balığı, feinakop,
ı v r
maçı bilenler ilk yedek maçı da bilmişse
13 artı bir bilmiş olurlar ve hem 13
ikramiyesini hem de 13 artı bir’in ekstra
ikramiyesini kazanırlar. Tutturulancayan
derecelerin ikramiyeleri bir sonraki
haftaya devreder.
örnek bif Toto formülü:
7 batıko 3 iki ihtimal» 3, üç ihtimalli
24 kolonda 11 garanti
111111110000000022222222
111122000011222222000011
111122001122000011222211
001110101010001110001II0
ııooıoıoıoıoııooıoıiöoıo
101001100110101010101001 ‘»
natma hakkı Türkiye Jokey Kulübüne
verilmiştir.
Ganyan: Bir koşunun birincisini
tahmin ederek onun üzerine oynanan
bahis.
Plase: En az yedi atm katıldığı kokularda
bir , atın ilk üçe gireceğini tahmin
ederek oynanan bahis.
ikili: Üçle altı âtın katıldığı koşularda
birinci ve ikinci gelecek atlan
sırasiyle, yedi Ve daha fazla atın katıldığı
koşularda ise ilk iki sırayı alacak
atları tahmin ederek oynanan bahis. ,
Çifte: Arka arkaya iki koşunun birincisini
tahmin edşrek oynanan bahis.
Ganyan, plase* ikiH ve çifte oynayabilmek
için asgari ücret 100 TL.’dır. İkramiyeler
1. TL.’nm karşılığıdır, örneğin
200 TL.lık oynadınız ve doğru tahmin
ederek 3,50 TL. kazandınız, alacağınız
ngtiktar 200×3,50= 700 TL/dır.
Altılı ganyan: Arka arkaya altı koşunun
birincisini tahmin ederek oynanan
bahistir. İkramiye kazanmak için 6
birinciyi de bilmek gerekir. Her koşu
için birden falza at işaretleyebilirsiniz,
ancak b u . takdirde* ödeyeceğiniz para
miktarı fazlalaşır, örneğin Üç koşuda
bir, bir koşuda iki, bir koşuda üç, ve
bir koşuda da dört at işaretlediniz, ^ödeyeceğiniz
para, bu alfa rakamın birbiriyle
çarpımından bulunur : 1 x 1 X 1 Sjt
2 x 3 x 4 = 2^, Kolon ücreti de 20
TL. olduğundan 24 x 20 = 480 TL/dır.
Altılı ganyanı bilenler aynı ikramiyeyi
alırlar yani 20 TL’yla 6*lı ganyanı
bilende, 480 TL’yla bilen de aynı ikramiyeyi
kazanır, ancak altılı ganyanı
misli yapmak imkanı da vardır, şöyleki
120 TL’lık oynadınız ve 3 misli dediniz,
360 TL. ödediniz, altılı ganyanı badiğiniz
takdirde alacağınız ikramiye altılı
ganyaft ikramiyesinin 3 katıdır.
190
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
BAHİS SPORLARI
SPOR FAALİYETLERİNDE
MÜŞTEREK BAHİS
Hazırlıyan: Mehmet Durupınar
Dünyada yapılmakta olan her türlü
spor olayında insanlar müşterek bahis
oynar ya da en azından birbirlertyle kimin
kazanacağına, dair iddiaya girerler.
Dünyada müşterek bahlse konu olan
başlıca spor dalları; futbol, at yarışları,
otomobil yarışları ve profesyoı^el boks
bahse konu olsun diye köpek yarışları,
horoz dövüşleri, deve güreşlerini icat,
etmişlerdir. Bunlar hayvanların b ik ir leriyle
mücadelesi olup spor sayılmalarına
imkân yoktur. At yanşlan da. aslında
hayvanların mücadelesi olup bu
mücadeleye jokeylerin de mücadelesi eklenmesiyle
kısmen spor ^sayılmaktadır.
YUrdumuzdâ-müşterek bahis futbol
müsabakaları ve at yarışlarında oynanmaktadır.
FUTBOLDA MÜŞTEREK BAHİS
Yurdumuzda futbolda müşterek bahisi
yalnızca Spor-Toto teşkilata, düzenliyebilir.
Spor-Toto 1960-61 sezonunda
kurulmuş Ve 20 yılı aşkin bir süredir
oynanmaktadır. Spor-Toto kuponlarında
13 asıl ve 3 yedek maç bulunur, amaç
maçları hangi takımların
yat da b e rb e r i j^^bfişNia^^ i lp ğ r ı^ l^ –
min etmektir. Spor-Toto oynayabilmek
için 18 yasından bittik ölurimaaı ğefekir
ve en çok bir kişi 100. kolon oynayabilir.
Spor-Toto Teşkilatı her hafta elde edilen
âasıtaitoıı
ra kanuni oraalajrda İteamiyeyi iştirakçilerine
dağıtır, İkramiye k^»ucmbüı^ek
için herhangi bir kolurida 13 maç üzerinden
en az 11 bilmek gerekir. Dağıikramlye
11, 12, 13 ve 13 artı
bilenler hissesi olarak Mlünür. 13
tılacak
bir bile
r^~
BEŞİNCİ BÖLÜM
BEDEN EĞİTİMİ
SAĞLIKLI TAŞAM İÇİN Şekiller: a) Arka üstü yat. Elleri
SABAH CİMNÂSTtĞl baş altına koy, yarım yakan kaldır! ya-
Sporun, artık bireyin topluma uyu- vaş, yavaş küçük daireler yap, in-dir.
munu sağladığı, kişilerin ruh ye beden Tekrar… tekrar… ayağa kalk, b) Ayak-,
sağlıklarını güvence altına aldığı her- larmı yana – aç. Tırpan savurmağa –
keşçe bilinmektedir. Cİmnastik ve spor başla. »Göğde sağa, sola serbestçe kolyapmıyân
bir kimse en azından 15-20 lann hızı ile döner.» c) Arka iistü yat,
dakika cimnastik yapan ve bunu bir ayaklan sıra ile başa doğru-geür. «Sırt
program dahilinde her sabah Uygulayan üstü yatılır ve bacaklar sırayla gergin
kişi arasında göze çarpan vücut farklı- olarak başa doğru gelir. Sırt, kalçalar
lıklan vardır. yere değmez, d) Ayaklan serbest öne,
Aşırı kilo alma, bel ve karın kışım- arkaya sırayla sallamağa – başla. «Ayak
larında yağ tabakası teşekkülü, yaşam- öne ve arkaya diğer ayak üzerinde duda
tembellik, ataletsizlikle, vücutta rie- rularak gevşek ve dik ol&rak sallanır.»
