Mescid arsasının içinde müşrik kabirleri, çukurlar, tümsekler, harab yerler, hurma, garkad (dikenli) ağaçlan, ekin yerleri, yağmur sularının akıntı ve sızıntılın vardı.
.Peygamberimiz emretti : Hurma ve garkad ağaçlan köklerinden kesildi.
Çukurlar, tümsekler, harab yerler düzeltildi.
Yağmur sulannm akıntı ve sızıntılan giderildi.
Müşriklerin kabirleri açılarak, kemikleri, başka bir yere götürülüp gömüldü (25).
Akşehrî’nin Havza’sında r— isim zikretmeksizin — Sîre sahibinden nakline göre : Bir gün, Cebrâü Aleyhisselâm, Peygamberimize gelerek : «Yâ Muhammed! Allâh, Sana, kendisi için, bir Beyt (Mescid) yapmam, onu taşla, kerpiçle yükseltmeni emrediyor!» dedi.
‘Peygamberimiz : «Ey Cebrâil! Onu, ne kadar yükselteceğim?» diye sordu.
Cebrâil de : «Yedi (veya beş) zira!» dedi (26).
Mescid îçin Kerpiç Kesilmesi:
Peygamberimiz, yapılacak Mescid için kerpiç kesilmesini, hasırlanmasını emretti.
Kesildi ve hazırlandı (27).
Kerpiçler, Bakîulgarkad (Medine Kabristanı) ile Ebû Eyyûb Kuyusu arasında Habcebe (veya Cebcebe) ağaçlanmn bittiği yerde kesilmişti.
Habcebe, Bakîulgarkad’a gidenlerin sağ tarafina düşer. Ebû Eyyûb Kuyusu da, Yahya b. Talha’nır Mescidi yanmda, içine merdivenle inilen kuyudur.
Yahya b. Talha Mescidi de, Ebû Eyyûb Kuyusu da, Evlâd-l Sayfî Ha-dîkası diye anılan hurma bahçesi içindedir.
Bu hurma bahçesi, Medine’nin Bakîulgarkad kapısından çıkılıp Meş-hed-i Hamza yoluna çeyrek mil gidüdikten sonra görülen, büyük bosta-nm sağma ayrılan sokağm, iki tarafındaki bostanlardan vakıf olanıdır (28).
Kesüen kerpiçler, tek tek taşınabüecek büyüklükte idi.
Mescidin Çamur Karıcısı :
Mescid yapılırken, Hadramevtli bir adam gelmişti ki, iyi çamur karardı.
Peygamberimiz, onun yaptığı işi beğendi : «Allâh, işini esirgesin! Sen, bu işe devâm et!
Ben, senin güzel iş yaptığını görüyorum!» dedi.
Bu çamurcu, Yemâme halkından ve Benî Hanîfe Kabüesinden Talk b. AK idi.
Talk, Mescidde nasıl çalıştığını, Peygamberimizin, kendisini nasü takdir ettiğini şöyle anlatır :
«Resûiullâh, Mescidini yapar ve Müslümanlar da, orada kendisi üe birlikte çalışırken, Resûlullâh’ın yanma varmıştım.
Ben, çamur karma işinin ustası idim.
Düzlük ve ince kumluk yerden toprak alıp çamur karmağa başladım. Peygamber Aleyhisselâm, bana bakıyordu.
Benim, toprağı düzlük ve ince kumluk yerden alışım ve çamur karışım, Resûlullâh’m hoşuna gitti.
(Bu Hanefî, muhakkak, çamurcudur!), (Yemâmeli’yi çamura yaklaştırınız! Çünki, o, sizin çamur işini en güzel yapanınız, işi, en sıkı tutanınız, pazusu, en güçlü, kuvvetli olanmızdır!) dedi.» (29).
Mescidin Temel Atma Merasimi :
Peygamberimiz, Mescidin temelini atacağı sırada, yanmda Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer ve Hz. Osman bulunuyordu.
Miislümanlardan bir zat, oraya uğradı.
«Yâ Resûlallâh! Yanında yalnız şu bir kaç kişi mi var?» dedi. Peygamberimiz : «Onlar, benden sonra işi yönetecek olanlar!» buyurdu.
Beyhakî’nin Delâil’inde ve sair kaynaklarda Peygamberimizin azad-lı kölesi Sefiyne’nin rivâyetine göre : Peygamberimiz, Mescidi yapacağı zaman, bir taş alıp temele koydu ve : «Ebû Bekir, taşım, benim taşımın yanma koysun!
