Abbadiler

benü;l-abbad olarak da bilinir; 1023-91 arasında İspartya’nın İşbiliye (Sevil- la) bölgesinde egemen olan İslam hanedanı. 10Ö8’den sonra Endülüs EmeVi Devleti parçalanma sürecine girince Araplar, Ber- beriler, Müslüman İspanyollar, Hıristiyanlar ve devşirmeler arasında çarpışmalar başladı.’ Bunun sonucunda tavaif-i mülûk(*) adı verilenJ yeni emirlikler oluştu. Beni Lâhim boyundan Abbad’ın torunu* Ebu’l- Kasım ela 1023’te I. Muhammed sanııiı alarak İşbiliye’de bağımsızlığını ilan etti. İşbiliye çevresindeki Berberi kabilelerine savaş açtı. Öbür tavaif-i mülûk emirlikleriyle mücadele etti. 1042’de ölünce oğlu Ebu Amr Abbad, el-Mutezid (hdl042-Ö9) sanıyla emir oldu. Babasının siyasetini izleyerek dévleti güçlendirmeye çalıştı. Öbür emirliklere egemenliğini kabul ettirmek için, Endülüs EmèVi halifesi II. Hişam’m yaşadîğiıiı, kendisinin de onun adına hareket ettiğini ileri sürdü. Geniş bir bölgeyi töpraklanna kattı. Oğlu II. Muhammed (1069-91) Abba- di hükümdarlannm sonuncûsu oldu ve el- Mutemid sanı ile emirlik yaptı. Mutemid, İspanya’nın güney bölgesini İşbiliye’ye bağladıysa da giderek güçlenen Kaltilya ;kràli VI.’ Alfonso’ya haraç vehnek zorunda kaldı. Aynca ülkesini ve Müslü: man İspanyâ’yı Hıristiyan istilasından kur- tarhiak için Kuzey Afrika’daki Murabıtlâi> dan da yârdım istedi. Bu amaçla 12 Endülüs eniiri ile Kurfuba’da bir toplantı düzenledi. Hazırlanan ortak istek mektubu Murabıt hüküriıdari Yusuf bin Taşfin’e gönderildi. Yusuf, ordusu ile 1086’da İspanya’ya, geçerek birleşik Hıristiyan kuvvetlerini yendi. Mutemid de, Murabıt ordusunun. İspanya* daki hareketine koşut olarak bazı kale ve kasabaları ele. geçirdi. Murabıtlann 1088’deki ikinci İspanya seferi başarısızlıkla sonuçlandı. 1090’da yapılan üçüncü seferden sonra Gımata’nın (Granada) Murabıt- lara bağlanması karşısında kaygı duyan Mti- temid, ülkesini ve bağımsızlığını korum’âk için bu kez VI. Alfonso ile anlaştı. Bunun üzerine Murabıtlar İşbiliye’yi kuşattılar. Hıristiyan güçlerin de desteğine karşın kent 1091’de düştü. Mutemid tutsak edilerek Fas’a götürüldü; Abbadi hanedanı da böyle- ce sona erdi. Öteki tavaif-i müjûk hükümdarları gibi edebiyata ve sanata düşkün kültürlü kişiler olan Abbadilerin üç emiri de özellikle mimarlığın ve sanatın gelişmesine öncülük etmişlerdi