forma kaçan bir çirkinlik oluşmaktadıc. e> Havaya sıçra, dizleri karna çek sec-
Herkes sabah yataktan ■’ kalktıktan hest çalışmağa başla. «Sıçrarken dizler
sonra kısa bir süre bedeni idmanlar ya- karna çekilir, kolların vaziyeti serbestparak
vücudunun günün koşullarına tir. Düşüldüğü zaman bacaklar biraz bür
göre yararlı bir şekilde çahşmasıiıa ze- külür. Doğrulurken tekrar hızlanarak
rjnir» hazırlıyabillr. Kuvvetli olmak, dinç- yukan sıçranır.» f) İp. atlama, bir yarliğini
korumak, dayanıklılık iraaftnmair, duacınızla şekildeki gibi ip atlamak, ya
vücut güzelliğini korumak, geliştirmek da atlamadan ip altından çevrilirken
ve sağlıklı bir yaşam yaş&yabUmek için geçmek; g) Eller önde kenetlenir, önce
-çaba harcamak gerekmektedir. ayağın biri, sonra diğeri geçirilir. Bu
A’dan z’ye şekillendirdiğimiz be- kez aksiolarak arkada kalan kilitli kolden
hareketlerini haftanın günlerine lar aşağı çekilir, gövde öne eğilir ve
bölüp bir program/ dahilinde 1 uygula- ayaklar teker teker bu kilitten geçirilir,
makla ve yine sabahlan yapılacak bu 2) Arka üstü yat. Ayaklan yan yukan
beden geliştirici idmanlann yanısıra kaldır, küçük daireler yapmaya başla.
S-10 dakika süreli koşu ya da bir saat- «Ayaklar açık olarak havada yavaş yalik
yürüyüşlerle takviye etmekle ka- küçük .daireler yapılır.» h) Yüz üszançh
çıkabilirsiniz. tü yat-. Göğsü yukan kaldır, kollarla
yumruk sallamağa – başla. «Vücut ger-
PROGBAMLAR: gin olarak yatar, göğüs yukan kalktığı
Beden hareketlerine koşu ve yürü- \zaman ayaklar da biraz yerden kalkyüşlerden
sonra ve dinlendikten sonra malıdır. Serbest olarak çahştınlır.»
başlamalıdır. ı) Kollan yana kaldır, ayaklar açık vaŞatlıklı
Tayam 8FOB
n yana aç. Omuzlardan daire yapmaya
başlar, t) Ayaklar bükük oturuş vaziyeti
al. Kolları yana aç, ayaklan öne, yukarı
ger. Serbest çalış, u) Dizleri bük, elleri
sayı Uft jj
koy. ön e cephe vaziyetine
kolları bük ve geri dört
yürüyerek eski vaziyeti
al. TeköBİ ‘bfphe vaziyeti * a l ü) Ayak’
-x-
DÜNYASI
j £ V * ‘ X <V _ X* / * ‘* . * $ k .
& :m
%4 V
/ / \
V;:
f
9
< • *1
ziyette küçük, küçük daireler yapmağa
başla. Kollar gergin olarak omuz bağlarından
oynatılarak ufak’ ulak dâireler
çizdirilir eller yumruk olarak sıkılmalıdır.
i) İleri doğru yumruk yaparak, boks
yapar gibi kollan savurmaiğa başla.
J) Ayaklar öne, arkaya doğru birbirinden
yaylandmlarak açılır ve yine yavaş
yavaş kapatılır. «Ayak değiştirilerek
tekrarlanır.» k) Ayaklar yana açık göğdeyi
öne uzat, elleri yere koy, sıçrayarak
cephe vaziyeti – al. tki sayı ile
hareketi tekrarla.» 1) Ayaklar yana açık
ve gergin oturuş vaziyeti – al, Göğdeyi,
serbest bırak, ötte uzat, esnetmeye . başla*
m) İki ayak üstüne çök elleri arkaya
getirirken göğdeyi öne uzat. 1 – doğrul,
göğdeyi arkaya yavaş yavaş uzat. 2 –
*V 13
Tekrarla:, Hareketler yavaş yavaş ySıpılacak.
n) Blrftılz yüz üstü yatar.dlğeri
arkadaşının ayaklarından tutar, yatan
yürümeğe başlar., El arabası hareketi
o) İki arkadaş sırt sırta oturur, bacaklarını
yakalıyarak başa doğru çekip bı-
* rakırlar. ö) Bir ayağı serbest olarak hayaya
fırlat. «Ayaklar gergin olmalı.»
.p) İki diz üstü vaziyeti al, kâttan yukan
kaldır, gövdeyi Önden arkaya çevirerek
daire yapmağa başla. Serbest sçş,lışma.
r) Ayaklar yana açık diz çök. Sol kolu
yukarda, sağ kolu göğüste dirseklerden
kırarak yumruk yap. Serbest olarak yavaş,
yavaş çalıştırmağa başlat 8) Ayaklar
eller arasında dört ayak vaziyeti aL
Ayaklan serbest geriye haya®* , fırlat,
.tekrarla; s) Ayaklar açık di* çök, kçlla-
’■ . 185
Bebeklerin Cimnastiği SPOR
ger ayak üzerinde tekrarı, y) Bacakları
tam bük, bir bacağı öne uzat, tek bacak
üzerine doğrul. Yavaş ve serbest
çalış, z) Arka üstü yat, kolları arkaya
uzat, sağa sola yavaş yavaş yatırarak
döndürmeğe başla, al) Ayaklar gergiıı
oturuş vaziyeti al. ön e serbest esnemeğe
-başla. Arkaya yat ve ayaklan kaldır,
baş üstünde yere dey-dir. öne tekrar
bacaklkrı ger ve esnemeğe – başla,
bl) Cephe vaziyeti al. Sağ ayağı yukarı
kaldır, sol kolu yavaşça yukarı kaldır.
Cephe vaziyeti – al. Diğer kol bacak aynen.
cl) Havaya serbest sıçramağa başla.
dİ) Ayakları ve kolları yana – aç.
