Abélard, Pierre

Abélard, Pierre
Fransız filozofu ve tanrıbilimcisi (Le Pallet, Nantes 1079-Saint-Marcel manastırı, Chalon-sur-Saône 1142) . Skolastik felsefenin ilk temsilcilerinden biri olan Pierre Abélard, Paris’te Guillaume De Champeaux ve Roscel- lin’in öğrencisi olduktan kısa süre sonra, henüz 22 yaşındayken Melun’de bir okul açtı. Ama Canon Fulbert de Notre-Dame’ın genç yeğeni Héloïse’le (y. 10981164) aşk serüveni yüzünden parlak meslek yaşantısına çok geçmeden son vermek zorunda kaldı: Fulbert’in buyruğuyla hadım edildi (ama sevgilisiyle yazışmaları sürdü). Bir süre sonra, felsefesini benimseyenlerin çağrısıyla halka açık derslerine yeniden başladıysa da, Aziz Bernard De Clairvaux’nun girişimiyle TheologiaSummi Boni adlı yapıtı, Soissons Konsili’nin aldığı karar sonucunda yakıldı (1121). 1125’te Troyes yakınında Parac- lete manastırını kurup (Héloïse manastırın başrahibesi oldu), ertesi yıl Bretagne’da, Rhuis adasındaki Saint Gil- das manastırının başrahipliğine seçildi; ama manastırda reform yapma çabaları, yaşamını kurtarmak için kaçmak zorunda kalmasıyla sonuçlandı. Paris’e dönerek derslerini sürdürdüyse de, Aziz Bernard’ın yeni bir girişimiyle, Sens Konsili’nde de mezhep sapkınlığıyla suçlandı (1140). Altmış yaşlarında başarısızlığa uğramış bir kişi olarak, bu kararı papaya kaldırtmayı denemek için yürüyerek Roma’ya gitmeye kalkıştı; ama, Cluny yakınlarında yorgunluktan bitkin düşünce, yolculuğunu yarıda kesmek zorunda kaldı. Cluny Manastırı başrahibi Pierre Le Vénérable tarafından manastıra alınıp, son yapıtını yazdıktan sonra orada öldü. Tümeller konusundaki felsefi tartışmada Guillaume de Champeaux’nun aşırı gerçekçiliğine de, Roscellin’in kaba adcılığına karşı çıkan Pierre Abélard, bir yandan tümellerin kendi başlarına var olmadıklarını ileri sürerken, bir yandan da bunların basit sözlerden daha çok şeyler olduklarını, çünkü bireyle ilgili ortak şeyleri, gerçek şeyleri dile getirdiklerini, bu nedenle tümellerin mantığın araçları, mantıksal savlamaların temelleri olduklarını ileri sürmüştür. Felsefedeki ılımlı gerçekçiliği, diyalektik kanıt yöntemini geliştirmesi ve Kutsal Kitap konusundaki derin bilgisiyle skolastiğin başlıca -ama aynı zamanda da döneminde en çok saldırılmış- öncüleri arasında sayılmaktadır.