defter tutma,

medeni hukukta ilerde çıkması
olası uyuşmazlıkları önlemek, korunmaya
muhtaç kişilerin haklarını korumak ve
hakları kanıtlamak, ticaret hukukunda da
ticari işletmenin ekonomik ve mali durumunu,
borç ve alacak ilişkilerini ve her iş yılı
içinde elde edilen sonuçları saptamak gibi
amaçlarla bazı malların ve hakların deftere
kaydedilmesi.
Medeni Kanun’a göre mal birliği rejiminde
ve vesayette ehliyeti kısıtlanmış kişilerin ve
velayet altındaki çocukların mal ve haklarının,
mirasta mirasçıların haklarının ilişkin
olduğu malvarlığının ve kirada tarafların
karşılıklı hak ve çıkarlarının korunması
amacıyla defter tutulması gerekir (m. 197/8,
279, 382, 470, 532, 547, 559, 571, 597, 735).
Ticaret Kanunu’na göre her tüccar yevmiye
defteri, defteri kebir ve envanter defteri
tutmak zorundadır. Ayrıca tüccar tüzel
kişiyse bunlardan başka karar defteri, gerçek
kişiyse bir de işletme defteri tutma
yükümlülüğü vardır. Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin belgelerden
çıkarılarak tarih sırasıyla ve maddeler
halinde düzenli olarak yazıldığı defterdir.
Defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş
olan işlemlerin buradan alınıp sistemli olarak
hesaplara dağıtılarak sınıflandırılmış bir
biçimde bu hesaplarda toplanması yoluyla
tutulan defterdir. Envanter defterine işletmenin
açılış tarihinde ve daha sonra her iş
yılı sonunda çıkarılan envanterler ve bilançolar
kaydolunur. İşletme defteri yıllık gelir
ve gider tablolarını içerir. Yalnızca tüzel
kişilerce tutulması zorunlu olan karar defteri
ise genel kurul ya da ortaklar kurulu ve
varsa yönetim kurulu tarafından görüşülerek
alman kararların, toplantıya katılanların
adlarıyla birlikte kaydedildiği defterdir.
Ticari defterler, tüccar sıfatını taşıyan
kimseler arasında ticari işlerden dolayı çıkan
hukuki uyuşmazlıklarda delil olarak
kabul edilir. Bunun için defterin düzenli bir
biçimde ve yasaya uygun olarak tutulmuş
olması gerekir. Bir tüccarın defter tutma
yükümlülüğünü yerine getirmeye yetkili
kıldığı kimsenin bu deftere geçirdiği kayıtlar,
o tüccarın kendisi tarafından tutulmuş
kayıtlar olarak kabul olunur. Defter tutma
yükümlülüğüne bağlı kimselerle bunların
ardılları, defterleri son kayıt tarihinden
başlayarak 10 yıl geçinceye değin saklamak
zorundadır.