«Avuçlar yumruk yapılacak.» Göğdeyi ve
bir kolu öne uzat, diğerini yukarı kaldır
serbest. Kolları çevirmeğe başla, el) Sağ
ayağı arkadan tut – sol kolu yukarı kal-
■ • ★ ‘
BEBEKLERİN JİMNASTİĞİ:
Bebek çağı çocuklarımızda en az
büyükler kadar jimnastiğe gereksinmeleri
vardır. Bu jimnastik onların Üaha
rahat hareket etmelerini sağlaması bakımından
önem taşır. Uykudan uyandıktan
ve mama yedirilmeden önce ve
dır – sağ ayağı çekmeğe başla, fl) ÇÖmelme
vaziyeti al- cephe vaziyeti al –
tekrar çömelme vaziyeti – al, şekilere
uygun olarak yap. g l ) ~ g2) Bacakları
çapraz yan üstü vaziyeti al. İki sayı ile
vücudu ger ve bük. 1 – 2 diğer tarafa
aynen tekrarlama, hl) Ayaklan yana
açarken kolları yukarı kaldır. Gövdeyi
öne uzat, kolları ayaklar arasından geçir
esnet, yukarı kaldır, yukarda esnet. Serbest
çalıştırmağa başla, jl) Kolları önden
yukarı kaldmrken topuk kaldır, kolları
indirirken topuk bas. «Koşu vaziyetinde
kollar yukan gergin kalkar ve
topuklar üstüne vücut doğrulmuş olur,
^Tekrar kollar aşağı yavaş inerken topuk
basılır.» kİ) – Ayaklar bükük oturuş vaziyeti
al. Öne arkaya beşik gibi sallanmaya
başla.
‘ ★ ‘
de banyosundan sonra 15 dakika süreli
olarak hergün yaptırılmalıdır. İlk zamanlar
daha kısa sürelerle başlanıp zamanla
bu limite ulaşmakta da yarar
vardır.
Hareketleri bebeklere şöyle uygulayacaksınız.
örnekliyelim:
h1 j l – k1
lar bükük oturuş vaziyeti – al. Arkaya olarak «alışmağa bağla. w’- x ) Ayaklan
ayni vaziyette kollan dizlerden ayırma- Mollan yana aç, elleri yere koyup çö- .
dan yat ve tekrar ayaklar bükük otu- melirken sol ayağı yana gergin olarak- ^
ruş vaziyeti – al. v) Diz çök yavaş, yavaş has. Sol ayağı yerine getirirken kollar
gövdeyi arkaya uzat ve doğrul, serbest yanda doğrui İki sayı ile hareketin diBebeklerin
Clmnaştlğl SPOR
mek için oturmuş dizlerini bükmeden elleriyle
ayaklarının ucunu tutanaktadır.
Doğrularak bu harekete 5 kez devam etmelidir.
İkinci pozisyonda çocuk sıçramaya
hazırdır. Çömelmiş elleri öndedir,
tavgan gibi zıplar ileri doğru ve yeri teperek
sıçrar.
sayılır. Açık havada bireysel ve ekip
olarak yapılacak jimnastik hareketlerinin
genç ve körpe vücutların atiklik,
çeviklik kazanmasına, atletik vücut yapısı
ve beceriye kavuşmasına, gelecekte
herhangi bir spor branşında1 yetenekli olmasına
zemin hâzırlar. Ağaç yaşken eğilir
sözünü unutmayınız.
ÇOCUKLARIN AĞIRLIK VE
BOTLARI (1 yaşına kadar)
Üçüncü l ’nci pozisyonda çocuk1
kenetlediği ellerinin arasından bacağın)
geçirir diğerinde görüldüğü gibi bir eliyle
ayni taraftaki ayağım kaldırıp tutar,
bunu diğer taraftaki eliyle de aynen
tekrarlar. Dördüncü pozisyonda bir beden
hareketine başlangıç durumu görülür.
Çocuk havaya sıçrarken vücudunu
gererek kollarını iki yana açar, sonra
yere düşerken aynı durumu almaya
çalışır.
Sek sek oynamak, İp atlamak, vücut
gelişmesine yararlı beden eğitimlerinden
K I Z O Ğ L A N
Yaş Ağırlık Boy Ağırlık Bûj
(Kg) (cm) (Kır) (cm)
Doğumda 3.100 49 3.480 50
1. ay sonünda 3.240 53 4.400 55
2. » * 4.800 56 5.300 57
3. » » 5.700 59 6.200 60
4. » » 6.300 61 6.800 62
5. > » 6.900 63 7.300 64
6. » » 7.400 65 8.000 66
7. » > 7.800 67’ 8.500 68
8. » , » 8.200 69 8.900 70
9. » » 8.500 70 9İ09 71
10. » . »■ 8.800 71 9.500 72
11. » » • 9,400 74 9.900 74
1 yaşında. 9*700 78 10.200 76
<1 yadından 14 yaşma kadar)
K I Z O Ğ L A N
Ağırlık Boy Ağırlık Boy
(Kir) (cm) (Kg) (cm)
9.700 74 10.200 76
10.950 79 11.460 80
13.300 88 12.700 8S
DÜNYASI
i- •
1 — Kollarım yanlara doğıu yavaşça
açın, ağır ağır yukan kaldınp kapatın.
2 — Bir bacağı, yattığı, yere bastmrken,
öbür bacağım havaya kaldınp İndirin,
bu hareketi iki bacakta tekrarlayın.
3 — .Bebeğin karnının altına katlanmış
bir havlu koyup, göğsânû hafifçe
gerdirmek suretiyle koHannı iki yandan
havaya doğru kaldırın, indirin.
‘ 4 — Bacaklarını dizlerinden sılaca
kâvraym, dlğfer elinizle de kollarmdan
çekerek oturtmaya çahşm, Bu hareketi
yavaşça ve çocuğu incitmeden bir kaç
kez tekrarlayın. – L – ’
5 — tki ayağın bileğinden sıkıca
kavrayıp dişlerini bükerek kanuna doğru
bastmpindirin.
® — Kamını bir topa yaslayın ve
ellerinden tutarak 8ne arkaya doğru
oyun oynar gibi Mih ve çekin. .
