AHMED MUHTÂR PAŞA

93 Harbinin doğu cephesi kumandanı ve Osmanlı sadrâzamı. 1839’da Bursa’da doğdu. Bursa Askerî Lisesini bitirdikten sonra, İstanbul’da Harbiye’ye devâm etti. Buradan 1861’de kurmay yüzbaşı olarak orduya katıldı. Hersek is- yânının bastırılmasında ve Karadağ savaşlarında bulundu. Ostrok muharebesinde yaralandı. 1864’te Kozan’daki isyânı bastırmakla görevlendirildi. Bu görevden döndükten kısa bir süre sonra Sultan Abdülazîz Hanın oğlu Yusuf İzzeddîn Efendinin öğretmenliğine memur edildi. Sultan Abdülazîz’in Avrupa seyahati sırasında Yusuf İzzeddîn Efendi ile berâber Pâdişâhın maiyyetinde bulundu. 1870’te Yemen’in merkeze bağlanması için gönderilen ordunun başına geçirildi. Yemen’deki başarılarından dolayı mareşalliğe yükseltildi ve
dullah Cevdet’in İslâm düşmanlıklarını hiç beğenmez, onları reddederdi. 1928 yılında bâzı profesörlerin hazırladığı dinde reform isteyen, câmi- lere sıra, sandalye konulmasını, müzik çalınmasını teklif eden raporu imzâlamayan iki profesörden biriydi. Tevfik Fikret için; “Mânevi en büyük destekten mahrum, bedbaht ölmeye mahkûm bir kimsedir.” derdi. Ahmed Nâim Bey, kuru bir mütercim değil, aynı zamanda mütefekkirdi. İlmî tercüme hareketini başlatmıştı. Garb filozoflarından iki-üçü dışında hiçbir filozofun, Allahü teâlânın varlığını inkâr etmediğini söylerdi. Tevfik Fikret’in niçin dalâlete düştüğüne şaşardı. Eserleri: 1) Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarih Tercümesi (Dördüncü cilde kadar tercüme ve iki cildini neşretti. Ancak tamamlamadan vefât etti. Kalan ciltleri tamamlayanlar kendi şahsî görüşlerini esere sokmuşlardır.) 2) Ahlâk-ı İslâmiyye Esasları, 3) Dâvâ-yı Kavmiyyet, 4) Felsefe Dersleri, 5) Hadîs-i Erbaîn Tercümesi, 6) İlm-ün-Nefs (psikoloji), 7) Mantık, 8) Temrînât’tır.