KELTLERİN VE GERMENLERİN AVRUPA’DAKİ YERİ
Keltler ve Germenler, tarihin geniş kesitlerini biçimlendiren mantığa göre gelişme gösterdiler. Arupa’da ilk şehirler, MÖ IX. yy’da, Yunanistan’da ortaya çıktı. Yunan halkları kısa süre içinde Akdeniz çevresinde sömürgeler kurdu ve bugünkü Tosca-na’da, Etrüsk kentleri gelişmeye başladı.
İlk Avrupa topluluğu
Kısa sürede, şehirlerin ihtiyaçları, ikmal alanlarının büyük oranda genişletilmesine olanak tanıyacak biçimde tasarlanmış olmalarına rağmen, yakın çevredeki tarlaların kapasitelerinin üs-
Demirden yapılmış bu silahlar,
Fransa’da Faubourg de Connantre de Fere-Champenoise (Marne) nekropolünde bulunmuştur (MÖ III. yy’ın ikinci otuz yıllık dönemi): askı zinciriyle birlikte bir kılıç, kabzasıyla bir mızrak, bir umbo ve bir kalkan kenarlığı (Epernay Belediye Müzesi, Fransa).
GERMEN DOKUMACILAR
Kuzey Avrupa’da birçok bataklık turbaları için işletime açıldı. Bu sayede bu nemli ortamda iyi korunmuş organik kalıntılar ortaya çıkarıldı: birçok eşya arasında giysiler, Germen dokumacıların, uzmanları şaşkınlığa düşüren ustalığını ortaya koydu. Özellikle, yüksek mevkili kişilerin pelerinleri iki tekniğin birleştirilmesiyle yapılıyordu: dikey bir tezgâhta geleneksel dokumacı ve bununla aynı zamanda yapılan kenar şeridi dokuması. Bu amaçla, bir levha yığını atkının her iki yanını iki yandan çevrelemekteydi. Bu profesyonel iş, gözalıcı ve son derece ince kumaş şeritlerin yapılmasına olanak tanıyordu. Püsküller de görkemi bütünleyici son öğeydi. Germen prensler, sağ omuzdan bir tokayla tutturulan bu pelerinleri kuşanırlardı. Bu pelerinler MS 120’de dikilen Trajanus sütununda da tasvir edilmiştir.
KELT ÜLKESÎ
O
S
N
Z
S
tft
Kelt bütününün ortaya çıkışı.
Doğuya ve batıya yayılım.
Ekonomik bunalım.
Merkezî ülke temelinde yeniden örgütlenme.
O
<
oC
W
Q
Demir metalürjisinin benimsenmesi.
Prensliklerin oluşması (Heuneburg, Vix).
Siyasî dağılma. İtalya’ya doğru yayılma (Doğu ve Batı Avrupa’ya). Yeniden yapüanma.
Kelt devletlerinin ortaya çıkması. Doğmakta olan şehirleşme. Galya savaşları, Roma imparatorluğu ile bütünleşme.
GERMANYA
■1500 -1300 -1100
– 900 -700
Germen bütününün ortaya çıkması. Güneye yayılım.
İktisadî bunalım.
Uzun mesafeli alışverişlerin yapılması.
Dağıtım merkezlerinin ortaya çıkması. Tarımda güçlü artış.
O
<
!_>
Ö
Q
fC,
(O
500 Ekolojik bozulma. Bunalım.
– 300 -100
+ 100 + 300
Demir kullanımının yayılması.
