delil sözleşmesi

delil sözleşmesi, belli bir olgunun ya da
hukuksal işlemin belli delil ya da delillerle
kanıtlanabileceği konusunda taraflar arasında
yapılan sözleşme. Delil sözleşmesine her
türlü delil konu olabilir. Delil sözleşmesinde
kanıtlama koşulu olarak yazılı delil
öngörülebileceği gibi, tanıkla kanıtlama yolu
da kararlaştırılabilir. Ama geçerlilik koşulu
olan yazılı biçim yerine başka bir şey
kararlaştınlamaz.
Delil sözleşmesi, münhasır ve münhasır
olmayan diye ikiye ayrılır. Münhasır delil
sözleşmesi, davanın taraflarının dava açılmadan
önce ya da sonra bir konunun yalnız
belli bir delille kanıtlanacağı yolunda yaptıkları
sözleşmedir. Bu durumda o konu
yalnız sözleşmede kararlaştırılan delille kanıtlanabilir.
Kararlaştırılan delil sayısı birden
fazla olabilir. Münhasır delil sözleşmesinin
en önemli örneği hakem bilirkişi
sözleşmesidir. Bu sözleşmeyle taraflar, aralarındaki
belli bir uyuşmazlık konusunun
tutarının ya da niteliklerinin, hakem bilirkişiler
tarafından saptanacağını ve yapılan bu
saptamayı kabul edeceklerini kararlaştırırlar.
Münhasır olmayan delil sözleşmesinde
ise delillere bir sınırlama getirilmez; bir
konunun başka bir delille kanıtlanabileceği
de öngörülür. Bunun en önemli örneği
senetle kanıtlanma zorunluluğu olan bir
hukuksal işlemin tanıkla kanıtlanabileceğinin
kararlaştırılmasıdır. Bu durumda, hukuki
işlem tanıkla da kanıtlanabilir. Ayrıca
davalıya yemin de önerilebilir.
Delil sözleşmesinde yazılı biçim geçerlilik
koşulu değil, kanıtlama koşuludur. Delil
sözleşmesi sözlü olarak yapılmışsa, varlığı
mahkemede ikrar edilebilir. İkrar açık olmalıdır.
Taraflar mahkeme önünde sözlü
olarak da delil sözleşmesi yapabilirler. Bu,
tanık dinletmek isteyen tarafa öteki tarafın
açıkça onay vermesi yoluyla olur.
Delila, Eski Ahit’te, Şimşon’u (Samson)
aldatarak Filistîlere (İÖ 12. yüzyılda bugünkü
Filistin’in güney kıyılarında yaşayan
halk) teslim eden kadın (Hâkimler: 16).
Kendisi de bir Filistî olan Delila, Şimşon’u
tuzağa düşürmesi için Filisti beylerinin yaptığı
öneriyi kabul eder. Şimşon’a dil dökerek,
tükenmez gücünün uzun saçlarından
geldiğini öğrenir ve Şimşon’un güveninden
yararlanarak onu düşmanlarının eline verir.
Bu öykü dolayısıyla Delila adı şehvet düşkünü,
düzenbaz kadın anlamında kullanılır.