ÇOCUKLAR VE BEDEN EĞ ÎTİMİ:
Beden eğitUhinde kural yorucu olmamak
koşulu ile hareketleri muntazam
ve bir progçam çerçevesinde uygulamak
olmalıdır. Daha çocuk, yaşta başlatılan
beden eğitiminin zihin l ve vücut gelişmesine
yaran olur. Emeklemekten İtibaren
evde ve çocuk bahçelerinde çocukların
vücut gelişimine yararlı oyunlar
oynamasına, basit beden eğitimi hareketleri
yapmasına izin verilmeli ye o n a ,
bu alışkanlıklar aşılanmalıdır. ‘ Çocuk
zıplamalı, koşmalı, tırmanmalı, salıncakta
sallanmalı, kaymalı ve döndOrgeçte
dönmelidir. Bazı beden hareketlerinin
çocuklarda ve gençlerde dayanıklılık,
beceriklilik, cesaretli olma ve dikkat
yeteneği kazandırıcı olduğu saptanınıştır.
‘
• . . ■ * * * ‘ ‘
BEDEN KUVVETLENDİRİCİ VE 4
GELİŞTİRİCİ HAREKETLER
Şekilde görüldüğü gibi birinci pozisyonda
çocuk, bedenini kuvvetlendirÇocuk
bahçesi
Programlı Hareketler
Başlangıç:.
Birsekler tam omıiz hizasında, eller
göğüstedir.
a) Bu vaziyette kolların üst kısmı
İle geriye doğru daireler çizilir. Dirseklerin
her kez geri hareketi esnasında
göğüs kuvvetle açılır.
b) Hareket esnasında omuzlar yukarı
kaldırılmamalıdır.
Başlangıç:
Kollar yanda ileri hamle vaziyeti.
a) Kollar kendi ekseli etrafında
gittikçe hizlaşarak daireler çizmeye baş-
. lar, (Kollar geri giderken, göğüs öne açılır.)
b) Aynı hareket bu kez de hamle
vaziyeti değiştirilerek tekrarlanır.
NOT: Hamle vaziyetinde (İleri basan
bacak dizden kırılır. Gerideki bacak
gergin ve taban üzerine basar,
vücudun ağırlığı ön bacak
üzerine verilmiştir.)
Başlangıç:
– ■ —–. ı : . V’ı i ıı ‘ lıilllilıi İfiİîtiMİl
Bacaklar yana açık vaziyet.
a) Gövde öne ileri uzatılırken, kollar
gövde önünde çapraz vaziyet alır.
b) Kollan yana yukan vaziyete savururken,
gövde kuvvette doğrulur. Ve
harekete bu şeklide devam edilir.
Başlangıç:
Bacakların biri öûde, biri arkada
kollar yukardadır.
a) Kollan yana açarken gövde, göğüs
kısmından geriye bükülür.
b) Kollan yukan kaldınrken, eski
vaziyet alınır. (Ayni, hareket bacak
değiştirilerek tekrarlanır.)
Sol ayakla öne Heri hamle edilirken
kollar yukan uzatılır.
a) Kollar önden arkaya doğru fırlatılırken,,
gövde öne doğru bükülür.
. ft| o^qMa^Bnden yukan uzatılırken,
b a ş la n !^ inieljNt^ıe geçilir. (Aynı hareket
bacaklar değiştirilerek tekrarlanır.)
• /• ‘ • – . v . v w
9ÜNYASI
2,5 »■: 13.300 88 12.700 89
3 1 14.20(1 92 14.700 $3
3,5 ‘ » / 14.950 95 15.600 96
4 >. 15.700 98 16.500 99
4,5 » 16.200 100 .17.100 101
5 * 17.000 103 u m 104
5,5 * 18.000 105 \ lfl.000 106
6 . » 19.000 107 21.500 109
6,5 > 20,000 110 2İ,800 112
7
y. .
21*000 113 23.00fr 115
7,5 21.800 115 23.800 117
8 • » 23.000 118 25.000 120
8,5 1> “V 23.800 120 28.500 123
9 > 25.000 123 27.500 125
9,5 * . – 25.800 125 28.000 126
10 > . 27.000 128 30.000 130
10,5 » 27.800 130 31.000 132
11 V » 29.000 133 32.500 135
11.5 1 30.000 135 33.500 137
12 > 32.000 140 35.000 140
12,5 34.700 141 36.500 142
13 » 37.000 146 37.500 145
13,5 > 40.000 150 40.200 147
14 > .43.000 153 , 41.000 151
Yukarı yaşlar İçin erkekler ve bayanlarda
boy uzunluğuna göre ağırlıklar
aşağıdaki şekilde olmalıdır:
örneğin; erkeklerde, 58, kg. Ağırlığı
ve 1,60 metre boy uzunluğunu esas
alırsak, her 1 cm uzunluk için kişinin
X 58 kg üzerine 2,5 kg ilave etmesi.
Kadınlarda: 48 kg. Ağırlığı ve 1.50
mette boy uzunluğunu esas alırsak, her
2 cm uzunluk İçin 1.5 kg., kişilin 48 kg
üzerine ilave edilmesi gerekir.
★ ★ ★
PROGRAMLI HAREKETLER
Başlangıç:
Kollar arkada, eller yumruk yapılmıştır.
a) Bu vaziyetten; kollar öne doğru
fırlatılır.
b) Kollar yana açılırken, baş geri
gider.
c) Tekrar başlangıç vaziyetine geçilir
ve harekete ayni şekilde devam edilir.
Sabah Cimnastiği SPO*
b) Ayni’ hareket sağ yana yukan
yapılırken, gövde sağa döndürülür.
Okulda yapılan cimnastiğin ve oyun
sparklarında yapılan oyunların yaran
Çoktur.
Çocuklar ve büyük küçük herkesin
beden eğitimi ve spor hareketleri sonunda
duş alması bunu da şçkildeki gibi
gerçekleştirmesi önerilir.
Duş alma yöntemleri
★ ★ ★
ERKEKLER İÇİN ÜNLÜ
VÜCUTÇULARIN BAŞARI
ANAHTARLARINI ÖRNEKLİYORUZ
Neden siz de kuvvet kazanmak, dinç
kalmak, herkesin arzuladığı üçgen veya.
pramit bir vücuda sahip olmak için
gereken kısa süreli, fakat devamlı idman
hareketlerini yapmıyorsunuz?
★ ★ ★
GÜNDE BEŞ DAKİKA SİZE
NELER KAZANDIRABİLİR?
Prof. Dr. Cihad Abaoğln
Bilimsel araştırmalar tümüyle insan
sağlığına en büyük yardımcının egzersiz
olduğunu göstermektedir. İngiliz
Spor Konseyi tarafından hazırlanan ve
büyük ölçüde bilim adamlarının onayından
geçen egzersiz çeşitterini aşağıda
özetliyoruz.