Prens mezarlarının yapılmaya başlanması. ^ Merkezî prensliklerin ortaya çıkması. £5
§
İktidarın tek elde toplanması. Roma ile alışverişlerin yoğunlaşması.
tüne çıkar. Bu durumda aracılar gerekli olur. I başlı ortaklan bundan sonra ortaya çıkar. ÇünJ Kıtası bir düzen, daha açık bir anlatımla birb ama karşılıklı bağımlılıklar içinde bulunan öğele turmaktadır. Bu düzen şu üç kesimi içerir: Akd yer aldığı merkez bölge; prensliklerin oluştuğu arkaik çevre bölge, ikinci bölgede Kelt bütünü bütünü üçüncü öğenin bileşenidir. Bu düzen, egemen olan ve tarihçi E Braudel’in «Akdeniz sı» biçiminde adlandırdığı düzenle aynı ilkeleri
KELT PRENSLER VE KRALLAR DÖNEMİ
Bronz çağı boyunca, toplumsal hiyerarşi to mine değil, uzun mesafeli alışverişlerin den Önderler, sınır ihtilafları gibi konularda haker rak parçalarının dağıtımını denetler; ama yalnı de alışverişi yapılan tarım ürünlerinin ve fazlal ne karışmaz. Topluluk önderlerinin çoğu az bil sek değerli alışveriş ürünü olarak kabul eder; 1 netimi ancak kısmî ve sağlam olmayan bir nitı ce, ülkedeki egemenliklerinin kalıcı bir biçimdi gerekli olan İktisadî temelden yoksun kalır. Bı te, her defasında kısa bir süre sonra başarısız, hangi bir iktidarın ara ara ortaya çıkan bir dizi münü taşır.
Prenslikler
Demir çağının başından sonra, topluluklar y ri taşıyan malları yerel olarak üretebilme ir Bunların kimileri, tuz veya demir (bakır ve ka gın olan hammaddeler) işletmeciliğinde veya üreticiliğinde uzmanlaşır. Daha başkaları, giy yapımına yarayan dört çubuklu dokuma tezgâ ni teknikler benimser. Artık, en azından pot£ yerde karşılaşılan, önderlerin denetleyebildiği temel; bölgesel dengenin sağlanması, zanaatla mn artması ve toplumsal katmanlaşma, her öz kin özelliği biçiminde ortaya çıkan bir dizi ı güçlenir.
Bu yerel temelin güçlenmesinden sonra, Ak ler, iktidarın genişlemesine yol açar. Bununla ğmda olduğu gibi bu dışarıya bağımlılık, bu lumları son derece dengesiz bir duruma düşür yy’m Kelt prensleri, iktidarlarım genişletme! doğmakta olan şehirlerin başvurularını değeri içindeki rolleri, istenen hammaddeleri, yani kürk, amber veya köleleri kendi ülkelerinder man da daha kuzey bölgelerinden Akdeniz t maya dayanıyordu. Bu uzun mesafeli alışveri ğişikliğin, Kelt prensliklerinin birbirlerinden kı olduğu düşünülebilir.
Her şey, Akdeniz’den biraz daha uzaktaki, pagne ve Orta Ren Bölgesi’ndeki rakip önderi rin rollerini ellerinden almasıyla değiştiği izlen tadır. Belki de yeterince zaman olsaydı, buraı ortaya çıkabilecekti. Antikçağ’a ilişkin metiı sonra İtalya’ya yapılan göçlerin Kelder arasınt kaynaklandığım düşündürür. Böylece, Demiı olup bitenin tersine, İktisadî ve toplumsal g karmaşık bir yapıya dönüşmesiyle değil, fa; edilen nüfus kesiminin göçüyle çözüme kavuş
Devletlerin ortaya çıkması
Anlaşılabileceği gibi, Kelt göçleri bir «ekona vesinde, düzenden daha fazla yararlanabilmel min bütününü denetim altına alabilmek am: biçimde gerçekleşti. Oysa, bütün bu karışıklık veriş ağlarını bozmaktan başka bir işe yarama lırsa, göçler büyük siyasal birimlerin ortaya çil
İktisadî ve siyasî yeniden yapılanma da, el üçlü çerçevesi içinde gerçekleşir. Birinci kesirr II. yy’m sonunda yayılma ve denetimini sürd lerini ikinci kesimden daha geniş bir bölge; ma’yla alışverişlerini büyük oranda geliştirdi!
Bu sırada, yerel etmenler devlet oluşumla) sim mümkün kıldı. Gerçi arkeolojik çalışmal rımsal dönüşümün belirtilerini ortaya koyma!
196
