ABDÜLVÂRİS BİN SAİD,

Büyük fıkıh
ve hadîs âlimi. Künyesi, Ebû Ubeyde elAnbârî
et-Tenurî el-Basrî’dir. Hicrî 120
yılında (m. 737< doğdu. 180 (m. 796; yılında
Basra’da vefât etti.
Zamammn meşhur âlimlerinden ilim
öğrendi. Hadîs-i şerif aldığı zatlar arasında,
Abdülaziz bin Suheyb, Yahya bin
İshak el-Hadremi, Eyyûb es-Sahtiyânî,
Halid el Hızâî gibi meşhurlan vardı. Aym
zamanda hitabet, güzel konuşma gibi
sanatlan iyi öğrendi. Kendisi hakkında
“Basra’da muhaddislerin en iyisi, fıkıh
.ilminde ise Hammâd bin Seleme’den sonra
. en iyi bilendi” denilmiştir.
Kendisinin Kaderiyye’den olduğu söylenmiş ise de bunun aslı yoktur. Kendisinden
yüzlerce âlim hadîs-i şerif alıp
nakletmiştir. Bunlar arasında Süfyan-ı
Sevri, oğlu Abdüssamed, Affan bin Müslim,
Abdurrahman ibn-i Mübârek, Hibbân
bin Hilâl, Ezher bin Mervan v.b. âlimler
vardı. Hammâd bin Zeyd’e “Eyyûb’u mu
çok seversin, Abdülvâris’i mi?” diye sorulunca
“Abdülvâris’i” buyurdu. Abdülvâris
hazretlerinin sika (güvenilir; olduğunu
îmâm-ı Buharı, Müslim, ibn-i Hibban, ibn-i
Sa’d bildirmektedir.
Abdülvâris bin Said hazretleri,
Resûlullah’ın sünnetine son derece uyardı.
Resûl-i ekrem’in (s.a.v.) yaşayışına
uymaya çok çalışır, Onun ahlâkı ile ahlâklanmaya
gayret ederdi. Dünya malına rağ­
bet etmezdi. Çünkü Ebû Hureyre de
Resûlullah’tan şöyle bir hadîs-i şerif rivâ-
yet etmektedir:
“Allahü teâlâ, paraya kul, köle
olanlara la’net etsin.”
Yine Enes bin Mâlik’ten rivâyet ettikleri
bir hadîs-i şerifte “Peygamber efendimiz
helâya girecekleri zaman “Eûzu
billahi minel hubüsi ve’l-Habâis” duâ-
sım okurdu.”
Diğer rivâyet ettiği hadîs-i şeriflerde
Peygamberimiz (s.a.v; buyurdular ki:
“H içbir kim se, ben kendisine,
ehlinden, malından ve bütün insanlardan
daha sevgili olmadıkça (kamil;
imân etmiş sayılmaz.”
“Şüphesiz ki, Allahü teâlâ iyilikleri
ve kötülükleri yazmış, sonra onları
beyân eylemiştir. İmdi kim bir iyilik
yapmak isterde yapamazsa Allahü
teâlâ onu kendi divânına tam bir
hasene olarak yazar. O hayırlı işi yapmaya
niyet eder de yaparsa Allahü
teâlâ onu kendi divanına on kattan
yediyüz kata ve daha pekçok katlayarak
hasenât yazar. Şayet bir kötülük
yapmak isterde yapmazsa, Allahü
teâlâ onu kendi divânına tam bir
hasene olarak yazar. O kötülüğü yapmak
ister de yaparsa Allahü teâlâ onu
bir tek seyyie olarak yazar.”
1) Tezkiret-ül-huffâz cild-1, sh. 257
2) Mizan-iil-i’ticLâl cild-2, sh. 277
3) Tehzîb-iit-tehzib cild-6, sh. 441
4) el-A’lâm cild-4, sh. 178
5) Şezerat ûz-zeheb cild-1, sh. 293
6) el-Menhel-ül