TARTARİK ASİD

TARTARİK ASİD, Alm. Weinsteinsâure (f). Fr.
Acide(m), tartarique. İng. Tartaric acid. İki tane benzer
asimetrik karbonu bulunan bir organik asid. Tartarik
asidin dört izbmerik şekli vardır: Polarize ışığı sağa
çeviren d-tartarik asid; polarize ışığı sola çeviren 1-
tartaraki asid; 1 ve d tartarik asidlerin eşit miktardaki
karışımı olan ve optikçe aktif olmayan rasem şekil (dltartarik
asid); ve molekülün iç yapısından dolayı
optikçe aktif olmayan mezo-tartarik asid.
COOH COOH COOH
I » I
H C – D H HO-C-H H — C —OH
I I I.
H O – C – H H – C – O H H —C = O H
ı I I
COOH COOH C ~OOH
d-tartarik asid 1-tartarik asid mezo-tartarik asid
Bu asimetrik yapılar izomerlerin fiziki özelliklerinde
değişikliklere sebep olur. Bunlar tabloda
görülmektedir:
15°C’de
Erime % 20 lik sulu I00g. suda
Noktası çözeltide çözünen gram
Asid °C optik çevirme mjktan
d- Tartarik 170 + 12° 139
1- Tartarik 170 – 12° 139
Rasem i k 206 in aktif 20,6
Mezo tartarik 140 in aktif 125
Alelâde şekil olan d-tartarik asid, üzüm suyunun
fermentasyonundan potasyum hidrojen tartarat şeklinde
de elde edilir. Bu çökeltiye argol veya krem tartar
denir.
Tartarik asid, başlıca krem tartar elde edilmesinde kullanılır. Bundan başka Kochelle tuzu (potasyum sodyum
d-tartarat) ve kusturucu tartar (potasyum antimonil
d-tartarat) elde edilmesinde de kullanılmaktadır.