Sonra, Ömer, .taşını Ebû Bekir’in taşırım yanına koysun!
Osman da, taşmı, Ömer’in taşının yanma koysun!» buyurdu.
Ebû Yalâ’nın Hz. Âişe’den nakline göre, Peygamberimiz, Mescidinin temelini atmak üzere bir taş getirip temele koydu.
Hz. Ebû Bekir, bir taş getirip temele koydu.
Hz. Ömer, bir taş getirip temele koydu.
Hz. Osman, bir taş getirip temele koydu.
Akşehıi’nin el yazısından nakledildiği açıklanarak bildirildiğine göre, Peygamberimiz, Mescidi yapmağa taşla başladı.
Hk önce, bir taş alıp, onu temele koydu.
Sonra, Hz. Ebû Bekir’e emretti. O da, bir taş alıp geldi ve onu Peygamberimizin taşırım yanma koydu.
Sonra, Hz. Ömer, sonra Hz. Osman, daha sonra da, Hz. Ali, birer taş getirip aynı şekilde yan yana koydu.
Peygamberimiz halka : «Siz de, taşlarınızı koyunuz!» dedi.
Onlar da, koymağa başladılar (30).
Mescid Duvarlarının Örülüşü Tam :
Mescidin temelleri, taşla, yükseltildikten sonra, üzerine kerpiç örüldü (31).
Taş temelin yüksekliği,-3 zira’ kadardı (32).
Taş duvar üzerine kerpiç Örülürken, kerpiçler, önce, birbiri üzerine, sonra da, erkekli dişili, enlemesine boylamasına konularak, yâni birbirine bağlanarak örüldü (33).
Yapıda, çamurdan harç kullanıldı (34).
(30) Semhûdî > Vefâ, c. .1, s. 236, 237, Diyar Bekrî • Hamîs, c. 1, s. 387, Haîebî • İnsan, c.
2, s. 70, 71. Ayrıca bakınız : Hâkim-Müstedrek, c. 3, s. 13, ibrvi Hacer – Metâlib-i Âliye, c. 4, s. 18.
(31) ibn-i Sa’d – Tabakat, c. 1, s. 239, Belâzürî – Fütûh, c. 1, s. 5, Ibn-i Seıyyıid – Uyûn, c.
1, s. 196, Semhûdî – Vefâ, c. 1, s. 240, Halebî – insan, c. 2, s. 70.
(32) Ibn-i Sa’d – Tabakat, c. 1, s. 239, Semhûdî – Vefâ, c. 1, s. 240, Halebî – insan, c. 2, s. 70.
(33) Semhûdî – Vefâ, c. 1, s. 239, Diyar Bekrî – Hamîs, c. 1, s. 389.
(34) Diyar Bekrî – Hamîs, c. 1, s. 387.
(23) Ibn-i Sa’d – Tabakat, c. 1, s. 239, Belâzürî – Fütûh, s.5, ibrvi Seyyîd – Üy0<\ c. 1, s. 195.
(24) ©elâzüri – Ensâb, c. 1, s. 270, Fütûh, c. 1, s. 5, Semhûdî Vefâ, c. 1, s .232, Diyar Bekri – Hamîs, c. 1, s. 387. ‘
(25) İbn4 Sa’d – Tabakat, c. 1, s. 239, 240, Ahmed b. Hanbel – Müsned, c. 3, s. 123, Buhârî – Sahih, c. 1, s. 11, Müslim – Sahih, c. 2, s. 65, Ebû Dâvüd – Sünen, c. 1, s. 107, ibtvl Mâce – Sünen, c. 1, s. 245, Taberî – Tarih, c. 2, s. 256, Süheylî – Ravd, c. 2, s.
12, Ibn-i Hazm-Cevâmî, s. 95, Ibn-i Esîr – Eîkâmil, c. 2, s. 52, Semhûdî – Vefâ, e. 1, s.
233, 240, Diyar Bekri – Hamîs, c. 1, s. 387, lbn-1 Haldun – Tarih, c. 2, s. 189.
(26) Semhûdî-Vefâ, c. 1, s. 237,nDîyar Bekri-Hamîs,c. 1, s.387.
(27) Jbn-I Sa’d – Tabakat, c. 1, s. 239, Bslâzürî – Fütûh, c. 1, s. 5, tbn-1 Seyyld-Uyûn, c. 1, s. 196.