akid

Hanefîler ğararı da iki kısma ayırmışlar, akdin unsurunda olanı butlan sebebi, vasıf ve miktarlarda olanı ise fesâd sebebi saymışlardır. Ana kamında yavruyu, bir atışta ağın çıkaracağı balığı muayyen bir bedel karşılığında satmak birincisine örnektir. Burada satılan şeyin az veya çok olması yanında hiç olmaması da muhtemeldir. Bir ineği günde şu kadar süt vermesi şartıyla satmak da İkinciye örnektir. Burada satılan şey kesin olarak mevcud, fakat verim miktarı muhtemeldir. 3 — İkrah : Zorlama, tehdit ve tazyik etme yoluyla meydana gelen akdin fâsid mi, mevkuf mu olduğu ihtilâflıdır. Ebû-Hanîfe ikrâhı fesâd sebebi, Züfer ise tevakkuf sebebi olarak kabul etmişlerdir. (9) 4 — Müfsid şart: Umumî fesâd sebeplerinden birisi de akdi ifsâd eden şartlardır. Akid için ileri sürülen öyle bâtıl şartlar vardır ki bunlar akdin aslma da tesir eder ve —bazı ictihadlara göre— onu ifsâd ederler. Önemine binâen bu mevzûu «akid ve şart koşma hürriyeti» başlığı altında inceleyeceğiz. Akid ve Şart Hürriyeti: Vâdeli satış mevzûu üzerinde inceleme yapanlardan bazıları «peşine nispetle farklı fiatla vâdeli satışı» şarta bağlı satışlar içinde telakki etmişler ve hanefî mezhebinin şart koşma nizamına aykırı buldukları için de bu nevi bey’i fâsid telâkki etmeye temâyül göstermişlerdir. (10) Biz farklı fiatla vadeli satışı şartlı satış içinde görmediğimizi ileride arz edeceğiz. Ancak ona da mesned olmak üzere burada akid ve şart koşma hürriyeti veya sının üzerinde durmak istiyoruz