De Forest, Lee

(d. 26 Ağustos 1873,
Council Bluffs, Iowa – ö. 30 Haziran 1961,
Hollywood, ABD), odyon vakum lambasını
geliştiren ABD’li mucit. Canlı radyo yayınını olanaklı duruma getiren odyon lambası,
1947’de transistörün geliştirilmesine değin
bütün radyo, telefon, radar, televizyon ve
bilgisayar sistemlerinin en önemli parçası
olmuştur.
Yaşamı. De Forest’in bir Kongregasyon
rahibi olan babası, ailesiyle birlikte Alabama’ya
göç ettikten sonra burada Siyahlar
için kurulmuş olan, ama çeşitli baskılar
nedeniyle çalışamaz durumda bulunan Talladega
College’ın yöneticiliğini üstlendi. Babasının
Siyahları eğitmek için gösterdiği
çabalara karşı çıkan beyazlar tarafından
dışlanan ve bu nedenle arkadaşlarını kasabanın
Siyah çocukları arasından seçen Lee,
bu taşra kentinde oldukça disiplinli ama
mutlu bir çocukluk dönemi geçirdi.
Çocukluğundan başlayarak makinelere hayranlık
duyan De Forest, 19. yüzyılın sonlarında
gerçekleştirilen teknolojik gelişmeler
karşısında büyük heyecana kapılır ve çeşitli
buluşlar yapmak için büyük bir heyecanla
çalışırdı. Öyle ki, henüz 13 yaşındayken
minyatür bir yüksek fırın ve lokomotif,
ayrıca bir gümüş kaplama aygıtı geliştirmişti.
Babası, onun rahip olmasını tasarlıyordu.
Ama Lee, bilim alanında öğrenim görmekte
ısrar etti ve 1893’te Yale Üniversitesi Sheffield
Bilim Okulu’na girdi. Bu okul, o dönemde
ABD’de üst düzeyde bilimsel eğitim
veren az sayıdaki kuruluştan biriydi. Tutumlu
ve çalışkan bir öğrenci olan Lee,
yetersiz bursuna ve ailesinin gönderdiği cep
harçlığına ek bir gelir sağlamak amacıyla
öğrenimi süresince hizmetkârlık ve benzeri
işler yaptı. 1896’da makine mühendisliği
bölümünden mezun oldu, üç yıl sonra da
fizik doktorasını tamamladı. Bu dönemde
çalışmalarını elektrik, özellikle de elektromagnetik
dalgaların yayılması konusu üzerinde
yoğunlaştırmıştı. O yıllarda bu alandaki
araştırmaların başını Alman fizikçi HeinrichFLudolf Hertz ile İtalyan fizikçi Guglielmo
Marconi çekiyordu. De Forest’in, “Reflection
of Hertzian Waves from the Ends of
Parallel Wires” (Hertz Dalgalarının Paralel
Tellerin Ucundan Yansıması) konulu tezi,
daha sonraları radyo olarak tanımlanacakolan konu üzerinde ABD’de gerçekleştirilen
ilk doktora çalışmasıydı.
Öğrenimini tamamladıktan sonra Chicago’
daki Western Electric Company’de işe giren
De Forest, burada önce dinamo, ardından
da telefon bölümünde çalıştı ve daha
sonra da araştırma laboratuvarına geçti.
Günlerce tek başına çalıştıktan sonra, Hertz
dalgalanın bulmak için elektrolitik bir dede
ktör (algılayıcı) geliştirdi. Bu alet, başlangıçta
onun tasarlamış olduğu gibi bir alternatif
akım vericisi halinde çok başarılı olmadı.
Bu araştırmalarıyla ABD ordusunun
desteğini ve mali yardımını kazanan De
Forest, 1902’de kendi adını taşıyan bir telsiz
telgraf şirketi kurarak müdür yardımcılığını
üstlendi. Bu yeni haberleşme aracının gücünü
daha ilginç biçimde ortaya sermek için de
işadamlarının, basının ve askeri gözlemcilerin
önünde kamuya açık deneyler yapmaya
başladı.
Odyon lambasının geliştirilmesi. Başarısız
bir işadamı olan ve insanlar hakkında hep
yanılgıya düşen De Forest, kendi iş ortakları
tarafından iki kez dolandırıldı. 1906’da şirketi
iflas etti ve kendisi de şirketten uzaklaştırıldı.
Ama 1907’de, odyon adını verdiği ve
parlak bir gelecek vaat eden bir dedektör
türü geliştirerek buluşunun patentini aldı.
Bu aygıtla telsiz sinyalleri, o dönemde
kullanılan elektrolitik ve silisyum karbürlü
(karborundum) dedektörlerden çok daha
duyarlı biçimde algılanabiliyordu. Termoiyonik
ızgaralı bir triyot vakum tüpü olan
odyon lambası, 1905’te İngiliz fizikçi Sir
John Ambrose Fleming tarafından geliştirilen
iki elemanlı (elektrotlu) diyot lambanın
benzeri olan üç elemanlı bir “salınım valfı”ydı.
Aynı yıl De Forest, New York’ta bir
radyo verici istasyonu kurarak haber bülteni
ve müzik yayını denemelerine girişti.
De Forest’in kurduğu ikinci radyo telefonşirketi de ortaklarının davranışları nedeniyle
1909’da iflasa sürüklenmeye başladı.
1912’de De Forest, “değersiz bir aygıtı”
piyasaya sürebilmek için postayı kullanarak
sahtekârlık yapmakla suçlandı ama bir süre
sonra bu davadan beraat etti.
1910’da, yeni aracını daha yaygın biçimde
tanıtmak amacıyla Enrico Caruso’nun Metropolitan
Operası’nda verdiği konseri canlı
olarak yayınladı. 1912’de yüksek frekanslı
radyo sinyallerini güçlendirmek için tek bir
lambaya verilen gerilimi artırmak yerine,
bir dizi odyon lambasını birbirine bağlamayı
denedi. Bir lambanın anot çıkışını bir transformatörden
geçirdikten sonra İkincinin ızgarasına
(elektroduna), ikinci lambanın
anot çıkışını da üçüncünün ızgarasına bağlayarak
ve bu düzende birçok lambayı birbirine
ekleyerek başlangıçta çok zayıf olan
sinyalleri büyük ölçüde yükseltmeyi başardı.
Bu buluş, uzun erimli radyo yayınlarının
ve telefon bağlantılarının gerçekleştirilmesi
yolunda son derece önemli bir adım oluşturdu.
1912’de ayrıca, triyot lamba çıkışının bir
bölümü lambanın ızgarasına geri beslendiğinde
devrede kendiliğinden salınımların
oluştuğunu buldu. Bu tür bir devreden
sağlanan sinyaller, bir anten sistemine beslendiğinde,
o dönemde kullanılan kaba vericilerden
elde edilenlerden çok daha güçlü ve
etkili olabiliyor ve uygun biçimde modüle
edildiklerinde (kiplenim) insan sesi ve müzik
iletebiliyorlardı. Gerekli modülasyon
düzenlemeleri yapıldıktan sonra bu buluşla,
radyo sinyallerini yaymak, almak ya da
yükseltmek olanaklı duruma geldi.
Bilim adamları ve patent bürosu yetkilileri,
De Forest’in hemen hemen bütün önemli
buluşlarına şiddetle karşı çıktılar. Bir süresonra, ticari alanda başarılı olamayacağını
anlayan De Forest, patent haklarını büyük
haberleşme şirketlerine satmak zorundaBakey’in başlıca yapıtı The Living Heart’tır
(1977; Antonio Gotto ile birlikte, Yaşayan
Kalp).