pH

H a. (p, potansiyel, ve H, hidrojerîden). Fizs. kim. Bileşiminde hidrojen iyonları bulunan bir çözeltinin asitlik-bazlık durumunun, pH= -log10[H+] bağıntısıyla tanımlanan ölçümü; bu bağıntıdaki [H + ], çözeltinin H+ iyonları bakımından derişimı- ni gösterir. (pH’nin analitik kimya [titre etme işlemleri, kompleksler, redoks sistemleri], biyoloji [denizlerin pH’si, kanın pH’si], tarım [toprağın pH’si] vb. gibi değişik alanlarda büyük bir önemi vardır.) [Bk. ansikl. böl.] —AnSİKL. Biyokim. Kan pH’si’dar sınırlar içinde değişir, kandaki, akciğerlerdeki ve böbreklerdeki güçlü düzenleyiciler’sayesinde 7,3 ila 7,45 arasında oynar. Normal dürümda idrar pH’si‘ hafifçe asittir (pH 6.2); tükürük asittir (pH 5,7). Mide özsuyu çok asittir (pH-2), o^sa bağırsak özsuyu alkalidir (pH 7,3). —Bol;. Topraktaki pH bitkilerin dağılımını’
kısmen belirler. pH’ye lakayt denen bitkiler (civanperçemi, kuşekmeği) aşırı pH değişikliklerine dayanabilirler. Asitsever (ya da asidofif) bitkiler çok asitli‘toprakları (4-5) sever (kuzukulağı [çobarıüzümü], açalya, ormangülü). Orta asitli topraklarda (5-6) kartallı eğrelti, kısamahmut* Cezayir menekşesi, kestane, karabuğday, çavdar yetişir. Nötrofil bitkiler pH’si hemen hemen 7 olan topraklarda yaşar (manisa- lalesi, azaret, frenkmaydanozu. paris. ayı sarmısağı, sukaranfili, güzçlavratotu). Ba- zıfıl (ya da bazofil) bitkilşr pH’si 7’nin üs- tühde olan topraklarda yetişir (akasma, şimşir, uyuzotu, öksürükötu). Bazı bitkiler bütün gelişmeleri boyunca aynı pH’ye gereksinme duymazlar; örneğin. buğday pH’si 5-6 olâo’bîr toprakta çimlehemez, ama olgun dönemirjde bu toprakta Büyüyebilir. —Fizs. kim. pH kavramının terfıelim oluşturan kuramlar ASİTLİK-BAZLIK maddesinde verilmiştir. pH, pratık*olarak 1-14 arasında yer alan bir derecelemeyle açıklanır. pH’nin 7 olması çözeltilerin yansızlığını (örneğin arı suyun pH’si 7’dir), 7’nın altında olması çözeltilerin asidik (örneğin hıdroklorik asidin onda bir normal çözeltisinin pH’si t’dir), 7’nin üzerinde olması çözeltilerin bazik(ömeğih sodyum hidrok- sıdm onda bir normal çözeltisinin pH’si 13 für) niteliğini gösterir. * Tarım. Toprağın fcH’shkireç durümunu yansıtır. Btı nedenle, bitkilerin beslenmesinde, toprâktaki besleyici iyonların özümlenebilmesinde ve tutulmasında çok önemlidir. Toprağa kireç verilip verilmemesi için başvurulacak başlıca ölçüt odur.