Egzersiz yapmanın gerekçesi şu şekilde
özetlenmektedir:
1 — Egzersiz yapanların beyni ve
kasları daha iyi çalışmaktadır, daha
sağhklı olmaktadırlar. Kalp, tansiyon
yüksekliği gibi hastalıklara daha az tutulmaktadırlar..
Daha az sağlık sigortası
pirimi ödemekte ve daha uzun yaşamaktadırlar.
2 — Egzersizin ned6n bu biçimde İyi
bir etki yaptığı tam anlaşılamamıştır.
Kilo kaybına, tansiyon düşmesine, kandaki
yağın azalmasına sebep oluşu neden
olarak gösterilebildiği gibi emosyonel
faktörün daha az stresse m a n »
kalışın ve gerginliğin de daha azalmış
olmasının önemli bir rol oynadığı kabul
edilmektedir.
3 — Kesinlikle bilinmektedir kİ egzersiz
yapanlar daha canlı, daha dinamik,
daha d&lenmiş, daha az yorulan,
daha çok iş yapabilen kimselerdir.
4 — Egzersiz yapanlarda dolaşımın
düzelmesi, vücuda faydalı hormonların
daha etkin biçimde harekete geçmesi de
bu duruma yardımcı olmaktadır.
Başlangıç:
Çömeliş vaziyeti, eller ayak bileklerini
tutar. —v
a) Gövde öne doğru eğilirken, dizler
gerilir.
b) Eski vaziyete geçilir.
Başlangıç:
Bacaklar yana açık, kollar yana ve
gövde serbest öne uzatılmış vaziyettedir.
Başlangıç:
Koşu vaziyeti, eller ensede.
a) Kollan yana açarken, gövde sola
döndürülür.
b) Başlangıç Vaziyetine geçUir ve
aynı hareket sağ tarafta tekrarlanır.
Başlangıç:
Koşu vaziyeti, kollar beraber sol
(ya’nda.
a) (Koşu vaziyeti: ayaklan düz
basış.) ( ■ .
Sol kol yana uzatılırken, gövde sola
döndürülür.
(Vücudun alt kısmı hareket etmez.)
b) Başlangıç Vaziyetine . geçilir.
Aksi tarafta da aynı hareket yaşılır…
c) Dizleri yaylandırarak kollan aşağıdan,
sağ yana doğru savururken gövde
sağa döndürülür. ‘ , ’
d) Başlangıç vaziyetine geçilir, ve
ayıu hareket aksi yönde tekrarlanır.
Başlangıç:
Koşu vaziyeti eller ensede, yumruk
yapılmıştır.
a) Gövde sağa döndürülürken sol
kol öne itilir.
b) Başlangıç vaziyetine” geçilir.
Aynı hareket aksi yönde, tekrarlanır.
Başlangıç:
Koşu vaziyeti, kollar yafta yukan
kalkıktır.
a) Kollarla aşağıdan sol yana yukan
daire çizerken gövde sola döndürülür.
Sabah Cimnastiği? SPOR
aynızamanda eller beli tutmuş olarak
öne eğilip doğrulmalıdır. Bu hşreket 1
hafta yapılmalı ve sonra 4. harekete geçilmelidir.
4 — Ayaklar iyice açılmalı, kollar
iyice yana doğru gergin tutulmalı, vücudu
ve kolları sağa sola döndürmelidir.
Buna da yorgunluk hissedinceye kadar
devam etmeli, en az 2 hafta sürdürülmelidir.
Daha sonra 5. harekete geçmelidir.
du bir sağ, bir sol bacağa doğru birbiri
ardından eğmelidir. Bu hareketi yaparken,
en önemli husus egzersiz yapanın
yapabileceğinden fazla eğilmemesidir.
Bu da en azından 2 hafta devam etmeli
ve sonra 6. harekete geçilmelidir.
6 — Şekilde görüldüğü gibi masaya
nispeten uzak bir yerden dayanmalı ve
kabil olduğu kadar kol gücü ile vücudu
masadan uzaklaştırıp, tekrar yaklaştırmalıdır.
önce günde 5 defa ile başlamalı,
15’e kadar çıkmalı ve buna 1 ay
kadar devam etmelidir. Sonra 7. harekete
geçmelidir.
KİMLERİN EGZERSİZE
İHTİYACI VAR?
’ – ‘ ‘ – i V
Kabul edilen kurala göre, herkesin,
egzersiz yapması gerekmektedir. 40 İle
80 yaş arasındaki herkes mutlaka aşs veya
çok egzersiz yapmalıdır. Yası ilerleyenlerin
yürüyecek yettte oturmayı, dinamizm
yerine İstirahat etmeyi alıgkşn-.
lık haline getirmeleri, ‘ intiharın bir başka
biçimidir.
NASIL BAŞLAMALI?
Baglangıç egzersizlerinin kesinlikle
çok hafif ve çok kısa süreli olması gerekmektedir.
Bunların hiçbiri günde 5 dakikayı
geçmemelidir.
2 — Yana eğilişler. Şekilde görüldüğü
gibi ayaklan iyice açıp, elleri bele
kavuşturmalı, sağa, sola, öne, arkaya ,
eğilmeler yapılmalıdır. Bu da günde 15-
20 defayı geçmemelidir ve 2 haftadan
az yapılmamalıdır. Ondan sonra. 3. harekete
geçmelidir.
1 — Hareket egzersizleri.
Ayakta durup, kollan yukan kaldınp,
ayaklan açarak sadece kolları daire
şeklinde hareket ettirmek, sonra yine
kollan öne ve arkaya hareket ettirmekle
olur, tik başlangıçta bu hareketler 15
veya 20 defadan fazla tekrarlanmamalıdır.
Bu hareket en az 2 hafta devam etmelidir.
3 — Şekilde görüldüğü gibi birbiri
ardından sağ ve sol bacağı kaldırırken,
Sabah Cimnastiği
12 — Büyük sıçramalar, günde 10
defadan fazla yapılmalı ve yapabileceğinden
fazlasını da denememelidîr.
13 — Yüksekçe bir basamak üzerine
(25 cm yükseklikte olması uygundur)
ayak değiştirerek 15 defa inip çıkmalıdır.
