Ahmet Rıza
Ahmet Rıza.
Türk siyaset adamı ve gazetecisi (İstanbul 1859-ay.y. 1930). Bursa Maarif müdürlüğüne getirilen (1889) Ahmet Rıza, İttihadı Osmani (sonradan İttihat ve Terakki) derneğine girerek (1889), Fransız Devrimi’nin 100. yılını kutlamak için açılan Paris sergisini ziyarete gönderilince (1894), istifa etti ve İttihadı Osmani’nin Paris Şubesi başkanlığını yaptı; Meşveret gazetesi ile genç ittihatçıların (Yusuf Akçura, Ahmet Ağaoğlu, vb.) çevresinde toplandığı Şûrayı Ümmet gazetesini çıkardı. Abdülha- mit ile bozuştuğu için Avrupa’ya giden Damat Mahmut Paşa ve oğullarından (Sabahattin ve Lütfullah) destek görüp, çeşitli layihalar yayınladı. Bu arada Sabahattin Bey grubuyla arası açılmaya başladı (Prens Sabahattin, yabancı müdahelesinden yanaydı; oysa Ahmet Rıza, ademi müdahaleyi savunuyordu) bu düşünce anlaşmazlığı Meşrutiyet’ten sonra da sürüp gitti. Meşrutiyet’in ilanından sonra çok geçmeden ittihatçılardan kopan Ahmet Rıza, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Âyan Meclisi başkanlığı yapıp, ateşkes döneminde sadrazamlığa getirilmeye uğraştıysa da, padişahın güvenini yitirdiğinden başaramadı. Paris’e gidip, Kurtuluş Sava- şı’ndan sonra yurda döndü.
Başlıca yapıtları: Birinci Layiha (1894); La Crise de L’Orient (Doğu Bunalımı, 1907).