AN TO LO Jİ

Seçme şiirleri veya nesirleri biraraya toplayan kitap. Antoloji kelimesi Türk edebiyâtında 1929 senesinden sonra kullanılmaya başlanmıştır. Daha eski devirlerde bu şekilde hazırlanan eserlere; nazîre mecmuaları, mec- mûalar, güldeste, cönk, müntehâbât, nümûneler gibi çeşitli isimler verilirdi. Ancak bunlar arasında saha îtibâriyle farklılıklar vardı. Meselâ şiir mecmûaları daha ziyâde Dîvân Edebiyâtını ilgilendirirken, diğerleri bunun dışında kalmışlardır. Yapılan araştırmalara göre, Anadolu Dîvân Edebiyâtı’nda antoloji sayılabilecek ilk eser, Ömer ibni Mezîd’in hazırladığı Mecmûât-ün-Nezâir’dir. 1436’da hazırlanan bu kitapta on üç, on dört ve on beşinci yüzyıl başlarında yaşamış 83 şâire âit 397 şiir vardır. Şâir Eğridirli Hacı Kemâl’in 1412’de bitirdiği Câmi-ün-Nezâir’de 266 şâirin 29461 beyiti toplanmıştır. Bu eserde on üç, on dört, on beşinci yüzyıllarda yaşamış şâirlerin kasîde, gazel ve Dîvân Edebiyâtımn diğer nazım şekil ve türlerine âit örnekler bulunmaktadır. Edirneli Nazmi’nin 1523’te hazırladığı Mec- mâ-ün-Nezâir’de 243 şâire âit 3356 gazel vardır. Kânûnî Sultan Süleymân’ın hizmetçilerinden Pervâne bin Abdullah’ın 1560’ta hazırladığı mec- mûa, Topkapı Sarayının Bağdat Köşkü Kütüphâ- *nesinde bulunmaktadır. Peşteli Hisâlî’nin iki ciltlik Metâli-ün-Nezâ- ir adındaki mecmûasının kendi elyazısı ile hazırlanmış bir nüshası Nûru Osmâniye Kütüphâne- sindedir.