ZAYIFLAM A,

Alm. (Ab) Schwächung (t); Entkräftung
(t), Fr. Affaiblissement (m), atténuation (f), İng.
Debility, atténuation. Çeşitli sebeplere bağlı olarak, kişinin
kilo kaybetmesi hali. Zayıflamaya yol açan birçok
hastalık vardır. Bunlar arasında çeşitli kanser türleri,
zehirli guatr (hipertiroidim), tüberküloz gibi müzmin
enfeksiyon hastalıkları, anoreksi nervöse gibi ruh hastalıkları
sayılabilir.
Durup dururken kısa zamanda süratle kilo kaybeden
insanlar, kanser yönünden araştırılmalıdır. Kanserli
hastalardaki zayıflamanın asıl sebebi iştahsızlıktır.
Hasta o derece zayıflar ki bir deri, bir kemik halini alır.
Bu tür aşırı zayıflamaya “kapreksi” adı verilir.
Hipertiroidimde hastanın iştahı oldukça artmış
olmasına rağmen, hasta giderek zayıflar. Bunun sebebi
de vücut metobolizmasının aşın derecede artmış
olmasıdır.
Anoreksia nervöse denen ruh hastalığı; daha ziyade
genç kız ve kadınlarda görülür. Hastanın aklî dengesi ve
davranışları normal görünmektedir. Fakat bu hastalar
yemek yemekten nefret ederler. Bir deri, bir kemik
halirfi almışlardır. Normal kilonun çok altında olduklannın
ve kilo almaları lâzım geldiğinin şuurunda oldukları
halde, yemek yemeğe yanaşmazlar. Hastalığın
temelinde, psikolojik ve sosyal problemler yatmaktadır.
Tedavisi çok güçlük arzeder.
Çeşitli müzmin enfeksiyon hastalıklarının seyri
esnasında görülen zayıflama, bu hastalıkların tedavi
edilmeleriyle düzelmektedir. Zayıflamanın en çok görü­
len sebeplerinden birisi de, yeterli gıda maddesi bulamama
veya mevcut gıdalardan bilgili bir şekilde istifade
edememe halidir. Bu durum bugün ençok Afrika ülkelerinde,
Hindistan, Endonezya ve Filipinlerde görülmektedir.
Bu ülkelerde hergün açlık ve açlığın yol açtığı
hastalıklar sebebiyle binlerce insan ölmektedir. Protein
ve kalori yetersizliğine uğrayan çocuklarda “Marasmus”
ve “Kurashiorkor” denen beslenme bozukluğu
hastalıklan görülmektedir. Bu çocuklar şiş bir karına
sahiptirler Kemikleri sayılabilmekte ve normal beslen
meye geçilmezse bu çocuklar bir süre sonra ölmektedir.
Her insanın yaşına, boyuna göre ideal bir vücut
ağırlığı hesaplanabilmektedir. Bu ideal ağırlığın üstündeki
insanlar şişman olarak vasıflandırılırlar. Şişmanlı­
ğın ise sağlığa birçok zararları vardır (Bkz. Şişmanlık).
Hem şişmanlığın sağlık üzerine olan menfi tesirlerinden
korunmak hem de mütenasip bir dış görünüşe kavuş­
mak için, insanlar fazla kilolarım’atmak istemektedirler. Sebepleri yerinde olsun veya olmasın hiçbir sağlık,
toplum ve moda akımı zayıflama kadar geniş bir alanda
kabul edilip tatbik edilmemiştir. Çeşitli rejimler, yani
şişmanlığı azaltıcı ve önleyici beslenme metodlan her
zaman ve özellikle kadınlar arasında büyük rağbet
görmektedir.
Vücutta gereğinden fazla aldığı eneıjiyi depo etme
kâbiliyeti vardır. Eğer bir insan, bir süre yemek yemezse
veya az yemek yerse, biriktirdiği enerjiyi harcayacaktır,
yani depoladığı yağı eritmiş olacaktır. Vücut ağırlığı,
gereğinden az veya çok yemekle azaltılıp artırılabilir.
Jimnastik, yüzme, gibi sporlar kilo vermeye yardımcı
olursa da insanı asıl zayıflatan husus, aldığı besinleri
azaltmasıdır. Birçok ülkelerde, birtakım zayıflatma
cihazları, masaj makinalan, librasyon makinalan da
kullanılmaktadır. Fakat bu makinaların nasıl zayıflattığı
ilmî olarak açıklanabilmiş değildir.
Bütün zayıflama rejimlerinin temeli daha az besindir.
Zayıflama rejimi esnasında protein, vitamin ve
mineral ihtiva eden besinlerden yeteri kadar alınmalı­
dır. Seçilecek rejim, uygulanacak kimseye uygun olmalı­
dır. Bunun için de zayıflamak isteyen şahıs rastgele bir
rejim uygulamamalı, mutlâka bir doktor veya diyet
uzmanının (diyetisyen) tavsiyesine göre hareket etmelidir.
Çok sıkı bir rejimle süratli kilo vermek sağlık açısından
oldukça zararlıdır. Muhteviyatı ne olursa olsun
bütün zayıflarla rejimlerinin temelinde karbonhidratlı
gıdaların azaltılması yer almaktadır (Tatlılar, pastalar,
çörekler, börekler v.s.).
ZEAMET, (Bkz. Timar).