14 — Şekildeki gibi yere inip kalkmalıdır.
l ’den başlayıp, 10 -15 defaya
kadar çıkmalıdır.
15 — Şekildeki hareketi mümkün olduğu
kadar yapmaya çalışmalıdır.
Akrobatik Hareketler
Akrobatik hareketler. Tek ve çift el üaetinde duruşlar, dengede
/ yürüyüşler, figürler «&.
DÜNYASI
f
n yapmayanlara göre çok dalti^ $Ml
normale döndüğünü göstermiştir. > B * ı f
hastalarda tekrarlamalar : diğerlerine
nazarançok daha aa olmuştur.
. *’ /•
, t 6
16 — İskemle üzerinde tek ayak
üzerinde çömelip kalkma hareketi. Gründe
1 – 2 defa yapmak yeterlidir. Yapamayanlar
kendilerini zorlamamalıdır.
Bütün bu egzersizlerde ana kural,
her birini rahat bir şekilde yapabildikten
sonra diğerine geçebilmektir.
Bu egzersizleri muntazam bir şekilde
yapamayanlar ile hiç yapamayanlar
olduğu gibi tam bir şekilde uygulayanlar
da her fırsatta yürüyüş yapmalıdır.
Haftada 5 gün ve en az yarim saat
olmak üzere yürümenin eii iyi İlaç
ve doktor olduğu artık herkes tarafından
kabul edilmiştir. Esas olan, nerede
olursa olsun, hangisi mümkün İse mutlaka
o kadarını yapmaktır. Buna ilaveten
bisiklete binmek, yü&aek, gbl? gibi
her türlü egzersizden imkânqldukça
faydalanmalıdır. Yürüyecek’yerin Olmaması
veya egzersiz için vakit -bulunmaması
sadece bahaneden ibarettir.
İngiltere’de 302 kalb hastalığı geçirmiş
kişi üzerinde yapılan bir araştırmaya
göre, kalb hastalığı geçirdikten
makul bir süre sonra yapılan egzersizler
He hastaların tamamen normale
döndükleri görülmüş ve kan, EKG ve
fonksiyon testleri bu hastaların bunla-
17 — Şekilde görüldüğü gibi çömelip,
vücudu gergin bir ‘şekilde öne doğru
götürüp sonra genet eski pozisyona gelmelidir.
★ ★ ★ ;
k ‘ .
SPORUN VÜCUT BÜYÜME VE
. GELİŞMESİNE ETKİLERİ:
: Doç.. P r.K &maran YfccH^
Flziktedavi ve Rehabilitasyon
‘ ‘ ‘ Kürsüsü;
■> Çocuk organizmasının en büyült^
^özelliği, sürekli bir büyüme ve gelişme |
halinde bulunmasıdır.’ Büyüme vücut
hacminin ve kütlesinin artması, gelişme
ise vücut dokularinın olgunlaşması ve
fonksiyonlarının güçlenmesi demektir. >:J
Büyüme ve gelişme, anne karnından
başlayıp, ergenlik çağının tamamlanmasına,
18 – 20 yaşma kadar devam
eder ve genfel olarak birbirine paralel
gider. ’ , ,
Çocuğun normal bir büyüme .ve gelişme
gösterebilmesi, sağlıklı tam bir yetişkin
haline gelebilmesi için,” ‘etkileyen
çeşitli faktörler vardır.
1. Genetik faktörler: Anne ve babadan
gelen çeşitli genler çocuğun bü-
~ ‘.V -i İ Ü
hareketlerle, o hareketin yapıldığı yer- lenmesi de büyüme ve gelişmeyi ölümdeki
kaslar büyür ve gelişir, üzerindeki lu yönde etkilemektedir,
yağ tabakası azalır. Ağır sporlar, tahripkâr hareketler,
Boyun uzamasr uzun kemiklerin bü- bünyenin kaldırâmıyacağı kadar zoryümesi
ile sağlandığından, yaşa ve bün- lamalar vücuda fayda yerine zarar veyeye
göre saptanan, özellikle açık hava- rir. v
da yapılan, atletizm, zıplama ve koşma Atletizm hareketleri, çocuk oyunlan
hareketleri ile yüzme böy uzamasına ve bütün’ sportif aktiviteler, çocukların
yardımcı hareketlerdir. yaşlarına, bünyelerine göre seçilip, bi-
Ayrıca sporla kan dolaşımının art- lir kişiler tarafından uygulanmalı veya
ması ve hormonal aktivitenin düzen- önerilmelidir.
Kalça ve Baldır Hareketleri 8POB
Tembel kalkan bir vücudu, hamurlaşmış
kasları günün yorucu çalışmasına
hazırlıyan ve kan dolaşımının da
normal olmasını sağlayan hareketler.
;’İ(arm Kantarını Güçlendirme Hareketleri SPOB
%.?
■^İK” •* ;•
-Vr„ ”
4?’ .
;X ‘
â:t‘-
Ç \
HO
Kann kaslarım güçlendirmek için yapılan hareketler.
Î-;N
;« i ■
SPORUN İNSAN SAĞLIĞINA
ETKİSİ
Prof. Dr. Orhan SENGİR
İnsan organizmasında önemli götev-
Hterl olan sistemlerden biri de kemiklerin,
bağ ve kasların oluşturduğu «lokomotor
sistem» olup değişik hareketlerimizi,
yer değiştirmemizi sağlar. Kasların canlılar
için ne kadar önemli olduğu herkes
tarafından bilinmektedir.
Yeni doğan bir çocukta kaslar geliş-
: mediği için, onun bütün gereksinmeleri-
, nin annesi tarafından karşılanması gerekir.
Çocuk gelişmeye başladıktan sonra,
kaslannı çalıştırır, onları değişik
amaçlarla kullanır ve bunun sonucu olarak
vücut kasları güçlenir. Güçlenen
kaslardan yararlanarak çocuk önee başım
dik tutma, oturma ve emekleme işlerini
başarır. En sonunda da yürümeğe
sırai gelir. Başlangıçta bir görevi yerine
getirebilse de gelişen kasların çalışmaları
düzenli olmaz. Gerekmiyen bir za^
manda kas kasılmaları veya ani gevşe»
meleri çocuğun sık sık yere düşmesine
neden olur. Fakat çocuk, spor yapan bir
olgun kişi gibi hareketleri tekrarlıyarak
DÜNYASI
Okula başlayan çocük, ilk d
VekeptfKtertoT
sisteiıüer^.fe®^t6rİB(ek
eğitimi d<Mbine -Katilı
■ çoculüarmr vfeut yapmaı,
temlerin fizyolojisini
bilen; bu konuda İyi Ur eğitim
öğretmeni tarafından yaptırılması,
yarar tunlar, öğren
biı bilgili ö g ^ te J «n le ^ / ^şitllt i
nn küraölarmı da fM ^ ^ ve ö » ^
ver, uygu
Bayanlar için mütenasip
bir vücuta sahip olmak
ve onu formda tutmak
için kısa süreli fakat
hergün yapılacak egzersizler:
V
■*
\
yüyüp olgun bir kişi olarak iş hayatına
atıldıktan ve aile yuvası kurduktan sonra,
yanlış bir tutumla, çoğunlukla bütün
sporları ve beden hareketlerini bir
kenara bırakıp fazla kalorili gıdalara,
içki ve sigaraya büyük düşkünlük göstermektedir.
özellikle toplumumuzun ‘ baza
kesimlerinde, aşın konfor, alkol alışkanlığı,
kâğıt oyunlan, en kısa mesafeler
için yürüme yerine qtomobil ve bütün
kede televizyon karşısında geçen
saatler her yönden sağlığı bozmakta,
kaslan zayıflatmakta, otuzbeş kırk yaşlarından
sonra kadın ve erkeklerin şişmanlamalarına
neden olmaktadır. Bunun
sonucu olarak, erkeklerde bel ve
siyatik ağnlan, kadınlarda sırt ve boyun
kaslarında romatizma başlamaktadır.
Kadın ve erkeklerde aşın sinirlilik,
mutsuzluk yaygınlaşmaktadır. Yaşın biraz
daha ilerlemesiyle de hızlı yasama
ve stresslerinin de etkisiyle şeker, hastalığına,
çeşitli kalp ve damar hastalıklarına,
erkeklerde enfarktüse sık olarak,
rastlanmaktadır. Halbuki bu dönemde
de spora devam ederek vücut sağlığı korunabilir.
Sayıları çok az olsa da Jimnastik
salonlarından, tenis kortlarından,
voleybol, basketbol sahalarından, yasın
denizden yararlanabilir. Bu yerlere gitme
olanağı olmayanlar şehrin kalabalığından,
gürültüsünden, pis havasından
uzakta kırlarda yürüyüşler, hafif koşmalar,
vücut kaslarım çalıştıran çeşitti
oyunlar yapabilirler.
Emeklilik devresinde ise söz konusti
vücut çalışmalan için çok daha rfazla zaman
vardır. Havasız, sigara dumanıyla
kaplı, çoğunlukla sağlığa zararlı kahve
köşelerinde amaçsız, kara kara düşünerek
veya kâğıt, tavla oynayarak vakit
öldürme yerine parklarda yürtimek,
güneşli günlerde bahçede çiçekler ye
ağaçlarla ilgilenmek yaşlılara hastalıklardan,
bunalımlardan uzak, sağlıklı bir
yaşantı kazandırır. Çünkü bütün bu uğraşılar,
hafif sporlar, yaşlılık döneminde
de eklemlerde, halk arasında «eklem
kireçlenmesi» olarak bilinen artrozun
ilerlemesini, kemiklerdeki, bağ ve kaslardaki
zayıflığı önler, kan
kalp, karaciğe# mide, böbrek ve iç .
bezlerinin
lemek g>
lar, insan t
Vvtf havâ gibi
mımyan her
za/yaşâteujM»tV»e
g t o ’
düzenler.’
ve
ugerç^kleşt
çeşitli «t
elde
* ‘ * ★
VÖ sağlıklı
pAYANIKUİlK- KUVVET-6U0
k a z anma ‘
EGZERSİZLERİrM
ATIİAMA r S t ÇRAMÂ ^ E R S İZ İ
. /
;
M
Göğsü F0rmâa Tutma Egzersizleri
p
e kısmını uyaran uyartıların doğmas
ın a sebep olurlar. Bunun sonucunda
Uyanıklık, dikkat, kas donusu, kalb frekansı
ve solunum dakika hacminde değişiklikler
olur. Bunlar sporcunun kondisyonuna
etkili faktörlerdir. Fakat uyanıklığın
derecesi golf ve tabanca atışı
gibi beceri isteyen sporlarda çok önemlidir,
Bazı Uyanıklık derecelerinde performansın
kalitesi ile zıt bir ilişki izlenmektedir.
Olgunlaşmamış bir uyanıklığın
sık sık nefes alıp vermeye ve uykusuzluğa
yol açtığı ve genel bitkinliğe sebep
olduğu bilinmektedir.
Çalışma halinde iken ileri derecede
bir uyanma intizamsız, koordine olmıyan
hareketlere neden olur ve yenilemiyen
korku gelişir. Sonuç olarak kondisyon
v bo2ukluğu ortaya çıkar. r
Uyanıklığın orta dereceleri canlı bir
kalb, istenen güçte bir solunum gücü»
kısa bir reaksiyon zamanı ve bunlara uygun
en yüksek gücün gelişmesi için
gerekli bir kas tonusunu (gerginliği)
sağlar. Burada uyanıklığın genişliği ve
gamanı seçilen spora uygun olmalıdır.
Bir oyun grubunun fertleri veya tek tek
sporcular en uygun seviyede ulanmayı
sağlamadan sorumlu olmalıdırlar. Burada
fizyologlara görev düşmektedir. Bu
yeteneği kazalıma şartlanma ile olmaktadır.
Bir atlette kalb hızında veya kas
GÖĞSÜN FORMDA TUTULMASI
fÇİN egzersizler
– * ö £ S r
AYAKLAR
t-k. •,,i
Kn tt§t
‘■’i
– – ‘;J
PARMAKLAR :” ■_ ‘■ •” V ‘• ^
‘ v ; ■ .■’ •..> / •■■•■‘M
• – .•• •• r:
\ ~ ^ “‘i S
l>‘ V
T * J.
e a e p i ç *M tez en sf iLE R i
‘ J-.
x ■
Motivasyonu; uzun ve güç bir antreman
programını yürütmeye isteklilik,
bir yarışmada üstün olmayı arzu etme,
fedakârlığa her an hazır olma, , fiziki
bozukluklar ve şev^ kırılmasının görülmesi
hallerinde^ fiziki gücü korumada
kararlılık, bir oyunda karşı grubun hücumunu
karşılamaya her an hazır olma
diye söyleyebiliriz. V v
Merkezi baskı; bir, kinlise
yolojik kabiliyetinin tamamın! her zaman
gösteremez. Çünkü beynimiatn kabuk
kısmından çıkan uyartılar bunları
daima baskı altında tutmaktadırlar. Bu
sebepten bir şahsın veya sporcunun gerçek
fizyolojik potansiyelini İzlemekte
k
i güçlük çekeri^. Eğer merkezi
kontrolaltına alabilirsek o zamana
d ^ irmediğimiz güçte bir fizyolojik
tansiyelin varlığını görebiliriz. Hipnoait/
da veya ani ortaya çıkan bir tehlikeltöt
gerçek fizyoloji^ potansiyelin ortaya
ortadan kalk»
abilir. Bütün bu âçıkî,
btr adetin seviye- -v
edebilme yeteneği büyük ölçüde etkiliyer
c^ k te ;s , •. v ‘
Beynin kabük kısminin u y a n n » » ‘t
Yaşadığınız o^amdafr
len uyaranlar
rinden
mn
Solunum Hareketleri SPOB
emirleri iletirler. Bütün sinir boyunca
iletilen emirler biyoelektrik potansiyellerle
. iletilirken sinirden . kasa ileti
asetil kolin dediğimiz kimyasal bir aracı
ile olur ve bu iletide zaman sinirdeki
iletiye göre çok uzundur. Son plaktaki
bu ileti farklı birçok faktörün belirlenmesinde
etkendir. Fu faktörler hız, beceri,
kuvvet başlıkları altında toplanabilir.
Hız belirli mesafenin, katedilmesi
için geçen zamandır. Uzun bir koşuda
hızı oluşturan parametreler; koşu, işaretinin
verilmesi ile koşmaya başlamadaki
gecikme, hızın belli bir düzeye gelmesi
için geçen zamanla, hareketin
‘ – s
devamında hızın yavaşlamasıdır. Bütün
bu faktörlerin ortalaması hızı oluşturur.
Koşuya başlama işaretinin verilmesi
ile koşuya başlama arasında geçen
zamana reaksiyon zamanı denir. Beaksiyon
zamanı göze veya kulağa gelen
uyaranların alınıp merkez sinir sisteminde’
işleme uğrayıp, emir haline dönüşür
ve bu emir hareket siniri ile taşınıp
son plaktan geçip, kasta işin ger*
çekleşmesi için geçen zamandır. Eğer
aynı hareket birbiri ardına yapılırsa öğrenme
ile reaksiyon zamanı kısalabilir.
Bir atlet yapacağı hareketi birçok defalar
yaparak, bu hareketin otomatik hareket
haline gelmesini sağlıyabilir. Böyle-
OEVŞEME
KADI M
ERKEK
4
solunum
aksiyon potansiyelinde bir bozukluk varsa
bu lstenmiyen değişikliği şartlanma
ile yavaş yavaş kontrol etmeyi fizyolog
yardımı ile öğrenmelidir.
ANATOMİK FAKTÖRLER:
Vücut yapısının fizyolojik değişkenler
ve atletik performansla btlyûk İlişkisi
vardır. Bu sebepten uluslararası yarışmalarda
başarılı olmak için sporcu’
seçiminde anatomik yapının ve genetiğin
göz önünde bulundurulması gereklidir.
Şüphesiz ki ne fizyologlar, ne de antrenörler
vücut yapısını çok fazla değiştiremezler.
Bu yapılacak seçimde Çapılacak
sporla, sporcunun kas, kitlesi ve vücudun
DÜNYASI
BOY UZATMA HAREKETLERİ*
tüm kitlesinin ilişkilerini göz önünde b û » ^
lundurmak gerekir. Teke tek yapılacak j}
yarışmalarda büyük kas kitlesinin’karşı
oyuncunun onu yerinden oynatmasın» :
engel olmada ve fizik gücü İle kemiklerin,
ve eklentilerin korunmasında yarduiMal J”
olacağı açıktır. ■ . ; ‘ ‘ • ’
• Yüzme ve kürek çekme gibi sporlar- ‘ ||
da vücut ağırlığı büyük ölçüde yardımr ” ‘
cıdır. Vücut kitlesinin artması endltff i
edilecek birşey değildir. Aksine uzan öıe- :|*
sâfe yüzücüleri hem yüzme yeteneği hem .şj|
de i deri alti yağ dokusunun artması -so*-
nucu isi kaybı azalacağı için kazançlıdır- ^
lar. ‘ ; ” ,
Koşma gibi diğer sporlarda vücut
ağırlığı az olmalı ve ağırlık kaybı her ^
bölgede ay^ıı oranda olmalıdır. Vücut ■
ağırlığı fazla olan şahıslar bu sporda
dezavantajlıdırlar. Uzun koşmada uzun “
bacaklar avantaj sağlarlar, kısa mesafe ‘
hız koşulumda İse lqsa. bacaklılara göre
daha avantajlı değildirler. , Jy
Paten ve jimnastik gibi sporlarda ‘
duruşun düzenlenmesi çok ince düzen- ,
lemeleri gerektirir. Uzun boylu şahıslar :
dengelerini korumakda kısa olanlara g(N –
re dezavantajUdırlar, bu sebepten paten
ve jimnastikte uzun şahıslar ağır güç- ‘■*
lüklerle karşılaşırlar. Bununla beraber
basketbolda uzun bacak ve kollar topu
gayeye uygun kullanmada avantaj sağ- ■<
larlar. v
FİZYOLOJİK FAKTÖRLER:
Bir sporcunun fizyolojik fonksiyonlannın
uygunluğu sporcunun yaptığı
sporu destekleyecek şekilde çalışmasına J?
bağlıdır. Çeşitl isporlann organizmadan
bekledikleri kendine özgü olacaktır.
Her sporda sinirden kasa iletinin,
solunum, dolaşım’ ve metabolizmanın
düzenlenmesi yönünden özellikler olacaktır.
Sinirden kasa İleti farklı birçok fak- ’
törün tayininde rol oynar. Organizmada
İstemli bir hareketin gerçekleşmesi
için beynin kabuk kısmından, çıkan
emirler özel sinirlerle taşınarak kasa
kadar taşınırlar. Kasa erişen sinir burada
son plak dediğimiz özel yapıya